View source for κροκόδειλος

{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1512.png Seite 1512]] ὁ, 1) das [[Krokodil]], die größte u. gefährlichste Nileidechse, Her. 2, 68 ff.; ὁ [[ποτάμιος]], ὁ ἐν Αἰγύπτῳ, Arist. H. A. 1, 11. 2, 10; – nach Her. 2, 69 bedeutet es eigentlich [[jede Eidechse]], daher ὁ κρ. [[χερσαῖος]] = [[Landeidechse]], 4, 192; Arist. H. A. 5, 33. – 2) ein sophistischer [[Schluß]], Rhett. Die ihm, u Grunde liegende Geschichte erzählt Luc. Vit. auct. 22.
}}
{{ls
|lstext='''κροκόδειλος''': ὁ, [[σαύρα]] [[κυρίως]] [[λέξις]] Ἰωνική, Ἡρόδ. 2. 69· κρ. χερσαῖοι, μεγάλαι σαῦραι τῆς κεντρικῆς Ἀφρικῆς, ὁ αὐτ. 4. 192, πρβλ. Ἀριστ. Ἀποσπ. 320, Αἰλ. π. Ζ. 1. 58. 2) ἡ μεγίστη [[σαύρα]] τοῦ Νείλου, ὁ [[κροκόδειλος]], ὁ καλούμενος ὑπὸ τῶν ἐπιχωρίων χάμψα, Ἡρόδ. 2. 68 κἑξ.· εὕρηται δὲ καὶ ἐν τῷ Ἰνδῷ, ὁ αὐτ. 4. 44· καλούμενος δὲ πρὸς διάκρισιν, ὁ κρ. ὁ [[ποτάμιος]], Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 1. 11, 10, κτλ.· αὐξάνεται δὲ εἰς [[μῆκος]] δεκαεπτὰ πήχεων, [[αὐτόθι]] 5. 33, 5. ΙΙ. [[ὄνομα]] σοφίσματός τινος, ἴδε Λουκ. Νεκρ. Διαλ. 1. 2, Βίων Πρᾶσιν 22· [[ὡσαύτως]] [[κροκοδειλίτης]], ὁ, Ρήτορες (Walz) 4. 154., 7. 163· [[κροκοδείλινος]] [[λόγος]] Κλήμ. Ἀλ. 651· crocodilinae ambiguitates, ὡς τὸ κερατίναι, Κοϊντιλ.· ἴδε Menag. εἰς Διογ. Λ. 2. 108, Spald. εἰς Κοϊντιλ. 1. 10, 5.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> crocodile, <i>animal</i> ; [[κροκόδειλος]] [[χερσαῖος]], sorte de grand lézard;<br /><b>2</b> sorte de sophisme.<br />'''Étymologie:''' p.-ê. par dissimil. p. κροκόδειρος, litt. « à la peau jaunâtre », de [[κρόκος]], [[δέρω]].
}}
{{grml
|mltxt=και [[κροκόδιλος]] και [[κορκόδειλος]] (AM [[κροκόδειλος]] και [[κορκόδειλος]], Α και [[κροκόδιλος]] και [[κορκόδριλλος]] και [[κορκότιλος]] και κροκύδιλος)<br />σαρκοφάγο και μεγάλων διαστάσεων [[ερπετό]] της τάξης κροκοδείλια<br /><b>αρχ.</b><br />διάφορα είδη σαύρας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. <i>κροκό</i>-<i>διλος</i> πιθ. <span style="color: red;"><</span> <i>κροκό</i>-<i>δριλος</i> <span style="color: red;"><</span> [[κρόκη]] «[[χαλίκι]]» <span style="color: red;">+</span> [[δρῖλος]] «[[σκουλήκι]]», με [[ανομοίωση]] του -<i>ρ</i>- (<b>[[πρβλ]].</b> [[φρατρία]]: [[φατρία]]). Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], η λ. ανήκει στο προελλ. γλωσσικό [[υπόστρωμα]]. Πρόκειται για λ. ευρείας χρήσεως, που αρχικά σήμαινε «διάφορα είδη σαύρας» και κατέληξε αργότερα να δηλώνει τους κροκοδείλους τών ποταμών Νείλου και Ινδού. Το -<i>ει</i>- του τ. [[κροκόδειλος]] οφείλεται σε [[σφάλμα]] ιωτακισμού, ενώ ο [[σχηματισμός]] του τ. [[κορκόδειλος]] σε [[μετάθεση]]. Τη λ. δανείστηκε η λατ. με τη [[μορφή]] <i>crocodilus</i> και απ' αυτήν διάφορες ευρωπ. γλώσσες (<b>[[πρβλ]].</b> αγγλ. <i>crocodile</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>κροκοδ</i>(<i>ε</i>)<i>ιλίζω</i><br /><b>αρχ.</b><br />[[κροκοδιλέα]], [[κροκοδίλεον]], [[κροκοδιλιάς]], [[κροκοδίλινος]], [[κροκοδιλίτης]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[κροκοδείλιος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[κροκοδιλοβοσκός]], [[κροκοδιλόβρωτος]], [[κροκοδιλόδηκτος]], [[κροκοδιλοειδής]], <i>κροκοδιλοπάρδαλις</i>, [[κροκοδιλοτάφιον]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κροκόδειλος:''' ὁ,<br /><b class="num">1.</b> σαυροειδές [[ερπετό]], αρχικά Ιων. [[λέξη]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> η [[σαύρα]] του Νείλου, ο [[κροκόδειλος]], στον ίδ.
}}
{{elru
|elrutext='''κροκόδειλος:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> (тж. κ. ὁ [[χερσαῖος]] Arst.) ящерица Her.;<br /><b class="num">2)</b> (тж. κ. ὁ [[ποτάμιος]] Arst.) крокодил Her. etc.;<br /><b class="num">3)</b> «крокодил» (вид софизма: крокодил обещает матери вернуть похищенного ребенка, если она отгадает его намерение; мать говорит: «ты не вернешь мне его»; крокодил доказывает, что, независимо от истинности или неистинности этого положения, он не должен вернуть ребенка, а мать доказывает, что в обоих случаях он должен вернуть его) Luc.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[κροκόδειλος]], ὁ,<br /><b class="num">1.</b> a [[lizard]], [[properly]] an ionic [[word]], Hdt.<br /><b class="num">2.</b> the [[Nile]]-[[lizard]], [[crocodile]], Hdt.
}}