View source for ἐλέγχω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἐλέγχω
|Medium diacritics=ἐλέγχω
|Low diacritics=ελέγχω
|Capitals=ΕΛΕΓΧΩ
|Transliteration A=elénchō
|Transliteration B=elenchō
|Transliteration C=elegcho
|Beta Code=e)le/gxw
|Definition=<span class="bibl">Od.21.424</span>, etc.: fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἐλέγξω <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1043</span>, etc.: aor. ἤλεγξα <span class="bibl">Il.9.522</span>, etc.:—Pass., fut. ἐλεγχθήσομαι <span class="bibl">Antipho 2.4.10</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.7.2</span>: aor. ἠλέγχθην Antipho l.c., <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>458a</span>, etc.: pf. ἐλήλεγμαι <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>805c</span>: 3sg. [[ἐλήλεγκται]] Antiphol.c. (<b class="b3">ἐξ-ηλεγμένοι</b> is [[falsa lectio|f.l.]] in <span class="bibl">Lys. 6.44</span>): plpf. ἐξ-ελήλεγκτο <span class="bibl">D.32.27</span>:—[[disgrace]], [[put to shame]], <b class="b3">μῦθον ἐ</b>. [[treat]] a speech [[with contempt]], <span class="bibl">Il.9.522</span>; <b class="b3">ἐ. τινά</b> [[put]] one [[to shame]], <span class="bibl">Od. 21.424</span>.—This usage is only Ep. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[cross-examine]], [[question]], <span class="bibl">Hdt.2.115</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>18d</span>, etc.; μὴ 'λεγχε τὸν πονοῦντα <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>919</span>; φύλαξ ἐλέγχων φύλακα <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>260</span>; τί ταῦτ' ἄλλως ἐλέγχεις <b class="b2">;</b> <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>333</span>, cf. <span class="bibl">783</span>; ἔλεγχ', ἐλέγχου <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>857</span>; ἐ. τινὰ περί τινος <span class="bibl">Id.<span class="title">Pl.</span>574</span>; ἕνεκά τινος <span class="bibl">Antiph.207.10</span>; τὰς ἀρχὰς βασάνοις χρώμενοι ἐλεγχόντων <span class="bibl">Pl. <span class="title">Lg.</span>946c</span>: c. acc. et inf., [[accuse]] one of doing, <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>1058</span>:—Pass., to [[be convicted]], <span class="bibl">Hdt.1.24</span>,<span class="bibl">117</span>; ἐλεγχόμενοι εἴ τι περιγένοιτο τῶν χρημάτων <span class="bibl">D.35.36</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>331c</span>, <span class="bibl">331d</span>: with part., ἐλεγχθεὶς διαφθείρας <span class="bibl">Antipho 2.3.9</span>, cf. <span class="bibl">2.4.10</span>; ἐλεγχθήσεται γελοῖος ὤν <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.7.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[test]], [[bring to the proof]], ἀνδρῶν ἀρετὰν παγκρατὴς ἐλέγχει ἀλάθεια B.<span class="title">Fr.</span> 10.2; <b class="b3">πρᾶγμ' ἐ</b>. <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1351</span> (Pass., τὸ πρᾶγμ' ἐλεγχθέν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>485</span>); λόγον <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sph.</span>242b</span> (Pass., <span class="bibl">Id.<span class="title">Tht.</span>161e</span>): with subject. clause, <b class="b3">ἐ. τινά, εἰ</b>... <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>851</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>1232</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[prove]], <b class="b3">τοῦτο ἐ. ὡς</b> . . <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>273b</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Sph.</span>256c</span>: abs., [[bring convincing proof]], <b class="b3">ὡς ἡ ἀνάγκη ἐ</b>. <span class="bibl">Hdt.2.22</span>; <b class="b3">αὐτὸ τὸ ἔργον ἐ</b>. <span class="bibl">Th.6.86</span>; περί τινος <span class="bibl">D.21.5</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[refute]], [[confute]], [[τινά]] or τι, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>470c</span>, al., <span class="bibl">D.28.2</span>, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span>4</span>:—Pass., <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>162a</span>; <b class="b3">χρυσὸς κληῖδας ἐλέγχει</b> [[proves that]] they [[avail not]], AP5.216 (Paul. Sil.). </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> <b class="b2">put right, correct, prove by a reductio ad impossibile</b>, ὅσα ἔστιν ἀποδεῖξαι, ἔστι καὶ ἐλέγξαι τὸν θέμενον τὴν ἀντίφασιν τοῦ ἀληθοῦς <span class="bibl">Arist.<span class="title">SE</span> 170a24</span>; <b class="b3">παράδοξα ἐ</b>. <span class="bibl">Id.<span class="title">EN</span>1146a23</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[get the better of]], <b class="b3">στρατιὰν ὠκύτατι ἐ</b>. <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>11.49</span>, cf. <span class="bibl">D.P.750</span>, <span class="bibl">Him.<span class="title">Or.</span>1.16</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> [[expose]], τινὰ ληροῦντα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>171d</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.7.2</span>, <span class="bibl">M.Ant.1.17</span>; [[betray]] a weakness, <span class="bibl">Democr.222</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[decide]] a dispute, ἀνὰ μέσον τῶν δύο <span class="bibl">LXX <span class="title">Ge.</span> 31.37</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0794.png Seite 794]] (perf. pass. ἐλήλεγμαι, s. ἐξελ.), 1) verschmähen, verachten; τῶν μὴ σύ γε μῦθον ἐλέγξῃς [[μήτε]] πόδας Il. 9, 518; Schande machen, οὔ σ' ὁ [[ξένος]] ἐνὶ μεγάροισιν ἐλέγχει ἥμενος Od. 21, 424. Sonst gew. – 2) überführen, widerlegen u. dadurch beschämen; ἐμπεσεῖν δοκεῖ καὶ πρᾶγμ' ἐλέγχειν Aesch. Ag. 1324; τινὰ [[περί]] τινος, Ar. Plut. 574; ὡς οὐ [[καλῶς]] λέγομεν ἐλέγξας Plat. Soph. 259 a; οὐχὶ κἂν [[παῖς]] σε ἐλέγξειεν, ὅτι οὐκ ἀληθῆ λέγεις Gorg. 470 c; τούτων [[μήτε]] ἐλεγχθέντων [[μήτε]] ὁμολογηθέντων Soph. 241 d; geradezu = verwerfen; ἐληλεγμένων μοι τῶν φιλτάτων Luc. Nigr. 4. Uebh. [[darthun]], zeigen (von welcher Art Etwas sei, τὸ [[σῶμα]] Anacr. 15, 32); ὡς ἅπαντά ἐστιν ὅμοια ἀλλήλοις Plat. Prot. 331 e; Soph. 256 c; εἰ [[ταῦτα]] ἦν μὴ ἱκανῶς ἔργοις ἐληλεγμένα, ὅτι δυνατὰ [[γενέσθαι]], wenn die Möglichkeit nicht durch die That erwiesen wäre, Legg. VII, 805 c. Auch c. part., εὐθὺς ἐλεγχθήσεται [[γελοῖος]] ὤν Xen. Hem. 1, 7, 2; ἐμὲ ἐλέγξας ληροῦντα Plat. Theaet. 171 d. Bei Pind. στρατιὰν ὠκύτητι, P. 11, 49, geradezu = besiegen, wie bei sp. D. – Ausforschen, [[ausfragen]], untersuchen, (um darthun zu können, von welcher Art Etwas sei); [[ἰδεῖν]] ἐλέγξαι τ' αὖ [[θέλω]] τὸν ἄγγελον Aesch. Ch. 838; πότερον τὸ σὸν πάθημ' [[ἐλέγχω]] πρῶτον Soph. Phil. 338, vgl. O. R. 333. 783; καθίστησιν ἑαυτὸν εἰς κρίσιν τοῖς βουλομένοις περὶ αὐτῶν ἐλέγχειν Thuc. 1, 131; λόγον Plat. Soph. 241 b; τὰς ἀρχὰς πάσας πάσαις βασάνοις χρώμενοι (alle Mittel der Untersuchung anwendend) ἐλεγχόντων, die Amtsverwaltung prüfen, Legg. XII, 946 c; τοὺς αἰχμαλώτους ἤλεγχον τὴν κύκλῳ πᾶσαν χώραν [[τίς]] ἑκάστη εἴη, sie fragten sie aus, was für ein Land ein jedes sei, Xen. An. 3, 5, 14, wie 4, 1, 23. – Mit dem Überführen ist oft ein [[Zurechtweisen]], Tadeln verbunden; μὴ λεγχε τὸν πονοῦντ' ἔσω καθημένη Aesch. Ch. 906; ὑπὲρ ὧν ἡμάρτανον ἐλεγχόμενοι ἤχθοντο, sie ärgerten sich, daß sie über ihre Fehler zurechtgewiesen, getadelt wurden, Xen. Hem. 1, 2, 47; 2, 2, 9; bei Soph. [[φύλαξ]] ἐλέγχων φύλακα, Ant. 260, ist es mehr ein Schelten.
}}
{{ls
|lstext='''ἐλέγχω''': Ὁμ., κτλ.: μέλλ. ἐλέγξω Ἀριστοφ. Νεφ. 1043, κτλ.: ἀόρ. ἤλεγξα Ὅμ., Ἀττ.: - Παθ., ἐλεγχθήσομαι Ἀντιφῶν 120. 21, Ξεν.: ἀόρ. ἠλέγχθην Εὐρ. Ἑλ. 885, Ἀντιφῶν ἔνθ’ ἀνωτ., Πλάτ.: πρκμ. [[ἐλήλεγμαι]] Πλάτ. Νόμ. 805C· πρβλ. [[ἐξελέγχω]]. Ἀτιμάζω, τὸν μὴ σύ γε μῦθον ἐλέγξῃς [[μηδὲ]] πόδας, «μὴ ἀτιμάσῃς τὸν [[ὑπὲρ]] τῆς ἀξιώσεως λόγον καὶ πρεσβείας, [[μηδὲ]] τὴν [[ἐνθάδε]] ἄφιξιν» (Σχόλ.), Ἰλ. Ι. 522· ἐλ. τινά, καταισχύνειν, φέρειν τινὰ εἰς [[ὄνειδος]], Ὀδ. Φ. 424· - Αὕτη ἡ [[χρῆσις]] [[εἶναι]] μόνον Ὁμηρική, πρβλ. [[ἔλεγχος]] (τό), [[ἐλεγχής]]. ΙΙ. [[ἀνακρίνω]], ἐρωτῶ [[ὅπως]] καταπείσω, [[ὅπως]] ἀνακαλύψω ἐνοχήν, ἢ [[ὅπως]] ἀναιρέσω, ἀνασκευάσω, ἐπιπλήττω, κατηγορῶ, Ἡρόδ. 2. 115· μή ’λεγχε τὸν πονοῦντα Αἰσχύλ. Χο. 919· [[φύλαξ]] ἐλέγχων φύλακα Σοφ. Ἀντ. 260· τί ταῦτ’ ἐλέγχεις; ὁ αὐτ. Ο. Τ. 333, πρβλ. 783· ἔλεγχ’, ἐλέγχου Ἀριστοφ. Βάτρ. 857· ἐλ. τινὰ [[περί]] τινος ὁ αὐτ. Πλ. 574· ἕνεκά τινος Ἀντιφάν. ἐν «Τραυματίᾳ» 1. 10· τινά τι Πλάτ. Λύσ. 222D· μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., κατηγορῶ τινος ἐπί τινι πράξει, Εὐρ. Ἄλκ. 1058· μετὰ ἐξηρτημένης προτάσεως, ἐλ. τινὰ εἰ... Αἰσχύλ. Χο. 851, Ἀριστοφ. Ἱππ. 1232· ἐλ. τινὰ ὡς οὐ [[καλῶς]] λέγει Πλάτ. Σοφ. 259Α, πρβλ. Γοργ. 470C: - Παθ., εὑρίσκομαι [[ἔνοχος]], καταδικάζομαι, Ἡρόδ. 1. 24, 117· ἐλεγχόμενοι, εἴ τι περιγένοιτο τῶν χρημάτων Δημ. 935. 11, πρβλ. Πλάτ. Πρωτ. 231C καὶ D· μετὰ μετοχ., ἐλεγχθεὶς διαφθείρας Ἀντιφῶν 119, 2, πρβλ. 120. 17· ἐλεγχθήσεται γελοῖος ὢν Ξεν. Ἀπομν. 1. 7, 2. 2) ἐπὶ ἐπιχειρημάτων ἀποδεικτικῶν, [[φέρω]] εἰς ἀπόδειξιν, τὸ πρᾶγμ’ ἐλ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 1351· ἀναιρῶ, Δημ. 836. 10· καὶ ἑπομ., [[ἀπορρίπτω]], Λουκ. Νιγρ. 4· χρυσὸς κληῖδας ἐλέγχει, ἀποδεικνύει ὅτι δὲν ἰσχύουσιν, Ἀνθ. Π. 5. 217: - ἀπολ., [[φέρω]] ἀπόδειξιν πειστικήν, ὡς [[ἀνάγκη]] ἐλέγχει Ἡρόδ. 2. 22· [[περί]] τινος Δημ. 516. 1· καὶ ἀκολούθως [[καθόλου]], ἀποδεικνύω, Λατ. arguere, Θουκ. 6. 86, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἀγ. 1351· τὸ πρᾶγμ’ ἐλεγχθὲν Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 485. 3) ἐν τῇ λογικῇ τοῦ Ἀριστ. ἀποδεικνύω διὰ τῆς εἰς τὸ ἀδύνατον ἢ ἄτοπον ἀπαγωγῆς, ὅσα ἔστιν ἀποδεῖξαι, ἐστὶ καὶ ἐλέγξαι τὸν θέμενον τὴν ἀντίφασιν τοῦ ἀληθοῦς Ἀριστ. Σοφ. Ἔλεγχ. 9. 1. 4) [[καθόλου]], νικῶ, [[καταβάλλω]], στρατιὰν ὠκύτατι ἐλ. Πινδ. Π. 11. 74, πρβλ. Διον. Περιηγ. 750.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> ἐλέγξω, <i>ao.</i> [[ἤλεγξα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> ἐλεγχθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἠλέγχθην]], <i>pf.</i> [[ἐλήλεγμαι]]);<br /><b>I.</b> <i>dans Hom.</i> faire honte : τινα OD à qqn;<br /><b>II.</b> <i>p. suite</i><br /><b>1</b> traiter avec mépris, acc.;<br /><b>2</b> convaincre (d’une faute, d’un tort, d’une erreur, <i>etc.</i>) : ἐλεγχθήσεται [[γελοῖος]] [[ὤν]] XÉN il sera convaincu d’être ridicule;<br /><b>3</b> reprocher, blâmer, accuser : τινα qqn ; [[τι]] de qch ; τινά [[τι]] qqn de qch;<br /><b>4</b> réfuter ; <i>en gén.</i> prouver;<br /><b>5</b> <i>p. ext.</i> repousser, rejeter ; <i>en gén.</i> triompher de, l’emporter sur, vaincre;<br /><b>6</b> questionner, interroger : [[πάθημα]] SOPH questionner (qqn) sur l’outrage qu’il a subi ; <i>en gén.</i> admettre comme moyen d’information, acc..<br />'''Étymologie:''' [[ἔλεγχος]]¹.
}}
{{Autenrieth
|auten=dishonor, [[bring]] [[disgrace]] [[upon]], Od. 21.424 ; [[τῶν]] μὴ σύ γε μῦθον ἐλέγξῃς &#x007C; [[μηδὲ]] πόδας, ‘[[put]] [[not]] to [[shame]] [[their]] words and [[mission]],’ i. e. by [[making]] [[them]] [[vain]], Il. 9.522.
}}
{{Slater
|sltr=[[ἐλέγχω]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[put]] to [[shame]] [[Πυθοῖ]] τε γυμνὸν ἐπὶ [[στάδιον]] καταβάντες ἤλεγξαν Ἑλλανίδα στρατιὰν ὠκύτατι (P. 11.49) in tmesis, κατὰ [[εἶδος]] ἐλέγχων (v. [[κατελέγχω]]) (O. 8.19)
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pas. perf. ind. 1<sup>a</sup> sg. ἐλήλεγμαι Luc.<i>DMort</i>.24.1, 3<sup>a</sup> sg. ἐλήλεγκται Antipho 2.4.10, ἤλεγκται Xenocrates 129, ἐλήλεκται Pall.<i>in Hp</i>.130, part. neutr. plu. ἐληλεγμένα Pl.<i>Lg</i>.805c]<br /><b class="num">A</b> en sent. neutr.<br /><b class="num">I</b> c. ac. de pers., tb. jur.<br /><b class="num">1</b> [[poner a prueba]], [[someter a examen o interrogatorio]], [[interrogar]] c. ac. de pers. μή μ' ἔλεγχε πλείοσιν λόγοις no me investigues con más preguntas</i>, e.d., no me interrogues más</i> S.<i>El</i>.1353, c. ac. sobreentendido ἰὼν πέλας μητρὸς πατρός τ' ἤλεγχον me acerqué a mi madre y a mi padre y les interrogué</i> S.<i>OT</i> 782, οὗτοι δὲ τὰς ἀρχὰς πάσας [[δώδεκα]] μέρη διελόμενοι ... ἐλεγχόντων y que ellos, tras dividir todas las magistraturas en doce partes, procedan a realizar la investigación</i> para elegir a los mejores, Pl.<i>Lg</i>.946c, c. compl. prep. de la pers. a la que se somete a prueba καθίστησιν ἑαυτὸν ἐς κρίσιν τοῖς βουλομένοις περὶ αὐτὸν ἐλέγχειν se ofrece a ser juzgado por quienes quieran hacer una investigación sobre él</i> Th.1.131, en v. pas., de un criminal ἐν Ἀρείῳ πάγῳ ... ἐλέγχεται en el Areópago ... es sometido a examen</i> Lys.6.14.<br /><b class="num">2</b> [[preguntar]] c. ac. de pers. y or. interr. indir. ἐλέγξαι ... θέλω τὸν ἄγγελον, εἴτ' αὐτὸς ἦν θνῄσκοντος [[ἐγγύθεν]] παρών quiero preguntar al mensajero si se hallaba presente cerca del muerto</i> A.<i>Ch</i>.851, cf. Arr.<i>An</i>.3.21.7, τοὺς ἑαλωκότας ἤλεγχον τὴν κύκλῳ πᾶσαν χώραν τίς ἑκάστη εἴη preguntaban a los prisioneros cuál era cada una de las comarcas de alrededor</i> X.<i>An</i>.3.5.14.<br /><b class="num">II</b> c. ac. de cosa o abstr.<br /><b class="num">1</b> [[examinar]], [[investigar]] τὸ σὸν πάθημ' [[ἐλέγχω]] πρῶτον S.<i>Ph</i>.338, cf. <i>OT</i> 333, Call.<i>Del</i>.88.<br /><b class="num">2</b> [[poner a prueba]] τὸν μῦθον la leyenda</i> del ὄμφαλος de Delfos, Plu.2.409f.<br /><b class="num">3</b> sent. fís. [[palpar]], [[tentar]] ἐλέγχει· ψηλαφᾷ Hsch.ε 2038.<br /><b class="num">III</b> c. énf. en la ‘prueba’ y la ‘demostración’, frec. c. suj. de cosa o abstr.<br /><b class="num">1</b> [[mostrar]], [[revelar]], [[poner de manifiesto o en evidencia]]<br /><b class="num">a)</b> c. ac. de cosa o abstr. ἐμοὶ ... δοκεῖ ... πρᾶγμ' ἐλέγχειν propongo que descubramos el suceso</i> A.<i>A</i>.1351, ἡ τέκνοις [[ἄγαν]] χρημάτων συναγωγὴ πρόφασίς ἐστι φιλαργυρίης τρόπον ἴδιον ἐλέγχουσα el amontonamiento excesivo de bienes para los hijos es una excusa que revela el carácter propio de la codicia</i> Democr.B 222, τὰς τινῶν πονηρίας ἐλέγχειν I.<i>Vit</i>.339, cf. Thdt.<i>Is</i>.1.97, τὰς ἁμαρτίας Herm.<i>Vis</i>.1.1.5, τὰ κρυπτά Ign.<i>Phil</i>.7.1, Artem.1.68, en v. pas. ἡμῖν δ' ἂν αἰσχύνην φέροι πάσαισι ... τὸ πρᾶγμα τοῦτ' ἐλεγχθέν nos traería vergüenza a todas nosotras que este hecho quedase al descubierto</i> Ar.<i>Ec</i>.485, cf. Hdn.3.12.4, <i>Eu.Io</i>.3.20, Vett.Val.318.1, ἐλεγχομένης τῆς ἀληθείας demostrada la verdad</i> Gem.8.26;<br /><b class="num">b)</b> c. ac. de pers. τῶν θεῶν δὲ εὐποιία τὸ μηδεμίαν συνδρομὴν πραγμάτων γενέσθαι, ἥτις ἔμελλέ με ἐλέγξειν es beneficencia de los dioses que no haya ocurrido ninguna coincidencia que me haya puesto en evidencia</i> M.Ant.1.17, en v. pas. καὶ ταῦτ' ... ἐγγράψασθε ... ἀγνῶθ' ὅμιλον, ὡς ἐλέγχεται χρόνῳ grabaos esto ... que gente extraña sólo es probada con el tiempo</i> A.<i>Supp</i>.993, Νῶε ... ἐπαινετὴς ἐλέγχεται συστάσεως καὶ γενέσεως Ph.1.102<br /><b class="num">•</b>c. part. pred. πολλὰ ἂν ἐμὲ ... ἐλέγξας ληροῦντα tras haber demostrado que yo estaba diciendo muchas tonterías</i> Pl.<i>Tht</i>.171d, Ἥλιος ἤλεγξε τὴν Ἀφροδίτην συμμιγνυμένην ... Ἄρει Helios puso al descubierto que Afrodita estaba teniendo trato con Ares</i> Io.Ant.<i>Fr.Hist</i>.7.2.8, [[ἐάν]] τι δυνηθῆτε ἐλλέγξαι (<i>sic</i>) ὡς κακῶς ὑπ' [[αὐτοῦ]] διοικηθέν ... si podéis probar que algo ha sido mal administrado por él</i>, <i>BGU</i> 388.2.13 (II d.C., cf. <i>BL</i> 11.17), en v. pas. εὐθὺς ἐλεγχθήσεται γελοῖος ὤν (ὁ κακὸς [[αὐλητής]]) X.<i>Mem</i>.1.7.2, cf. Aristaenet.1.22.18;<br /><b class="num">c)</b> c. suj. de abstr. o cosa [[probar]], [[evidenciar]], [[revelar]] ἀνδρῶν δ' ἀρετὰν σοφία τε παγκρατής τ' ἐλέγχει [[ἀλάθεια]] el valor de los varones lo demuestra la sabiduría y la todopoderosa verdad</i> B.<i>Fr</i>.14<br /><b class="num">•</b>c. ac. sobreentendido ὡς ἡ [[ἀνάγκη]] ἐλέγχει Hdt.2.22, ὄφρα ... ἔργα δ' ἐλέγχῃ χεῖρας mientras que los trabajos revelen las manos (que los han realizado)</i> <i>AP</i> 6.250 (Antiph.), τὰ δὲ ἔργα ἤλεγχε τὸν ἀληθινὸν πατέρα Them.<i>Or</i>.13.169b, cf. Adam.<i>Epit.Matr</i>.4<br /><b class="num">•</b>c. or. complet. καὶ ὡς ἀληθῆ λέγω, τὸ αὐτὸ ψήφισμα ἐλέγξει Lys.13.72, en v. pas. εἰ μὲν ταῦτα ἦν μὴ ἱκανῶς ἔργοις ἐληλεγμένα ὅτι δυνατά ἐστι γίγνεσθαι si no se hubiera demostrado suficientemente con hechos que es posible que eso suceda</i> Pl.l.c., cf. Plb.9.22.9, ὡς ... οὐκ ἐσμὲν ἄθεοι ... ἐλήλεγκται Athenag.<i>Leg</i>.30.6<br /><b class="num">•</b>c. compl. pred. πάντων δὲ τῶν κατηγορηθέντων ἀπίστων ἐλεγχθέντων una vez demostradas todas las acusaciones como inverosímiles</i> Antipho 2.4.10, τὸ γὰρ ἀσθενὲς ἄχρηστον ἐλέγχεται pues la debilidad se revela inútil</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.2.11.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de pers. [[demostrar]], [[probar que]] c. ac. de cosa o abstr. y complet. ὥστε ... κἂν ταῦτα ἐλέγχοις ... ὡς ἅπαντά ἐστιν ὅμοια ἀλλήλοις de modo que también probarías que todas esas (las partes del rostro) son semejantes entre sí</i> Pl.<i>Prt</i>.331d, sólo c. or. complet. ἐλέγχοντες ὡς ἔστι κατὰ φύσιν ταύτῃ demostrando que tal es su naturaleza</i> Pl.<i>Sph</i>.256c.<br /><b class="num">3</b> jur. [[probar fehacientemente]], [[demostrar convincentemente]] en una acusación o alegato, en v. pas. c. compl. prep. κλοπαὶ ... οὐκ ἠλέγχοντο no se probaron los robos</i> Plu.<i>Per</i>.31, cf. <i>POxy</i>.1032.30 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>abs. νομίζων τῷ ... κατηγόρῳ περὶ τῶν τοιούτων προσήκειν ἐλέγχειν μόνον pensando que al acusador le importa tan sólo establecer las pruebas de tales acusaciones</i> D.21.5, cf. <i>PYale</i> 34.3 (III a.C.).<br /><b class="num">B</b> en sent. neg. para el objeto<br /><b class="num">I</b> gener.<br /><b class="num">1</b> [[rechazar]], [[repudiar]] τῶν μή σύ γε μῦθον ἐλέγξῃς de ellos tú al menos no rechaces la palabra</i>, <i>Il</i>.9.522 ἐμὴν μὴ Κύπριν ἐλέγξῃς no rechaces mi Cipris</i> Colluth.297<br /><b class="num">•</b>[[menospreciar]], [[tener en menos]] [[γάλα]] λευκόν la blancura de la leche</i> Nonn.<i>D</i>.4.142.<br /><b class="num">2</b> c. ac. de pers. [[deshonrar]], [[ser motivo de deshonor para]] Τηλέμαχ', οὔ σ' ὁ ξεῖνος ἐνὶ μεγάροισιν ἐλέγχει ἥμενος Telémaco, el extranjero sentado en tu casa no es una deshonra para tí</i> habla Odiseo tras la hazaña del arco <i>Od</i>.21.424, en v. pas. ἐλεγχθεῖσαι· αἰσχυνθεῖσαι Hsch.<br /><b class="num">3</b> [[censurar]], [[criticar]], [[hacer reproches]] μὴ ἔλεγχε τὸν πονοῦντ' ἔσω καθημένη no censures al que se fatiga mientras que te quedas sentada en casa</i> A.<i>Ch</i>.919, νυκτὶ δ' ὅλῃ βασιλῆας ἐλέγχομεν Call.<i>Fr</i>.329, cf. [[LXX]] <i>Si</i>.31.31, D.C.56.40.6, ἔλεγχε σοφόν, καὶ ἀγαπήσει σε [[LXX]] <i>Pr</i>.9.8<br /><b class="num">•</b>c. ac. de abstr. τὰ οἰκήϊα ἁμαρτήματα Democr.B 60, τὴν τέχνην ref. a la poesía de Eurípides, Ar.<i>Ra</i>.961, τὴν ἀμουσίαν αὐτῶν Ael.<i>VH</i> 13.25, παρθενικήν Nonn.<i>D</i>.48.446, c. part. pred. (ὁ θεὸς) ἤλεγξεν αὐτὸν (τὸν Ἰωνᾶν) οὐ δικαίως ἀθυμοῦντα (Dios) lo censuró (a Jonás) por angustiarse injustamente</i> Iust.Phil.<i>Dial</i>.107.3<br /><b class="num">•</b>abs., X.<i>Mem</i>.2.2.9, Plu.2.1b, Sext.<i>Sent</i>.245, en v. pas., c. compl. prep. ἐλεγχόμενος ὑπ' [[αὐτοῦ]] περὶ Ἡρῳδιάδος (Herodes) censurado por aquel a propósito de Herodías</i>, <i>Eu.Luc</i>.3.19<br /><b class="num">•</b>en lit. jud.-crist. [[corregir]], [[reprender]] ἐλεγμῷ ἐλέγξεις τὸν πλησίον σου [[LXX]] <i>Le</i>.19.17, cf. <i>Eu.Matt</i>.18.15, en uso abs., 2<i>Ep.Ti</i>.4.2.<br /><b class="num">4</b> c. ac. de pers. [[acusar]], [[culpar]] φύλαξ ἐλέγχων φύλακα culpando un guardián a otro guardián</i> S.<i>Ant</i>.260, ἐκ δὲ τῶν εἰκότων προσποιούμενοί με ἐλέγχειν esforzándose en culparme con indicios verosímiles</i> Antipho 2.4.10, τοὺς ... ὀλίγους Th.6.38, c. pred. με ... ἀντὶ ἰητροῦ μισθωτὸν ἐλέγχοντες acusándome de mercenario en vez de médico</i> Hp.<i>Ep</i>.16<br /><b class="num">•</b>c. or. de inf. expr. la acusación φοβοῦμαι ... μή τίς μ' ἐλέγξῃ ... ἐν ἄλλης δεμνίοις πίτνειν ... temo que alguien me acuse de caer en el lecho de otra (mujer)</i>, E.<i>Alc</i>.1058, en v. pas. μὴ τερατολογεῖν τολμᾶτε, ὅπως μή γε ... μωραίνειν ἐλέγχθεσθε no os atreváis a hablar de prodigios, no sea que seáis acusados de locura</i> Iust.Phil.<i>Dial</i>.67.2<br /><b class="num">•</b>c. or. complet. expr. la acusación τοῦτον (τὸν Αἴσχυλον) ... ἐλέγξω, ὡς ἦν ἀλαζὼν καὶ φέναξ pondré en evidencia a ése (a Esquilo) que era fanfarrón y tramposo</i> Ar.<i>Ra</i>.908, cf. Hdt.4.68, en v. pas. ἄκριτοι απέθανον, πρὶν παραγενέσθαι τινὰ αὐτοῖς ἐλεγχομένοις ὡς ἠδίκουν murieron sin juicio, antes de que les asistiese nadie cuando eran acusados de haber delinquido</i> Lys.19.7<br /><b class="num">•</b>abs. ἐλέγχουσα ἡ [[δίκη]] la justicia acusadora</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.1.8, en v. pas. ὑπὸ τοῦ συνειδότος ἐλεγχόμενος acusado por mi conciencia</i> Ph.2.49, cf. 309, ἀπὸ τῆς ὀσμῆς ἐλέγχεσθαι ser acusado a causa del olor (a corrupción)</i>, Ign.<i>Magn</i>.10.2.<br /><b class="num">5</b> medic. [[obstaculizar]], [[dañar]] ἐλέγχει γὰρ τὴν φύσιν τὸ ἁθρόον (τοῦ αἵματος) porque el flujo caudaloso (de sangre) daña a la naturaleza</i> Aret.<i>CA</i> 2.3.4, en v. pas. Aret.<i>CD</i> 1.5.2.<br /><b class="num">II</b> jur., c. ac. de pers. [[probar]], [[demostrar la culpabilidad de alguien o la veracidad de una denuncia]]:<br /><b class="num">a)</b> frec. en v. pas. [[ser convicto]], [[ser hallado culpable]] (λέγουσι) τοὺς ἐκπλαγέντας οὐκ ἔχειν ἔτι ἐλεγχομένους ἀρνέεσθαι (cuentan) que ellos estupefactos ya no pudieron negar más al verse convictos (de su crimen)</i>, Hdt.1.24, cf. Lys.20.22, ἀποτινέτωσ[αν τ] οῖς τὴν ὠνὴν πριαμένοις καθ' ἕκαστον ὧν ἂν ἐλεγχθῶ[σι], (δραχμὰς) ... que paguen a los que hicieron la compra con una multa de ... dracmas cada uno según hayan sido encontrados culpables</i>, <i>PRev.Laws</i> 33.17, cf. <i>SB</i> 9454.1.11 (ambos III a.C.)<br /><b class="num">•</b>c. part. pred. ὅ τε γὰρ καταμαρτυρῶν μου [[ἄπιστος]] ἐλήλεγκται ὤν porque ha quedado probado que el que depuso contra mí no es creíble</i> Antipho 2.4.10, cf. 2.3.9, Aeschin.1.115, <i>PAmh</i>.33.34 (II a.C.), Athenag.<i>Leg</i>.2.1, ἵνα ... ὁ πονηρὸς ... ἐλεγχθῆτο μὴ ὢν θεός para que el Maligno sea hallado convicto de no ser Dios</i>, <i>Ep.Paul.Apocr</i>.15 (p.38), c. compl. prep., I.<i>Ap</i>.2.5<br /><b class="num">•</b>fig., c. suj. de cosa y part. pred. ὁ αὐλὸς ... ἀπᾴδων ἐλήλεγκται la flauta (de Marsias) ha quedado convicta de desentonar</i> Philostr.Iun.<i>Im</i>.2.1;<br /><b class="num">b)</b> en v. act. (ὁ παράκλητος) ἐλέγξει τὸν κόσμον (el Paráclito) probará que el mundo es culpable</i>, <i>Eu.Io</i>.16.8, ἐκείνους ἐλέγχειν probar la culpabilidad de aquellos</i>, <i>PStras</i>.41.31 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. compl. prep. expr. los cargos o la causa de la acusación τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἀμαρτίας; <i>Eu.Io</i>.8.46, cf. <i>PLips</i>.43.12 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. ac. de pers. y part. pred. ἀφίετε αὐτὸν ὡς μηδὲν ἐλέγχειν ἔχοντες ἁμαρτάνοντα dejadlo libre porque no podéis hallarlo culpable de pecado</i> Iust.Phil.1<i>Apol</i>.4.6<br /><b class="num">•</b>abs. ἀναντιλέκτως ἤλεγξεν probó la culpabilidad sin discusión</i> Aen.Tact.31.9 (<i>ter</i>), διδόσθω τῷ ἐλέγξαντι τὸ ἥμισυ que se le entregue la mitad (de la multa) al denunciante si prueba la acusación</i>, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1100.53 (II d.C.), cf. <i>TAM</i> 2.1159.8, <i>SEG</i> 48.1715.12 (ambas Licia, imper.).<br /><b class="num">III</b> c. resultado neg.<br /><b class="num">1</b> [[probar que un argumento, opinión o procedimiento es falso o defectuoso]], [[refutar]], [[poner en entredicho]] c. ac. de pers. [[refutar a]] ὅτῳ ταῦτα μὴ δοκεῖ, αὐτὸ τὸ ἔργον ἐλέγχει a quien no le parezca así esto, el propio hecho lo refuta</i> Th.6.86, οὐδὲ γὰρ ... οἷόν τ' ἐστὶν αὐτῶν ... ἐλέγξαι οὐδένα, ἀλλ' [[ἀνάγκη]] ... ἐλέγχειν μηδενὸς ἀποκρινομένου porque no es posible refutar a ninguno de ellos, sino que es preciso que refute sin que nadie (me) responda</i> Pl.<i>Ap</i>.18d, cf. Hdt.2.115, Lys.31.16, τοὺς ἀντιλέγοντας <i>Ep.Tit</i>.1.9, c. doble ac. τοῦτ' αὐτὸν ἐλέγξαι πειράσομαι πρῶτον en esto intentaré refutarlo primero</i> D.28.1, c. ac. de pers. y compl. prep. καὶ σύ γ' ἐλέγξαι μ' οὔπω δύνασαι περὶ τούτου Ar.<i>Pl</i>.574, c. ac. de pers. y or. complet. ἀλλ' οὐχὶ κἂν παῖς σε ἐλέγξειεν ὅτι οὐκ ἀληθῆ λέγεις; ¿pero no sucede que incluso un niño podría convencerte de que no dices verdad?</i> Pl.<i>Grg</i>.470c, c. ac. de abstr., esp. ref. a acusaciones, afirmaciones o argumentos σκέψαι δὲ τὴν παίδευσιν ᾗ πέποιθεν ὡς ἐλέγξω observa cómo voy a refutar la educación en la que confía</i> Ar.<i>Nu</i>.1043, cf. Antipho 5.84, Pl.<i>Sph</i>.242b, c. ac. de abstr. y or. complet., Pl.<i>Phdr</i>.273b<br /><b class="num">•</b>abs. τῶν κατηγόρων ὁ βουλόμενος παρελθὼν ἐλεγξάτω Lys.25.14, en v. pas. ἔλεγχ', ἐλέγχου refuta y déjate refutar</i> Ar.<i>Ra</i>.857, τούτων γὰρ μήτ' ἐλεγχθέντων μήτε ὁμολογηθέντων Pl.<i>Sph</i>.241e, cf. <i>Tht</i>.161a, <i>Grg</i>.458a.<br /><b class="num">2</b> fil. [[refutar lógicamente]], [[probar mediante la reducción al absurdo]], [[rectificar]] un silogismo ὅσα γὰρ ἔστιν ἀποδεῖξαι, ἔστι καὶ ἐλέγξαι τὸν θέμενον τὴν ἀντίφασιν τοῦ ἀληθοῦς en todas cuantas cosas se pueden demostrar, es posible también refutar al que formula la contradicción de lo verdadero</i> Arist.<i>SE</i> 170<sup>a</sup>24, παράδοξα ἐλέγχειν refutar de manera paradójica, e.d., con afirmaciones contrarias a la opinión común</i> Arist.<i>EN</i> 1146<sup>a</sup>23, en v. pas. (ἡ Ξενοκράτους [[ἀπόφασις]]) ... αὕτη τῷ Ἀριστοτέλει ἤλεγκται Xenocrates l.c., cf. Pall.l.c.<br /><b class="num">3</b> [[rechazar como falso]], [[impugnar]] τὰ εἴδωλα Athenag.<i>Leg</i>.18.2, cf. <i>Mart.Pol.Epil.Mosq</i>.1, en v. pas. ἐλυπούμην, ἐληλεγμένων μοι τῶν φιλτάτων me afligía, porque habían sido rechazadas las cosas más queridas para mí</i> Luc.<i>Nigr</i>.4.<br /><b class="num">IV</b> c. énfasis en el resultado positivo para el sujeto [[vencer]], [[aventajar]], [[superar]]<br /><b class="num">a)</b> c. suj. de pers. ἤλεγξαν Ἑλλανίδα στρατιὰν ὠκύτατι vencieron a la tropa griega en rapidez</i> Pi.<i>P</i>.11.49, ἄνδρας ref. a una victoria en el estadio, Call.<i>Fr</i>.84, τόξα D.P.750, Μαρσύαο ... αὐλόν Nonn.<i>D</i>.1.42, Ἄμπελος ἱμερόεις Γανυμήδεος [[εἶδος]] ἐλέγχει Nonn.<i>D</i>.10.317, c. dat. instrum. τοὺς μὲν βαρβάρους τοῖς ὅπλοις, τῇ δὲ ἀρετῇ ... τοὺς ὁμοφύλους Him.6.27;<br /><b class="num">b)</b> c. suj. de cosa οὔτε χρόνου μῆκος ... ἐλέγχει τὴν καρτερίαν Thdt.<i>H.Rel</i>.32.2, χρυσὸς ὅλους ῥυτῆρας, ὅλας κληῖδας ἐλέγχει el oro vence todos los lazos, todas las cerraduras</i>, <i>AP</i> 5.217 (Paul.Sil.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> Dud. Quizá rel c. het. <i>lengāi</i>- ‘juramento’, pero tb. se compara c. let. <i>lanft</i> y ags. <i>lahan</i> ‘injuriar’.
}}
{{StrongGR
|strgr=of [[uncertain]] [[affinity]]; to [[confute]], [[admonish]]: [[convict]], [[convince]], [[tell]] a [[fault]], [[rebuke]], [[reprove]].
}}
{{Thayer
|txtha=[[future]] ἐλέγξω; 1st aorist infinitive [[ἐλέγξαι]], [[imperative]] ἔλεγξον; ([[passive]], [[present]] ἐλέγχομαι; 1st aorist ἐλεγχθην); the Sept. for הוכִיחַ;<br /><b class="num">1.</b> to [[convict]], [[refute]], [[confute]], [[generally]] [[with]] a [[suggestion]] of the [[shame]] of the [[person]] convicted ("ἐλέγχειν [[hat]] eigentlich nicht [[die]] Bedeutung ' tadeln, schmähen, zurechtweisen,' welche ihm [[die]] Lexika zuschreiben, sondern bedeutet nichts alsüberführen (Schmidt, [[chapter]] 4: § 12)): τινα, of [[crime]], [[fault]], or [[error]]; of [[sin]], ἐλεγχόμενοι [[ὑπό]] [[τοῦ]] νόμου ὡς παραβάται, [[ὑπό]] τῆς συνειδήσεως, R G ([[Philo]], Works, ii., p. 649 (ed. Mang., vi. 203, Richter edition, [[fragment]] [[περί]] ἀναστάσεως καί κρίσεως) τό συνειδός [[ἔλεγχος]] [[ἀδέκαστος]] καί πάντων ἀψευδεστατος); followed by [[περί]] [[with]] the genitive of [[thing]], L T Tr WH in [[Aristophanes]], [[Plutarch]], 574); contextually, by [[conviction]] to [[bring]] to [[light]], to [[expose]]: τί, [[Aristophanes]] ecclesiastical 485; τά κρυπτά, Artemidorus Daldianus, oneir. 1,68; ἐπιστάμενος, ὡς [[εἰ καί]] λαθοι ἡ [[ἐπιβουλή]] καί μή ἐλεγχθειη, Herodian, 3,12, 11 (4th edition, Bekker); others); used of the [[exposure]] and [[confutation]] of false teachers of Christianity, [[ταῦτα]] ἔλεγχε, [[utter]] these things by [[way]] of [[refutation]], to [[find]] [[fault]] [[with]], [[correct]];<br /><b class="num">a.</b> by [[word]]; to [[reprehend]] [[severely]], [[chide]], [[admonish]], [[reprove]]: L T Tr [[text]]; τινα [[περί]] τίνος, to [[call]] to [[account]], [[show]] [[one]] his [[fault]], [[demand]] an [[explanation]]: τινα, from [[someone]], to [[chasten]], [[punish]] (according to the translation of the [[Hebrew]] הוכִיחַ, L; Trench, § iv. Compare: [[ἐξελέγχω]], διακατελεγχὡ(μαἰ.)
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[ἐλέγχω]])<br /><b>1.</b> [[ερευνώ]], [[εξετάζω]] για την [[ανεύρεση]] της αλήθειας, ορθότητας, ακρίβειας, γνησιότητας, αξίας κάποιου αντικειμένου, εμπορεύματος, θέματος κ.λπ. («[[ελέγχω]] τα γραπτά, τους λογαριασμούς, την [[περιεκτικότητα]] σε [[κάτι]]», «[[φύλαξ]] ἐλέγχων φύλακα», «τί ταῡτ' ἐλέγχεις;»)<br /><b>2.</b> [[επιπλήττω]], [[κατηγορώ]], [[αποδοκιμάζω]] («τον ελέγχουν για τη [[συμπεριφορά]] του»)<br /><b>3.</b> (για λόγους, θεωρίες, επιχειρήματα <b>κ.λπ.</b>) [[αναιρώ]], [[ανασκευάζω]]<br /><b>4.</b> [[αποδεικνύω]], [[αποκαλύπτω]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «η [[συνείδηση]] μέ ελέγχει» — έχω τύψεις συνειδήσεως, [[κρίνω]] ότι κάποια ενέργειά μου δεν ήταν ορθή<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ατιμάζω]], [[εξευτελίζω]]<br /><b>2.</b> [[αποδεικνύω]] «διὰ τῆς εἰς ἄτοπον ἀπαγωγῆς»<br /><b>3.</b> [[νικώ]]<br /><b>4.</b> [[ενεργώ]] ως [[διαιτητής]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Υποστηρίχθηκε ότι η λ. συνδέεται με το [[ελαχύς]] «[[μικρός]], [[χαμηλός]], [[ευτελής]]», [[επειδή]] οι δύο τ. παρουσιάζουν κάποια σημασιολογική [[ομοιότητα]], δεδομένου ότι η αρχική σημ. του ρήματος [[είναι]] πιθ. «[[περιφρονώ]], [[ντροπιάζω]], [[εξευτελίζω]], [[μειώνω]]», η οποία εξάλλου αρμόζει και στις ομηρικές, δικανικές και ιωνικές-αττικές χρήσεις της λέξεως ([[πρβλ]]. και γερμ. <i>schmahen</i>, «[[μειώνω]]», μσν. άνω γερμ. <i>smachen</i> «[[μεταχειρίζομαι]] περιφρονητικά», αρχ. άνω γερμ. <i>sm</i><i>ā</i><i>hen</i> «[[μειώνω]]» [<span style="color: red;"><</span> <i>sm</i><i>ā</i><i>hi</i> «[[μικρός]]»] [[καθώς]] και γερμ. <i>Schmach</i>, μσν. άνω γερμ. <i>sm</i><i>ā</i><i>he</i>, <i>sm?he</i> «[[εξύβριση]]»). Σύμφωνα με αυτήν την [[ετυμολογία]], ο τ. [[ελέγχω]] [[αντί]] <i>ελέμφω</i> <span style="color: red;"><</span> IE <i>leng</i><sup>w</sup><i>h</i>- «[[ευκίνητος]], [[ελαφρός]]», το δε -<i>χ</i>- της λέξεως ερμηνεύεται αναλογικά [[προς]] το [[ελαχύς]], [[ελάχιστος]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἐλέγχω:''' μέλ. <i>ἐλέγξω</i>, αόρ. αʹ [[ἤλεγξα]] — Παθ., μέλ. <i>ἐλεγχθήσομαι</i>, αόρ. αʹ [[ἠλέγχθην]], παρακ. [[ἐλήλεγμαι]]·<br /><b class="num">I.</b> [[ατιμάζω]], [[ντροπιάζω]], <i>μῦθον ἐλ</i>., [[μεταχειρίζομαι]] το λόγο με [[περιφρόνηση]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἐλ. τινά</i>, κάνω, [[φέρνω]] κάποιον σε [[ντροπή]], [[ντροπιάζω]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[εξετάζω]] κατά [[αντιπαράσταση]], [[ανακρίνω]], [[ερωτώ]], με σκοπό την [[ανασκευή]] ή την [[απόδειξη]], [[επικρίνω]], [[κατηγορώ]], σε Ηρόδ., Αττ.· με αιτ. και απαρ., [[κατηγορώ]] κάποιον για κάποια [[πράξη]], σε Ευρ. — Παθ., καταδικάζομαι, σε Ηρόδ., Ξεν. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για επιχειρήματα, [[αναιρώ]], [[ανασκευάζω]], [[αποδεικνύω]] [[κάτι]] εσφαλμένο, [[αντικρούω]], [[αποκρούω]], [[ανατρέπω]], σε Αισχύλ., Δημ.· απόλ., [[φέρνω]] πειστική [[απόδειξη]], σε Ηρόδ.· μεταγεν., [[αποδεικνύω]], Λατ. arguere, σε Θουκ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἐλέγχω:''' (fut. ἐλέγξω, aor. [[ἤλεγξα]]; pass.: fut. ἐλεγχθήσομαι, aor. [[ἠλέγχθην]], pf. [[ἐλήλεγμαι]])<br /><b class="num">1)</b> покрывать позором, посрамлять (τινά Hom.): ἐλεγχθήσεται [[γελοῖος]] ὤν Xen. он будет посрамлен и осмеян;<br /><b class="num">2)</b> одолевать, побеждать, aor. превзойти ([[ἐλέγξαι]] τινὰ ὠκύτητι Pind.);<br /><b class="num">3)</b> отвергать с презрением, aor. пренебречь (μῦθόν τινος Hom.);<br /><b class="num">4)</b> отвергать, отклонять (τὰ φίλτατα ἐληλεγμένα Luc.): τούτων μητ᾽ ἐλεγχθέντων μηθ᾽ ὁμολογηθέντων Plat. поскольку все это и не отвергнуто, и не принято;<br /><b class="num">5)</b> опровергать, возражать (τοῦτ᾽ ἐλεγξαι πειράσομαι [[πρῶτον]], ἐφ᾽ ᾧ φρονεῖ [[μάλιστα]] Dem.): διαφυγεῖν τὸ ἐλεγχθῆναι Arst. ускользнуть от возражений (противника); ὅσα ἔστιν ἀποδεῖξαι, [[ἔστι]] καὶ [[ἐλέγξαι]] τὸν θέμενον τὴν ἀντίφασιν τοῦ ἀληθοῦς Arst. если что-л. (вообще) может быть доказано, то может быть опровергнут и тот, кто утверждает нечто, противоположное истине;<br /><b class="num">6)</b> (из)обличать, уличать: οὐκ ἔχειν [[ἔτι]] ἐλεγχομένους ἀρνέεσθαι Her. (рассказывают), что они, будучи уличены, не могли больше отпираться; ἐ. σὺν νεορρύτῳ ξίφει Aesch. поймать на месте преступления с обнаженным мечом;<br /><b class="num">7)</b> порицать, обвинять (τινά τι Plat., τινὰ περί τινος Arph. и τινὰ ποιεῖν τι Eur.): περί τινα ἐ. Dem. обвинять кого-л. (на суде); [[φύλαξ]] ἐλέγχων φύλακα Soph. так как один страж сваливает вину на другого; ἐ. αὑτὸν τοῖς Συρακουσίοις παρεῖχεν Plut. он дал сиракузцам повод выступить против него с обвинениями; ἠλέγχετο κατέχειν ἑαυτὸν οὐ δυνάμενος Plut. его порицали за то, что он не умел сдерживать себя;<br /><b class="num">8)</b> расспрашивать (τινά Aesch.): τάς τε [[πρόσθεν]], τάς τε [[νῦν]] ἐ. πράξεις Soph. расспрашивать и о прошлом, и о настоящем; [[ἐλέγξαι]] τινὰ τεκμηρίῳ, εἰ … Dem. на основании вещественных доказательств узнать у кого-л., действительно ли …; τί ταῦτ᾽ [[ἄλλως]] ἐλέγχεις; Soph. к чему эти твои бесполезные вопросы?;<br /><b class="num">9)</b> допрашивать (τοὺς αἰχμαλώτους Xen.);<br /><b class="num">10)</b> исследовать, испытывать, проверять, разбирать (πάσαις βασάνοις τι Plat.);<br /><b class="num">11)</b> доказывать, показывать (τὰ ἔργοις ἐληλεγμένα Plat.): αὐτὸ τὸ [[ἔργον]] ἐλέγχει Thuc. дело само говорит за себя.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v<br />Meaning: 1. [[revile]], [[disgrace]] (Hom.); 2. <b class="b2">cross-exmine, bring to proof, accuse, question</b> (Hdt., Pi., Att.); on the meaning Daux REGr. 55, 252ff.<br />Other forms: [[ἐλέγξαι]] (Il.), fut. [[ἐλέγξω]], aor. pass. [[ἐλεγχθῆναι]] with [[ἐλεγχθήσομαι]], perf. [[ἐλήλεγμαι]], 3. sg. <b class="b3">-γκται</b> (Att.)<br />Derivatives: To 1: [[ἔλεγχος]] n. (as [[ὄνειδος]]) [[revile]], [[disgrace]] (Hom., Hes., Pi.; cf. Porzig Satzinhalte 263), in plur. also of persons, [[coward]]; in masculine [[ἐλεγχέες]] (Δ 242, Ω 239; but s. Bechtel Lex. s. [[ἐλεγχής]], Frisk GHÅ 41 [1935] : 3, 19f., Sommer Nominalkomp. 137); superlative [[ἐλέγχιστος]] (Hom.; Seiler Steigerungsformen 83f.); from [[ἔλεγχος]] also [[ἐλεγχείη]] <b class="b2">id.</b> (Il.; cf. Porzig Satzinhalte 218). - To 2: [[ἔλεγχος]] m. (as [[λόγος]]) [[proof]], [[refutation]], [[inquisition]] (Hdt., Pi., Att.); [[ἔλεγξις]] <b class="b2">id.</b> (LXX, NT, Philostr.) with painful [[ἐλεγξῖνος]] (D. L.); [[ἐλεγμός]] <b class="b2">id.</b> (LXX, NT); [[ἐλεγκτήρ]] [[who proves]] (Antipho; Ionisch?, Fraenkel Nom. ag. 2, 52); [[ἐλεγκτικός]] <b class="b2">good for ἐλέγχειν, prepared for</b> (Att. etc.).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [676] <b class="b2">*h₁lengʰ-</b> <b class="b2">revile?</b><br />Etymology: Uncertain. Since Pott often connected with [[ἐλαχύς]], but this is as often denied, s. Osthoff MU 6, 7ff. Semantically the connection is quite possible: cf. NHG. [[schmähen]], MHG. [[smæhen]] [[disgrace]], OHG [[smāhen]] [[make small]], from [[smāhi]] [[small]]; also NHG [[Schmach]], MHG [[smāhe]], [[smæhe]] [[revile]]. Phonetically the etymology implies, that [[ἐλέγχω]] for <b class="b3">*ἐλέμφω</b> (idg. <b class="b2">*h₁lengʷʰ-</b>) has its [[χ]] from [[ἐλαχύς]], [[ἐλάσσων]] (< <b class="b3">*ἐλάχ-ι̯ων</b>), [[ἐλάχιστος]]. The verb [[ἐλέγχω]] would be identical with Av. <b class="b2">rǝnǰaiti</b> [[makes light]]. - Or with Fick 1, 537 to Latv. [[langāt]] [[revile]], also OHG OS. [[lahan]] [[revile]] a. o.; acc. to Sturtevant Comp. gr.1 89, 2 58 to Hitt. [[lingazi]], <b class="b2">li(n)kzi</b> [[swear]]. Pok. 676 recalls Nur. [[lang]] [[shame]], [[deceit]], [[treason]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[disgrace]], put to [[shame]], μῦθον ἐλ. to [[treat]] a [[speech]] with [[contempt]], Il.; ἐλ. τινά to put one to [[shame]], Od.<br /><b class="num">II.</b> to [[cross]]-[[examine]], [[question]], for the [[purpose]] of disproving or reproving, to [[censure]], [[accuse]], Hdt., [[attic]]; c. acc. et inf. to [[accuse]] one of doing, Eur.:—Pass. to be convicted, Hdt., Xen., etc.<br /><b class="num">2.</b> of arguments, to [[bring]] to the [[proof]], to [[disprove]], [[confute]], Aesch., Dem.:—absol. to [[bring]] [[convincing]] [[proof]], Hdt.: then [[generally]] to [[prove]], Lat. arguere, Thuc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἐλέγχω''': {elégkhō}<br />'''Forms''': [[ἐλέγξαι]] (seit Il.), Fut. ἐλέγξω, Aor. Pass. ἐλεγχθῆναι mit ἐλεγχθήσομαι, Perf. [[ἐλήλεγμαι]], 3. sg. -γκται (att.)<br />'''Grammar''': v<br />'''Meaning''': 1. [[beschimpfen]], [[schmähen]], [[tadeln]], [[zu Schanden machen]] (Hom.); 2. [[beschämen]], [[übertreffen]], [[überführen]], [[widerlegen]], [[den Beweis führen]], [[beschuldigen]], [[zur Untersuchung ziehen]], [[ausfragen]] (Hdt., Pi., att.); zur Bedeutung Daux REGr. 55, 252ff.<br />'''Derivative''': Ableitungen. Zu 1: [[ἔλεγχος]] n. (wie [[ὄνειδος]]) [[Schimpf]], [[Schande]] (Hom., Hes., Pi.; vgl. Porzig Satzinhalte 263), im Plur. auch auf Personen bezogen, [[Memmen]]; ins Maskulinum umgesetzt ἐλεγχέες (Δ 242, Ω 239; nicht ganz sicher, s. Bechtel Lex. s. [[ἐλεγχής]], Frisk GHÅ 41 [1935] : 3, 19f., Sommer Nominalkomp. 137); dazu der primäre Superlativ ἐλέγχιστος (Hom.; Seiler Steigerungsformen 83f.); von [[ἔλεγχος]] auch [[ἐλεγχείη]] ib. (ep. seit Il.; vgl. zu [[ἔγχος]] und Porzig Satzinhalte 218). — Zu 2: [[ἔλεγχος]] m. (wie [[λόγος]]) ‘Überführung, Widerlegung, Beweismittel, -führung, Untersuchung’ (Hdt., Pi., att.); [[ἔλεγξις]] [[Überführung]], [[Widerlegung]] (LXX, NT, Philostr.) mit der scherzhaften Bildung [[ἐλεγξῖνος]] (D. L.; Wortspiel mit Ἀλεξῖνος; Chantraine Formation 204); [[ἐλεγμός]] ib. (LXX, NT); [[ἐλεγκτήρ]] [[der überführt]] (Antipho; ionisch?, Fraenkel Nom. ag. 2, 52); [[ἐλεγκτικός]] [[zum ἐλέγχειν geeignet]], [[geschickt]] (att. usw.).<br />'''Etymology''' : Nicht sicher erklärt. Seit Pott oft zu [[ἐλαχύς]] gezogen, aber ebenso oft davon getrennt, s. Osthoff MU 6, 7ff. mit ausführl. Literaturverzeichnis. Semantisch lassen sich [[ἐλαχύς]] und [[ἐλέγχω]] ohne Zweifel wohl vereinigen: vgl. nhd. ''schmähen'', mhd. ''smæhen'' [[verächtlich behandeln]], ahd. ''smāhen'' [[klein machen]], [[verringern]], von ''smāhi'' [[klein]]; dazu nhd. ''Schmach'', mhd. ''smāhe'', ''smæhe'' [[Beschimpfung]], [[Schmähung]], Abstraktum zu mhd. ''smehe'', ahd. ''smāhi''. Ebenso aschwed. ''smæla'' [[schimpfen]] aus mnd. ''smelen'' = nhd. ''schmälen'' zu ''schmal''. Die in der klassischen Zeit herrschende juridische Bedeutung kann ebenfalls aus dem Begriff ‘verringern, (vor Gericht) übertreffen’ entwickelt sein. Lautlich setzt indessen diese Etymologie voraus, daß [[ἐλέγχω]] für *ἐλέμφω (idg. *''leng<sup>u̯</sup>h''-) sein χ aus [[ἐλαχύς]], [[ἐλάσσων]] (< *ἐλάχι̯ων), [[ἐλάχιστος]] bezogen hätte. Als primäres Verb wäre [[ἐλέγχω]] mit aw. ''rənǰaiti'' [[macht leicht]], [[flink]] formal identisch. — Nach Fick 1, 537 dagegen zu lett. ''langāt'' [[schimpfen]], wozu nach Osthoff a. a. O. noch ahd. as. ''lahan'' [[schmähen]], [[schelten]], [[tadeln]] u. a. (s. WP. 2, 436f.); nach Sturtevant Comp. gr.<sup>1</sup> 89, <sup>2</sup> 58 zu heth. ''lingazi'', ''li''(''n'')''kzi'' [[schwören]]. Pok. 676 erinnert außerdem zweifelnd an nur. ''lang'' [[Scham]], [[Betrug]], [[Verrat]]. Alles wenig überzeugend.<br />'''Page''' 1,486-487
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：™lšgcw 誒累格何<br />'''詞類次數'''：動詞（17）<br />'''原文字根'''：暴露 相當於： （[[יָכַח]]&#x200E;）  （[[נָגַע]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：駁倒*，勸告，勸醒，定為有罪，譴責，說服，指證，指正，指出錯來，責備，。這字雖有譴責的含意，但卻重在指明人的本相，好使人轉向救恩<br />'''同源字'''：1） （[[ἀπελεγμός]]）反駁 2） （[[διακατελέγχομαι]]）徹底證明 3） （[[ἐλεγμός]]）譴責 4） （[[ἔλεγξις]]）辯駁 5） （[[ἐλεγμός]] / [[ἔλεγχος]]）證明 6） （[[ἐλέγχω]]）駁倒 7） （[[ἐξελέγχω]]）確實證明有罪<br />'''同義字'''：1） （[[ἐλέγχω]]）駁倒 2） （[[ἐπιπλήσσω]]）責罰 3） （[[ἐπιτιμάω]]）斥責 4） （[[νουθετέω]]）勸戒參讀 （[[ἀναδείκνυμι]]）同義字<br />'''出現次數'''：總共（17）；太（1）；路（1）；約（4）；林前（1）；弗（2）；提前（1）；提後（1）；多（3）；來（1）；雅（1）；啓（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 責備（5） 路3:19； 約8:9； 弗5:11； 多2:15； 來12:5；<br />2） 定（1） 雅2:9；<br />3） 我就責備（1） 啓3:19；<br />4） 指出⋯錯來（1） 太18:15；<br />5） 你要⋯責備（1） 多1:13；<br />6） 當⋯責備（1） 提前5:20；<br />7） 駁倒（1） 多1:9；<br />8） 說服（1） 提後4:2；<br />9） 受責備（1） 約3:20；<br />10） 能指證（1） 約8:46；<br />11） 責備自己（1） 約16:8；<br />12） 勸醒（1） 林前14:24；<br />13） 受了責備（1） 弗5:13
}}