View source for δίπλαξ

{{LSJ1
|Full diacritics=δίπλαξ
|Medium diacritics=δίπλαξ
|Low diacritics=δίπλαξ
|Capitals=ΔΙΠΛΑΞ
|Transliteration A=díplax
|Transliteration B=diplax
|Transliteration C=diplaks
|Beta Code=di/plac
|Definition=ᾰκος, ὁ, ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[in double folds]] or [[layers]], δημός <span class="bibl">Il.23.243</span>: generally, [[twofold]], [[double]], θεσμός <span class="bibl">Orph.<span class="title">Fr.</span>247.37</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> as [[substantive]], <b class="b3">δίπλαξ, ἡ,</b> [[double-folded mantle]], <span class="bibl">Il.3.126</span>, <span class="bibl">Od.19.241</span>, Lyd.<span class="title">Mag.</span>1.17: dat. pl. [[διπλάκεσσιν]] dub. l. in <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>277</span> (lyr.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0639.png Seite 639]] ακος, [[doppelt zusammengelegt]], aus zwei Lagen bestehend; vielleicht verwandt mit [[πλέκω]], vgl. Latein. duplex, Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 1, 134. Bei Homer fünfmal: Iliad. 23, 243 δίπλακι δημῷ Versende und vs. 253 δίπλακα δημόν Versende; substantivisch ἡ [[δίπλαξ]], ein Mantel, den man doppelt umnehmen kann, Doppelmantel, accusat. δίπλακα πορφυρέην Iliad. 3, 126. 22, 441 Odyss. 19, 241. Da es Iliad. 3, 126 heißt ἡ δὲ μέγαν ἱστὸν ὕφαινεν, δίπλακα πορφυρέην, πολέας δ' ἐνέπασσεν ἀέθλους Τρώων θ' ἱπποδάμων καὶ Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων und Iliad. 22, 441 ἥ γ' ἱστὸν ὕφαινε – δίπλακα πορφυρέην, ἐν δὲ [[θρόνα]] ποικίλ' ἔπασσεν, so hielten Einige [[δίπλαξ]] für Bezeichnung eines Gewandes mit doppeltem oder doppelfarbigem Einschlag, eines buntgewirkten Mantels; beide Erklärungen neben einander in einem Schol. Iliad. 3, 126, δ ίπλα κα: διπλοΐδα χλαῖναν, οἱ δὲ δίμιτον χλαῖναν. Aristarch hielt die erste Erklärung für richtig. Scholl. Aristonic. Iliad. 3, 126 ἡ [[διπλῆ]], ὅτι παραλέλειπται τὸ κύριον, ἡ [[χλαῖνα]]. λέγει δὲ δίπλακα χλαῖναν ἣν ἔστι διπλῆν ἀμφιέσασθαι; vgl. Schol. Iliad. 22, 441 [[δίπλακα]]: διπλοΐδα, ἣν οἷόν τε διπλῆν περιβαλέσθαι und Lehrs Anm. in Friedländers Aristonicus zu Iliad 3, 126. – Antp. Th. 82 (VII, 413) nominat. [[δίπλαξ]]; Orph. frgm. 2, 57 δίπλακα θεσμόν; Aesch. Pers. 277 πλαγκτοῖς ἐν διπλάκεσσιν sehr verschieden erklärt, s. die Ausleger, vielleicht am Einfachsten von den Mänteln zu verstehn, in denen die Leichen der Perser auf dem Meere treiben.
}}
{{ls
|lstext='''δίπλαξ''': -ᾰκος, ὁ, ἡ, δύο πτυχὰς ἔχων, διπλωμένος, δημὸς Ἰλ. Ψ. 243 (πρβλ. [[δίπτυχος]])· θεσμὸς Ὀρφ. Ἀποσπ. 2. 37. ΙΙ. ὡς οὐσιαστ., [[δίπλαξ]], ἡ, [[χλαῖνα]] διπλωμένη, ὡς τὸ [[διπλῆ]], διπλοῖς, Λατ. duplex laena, Ἰλ. Γ. 126, Ὀδ. Τ. 241· ἢ (κατ’ ἄλλους) [[ποικίλος]], πεποικιλμένος, ὑφασμένος διὰ κλωστῶν διαφόρων χρωμάτων, ἢ μὲ διπλῆν κρόκην ὡς τὸ [[δίμιτος]]. - Ἐν Αἰσχύλ. Πέρσ. 277, ὁ Herm. ἑρμηνεύει πλαγκτοῖς ἐν διπλάκεσσι, κατὰ τὴν Ὁμηρικὴν σημασίαν ἐπὶ τῶν χλαμύδων τῶν Περσῶν ἐπιπλεουσῶν ἐπὶ τῶν κυμάτων· ἕτεροι φρονοῦσιν ὅτι δίπλακες [[εἶναι]] σανίδες τοῦ πλοίου (αἵτινες διπλοῦνται ἡ μία ἐπὶ τῆς ἄλλης, πρβλ. [[διπλόη]]), ἴδε Δινδ. ἐν τόπῳ.
}}
{{bailly
|btext=ακος (ὁ, ἡ)<br /><b>I.</b> <i>adj.</i> double, qui forme deux couches;<br /><b>II.</b> <i>subst.</i> (ἡ) :<br /><b>1</b> (<i>s.e.</i> [[χλαῖνα]]) manteau pouvant faire deux fois le tour du corps;<br /><b>2</b> planche de vaisseau.<br />'''Étymologie:''' [[δίς]], [[πλέκω]].
}}
{{Autenrieth
|auten=ακος ([[πλέκω]]): doubled, laid [[double]], [[δημός]], Il. 23.243; as subst., sc. [[χλαῖνα]], [[double]] [[mantle]], Il. 3.126.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ᾰκος<br /><b class="num">• Morfología:</b> [plu. dat. -κεσσιν A.<i>Pers</i>.277]<br /><b class="num">1</b> [[dispuesto en dos capas]] y por ext. [[doble]] [[δημός]] <i>Il</i>.23.243, Nonn.<i>D</i>.37.92, λώπη Theoc.25.254, φλοιῶτιν ... σκέπην ref. a la muralla de madera de la acrópolis ateniense, Lyc.1422, θεσμός Orph.<i>Fr</i>.247.37, ὕμνος por estar compuesto en dos ritmos <i>Lyr.Alex.Adesp.SHell</i>.990.2 (dud.), καθάπτετε δίπλακα σειρήν <i>AP</i> 3.7, μίτρη Nonn.<i>D</i>.9.130.<br /><b class="num">2</b> subst. ἡ δ. [[manto doble]], <i>Il</i>.3.126, <i>Od</i>.19.241, A.<i>Pers</i>.277, A.R.1.326, 1.722, Lyd.<i>Mag</i>.1.17, Nonn.<i>D</i>.24.316, Eust.393.3, propio de los cínicos <i>AP</i> 7.413 (Antip.Sid.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de δι(σ)- y de πλάξ (cf. lat. <i>du-plex</i>), este último quizá de la r. de πλέκω en grado ø. ¿O de πλάξ ‘superficie’? ¿O de πληγή ‘golpe’?
}}
{{grml
|mltxt=ο, η (Α [[δίπλαξ]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[διπλή]] [[σανίδα]], διπλοσανίδα, [[μαδέρι]]<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> στερεό [[δοκάρι]] καρφωμένο στο [[μήκος]] του τοίχου ξύλινου σκάφους, [[μπακαλιάρος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> διπλωμένος<br /><b>2.</b> [[διπλός]]<br /><b>3.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> α) [[χλαίνη]] που διπλώνει στα δύο, [[διπλός]] [[μανδύας]]<br />β) δίμιτη [[χλαίνη]], [[διπλά]] υφασμένη.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[δίπλαξ]] [[είναι]] σύνθετη από τα <i>δι</i>- (<b>βλ.</b> <i>δις</i>) και [[πλαξ]] ([[πρβλ]]. [[τρίπλαξ]] και λατ. <i>duplex</i>, <i>rplex</i>, ουμβρ. <i>tuplax</i> «[[δίκρανο]]»). Το β' συνθετικό της λέξεως (-[[πλαξ]]) [[είναι]] αμφίβολης προελεύσεως. Συνδέθηκε αφ' ενός με το [[πλέκω]] ([[πρβλ]]. λατ. -<i>plex</i> με τα <i>plico</i>, <i>plecto</i> «[[διπλώνω]]»), αφ' ετέρου με το [[πληγή]], ενώ κατ' άλλους [[είναι]] το γνωστό [[πλαξ]] «[[πλάκα]], [[επιφάνεια]]»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δίπλαξ:''' -ᾰκος, ὁ, ἡ,<br /><b class="num">I.</b> αυτός που έχει [[δύο]] πτυχές, [[δίπτυχος]], διπλωμένος, αυτός που έχει διπλές πτυχώσεις, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II. 1.</b> ως ουσ., [[δίπλαξ]], <i>ἡ</i>, [[μανδύας]], [[χλαίνη]] διπλωμένη, σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> στον πληθ., σανίδες πλοίου (διπλωμένη η [[μία]] πάνω από την [[άλλη]]), σε Αισχύλ.
}}
{{elru
|elrutext='''δίπλαξ:''' ᾰκος adj. двойной, состоящий из двух слоев ([[δημός]] Hom.).<br />ᾰκος ἡ (sc. [[χλαῖνα]]) двойной (т. е. дважды обертываемый) плащ Hom., Anth.
}}
{{etym
|etymtx=-κος<br />Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[in two layers]], [[double]] (Il.); as subst. f. a mantle (Hom., A. Pers. 277 [lyr.], Lyd.).<br />Derivatives: Cf. [[τρίπλαξ]] [[threefold]] (Il.).<br />Origin: IE [Indo-European] [834] <b class="b2">*du̯i-pl̥ḱ-</b> [[two-fold]]; rather to [802] <b class="b2">*pel-</b> [[fold]]<br />Etymology: Identical with Umbr. [[tuplak]] n. [[duplex]] = [[furca]], Lat. <b class="b2">du-</b>, [[tri-plex]] <b class="b2">two-, three-fold</b>, Bahuvrihicompoound with unclear second member, perh. = [[πλάξ]] [[flatness]]; cf. also [[πληγή]] [[hit]] (cf. <b class="b3">ἁ-πληγίς</b> [[single mantle]] [Herod.], <b class="b3">δι-πληγίς</b> [[double mantle]] [Poll.]); more prob. is however [[πλέκω]] [[twine]], cf. [[δίπλος]]; s. W.-Hofmann s. [[duplex]]. - Cf. on [[διπλάσιος]] and Bechtel Lex.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=δί-πλαξ, ᾰκος, <i>n</i><br /><b class="num">I.</b> twofold, [[double]], in [[double]] folds, Il.<br /><b class="num">II.</b> as [[substantive]], [[δίπλαξ]], a [[double]]-[[folded]] [[mantle]], Hom.<br /><b class="num">2.</b> in pl. [[ship]]-planks (doubled one [[over]] the one [[below]]), Aesch.
}}
{{FriskDe
|ftr='''δίπλαξ''': -κος<br />{díplaks}<br />'''Meaning''': [[in zwei Schichten]], [[zweifach]], [[doppelt]] (Il., Orph.); als Subst. f. [[Doppelgewand]] (Hom., A. ''Pers''. 277 [lyr.], Lyd.).<br />'''Derivative''': Daneben [[τρίπλαξ]] [[dreifach]] (Il.).<br />'''Etymology''' : Mit umbr. ''tuplak'' n. [[duplex]] = [[furca]], lat. ''du''-, ''tri''-''plex'' ‘zwei-, dreifach’ identisch, Bahuvrihikompositum mit mehrdeutigem Hinterglied, ehestens = [[πλάξ]] [[Fläche]]; auch [[πληγή]] [[Schlag]] (vgl. [[ἁπληγίς]] [[Einzelgewand]] [Herod., S. u. Ar. ''Fr''.], [[διπληγίς]] [[Doppelgewand]] [Poll.]) und [[πλέκω]] [[flechten]] sind herangezogen worden; s. die Lit. und die Gegenargumente bei W.-Hofmann s. ''duplex''. — Vgl. zu [[διπλάσιος]] und Bechtel Lex.<br />'''Page''' 1,397
}}