View source for ἰαίνω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἰαίνω
|Medium diacritics=ἰαίνω
|Low diacritics=ιαίνω
|Capitals=ΙΑΙΝΩ
|Transliteration A=iaínō
|Transliteration B=iainō
|Transliteration C=iaino
|Beta Code=i)ai/nw
|Definition=Ion. impf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -εσκον <span class="bibl">Q.S.7.340</span>: aor. ἴηνα <span class="bibl">Od.8.426</span>, Dor. ἴᾱνα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.43</span>:—Pass., aor. ἰάνθην <span class="bibl">Il.23.598</span>, etc. [ῐ, exc. in augm. tenses, in Hom.; but at the beginning of a verse ῑ without augm., <span class="bibl">Od.22.59</span>: ῑ freq. in later Poets, <span class="title">AP</span>12.95 (Mel.), Q.S. [[l.c.]], <span class="bibl">4.402</span>, <span class="bibl">10.327</span>, <span class="bibl">Orph.<span class="title">L.</span>268</span>, etc.]:—[[heat]], ἀμφὶ δέ οἱ πυρὶ χαλκὸν ἰήνατε <span class="bibl">Od. 8.426</span>:—Pass., ἰαίνετο δ' ὕδωρ <span class="bibl">10.359</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[melt]], ἰαίνετο κηρός <span class="bibl">12.175</span>: metaph., <b class="b3">θυμὸν ἰαίνειν</b> [[melt]] the heart, <span class="bibl">Il.24.119</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[relax by warmth]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.69</span> (Pass.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> more freq. (cf. Plu.2.947d) [[warm]], [[cheer]], κραδίην καὶ θυμὸν ἰαίνειν <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>435</span>; θυμὸν ἰαίνειν τινί <span class="bibl">Od.15.379</span>, Pi.<span class="title">O.</span> [[l.c.]], cf. <span class="bibl">Theoc.7.29</span>; καρδίαν <span class="bibl">Alcm.36</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.11</span>; [[νόον]] ib.<span class="bibl">2.90</span>:—more freq. in Pass., ἵνα . . σὺ φρεσὶ σῇσιν ἰανθῇς <span class="bibl">Il.19.174</span>; θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἰάνθη <span class="bibl">Od.4.549</span>; εἰς ὅ κε σὸν κῆρ ἰανθῇ <span class="bibl">22.59</span>; ἦτορ ἰανθέν <span class="title">Anacreont.</span>48.2: c. dat., σοὶ . . μετὰ φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη <span class="bibl">Il.23.600</span>, cf. <span class="bibl">24.321</span>, etc.; θυμὸν ἰάνθης <span class="bibl">Od.23.47</span>; χοροῖσι φρένα ἰανθείς <span class="bibl">B.16.131</span>; <b class="b3">μέτωπον ἰάνθη</b> her brow [[unfolded]], <span class="bibl">Il.15.103</span>: c. dat. rei, [[take delight in]], σφιν ἰαίνομαι εἰσορόωσα <span class="bibl">Od.19.537</span>; σφισι θυμὸς αἰὲν ἐϋφροσύνῃσιν ἰαίνεται <span class="bibl">6.156</span>; καρδίην ἰαίνεται <span class="bibl">Archil. 36</span>; ἰανθεὶς ἀοιδαῖς <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.13</span>; cf. [[εὐφροσύνη]]: later ἰαίνειν τινά τινι <span class="bibl">Man.3.184</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> later,= [[ἰάομαι]], [[heal]], [[save]], τινὰ ὀδυνάων <span class="bibl">Q.S.10.327</span>; ὑπὲκ κακοῦ ἰαίνονται <span class="bibl">Id.4.402</span>.—Ep. and Lyr. word; Trag. only <span class="bibl">Phryn.Trag.1</span>, <b class="b3">ἰαίνεται· χολοῦται, πικραίνεται, παρὰ τὸν ἰόν</b> (cf. Hsch.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1232.png Seite 1232]] (verwandt [[ἰάομαι]]), erwärmen, erhitzen; ἀμφὶ δέ οἱ πυρὶ χαλκὸν ἰήνατε, θέρμετε δ' [[ὕδωρ]] Od. 8, 426; pass., πῦρ ἀνέκαιε πολλὸν ὑπὸ τρίποδι μεγάλῳ, ἰαίνετο δ' [[ὕδωρ]] Od. 10, 359; durch Wärme weich machen, schmelzen, [[αἶψα]] δ' ἰαίνετο [[κηρός]] Od. 12, 175; vgl. Ap. Rh. 2, 739, wo der Schol. τήκεται καὶ λύεται erkl. – Übertr., wie Plut. de prim. frigid. 6 κρατοῦν τοῦ ψυχροῦ τὸ θερμὸν διάχυσιν παρέχει καὶ ἀλέαν τῷ σώματι μεθ' ἡδονῆς, [[ὅπερ]] [[Ὅμηρος]] ἰαίνεσθαι κέκληκεν. Hom. [[μάλα]] πού σφισι θυμὸς αἰὲν ἐϋφροσύνῃσιν ἰαίνεται Od. 6, 156, an [[ἰάομαι]] erinnernd, durch Freude wird das Herz erquickt; οἱ δὲ ἰδόντες γήθησαν καὶ πᾶσιν ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη u. dgl., Il. 24, 321. 19, 174 Od. 4, 549, wo die Alten immer geradezu εὐφραίνεσθαι erklären; [[μέτωπον]] ἰάνθη, die Stirn erheiterte sich, Il. 15, 103; auch act., δῶρα δ' Ἀχιλλῆϊ φερέμεν τά κε θυμὸν ἰήνῃ, welche das Herz erfreuen, ihm wohlthun, od. es zum Mitleid stimmen, Il. 24, 119; c. dat., [[καί]] τέ [[σφιν]] ἰαίνομαι εἰσορόωσα, an ihnen, Od. 19, 537. Aehnl. Pind. καρδίαν, νόον, θυμὸν ἰαίνειν, P. 1, 12. 2, 90 Ol. 7, 43; ἰανθεὶς ἀοιδαῖς ibd. 2, 15; καρδίην ἰαίνεται Archil. frg. 25; ἰαίνει καρδίαν Alcm. bei Ath. XIII, 600 f; sp. D., [[ἦτορ]] ἰανθέν Anacr. 48, 2; Theocr. 7, 29; Man. 3, 184. Auch Polyaen. 1, 1, οἴνῳ τοὺς πολεμίους ἰαίνων. [ι hat Hom. Od. 10, 359, wo das augm. tempor. anzunehmen, aber auch ohne dieses im Anfange des Verses 22, 59, wie Qu. Sm. 10, 327, der [[εἰσόκε]] σ' ἰήνειεν ἀνιαρῶν ὀδυνάων = [[ἰάομαι]] vrbdt, u. ὑπὲκ κακοῦ ἰαίνονται 4, 402.]
}}
{{ls
|lstext='''ἰαίνω''': Ἰων. παρατ. ἰαίνεσκον, Κόϊντ. Σμ. 7. 340: ἀόρ. [[ἴηνα]] (προστ. ἰήνατε) Ὀδ. Θ. 426, Δωρ. ἴᾱνα Πίνδ. ― Παθ., ἀόρ. ἰάνθην Ἰλ. Ψ. 600, Ὀδ. Δ. 549. Ῐ πλὴν τῶν ηὐξημένων χρόνων, π.χ. Ὀδ. 165· ἀλλ’ ἐν ἀρχῇ στίχου ῑ [[ἄνευ]] αὐξήσ., Ἰλ. Ψ. 598, Ὀδ. Χ. 59, Ἀνθ. Π. 12. 95, Κόϊντ. Σμ. ἔνθ’ ἀνωτ. (Ἡ ἀρχὴ τῆς λέξεως [[ἄδηλος]]). Θερμαίνω, ἀμφὶ δέ οἱ περὶ χαλκὸν ἰήνατε Ὀδ. Θ. 426. ― Παθ., ἰαίνετο δ’ [[ὕδωρ]] Κ. 359· [[ἐντεῦθεν]], ἰαίνεται, «χολοῦται, πικραίνεται» Φρύν. Τραγ. παρ’ Ἡσυχ. 2) [[τήκω]], ἰαίνετο κηρὸς Ὀδ. Μ. 175· μεταφ., θυμὸν ἰαίνειν, τήκειν τὴν καρδίαν, Ἰλ. Ω. 119. 3) κοινότερον Ὁμ. (πρβλ. Πλούτ. 2. 947C), [[θερμαίνω]], ἀναζωπυρῶ, [[φαιδρύνω]], Λατ. fovere, κραδίην καὶ θυμὸν ἰαίνειν Ὁμ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 435· θυμὸν ἰαίνειν τινὶ Ὀδ. 379, Πινδ. Ο. 7. 76, Θεόκρ. 7. 29· καρδίαν Ἀλκμὰν 20, Πινδ. Π. 1. 20· νόον [[αὐτόθι]] 2. 166· συχνότερον ἐν τῷ Παθ., φαιδρύνομαι, εὐφραίνομαι, ἵνα... σὺ φρεσὶ σῇσιν ἰανθῇς Ὀδ. Δ. 549· [[εἰσόκε]] σὸν κῆρ ἰανθῇ Χ. 59· [[τοῖο]] δὲ θυμὸς ἰάνθη Ἰλ. Ψ. 598· [[ὡσαύτως]] μετὰ δοτ., ὥς ἄρα σοί, Μενέλαε, μετὰ φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη [[αὐτόθι]] 600, πρβλ. Ψ. 321, κτλ.· [[ὡσαύτως]], θυμὸν ἰάνθης Ψ 47· φρένας [[ἔνδον]] ἰάνθης Ω. 382· [[μέτωπον]] ἰάνθη Ἰλ. Ο. 103· μετὰ δοτ. πράγμ., [[ἥδομαι]], εὐφραίνομαι ἔν τινι, καὶ τέ [[σφιν]] ἰαίνομαι εἰσορόωσα Ὀδ. Τ. 537· οὕτω, καρδίην ἰαίνεται Ἀρχίλ. 33· ἰανθεὶς ἀοιδαῖς Πινδ. Ο. 2. 26· πρβλ. εὐφροσύνη· παρὰ μεταγεν., ἰαίνειν τινά τινι Μανέθων 3. 184, Πολύαιν. 1: 1. ΙΙ. = [[ἰάομαι]], [[θεραπεύω]], σῴζω, ἀπαλλάττω, τινὰ ὀδυνάων Κόϊντ. Σμ. 10. 327· ὑπὲκ κακοῦ ἰαίνονται 4. 402. ― Ἐπικ. καὶ Λυρ. [[λέξις]] [[οὐδαμοῦ]] ἐν χρήσει παρὰ Τραγ.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ἴαινον, <i>f. inus., ao.</i> [[ἴηνα]], <i>pf. inus. ; ao. Pass.</i> ἰάνθην;<br /><b>1</b> faire chauffer ; <i>Pass.</i> s’échauffer, chauffer;<br /><b>2</b> amollir par la chaleur : κηρόν OD de la cire ; <i>fig.</i> θυμόν IL adoucir <i>ou</i> amollir le cœur;<br /><b>3</b> échauffer le cœur, réjouir, charmer ; être réchauffé, réjoui, charmé ; ἰαίνεσθαι θυμόν <i>ou</i> φρένας IL avoir le cœur réjoui ; ἰαίνεσθαί τινι, faire ses délices de qch.<br />'''Étymologie:''' [[ἰάομαι]].
}}
{{Autenrieth
|auten=aor. ι<&lt;><&gt;>ηνα, [[pass]]. ι<&lt;><&gt;>άνθη (ῖ [[when]] [[with]] [[augment]]): [[warm]], [[soften]] by warming, Od. 12.175; met., [[warm]], [[melt]], [[move]] the [[heart]] to [[compassion]], [[cheer]], etc., Od. 15.379; [[often]] [[thus]] in [[pass]]., [[θῦμός]], [[κῆρ]], Il. 23.598, Od. 22.59; [[μέτωπον]] [[ἰάνθη]], ‘brightened,’ Il. 15.103; [[also]] w. acc. of specification, θῦμόν, φρένας, ψ, Od. 24.382; w. dat., Od. 19.537.
}}
{{Slater
|sltr=<b>ῐαίνω</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[cheer]], [[delight]] ὦ Κρόνιε παῖ, ἰανθεὶς ἀοιδαῖς [[εὔφρων]] [[σφίσιν]] κόμισον (O. 2.13) ὡς ἂν σεμνὰν θυσίαν θέμενοι πατρί τε θυμὸν ἰναιεν κόρᾳ τ' ἐγχειβρόμῳ (O. 7.43) καὶ γὰρ βιατὰς [[Ἄρης]] ἰαίνει καρδίαν κώματι (P. 1.11) ἀλλ' οὐδὲ [[ταῦτα]] νόον ἰαίνει φθονερῶν (P. 2.90) λτ;γτ;ενοφῶν τελέαις εὐχωλαῖς ἰανθείς fr. 122. 20.
}}
{{grml
|mltxt=(Α [[ἰαίνω]])<br />[[θεραπεύω]], [[γιατρεύω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (ενεργ. και παθ.) [[θερμαίνω]], [[ζεσταίνω]] (α. «ἀμφὶ δὲ οἱ πυρὶ χαλκὸν ἰήνατε, θέρμετε δ' [[ὕδωρ]]», <b>Ομ. Οδ.</b><br />β. «ἰαίνετο δ' [[ὕδωρ]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κάνω]] [[κάτι]] μαλακό με τη [[θερμότητα]], [[τήκω]] («ἰαίνετο [[κηρός]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> [[ευφραίνω]], [[ανακουφίζω]] («θυμόν ἰαίνειν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[αναθερμαίνω]] [[ενθαρρύνω]]<br /><b>5.</b> [[απαλλάσσω]], [[σώζω]]<br /><b>6.</b> <b>παθ.</b> <i>ἰαίνομαι</i><br />πικραίνομαι, οργίζομαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>isanyati</i> «[[θέτω]] σε [[κίνηση]], [[παρακινώ]]» και πιθ. με το [[ιερός]] και προέρχεται από ένα θ. σε -<i>τ</i>-/-<i>η</i>- ([[πρβλ]]. βεδ. <i>isan</i>-<i>i</i>). Η σημασιολογική [[διαφορά]] που υπάρχει [[μεταξύ]] του αρχ. ινδ. <i>isanyati</i> και του [[ιαίνω]] μπορεί να ερμηνευθεί, σύμφωνα με μια [[άποψη]], από το ότι επανέρχεται η [[κίνηση]] σε [[κάτι]] [[αφού]] αυτό αναθερμανθεί. Αρχικά το ρ. [[ιαίνω]] με σημ. «[[θερμαίνω]], [[μαλακώνω]] [[κάτι]] με [[θερμότητα]]» αναφερόταν στο [[νερό]] και στο [[κερί]], απ' όπου έλαβε τη σημ. «[[αναθερμαίνω]], [[ενθαρρύνω]]» όταν αναφερόταν σε λ. όπως [[θυμός]], [[ήτορ]] «[[καρδιά]]». Από μια αβέβαιη, [[τέλος]], ετυμολογική [[σύνδεση]] του [[ιαίνω]] με το ρ. [[ιώμαι]] «[[θεραπεύω]]» έλαβε και αυτή τη σημ. Ο τ. [[ιαίνω]] δεν έχει κανένα παράγωγο].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἰαίνω:''' αόρ. αʹ [[ἴηνα]], Δωρ. <i>ἴᾱνα</i> — Παθ. αόρ. αʹ [[ἰάνθην]]·<br /><b class="num">1.</b> [[ζεσταίνω]], [[θερμαίνω]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> [[λιώνω]], [[τήκω]] — Παθ., λιώνομαι, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[θερμαίνω]], [[αναζωπυρώνω]], [[φαιδρύνω]], [[ευθυμώ]], Λατ. fovere, <i>θυμὸν ἰαίνειν</i>, στο ίδ. κ.λπ. — Παθ., <i>ἐν φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη</i>, στο ίδ.· [[μέτωπον]] ἰάνθη, το πρόσωπό της μαλάκωσε, σε Ομήρ. Ιλ.· με δοτ. πράγμ., ευφραίνομαι, [[νιώθω]] [[ευχαρίστηση]] με [[κάτι]], σε Ομήρ. Οδ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἰαίνω:''' (ῐα) (aor. [[ἴηνα]]; aor. pass. [[ἰάνθην]]; формы с приращением, а также остальные in [[arsi]] - с начальным ῑ)<br /><b class="num">1)</b> греть, нагревать (πυρὶ χαλκόν Hom.): [[ὕδωρ]] ἰαίνετο Hom. вода нагревалась;<br /><b class="num">2)</b> (нагреванием) размягчать (ἰαίνετο [[κηρός]] Hom.);<br /><b class="num">3)</b> веселить, радовать, восхищать: θυμὸς ἐϋφροσύνῃσιν ἰαίνεται Hom. душа наполняется радостью; ἰαίνομαι εἰσορόωσα Hom. я радуюсь глядя (на них); [[μέτωπον]] ἰάνθη Hom. чело прояснилось;<br /><b class="num">4)</b> успокаивать, смягчать (θυμόν Hom., Pind., Theocr.; ἰανθεὶς ἀοιδαῖς Pind.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">(make) warm, heat, heal, save</b> (Il.).<br />Other forms: Aor. [[ἰᾶναι]], Ion. [[ἰῆναι]], pass. [[ἰανθῆναι]]<br />Derivatives: No. (On <b class="b3">ἰηδονές εὐφροσύνη</b>, [[ἐπιθυμία]], [[χαρά]] H; see Latte who reads [[ἡδοναῖς]].)<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: With [[ἰαίνω]] agrees the Skt. yot-present <b class="b2">iṣaṇyáti</b> [[urge on]], [[incite]] (Osthoff MU 4, 194f.); because of the deviant meaning the etymology is doubted by Schulze Q. 381, Ehrlich Betonung 135 as well as by Persson Beiträge 326A. If it were correct, [[ἰαίνω]] like in <b class="b2">iṣaṇyáti</b> (with <b class="b2">iṣanat</b>; cf. Renou Gramm. de la langue véd. 303) will be a deriv. of an (<b class="b2">r-)n-</b>stemm (cf. Ved. <b class="b2">iṣáṇ-i</b> and Schwyzer 528 n. 8, also [[ἱερός]]), which was based on the primary <b class="b2">íṣ-yati</b>, <b class="b2">iṣ-ṇā́ti</b> [[bring in quick movement]] (with the root-noun <b class="b2">íṣ-</b> [[refreshment]], [[comfort]]). But [[ἰαίνω]], [[ἰῆναι]] could also be based on an old nasal present ([[δάμνημι]], [[κάμνω]]), to which a new yot-present in <b class="b3">-αίνω</b> was formed (Schwyzer 694). Se N. van brock, Vocab. médical 255ff. Ramat, Sprache 8 (1962) 4ff.- Cf. [[ἰάομαι]] and [[ἱερός]]
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">1.</b> to [[heat]], Od.<br /><b class="num">2.</b> to [[melt]]:—Pass. to be [[melted]], Od.<br /><b class="num">3.</b> to [[warm]], [[cheer]], Lat. fovere, θυμὸν ἰαίνειν Od., etc.:—Pass., ἐν φρεσὶ θυμὸς ἰάνθη Od.; [[μέτωπον]] ἰάνθη her [[brow]] unfolded, Il.; c. dat. rei, to [[take]] [[delight]] in, Od.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἰαίνω''': {iaínō}<br />'''Forms''': Aor. ἰᾶναι, ion. ἰῆναι, Pass. ἰανθῆναι<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[erwärmen]], [[erquicken]], [[erfreuen]] (ep. lyr. seit Il.).<br />'''Derivative''': Keine Ableitungen.<br />'''Etymology''' : Zu [[ἰαίνω]] stimmt formal das aind. Jotpräsens ''iṣaṇyáti'' [[antreiben]], [[anregen]] (Osthoff MU 4, 194f.); wegen der abweichenden Bedeutung wird diese Etymologie von Schulze Q. 381, Ehrlich Betonung 135 ebenso wie von Persson Beiträge 326A. angezweifelt. Wenn sie zu Recht besteht, liegt es unzweifelhaft am nächsten, in [[ἰαίνω]] wie in ''iṣaṇyáti'' (woneben ''iṣanat''; vgl. Renou Gramm. de la langue véd. 303) eine Ableitung von einem ''r''-''n''-Stamm (vgl. ved. ''iṣáṇ''-''i'' und Schwyzer 528 A. 8, auch [[ἱερός]]) zu sehen, der seinerseits von dem primären ''íṣ''-''yati'', ''iṣ''-''ṇā́ti'' [[in rasche Bewegung setzen]] (wozu das Wz.-nomen ''íṣ''- [[Erquickung]], [[Labung]]) ausgeht. Aber [[ἰαίνω]], ἰῆναι könnte auch aus einem alten primären Nasalpräsens ([[δάμνημι]], [[κάμνω]]) stammen, zu dem ein neues Jotpräsens auf -αίνω gebildet wurde (Schwyzer 694). — Vgl. [[ἰάομαι]] und [[ἱερός]].<br />'''Page''' 1,702
}}