View source for δέλτα

{{LSJ1
|Full diacritics=δέλτα
|Medium diacritics=δέλτα
|Low diacritics=δέλτα
|Capitals=ΔΕΛΤΑ
|Transliteration A=délta
|Transliteration B=delta
|Transliteration C=delta
|Beta Code=de/lta
|Definition=τό, indecl., <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[the letter]] [[δέλτα]]: gen. δέλτατος <span class="bibl">Democr.20</span>. (Hebr. <b class="b2">dāleth</b> 'door'.) </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> anything shaped like a [[Δ]], esp. [[island formed by the mouths of a large river]], as the Nile, <span class="bibl">Hdt.2.13</span>, etc.; of the Indus, <span class="bibl">Str.15.1.33</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">An.</span>5.4.1</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> adverbially, δ. παρατετιλμέναι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>151</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> = [[δελτωτόν]], <span class="bibl">Ptol.<span class="title">Tetr.</span>27</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0544.png Seite 544]] τό, indecl., 1) der vierte Buchstab des griechischen Alphabets, Xen. Mem. 4, 2, 13, s. oben δ. – 2) der zwischen den Nilarmen liegende Theil Unterägyptens, von seiner dreieckigen Gestalt, Her. u. A. – 3) = [[αἰδοῖον]] γυναικεῖον, Ar. Lys. 151.
}}
{{ls
|lstext='''δέλτα''': τό, ἄκλιτ., ἴδε ἐν Δ δ· γεν. δέλτατος ἐν Α. Β. 781. ΙΙ. πᾶν τὸ ἔχων [[σχῆμα]] Δ, ἰδίως [[ὄνομα]] τῶν νήσων, ἃς σχηματίζουσι τὰ στόμια μεγάλων ποταμῶν, [[οἷον]] τοῦ Νείλου, Ἡρόδ. 2. 13, κτλ.· τοῦ Ἰνδοῦ, Στράβων 701, Ἀρρ. 5. 4, κτλ, 2) τὸ [[γυναικεῖον]] [[αἰδοῖον]], Ἀριστοφ. Λυσ. 151.
}}
{{bailly
|btext=(τό) :<br /><i>indécl.</i><br /><b>I.</b> delta, 4ᵉ lettre de l’alphabet grec (v. Δ, δ);<br /><b>II.</b> <i>p. anal.</i><br /><b>1</b> pays en forme de Δ : le delta des bouches du Nil ; le delta de Thrace, près du Bosphore;<br /><b>2</b> pubis de la femme Eust..<br />'''Étymologie:''' emprunt sémit. ; cf. <i>hébr.</i> daleth « porte ».
}}
{{grml
|mltxt=το (AM [[δέλτα]])<br /><b>1.</b> το [[τέταρτο]] [[γράμμα]] του ελληνικού αλφαβήτου<br /><b>2.</b> [[κάθε]] τι που έχει το [[σχήμα]] ισόπλευρου ή ισοσκελούς τριγώνου<br /><b>3.</b> τριγωνική προσχωματική [[ζώνη]] που σχηματίζεται στις εκβολές ποταμών («το [[δέλτα]] του Νείλου»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φυσ.</b> [[κράμα]] μετάλλων (χαλκού, σιδήρου, μολύβδου <b>κ.ά.</b>) που δύσκολα οξειδώνεται και χρησιμοποιείται για την [[κατασκευή]] [[ελίκων]] πλοίων και άλλων μηχανημάτων<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> ο [[πλωτήρας]] του κοινού δρομόμετρου, το δελτωτό<br /><b>μσν.</b><br /><b>εκκλ.</b> «[[δέλτα]] μυστικόν» — [[τρίγωνο]] που περιβάλλεται από ακτίνες, στο οποίο ζωγραφίζεται ο [[οφθαλμός]] του Θεού ή αναγράφεται στα Εβραϊκά το όνομα του Ιεχωβά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το γυναικείο [[αιδοίο]]<br /><b>2.</b> ο [[αστερισμός]] του τριγώνου, το δελτωτόν.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>d</i><i>ā</i><i>leth</i> του βορειοσημιτικού (φοινικικού) αλφαβήτου].
}}
{{lsm
|lsmtext='''δέλτα:''' τό,<br /><b class="num">I.</b> άκλιτο [[δέλτα]], βλ. <i>Δ</i>, <i>δ</i>.<br /><b class="num">II.</b> οτιδήποτε έχει το [[σχήμα]] του· [[ονομασία]] μικρών νησιών που σχηματίζονται από τις εκβολές μεγάλων ποταμών, όπως του Νείλου, σε Ηρόδ.
}}
{{elru
|elrutext='''δέλτα:''' τό indecl.<br /><b class="num">1)</b> [[дельта]] (четвертая буква греч. алфавита - Δ, δ);<br /><b class="num">2)</b> [[дельта]] (реки) (sc. τοῦ Νείλου Her., Plat.);<br /><b class="num">3)</b> дельтовидный полуостров (τὸ Δ. τῆς Θρᾴκης Xen.);<br /><b class="num">4)</b> Arph. = [[γυναικεῖον]] [[αἰδοῖον]].
}}
{{elnl
|elnltext=δέλτα, τό, meestal indecl., gen. ook δέλτατος delta (vierde letter van het Griekse alfabet). uitbr., van zaken met delta-vorm, meestal voor de delta van rivieren; seks.: δέλτα παρατετιλμέναι met geëpileerde delta (vrl. schaamdelen) Aristoph. Lys. 151.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: [[hte letter delta]], [[delta of a river]]<br />Other forms: Gen. [[δέλτατος]] Demokr. 20; further uninflected.<br />Derivatives: [[δελτωτός]] [[formed like the δέλτα]] (Arat., Eratosth.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Sem.<br />Etymology: From Semitic; cf. Hebr. [[dāleth]], properly [[gate]]; s. Schwyzer 140 γ. Because of the formal identity referred to the Delta of the Nile (Hdt.), the Indus (Str., Arr.) and other rivers; also to the <b class="b3">αἰδοῖον γυναικεῖον</b> (Ar. Lys. 151); s. Schulze KZ 39, 612 = Kl. Schr. 365, Taillardat, Images d'Aristophane $ 120.; Old-indian parallel in Pischel KZ 41, 176ff.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=1<br />indecl., [[fourth]] [[letter]] of the Gr. alph.: as [[numeral]], δ' = [[τέσσαρες]] and [[τέταρτος]], but,δ = 4000.<br /><b class="num">I.</b> δ is the medial dental [[mute]], [[between]] the [[tenuis]] τ and the aspirate θ.<br /><b class="num">II.</b> changes of δ in the dialects:<br /><b class="num">1.</b> aeolic [[into]] β, as [[σάμβαλον]] for [[σάνδαλον]]:— [[reversely]], [[ὀβελός]] becomes [[ὀδελός]] in doric<br /><b class="num">2.</b> aeolic or doric [[into]] ζ, or ζ [[into]] δ and σδ, v. [[ζῆτα]] II. 2<br /><b class="num">3.</b> [[into]] θ, as [[ψεῦδος]] [[ψύθος]].<br /><b class="num">4.</b> [[into]] λ, as [[δαήρ]], Lat. [[levir]], [[δάκρυ]] lacryma, [[δασύς]] [[λάσιος]].<br /><b class="num">5.</b> [[into]] ς, as [[ὀδμή]] [[ὀσμή]], [[ἴδμεν]] [[ἴσμεν]].<br /><b class="num">6.</b> [[sometimes]] δ is inserted to [[give]] a [[fuller]] [[sound]], ([[ἀνήρ]]) ἀνέρος [[ἀνδρός]].<br /><b class="num">7.</b> δ is [[sometimes]] [[lost]], cf. [[διωγμός]], [[δίωξις]] with [[ἰωκή]].<br /><b class="num">8.</b> it [[sometimes]] represents j. (y), as in ἤδη or δή, Lat. jam. <br />2<br />[[anything]] shaped like a Δ, a [[name]] for islands formed by the mouths of [[large]] rivers, as the [[Nile]], Hdt.
}}
{{FriskDe
|ftr='''δέλτα''': {délta}<br />'''Grammar''': n.,<br />'''Meaning''': Gen. δέλτατος Demokr. 20, sonst unflektiert.<br />'''Derivative''': Davon [[δελτωτός]] [[wie der Buchstabe [[δέλτα]] geformt]] (Arat., Eratosth.).<br />'''Etymology''' : Aus dem Semitischen; vgl. hebr. ''dāleth'', eig. [[Tor]]; Einzelheiten bei Schwyzer 140 γ mit Lit. Wegen der formalen Ähnlichkeit auf das Delta des Nils (Hdt. usw.), des Indus (Str., Arr.) und anderer Flüsse übertragen; außerdem noch auf das [[αἰδοῖον]] [[γυναικεῖον]] (Ar. ''Lys''. 151); dazu Schulze KZ 39, 612 = Kl. Schr. 365; altindische Parallele bei Pischel KZ 41, 176ff.<br />'''Page''' 1,361
}}