View source for καλχαίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=καλχαίνω
|Medium diacritics=καλχαίνω
|Low diacritics=καλχαίνω
|Capitals=ΚΑΛΧΑΙΝΩ
|Transliteration A=kalchaínō
|Transliteration B=kalchainō
|Transliteration C=kalchaino
|Beta Code=kalxai/nw
|Definition=(κάλχη) prop. <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[make purple]]:—Pass., to [[be purple]], <span class="bibl">Nic. <span class="title">Th.</span>641</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> metaph. (cf. [[πορφύρω]]), [[make dark and troublous]] like a stormy sea, [[ponder deeply]], κ. ἔπος <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>20</span>; ἀμφὶ τέκνοις <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span> 40</span>: c. inf., [[long]], [[desire]], Lyc.1457; cf. sq.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1315.png Seite 1315]] ([[κάλχη]], eigtl. aussehen wie das stürmische Meer, VLL. ἐκ βάθους ταράσσεται, vgl. [[πορφύρω]], nur übertr.), in bewegter Gemüthsstimmung sein, sorgend nachdenken, nachsinnen über Etwas; δηλοῖς γάρ τι καλχαίνουσα [[ἔπος]] Soph. Ant. 20; ἀμφὶ τοῖσδε καλχαίνων τέκνοις, sorgend, Eur. Herc. Fur. 40; Lycophr. 1457 λέκτρων στερηθεὶς ὧν ἐκάλχαινεν τυχεῖν, heftig wünschen. – Bei Nic. Th. 641 ist καλχαίνεται [[varia lectio|v.l.]] für πορφύρεται, mit Purpur gefärbt.
}}
{{ls
|lstext='''καλχαίνω''': ([[κάλχη]]) [[κυρίως]], [[κάμνω]] τι πορφυροῦν. ― Παθ., εἶμαι [[πορφυροῦς]], Νικ. Θ. 641. ΙΙ. μεταφ., ὡς τὸ Ὁμηρικὸν [[πορφύρω]] (πρβλ. [[Κάλχας]]), [[κάμνω]] τι σκοτεινὸν καὶ ταραχῶδες ὅμοιον πρὸς τὴν τρικυμιώδη θάλασσαν, [[σκέπτομαι]] ἢ [[ἐξετάζω]] τι κατὰ [[βάθος]], Λατ. volutare, καλ. [[ἔπος]] Σοφ. Ἀντ. 20· [[ἀμφί]] τινι Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 40· [[ὡσαύτως]] μετ’ ἀπαρ., ἐπιθυμῶ, ποθῶ, λέκτρων στερηθείς, ὧν ἐκάλχαινε τυχεῖν Λυκόφρ. 1457.
}}
{{bailly
|btext=avoir la couleur foncée de la pourpre ; <i>abs.</i> avoir une teinte sombre ; <i>fig.</i> être sombre, être plongé dans des réflexions ; [[τι]], méditer profondément qch.<br />'''Étymologie:''' [[κάλχη]].
}}
{{grml
|mltxt=[[καλχαίνω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[κάνω]] [[κάτι]] πορφυρό, [[δίνω]] σε [[κάτι]] πορφυρό [[χρώμα]]<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[κάνω]] [[κάτι]] σκοτεινό και ταραχώδες σαν την τρικυμιώδη [[θάλασσα]]<br /><b>3.</b> [[ταράσσω]] τον νου μου, [[ανησυχώ]], [[σκέπτομαι]] ή [[εξετάζω]] [[κάτι]] [[κατά]] [[βάθος]] («Δηλοῑς γάρ τι καλχαίνουσ' [[ἔπος]]», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[επιθυμώ]] πολύ, [[ποθώ]], [[λαχταρώ]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[κάλχη]] <span style="color: red;">+</span> -[[αίνω]] ([[πρβλ]]. <i>κερδ</i>-[[αίνω]]). Η σημ. «ταράζομαι, [[ανησυχώ]]» του ρ. [[καλχαίνω]] απαντά στον ποιητικό λόγο και οφείλεται πιθ. στη σημ. του ρ. [[πορφύρω]] «ταράζομαι», το οποίο συνδέθηκε παρετυμολογικά με το ουσ. [[πορφύρα]], που, με τη [[σειρά]] του, συνδέεται σημασιολογικά με τη λ. [[κάλχη]] «[[πορφύρα]]»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''καλχαίνω:''' ([[κάλχη]]), [[κυρίως]], κάνω [[κάτι]] βυσσινί, πορφυρό· μεταφ., [[καθιστώ]] [[κάτι]] σκοτεινό και το [[αναταράζω]] όπως τη φουρτουνιασμένη [[θάλασσα]], [[συλλογίζομαι]], [[ζυγιάζω]] με το νου εις [[βάθος]], σε Σοφ., Ευρ.
}}
{{elru
|elrutext='''καλχαίνω:''' быть омраченным, быть озабоченным (ἀμφὶ τοῖς τέκνοις Eur.): δηλοῖς τι καλχαίνουσα [[ἔπος]] Soph. ты, кажется, чем-то взволнована.
}}
{{elnl
|elnltext=καλχαίνω [κάλχη: purperslak; vgl. πορφύρω] peinzen, piekeren, bezorgd zijn:. δηλοῖς γάρ τι καλχαίνουσ ’ ἔπος het is namelijk duidelijk dat jij piekert over wat je gaat zeggen Soph. Ant. 20; ἐγὼ μὲν ἀμφὶ τοῖσδε καλχαίνων τέκνοις ik ben bezorgd om deze kinderen Eur. Hcld. 40.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[καλχαίνω]], [[κάλχη]]<br />[[properly]], to make [[purple]]: metaph. to make [[dark]] and [[troublous]] like a [[stormy]] sea, to [[ponder]] [[deeply]], Soph., Eur.
}}
{{WoodhouseVerbsReversedFirstPerson
|woodvrf=[[ponder]], [[brood on]], [[contemplate mentally]], [[cudgel one's brains]], [[meditate on]], [[ponder on]], [[rack one's brains]], [[reflect on]], [[reflect upon]], [[take into consideration]], [[think of]], [[wrack one's brains]]
}}