View source for ἐκτρίβω

{{LSJ1
|Full diacritics=ἐκτρίβω
|Medium diacritics=ἐκτρίβω
|Low diacritics=εκτρίβω
|Capitals=ΕΚΤΡΙΒΩ
|Transliteration A=ektríbō
|Transliteration B=ektribō
|Transliteration C=ektrivo
|Beta Code=e)ktri/bw
|Definition=[ῑ], fut. Pass. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ἐκτρῐβήσομαι <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>428</span>:—[[rub out]], i. e. [[produce by rubbing]], [[πῦρ]] ἔκ τινος <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>2.2.15</span>; φλόγα <span class="bibl">Poll.9.155</span> (but in <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>296</span> <b class="b3">ἐν πέτροισι πέτρον ἐκτρίβων . . ἔφην' ἄφαντον φῶς</b> [[rub]]bing [[hard]]): metaph., λύπην Plu.2.610b:—Pass., τὰ ψυχικὰ προτερήματα διὰ τὰ ἔπαθλα οἷον ἐκτρίβεται Longin.44.3. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[rub out]], i.e. to [[destroy root and branch]], <b class="b3">σφέας πίτυος τρόπον ἀπείλεε ἐκτρίψειν</b> (cf. [[πίτυς]]) <span class="bibl">Hdt.6.37</span>; ἐ. τινὰ πρόρριζον <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>684</span>; τὴν ποίην ἐκ τῆς γῆς [[ἐκτρίβειν]] <span class="bibl">Hdt.4.120</span>; αὕτη μ' ἡ γυνή ποτ' ἐκτρίψει <span class="bibl">Herod.6.27</span>, dub. in <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>475</span>; [[βίον ἐκτρίβω]] = [[bring]] [[life]] to a [[wretched]] [[end]], = Lat. [[conterere vitam]], <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>248</span>, cf. <span class="bibl">428</span>:—Pass., [[πρόρριζος]] ἐκτέτριπται <span class="bibl">Hdt.6.86</span>.δ; ὁπλὰς [[ἐκτετριμμένος]] = with the [[hoof]]s [[worn off]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Asin.</span>19</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[rub constantly]], [[wear out]], [[Ἄτλας]] . . νώτοις οὐρανὸν ἐκτρίβων <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>2</span> ([[si vera lectio|s. v.l.]]). </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[rub]], [[thresh out]], [[falsa lectio|f.l.]] in Nic.<span class="title">Fr.</span>68.3. </span><span class="sense"><span class="bld">V</span> [[polish]], <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>4.11.6</span>, <span class="bibl">Plb. 10.20.2</span>; [[ἀργύρωμα|ἀργυρώματα]] <span class="title">Class.Phil.</span>19.234 (iii B.C.); cf. <b class="b3">ἐξετρίβετο· σφόδρα ἐκοσμεῖτο</b>, Hsch. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[wipe out]], <span class="bibl">Herod.1.79</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0783.png Seite 783]] 1) herausreiben, durch Reiben hervorrufen; πῦρ Xen. Cyr. 2, 2, 13; dah. ἐν πέτροισι πέτρον, Stein an Stein reiben, Soph. Phil. 296. – 2) ausreiben, wie Κύκλωπος ὀφθαλμὸν [[ὥσπερ]] σφηκιάν Eur. Cycl. 475; vernichten, wegtilgen, ποίην ἐκ τῆς γῆς Her. 4, 120; πίτυος τρόπον, mit Stumpf u. Stiel ausrotten, wie eine Fichte, die nicht mehr aus der Wurzel ausschlägt, 6, 37; ἐκτέτριπται [[πρόῤῥιζος]] ἐκ Σπάρτης 6, 86; [[Ζεύς]] σε πρόῤῥιζον ἐκτρίψειεν Eur. Hipp. 684. So ἐκτριβήσεται Soph. O. R. 428; neben καταφθεῖραι Plut. Eumen. 19. – 3) abreiben, abnutzen, [[Ἄτλας]] ὁ χαλκέοισι νώτοις οὐρανὸν ἐκτρίβων, für νῶτα οὐρανῷ, Eur. Ion 2; ὁπλὰς ἐκ τῆς ὁδοῦ ἐκτετριμμένος Luc. Asin. 19. – Übertr., κακῶς βίον ἐκτρῖψαι, elend hinbringen, Soph. O. R. 248. – 41 ausreiben, [[ῥύπον]] Plut.; reinigen, poliren, τὰς πανοπλίας Pol. 10, 20, 2; – καρπούς, χίδρα, Theocr. 7, 156 u. Nic. bei Ath. III, 126 b, ausdreschen.
}}
{{ls
|lstext='''ἐκτρίβω''': ῑ: μέλλ. -ψω: μέλλ. παθ. β΄ -τρῐβήσομαι Σοφ. Ο. Τ. 428˙ [[τρίβω]] ἰσχυρῶς, καὶ διὰ τῆς ἰσχυρᾶς τριβῆς [[ἐξάγω]] ἢ [[παράγω]] τι, πῦρ Ξεν. Κύρ. 2. 2, 15˙ φλόγα Πολυδ. Θ΄, 155˙ (ἐν Σοφ. Φ. 296, ἐν πέτροισι πέτρον ἐκτρίβων... ἔφην’ ἄφαντον φῶς, ἐκτρίβων ἔφηνα = [[τρίβων]] ἐξέφηνα, ἀλλ’ ἴδε κατωτ.): παθ., τὰ ψυχικὰ προτερήματα διὰ τὰ ἔπαθλα [[οἷον]] ἐκτρίβεται Λογγῖν. 44. 3. ΙΙ. κατασυντρίβω, [[καταστρέφω]] ἐξ ὁλοκλήρου, σφέας πίτυος τρόπον ἠπείλεε ἐκτρίψειν (ἴδε ἐν λ. [[πίτυς]]) Ἡρόδ. 6. 37˙ ἐκτρ. τινὰ πρόρριζον Εὐρ. Ἱππ. 684˙ τὴν ποίην ἐκ τῆς γῆς ἐκτρίβειν Ἡρόδ. 4. 120˙ ἐκτρ. τοῦ Κύκλωπος ὀφθαλμὸν Εὐρ. Κύκλ. 475˙ κακῶς νιν ἄμορον ἐκτρῖψαι βίον, νὰ τελειώσῃ κακῶς τὸν ἄθλιον βίον του, Λατ. conterere vitam, Σοφ. Ο. Τ. 248, πρβλ. 428: - Παθ., [[πρόρριζος]] ἐκτέτριπται Ἡρόδ. 6. 86˙ ὁπλὰς ἐκτετριμμένος, ἔχων τὰς ὁπλὰς τετριμμένας, ἐφθαρμένας, Λουκ. Ὄνος 19˙ πρβλ. [[διατρίβω]] Ι. ΙΙΙ. προξενῶ διαρκῆ ἔκτριψιν εἴς τι, [[τρίβω]] διαρκῶς, Ἄτλας, ὁ χαλκέοισι... νώτοις οὐρανὸν... ἐκτρίβων Εὐρ. Ἴων 1˙ «[[οὕτως]] ἄτρεπτος ὁ [[χαλκόνωτος]] Ἄτλας, [[ὥστε]] [[μᾶλλον]] τὸν οὐρανὸν ἢ τοὺς ὤμους ἐκτρίβειν ἐν τῷ ἀνέχειν αὐτόν» Barnes·Ϗ ἀλλὰ τὸ [[χωρίον]] φαίνεται ἐφθαρμένον˙ ἴδε ἐν τούτοις σημείωσιν Paley ἐν τόπῳ. IV. διὰ τῆς τριβῆς «ξεφλουδίζω» τι, χίδρα μὲν ἐκτρίψειας Νίκανδρος παρ’ Ἀθην. 126Β. V. διὰ τῆς τριβῆς ποιῶ τι λεῖον, Θεοφρ. π. τὰ Φυτ. Ἱστ. 4. 11, 6˙ [[τρίβω]], [[καθαρίζω]], στιλβώνω, ἐκτρίβειν... τὰς πανοπλίας Πολύβ. 10. 20, 2.
}}
{{bailly
|btext=<b>I.</b> faire jaillir par le frottement : [[πῦρ]] XÉN du feu ; frotter (pour faire jaillir du feu) : [[ἐν]] πέτροισι πέτρον SOPH une pierre contre des pierres;<br /><b>II.</b> enlever en frottant <i>ou</i> en broyant, <i>d’où</i><br /><b>1</b> nettoyer en frottant;<br /><b>2</b> user par le frottement : ὁπλὰς ἐκτετριμμένος LUC ayant les sabots usés ; <i>fig.</i> ἐκτρ. βίον SOPH user sa vie (<i>cf. lat.</i> conterere vitam);<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> arracher, extirper : ποίην [[ἐκ]] γῆς HDT dévaster les pâturages d’un pays ; <i>fig.</i> exterminer, anéantir : τινα πρόρριζον EUR exterminer qqn (<i>litt.</i> l’extirper jusqu’à la racine) ; <i>Pass.</i> [[πρόρριζος]] ἐκτέτριπται HDT il est anéanti.<br />'''Étymologie:''' [[ἐκ]], [[τρίβω]].
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [-ῑ-, pero fut. ἐκτρῐβήσομαι S.<i>OT</i> 428]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [pas. fut. 3<sup>a</sup> sg. ἐκτριβήσεται S.<i>OT</i> 428]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[rozar]] ὁ χαλκέοισιν οὐρανὸν νώτοις Ἄτλας ... ἐκτρίβων Atlas, el que roza el cielo con sus espaldas de bronce</i> e.e., lo sostiene, E.<i>Io</i> 2.<br /><b class="num">2</b> [[frotar]] ἐν πέτροισι πέτρον ἐκτρίβων para hacer fuego, S.<i>Ph</i>.296<br /><b class="num">•</b>c. ac. de resultado [[producir fuego por frotamiento]] ἔκ γε σοῦ πῦρ ... ῥᾷον ἄν τις ἐκτρίψειεν ἢ γέλωτα ἐξαγάγοιτο sería más fácil sacar fuego de ti que una risa</i> X.<i>Cyr</i>.2.2.15, φλόγα Poll.9.155.<br /><b class="num">3</b> [[ejercitarse]], [[practicar]] prob. la lucha cuerpo a cuerpo A.<i>Fr</i>.78a.30.<br /><b class="num">II</b> c. idea de eliminación por roce o frotamiento<br /><b class="num">1</b> [[limpiar frotando]], [[frotar]] αἴ κά τις ἐκτρίψας καλῶς παρατιθῇ νιν (τὸν κάκτον) Epich.158.3, περικαθάραντες καὶ ἐκτρίψαντες cañas para hacer flautas, Thphr.<i>HP</i> 4.11.6, en v. pas. Ἑρμῆς ... λίθινος, ὃν ... ἐν τῷ κυλικείῳ λαμπρὸν ἐκτετριμμένον Eub.95.2, fig. ἐν χρῷ τὴν δυσωπίαν ἐκτρίβοντες Plu.2.529c<br /><b class="num">•</b>[[fregar]] τὴν μελαινίδ' Herod.1.79, σκεῦος [[LXX]] <i>Le</i>.6.21.<br /><b class="num">2</b> [[pulir]] metales τὰς πανοπλίας Plb.10.20.2, τὰ ἀργυρώμ[α] τα <i>PCornell</i> 1.194 (III a.C.), cf. Poll.1.44, en sent. fig., en v. pas. τὰ ψυχικὰ προτερήματα τῶν ῥητόρων μελετώμενα ἀκονᾶται καὶ οἷον ἐκτρίβεται se agudizan mediante el ejercicio las aptitudes intelectuales de los oradores y, por así decirlo, se pulen</i> Longin.44.3.<br /><b class="num">3</b> [[friccionar para aliviar el dolor]] τὸ σκέλος ... ἐξέτριψε τῇ χειρί Pl.<i>Phd</i>.60b.<br /><b class="num">4</b> [[trillar]] ἐξέτριψαν τοὺς καρποὺς, σωροὺς ποιήσαντες Sch.Theoc.7.155/156d.<br /><b class="num">5</b> [[desgastar]] en v. pas. σίδηρος δὲ καὶ χαλκὸς ταῖς ἐπαφαῖς τῶν χειρῶν ἐκτρίβονται Plu.2.2d, τὰς ὁπλὰς ἐκ τῆς ὁδοῦ ἐκτετριμμένος con los cascos desgastados por el camino</i> Luc.<i>Asin</i>.19.<br /><b class="num">III</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[destruir por completo]], [[arrasar]], [[extirpar]], [[exterminar]] σφέας πίτυος τρόπον ἀπείλεε ἐκτρίψειν amenazaba con exterminarlos como a un pino</i> Hdt.6.37, τὴν ποίην τε ἐκ τῆς γῆς ἐκτρίβειν Hdt.4.120, cf. D.C.49.28.3, Ζεύς σε ... πρόρριζον ἐκτρίψειεν que Zeus te extirpe de raíz</i> E.<i>Hipp</i>.684, αὔτη μ' ἡ [[γυνή]] κοτ' ἐκτρίψει Herod.6.27, ἐχθρούς [[LXX]] <i>Si</i>.47.7, fig. ἡ λύπη ... ἐκτρίβει τὸ πνεῦμα τὸ [[ἅγιον]] Herm.<i>Mand</i>.10.1.2, cf. <i>Sim</i>.6.1.4, Gr.Nyss.<i>Usur</i>.202.18, en v. pas. σοῦ γὰρ οὐκ ἔστιν βροτῶν κάκιον ὅστις ἐκτριβήσεταί ποτε ningún mortal será destruido nunca de peor forma que tú</i> S.<i>OT</i> 428, cf. Gr.Nyss.<i>V.Mos</i>.32.11<br /><b class="num">•</b>del tiempo [[gastar]], [[consumir]] ἄμορον ἐκτρῖψαι βίον S.<i>OT</i> 248, τὸν χρόνον ... ὃν ἔμελλον ἐκτρίβειν περὶ ἐκεῖνα τὰ μαθήματα Iust.Phil.<i>Dial</i>.2.5.<br /><b class="num">2</b> ref. sentimientos [[exasperar]] φωνὰς ... αἷς ἐκτρίβουσι καὶ παραθήγουσι τὴν λύπην gritos con los que exasperan y agudizan el dolor</i> Plu.2.610b.
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[ἐκτρίβω]])<br /><b>1.</b> [[βγάζω]] ή [[παράγω]] [[κάτι]] με ισχυρό [[τρίψιμο]]<br /><b>2.</b> τρίβοντας [[αποβάλλω]] [[κάτι]] από μια [[επιφάνεια]], [[καθαρίζω]] με [[τρίψιμο]], [[γυαλίζω]], [[στιλβώνω]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[παροξύνω]]<br /><b>2.</b> [[κατασυντρίβω]], [[εξαφανίζω]] εντελώς<br /><b>3.</b> [[φθείρω]], [[κατατρίβω]]<br /><b>4.</b> [[φθείρω]] με την [[τριβή]], [[ξεφλουδίζω]] με [[τρίψιμο]]<br /><b>5.</b> [[κάνω]] [[κάτι]] λείο με διαρκή [[τριβή]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἐκτρίβω:''' [ῑ], μέλ. <i>-ψω</i>, Παθ. μέλ. βʹ <i>-τρῐβήσομαι</i>, παρακ. -[[τέτριμμαι]]·<br /><b class="num">I.</b> [[τρίβω]] με [[δύναμη]] και μέσω της τριβής, [[παράγω]] [[κάτι]], [[πῦρ]] ἐκτρ., [[παράγω]], [[δημιουργώ]], [[ανάβω]] [[φωτιά]] μέσω τριβής, σε Ξεν.· [[τρίβω]] [[δυνατά]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[συντρίβω]], δηλ. [[καταστρέφω]] εξ ολοκλήρου, ολοκληρωτικά, σε Ηρόδ., Ευρ.· <i>βίον ἐκτρ</i>., [[τελειώνω]] άσχημα έναν άθλιο βίο, σε Σοφ. — Παθ., [[πρόρριζος]] ἐκτρέτριπται, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">III.</b> [[τρίβω]] διαρκώς, [[φθείρω]], [[λιώνω]], σε Ευρ.
}}
{{elru
|elrutext='''ἐκτρίβω:''' (ῑ)<br /><b class="num">1)</b> [[тереть]] (ἐν πέτροισι πέτρον Soph.);<br /><b class="num">2)</b> добывать трением или высекать ([[πῦρ]] Xen.);<br /><b class="num">3)</b> [[стирать]], [[изнашивать]] ([[σίδηρος]] ἐκτρίβεται Plut.): τὰς ὁπλὰς ἐκ τῆς ὁδοῦ ἐκτετριμμένος Luc. (об осле) стерши себе о дорогу копыта; [[Ἄτλας]] νώτοις οὐρανὸν (= νῶτα οὐρανῷ) ἐκτρίβων Eur. Атлант, держащий на своих плечах небо; κακὸν [[κακῶς]] ἐκτρῖψαι βίον Soph. ужасно закончить ужасную жизнь;<br /><b class="num">4)</b> [[стирать]], [[счищать]] ([[ῥύπον]] Plut. );<br /><b class="num">5)</b> [[натирать]], [[чистить]] (τὰς πανοπλίας Polyb.);<br /><b class="num">6)</b> досл. высверливать, перен. удалять, уничтожать (τοῦ Κύκλωπος ὀφθαλμὸν [[ὥσπερ]] σφηκιάν Eur.; ποίην ἐκ τῆς γῆς Her.);<br /><b class="num">7)</b> [[истреблять]], [[уничтожать]] (τινὰ [[πρόρριζον]] Eur., Plut.);<br /><b class="num">8)</b> [[разорять]] (ἡ [[Ἰταλία]] ἐκτριβεῖσα Plut.).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=fut. ψω fut. 2 [[pass]]. -τρῐβήσομαι perf. -[[τέτριμμαι]]<br /><b class="num">I.</b> to rub out, πῦρ ἐκτρ. to [[produce]] [[fire]] by [[rubbing]], Xen.:— to rub [[hard]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> to rub out, i. e. to [[destroy]] [[root]] and [[branch]], Hdt., Eur.; βίον ἐκτρ. to [[bring]] [[life]] to a [[wretched]] end, Soph.:—Pass., [[πρόρριζος]] ἐκτέτριπται Hdt.<br /><b class="num">III.</b> to rub [[constantly]], [[wear]] out, Eur.
}}