View source for φορμός

{{LSJ1
|Full diacritics=φορμός
|Medium diacritics=φορμός
|Low diacritics=φορμός
|Capitals=ΦΟΡΜΟΣ
|Transliteration A=phormós
|Transliteration B=phormos
|Transliteration C=formos
|Beta Code=formo/s
|Definition=ὁ, (φέρω) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[basket for carrying]] corn, etc., <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>482</span>, <span class="title">IG</span>12.334.10, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>4.332.13</span> (iii B. C.); φ. ψάμμου πλήρεες <span class="bibl">Hdt.8.71</span>; φ. πληρούμενοι ψάμμου <span class="bibl">Aen.Tact.32.2</span>; φ. ἀχύρων σεσαγμένοι <span class="bibl">Plb.1.19.13</span>, cf. <span class="bibl">Poll.7.174</span>; [[proverb|prov.]], <b class="b3">ὁ ἐν Αυκείῳ τὸν φορμὸν δούς</b> 'a friend in need is a friend indeed', <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1385a28</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[mat]], <span class="bibl">Hdt.3.98</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span> 542</span> (anap.), <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>2.6.11</span>; φ. σχοίνινος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>172</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b2">seaman's cloak of coarse plaited stuff</b>, <span class="bibl">Theoc.21.13</span>, <span class="bibl">Paus.10.29.8</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[a measure of corn]], <span class="bibl">Lys.22.5</span>; φ. πυρῶν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>813</span> (anap.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[sieve]], διὰ φορμοῦ ἐκθλίψας Dsc.1.35.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1300.png Seite 1300]] ὁ (mit [[εἴρω]], [[ὅρμος]] zusammenhangend), 1) alles aus Binsen, Schilf Geflochtene; ein geflochtener Korb, um z. B. abgeschnittene Aehren darin zu sammeln und zu tragen, Hes. O. 484; zum Sandtragen, Her. 8, 71; φορμοὶ ἀχύροις σεσαγμένοι Pol. 1, 19, 13; – eine geflochtene Decke, Matte, Her. 3, 98; Arist. rhet. 2, 7; – ein Schifferkleid aus grobem, geflochtenem Zeuge, Theocr. 21, 13; Paus. 10, 29, 24. – 2) ein Bündel Holz, τῶν φρυγάνων D. L. 4, 1,6. – 3) ein Getreidemaaß, ungefähr so viel wie ein Medimnos, Lys. 22, 5, Gesetz μὴ [[πλείω]] [[σῖτον]] συνωνεῖσθαι [[πεντήκοντα]] φορμῶν; vgl. Böckh ath. Staatshaush. I p. 89; πυρῶν Ar. Th. 813.
}}
{{ls
|lstext='''φορμός''': ὁ, ([[φέρω]]) [[σκεῦος]] πλεκτόν, [[κόφινος]] πρὸς μεταφορὰν γεννημάτων ἢ ἄλλων πραγμάτων, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 480· φορμ. ψάμμου Ἡρόδ. 8. 71· φ. ἀχύρων σεσαγμένοι Πολύβ. 1. 19, 13, πρβλ. Πολυδ. Ζ΄, 174· ― παροιμ., ὁ ἐν Λυκείῳ φορμὸν δούς, ἐπὶ ὑπηρεσίας γενομένης κατὰ τὴν ἀναγκαιοτάτην στιγμήν, Ἀριστ. Ρητορ. 2. 7, 3. 2) [[στρῶμα]] πλεκτόν, Λατ. storea, Ἡρόδ. 3, 98· φ. [[σχίνινος]] Ἀριστοφ. Πλ. 542, Ἀποσπ. 227. 3) [[ἔνδυμα]] ναύτου ἐκ χονδροῦ ὑφάσματος, Θεόκρ. 21. 13, πρβλ. Παυσ. 10. 29, 8. ΙΙ. [[μέτρον]] σίτου, Λυσίας 164. 33· φ. πυρῶν Ἀριστοφ. Θεσμ. 813· ― [[περίπου]] ὅσον εἷς [[μέδιμνος]], Böckh. P. E. 1, σ. 111.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br />tissu de jonc <i>ou</i> de sparte, <i>particul.</i><br /><b>1</b> panier <i>ou</i> corbeille pour transporter du grain;<br /><b>2</b> natte, tapis, couverture.<br />'''Étymologie:''' [[φέρω]].
}}
{{grml
|mltxt=ὁ, Α<br /><b>1.</b> πλεκτό [[σκεύος]], κατάλληλο [[κυρίως]] για τη [[μεταφορά]] σιτηρών<br /><b>2.</b> πλεκτό [[κάλυμμα]] ή [[στρώμα]], [[ψάθα]]<br /><b>3.</b> [[ναυτικό]] [[ένδυμα]] από χοντρό πλεκτό ύφασμα<br /><b>4.</b> [[μονάδα]] μέτρησης σιτηρών, ισοδύναμη [[σχεδόν]] με τον μέδιμνο<br /><b>5.</b> [[δέσμη]] ξύλων, [[δεμάτι]]<br /><b>6.</b> [[κόσκινο]], [[κρησάρα]]<br /><b>7.</b> <b>παροιμ.</b> «ὁ ἐν Λυκείῳ φορμὸν δούς» — δηλώνει ότι [[αληθινός]] [[φίλος]] [[είναι]] [[εκείνος]] που δίνει [[βοήθεια]] στην πιο κρίσιμη [[στιγμή]] (<b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[φορμός]], [[κατά]] την επικρατέστερη [[άποψη]], αποτελεί παρ. του ρ. [[φέρω]] και έχει αρχική σημ. «[[καλάθι]] για μεταφορές γεννημάτων», η οποία στη [[συνέχεια]] επεκτάθηκε, με [[αποτέλεσμα]] η λ. [[φορμός]] να χρησιμοποιηθεί για τη [[δήλωση]] διαφόρων πλεκτών, ψάθινων αντικειμένων. Ανάλογη [[προέλευση]] έχουν και οι συγγενείς σημασιολογικά τ. [[τάλαρος]] (<span style="color: red;"><</span> [[ρίζα]] <i>tela</i>- «[[σηκώνω]], [[ζυγίζω]], [[μεταφέρω]]», <b>βλ.</b> και λ. [[τάλας]]) και [[φέρνιον]] (<span style="color: red;"><</span> [[φερνή]] <span style="color: red;"><</span> [[φέρω]]). Η [[σύνδεση]] της λ. [[φορμός]] με τους τ. [[φάραι]] <i>ὑφαίνειν</i>, <i>πλέκειν</i> και [[φᾶρος]] «ύφασμα» δεν θεωρείται πιθανή].
}}
{{lsm
|lsmtext='''φορμός:''' ὁ ([[φέρω]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[σκεύος]] για [[μεταφορά]] καρπών σε Ησίοδ., Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[στρώμα]] πλεκτό, Λατ. [[storea]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[ένδυμα]] ναυτικού από χοντρό πλεκτό ύφασμα, σε Θεόκρ.<br /><b class="num">II.</b> μέτρο σίτου, σε Λυσ.
}}
{{elru
|elrutext='''φορμός:''' ὁ [[φέρω]]<br /><b class="num">1)</b> плетенка, корзина Hes., Her., Polyb., Plut.;<br /><b class="num">2)</b> циновка, рогожа Her., Arph.: ἐν Λυκείῳ τὸν φορμὸν [[δοῦναι]] погов. Arst. дать циновку в Ликее, т. е. оказать услугу в момент действительной необходимости;<br /><b class="num">3)</b> «рогожа» (одежда моряков из грубой плетеной ткани) Theocr.;<br /><b class="num">4)</b> форм (мера сыпучих тел, приравниваемая к медимну = 52.5 л.) Lys., Arph.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[φορμός]], οῦ, ὁ, [[φέρω]]<br /><b class="num">I.</b> a [[basket]] for [[carrying]] [[corn]], Hes., Hdt.<br /><b class="num">2.</b> a mat, Lat. [[storea]], Hdt., Ar.<br /><b class="num">3.</b> a [[seaman]]'s [[cloak]], of [[coarse]] [[plaited]] [[stuff]], Theocr.<br /><b class="num">II.</b> a [[corn]] [[measure]], Lys.
}}
{{FriskDe
|ftr='''φορμός''': {phormós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Korb]], auch als Getreidemaß (ion. att. seit Hes.), auch von anderen geflochtenen Gegenständen: [[Matte]] (Hdt., Ar., Thphr.), [[grober Mantel der Seeleute]] (Theok., Paus.), [[Sieb]] (Dsk.).<br />'''Composita''' : Als Vorderglied u.a. in [[φορμοφόρος]] m. ‘Korb- träger’ (Epikur.) mit -έω (D. C.).<br />'''Derivative''': Mehrere Deminutiva: [[φορμίς]] f. (Kom., Arist.), -ίσκος m. (Pl., ''EM''), -ίσκιον n. (Poll.) [[Korb]], -ίον n. ib. (Hippon.), [[Reisbündel]] (D. L.).<br />'''Etymology''' : Die formal sich aufdrängende Anknüpfung an [[φέρω]] als "Träger" scheint mit den wechselnden Bedd., die sich alle auf den Begriff des Flechtwerks beziehen, schwer vereinbar. Das Wort wurde deshalb von Schulze Q. 110ff. mit [[φάραι]]· ὑφαίνειν, πλέκειν H. und [[φᾶρος]] [[Tuch]], [[Leinwand]] (s.d.) verbunden, was aber (trotz Specht Ursprung 182) morphologisch weniger einleuchtet. Eine Entwicklung von [[Korb]] ( < [[Träger]]) zu [[Korbgeflecht]] mit Übertragung auch auf anderes geflochtenes Material ist immerhin denkbar. — Zu [[φορμός]] stimmt lautlich germ., z.B. got. ''barms'' ’[[κόλπος]]’, ahd. ''barm'' [[Busen]], [[Schoß]], das aber auch anders gedeutet wird (s. WP. 2, 156 u. 162); ähnlich (Mann Lang. 17, 19) alb. ''barmë'' f. [[die innere Lage der Baumrinde]]. — Vgl. [[φωριαμός]].<br />'''Page''' 2,1037
}}