View source for προστρόπαιος

{{LSJ1
|Full diacritics=προστρόπαιος
|Medium diacritics=προστρόπαιος
|Low diacritics=προστρόπαιος
|Capitals=ΠΡΟΣΤΡΟΠΑΙΟΣ
|Transliteration A=prostrópaios
|Transliteration B=prostropaios
|Transliteration C=prostropaios
|Beta Code=prostro/paios
|Definition=Dor. ποτιτρόπαιος (<span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>362</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>176</span>, both lyr.), ον, (προστροπή) prop. <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[turning oneself towards]]: hence, </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> of one who has incurred pollution by committing a crime and [[turns to a]] [[god]] or [[man to obtain purification]], [[suppliant for purification]], τὸν προστρόπαιον, τὸν ἱκέτην <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>930</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>362</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>234</span>,<span class="bibl">445</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span> 1173</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>1015</span>, etc.: as adjective, <b class="b3">ἕδραν ἔχοντα π</b>. <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>41</span>; προστρόπαιοι λιταί <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1309</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[suppliant for vengeance]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>286</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ag.</span> 1587</span>, <span class="bibl">Antipho 2.3.10</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of one who has not yet been purified after committing crime, [[polluted person]], <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>1259</span>; <b class="b3">π. τῆς πόλεως</b> [[bringing pollution]] on the city, prob. in <span class="bibl">Eup.120</span>; αὑτοῦ π., μὴ γὰρ δὴ τῆς πόλεως <span class="bibl">Aeschin.2.158</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of pollution incurred, <b class="b3">π. αἷμα</b> blood [[that cries for vengeance]], <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 1260</span>, <span class="bibl"><span class="title">HF</span>1161</span>; οὐδενὶ οὐδὲν π. καταλείψει <span class="bibl">Antipho 3.4.9</span>: neut. as [[substantive]], [[guilt]], προστρόπαιον ἑαυτοῖς προσέθεντο <span class="bibl">D.C.42.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Pass. (= <b class="b3">ᾧ ἄν τις προστρέποιτο δεόμενος</b>, <span class="bibl">Eust.1807.11</span>), the god [[to whom the murdered person turns]] for vengeance, [[avenger]], <b class="b3">οἱ τῶν θανόντων π</b>. <span class="bibl">Antipho 4.1.4</span>, cf. <span class="bibl">4.2.8</span>, <span class="bibl">Plb.23.10.2</span> (pl.), <span class="bibl">Paus.2.18.2</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0784.png Seite 784]] sich nach einem Orte hin und an Jemand wendend, bes. – a) von dem, der sich nach einem begangenen Verbrechen, wie einem Morde, als Flehender, [[ἱκέτης]], an einen Gott oder einen Menschen wendet, um Schutz oder Sühnung zu erlangen, [[προστρόπαιος]] ἑστίας μολών, als Schutzflehender zum Heerde gekommen, Aesch. Ag. 1569, vgl. Eum. 41; δέχου δὲ πρευμενῶς ἀλάστορα οὐ προστρόπαιον, 228; οὐδ' ἐπαισχύνει μ' ὁρῶν τὸν προστρόπαιον, τὸν ἱκέτην, Soph. Phil. 918; Ai. 1152; auch σοὶ προστροπαίους λιτὰς ἔχων, O. C. 1311; Eur. Heracl. 1015, der auch προστρόπαιον [[αἷμα]] vrbdt, Ion 1260 Herc. F. 1161, die Blutschuld; – u. so auch in sp. Prosa der Schutzflehende, z. B. Plut. Oth. 15. – b) von dem, auf welchem ein Verbrechen haftet. der Missethäter, der sich durch Blutschuld befleckt hat und dieselbe Befleckung auf Alle, denen er sich nähert, überträgt, wie [[ἐναγής]]; ἐάσετε τὸν τοιοῦτον αὑτοῦ προστρόπαιον (μὴ γὰρ δὴ τῆς πόλεως) ἐν ὑμῖν ἀναστρέφεσθαι, Aesch. 2, 158, wo es Harpocr. als Neutrum faßt u. [[ἄγος]], [[μίασμα]] erklärt; eben so von Sachen, an denen eine Befleckung od. ein Fluch haftet, verunreinigt, schuldbeladen, [[ἐσθής]], Lycophr. 974, u. a. Sp.; τὸ προστρόπαιον = die Schuld selbst, Antiph. 3 δ 9; D. Cass. – Aber auch c) der Rächer, προστροπαίους παρέστησεν αὐτῷ ἡ [[τύχη]], Pol. 24, 8, 2. – Derjenige, an den man sich mit Bitten wendet, bes. [[θεός]], [[δαίμων]], der Gott, an den sich der Ermordete wendet, um Rache zu erflehen; auch Ζεὺς [[προστρόπαιος]], wie [[ἱκέσιος]], an den sich der Schutz oder Reinigung erflehende Verbrecher wendet.
}}
{{ls
|lstext='''προστρόπαιος''': Δωρ. [[ποτιτρόπαιος]], ον, ([[προτροπή]])· Ι. ἐνεργ., ὁ στρέφων ἑαυτὸν [[πρός]]…, [[ὅθεν]] 1) λαμβάνεται ἐπ’ ἐκείνου [[ὅστις]] μιανθεὶς ἐκ φόνου ἢ ἄλλου τινὸς ἐγκλήματος ἢ πράξας τι ἀσεβὲς (ἔτι καὶ ἐν ἀγνοίᾳ) στρέφεται ἢ τρέπεται [[πρός]] τινα θεὸν ἢ ἄνθρωπον [[ὅπως]] τύχῃ ἁγνισμοῦ, [[ἱκέτης]] ἐπιζητῶν ἁγνισμόν, ἐξάγνισιν (εἰδικώτερόν τι δηλ. τοῦ [[ἱκέτης]]), τὸν πρ., τὸν ἱκέτην Σοφ. Φιλ. 930, πρβλ. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 362, Σοφ. Αἴ. 1173, Φιλ. 930, Εὐρ. Ἡρακλ. 1015, κτλ.· καὶ ὡς ἐπίθετον, πρ. λιταὶ Σοφ. Ο. Κ. 1309· μετὰ γενικ., πρ. ἑστίας Αἰσχύλ. Ἀγ. 1587. 2) ἐπὶ τοῦ [[μήπω]] ἐξαγνισθέντος μετὰ τὴν ἐκτέλεσιν τοιούτων ἐγκλημάτων, [[ἄνθρωπος]] μεμιασμένος, Λατιν. homo piacularis, ἀλλαχοῦ, [[ἐναγής]], Αἰσχύλ. Εὐμεν. 41, 176, 234, 237, 445, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1259· πρ. τῆς πόλεως, ἐπιφέρων [[μίασμα]] εἰς τὴν πόλιν, Εὔπολις ἐν «Δήμοις» 20. 3) ἐπὶ τοῦ μιάσματος ἢ ἄγους εἰς ὃ ἐνέχεταί τις, πρ. [[αἷμα]], ἐνοχὴ ἐπὶ φόνῳ, Εὐρ. Ἴων 1260, Ἡρ. Μαιν. 1161· τὸ πρ., [[ἐνοχή]], Ἀλκίφρων 125. 2, Δίων Κ. 42. 3. - Περὶ τῆς φύσεως τοῦ τοιούτου μιάσματος, περὶ τῆς καταστάσεως τοῦ ἱκέτου, κτλ., ἴδε Müller εἰς Αἰσχύλ. Εὐμ. § 51 κἑξ. ΙΙ. Παθ., ᾧ ἄν τις προστρέποιτο δεόμενος (παρ’ Εὐστ. 1807. 11). ὁ θεὸς πρὸς ὃν ὁ παθὼν τρέπεται ζητῶν ἐκδίκησιν, δηλ. [[ἐκδικητής]], ὡς τὸ [[ἀλάστωρ]], ὁ πρ. τοῦ θανόντος Ἀντιφῶν 125. 32., 126. 39, Αἰσχίν. 49. 22, Πολύβ. 24. 8, 2, Παυσ. 2. 18, 2· - [[ἐντεῦθεν]] καὶ ἐπὶ τῶν ψυχῶν τῶν φονευθέντων, ὁ ἐκδικούμενος, [[ἀδυσώπητος]], Ἀντιφῶν 119. 6, πρβλ. Αἰσχύλ. Χο. 288. - Περὶ τῆς αὐτῆς διπλῆς (ἐνεργ. καὶ παθ.) σημασίας πρβλ. [[ἀφίκτωρ]], [[προσίκτωρ]].
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br /><b>I.</b> qui se tourne vers qqn en suppliant ; suppliant ; <i>en parl. de choses</i> λιταὶ προστρόπαιοι SOPH supplications ; <i>particul.</i> qui réclame vengeance;<br /><b>II.</b> qui concerne les supplications, <i>d’où</i><br /><b>1</b> coupable d’un crime qui demande expiation;<br /><b>2</b> <i>en parl. des dieux</i> vengeur du crime <i>ou</i> protecteur des suppliants.<br />'''Étymologie:''' [[προστροπή]].
}}
{{grml
|mltxt=και δωρ. τ. [[ποτιτρόπαιος]] και ποιητ. τ. [[προστρόπιος]], -ον, Α [[προστροπή]]<br /><b>1.</b> (ως επίθ. και ως ουσ.) α) αυτός που στρέφεται [[προς]] το [[μέρος]] κάποιου<br />β) <b>μτφ.</b> (για άνθρωπο μιασμένο από φόνο ή [[έγκλημα]] ή [[ασέβεια]]) αυτός που στρέφεται [[προς]] έναν θεό ή άνθρωπο επιζητώντας εξαγνισμό (α. «ἕδραν ἔχοντα προστρόπαιον», <b>Αισχύλ.</b><br />β. «θάκει δὲ [[προστρόπαιος]] ἐν χεροῑν ἔχων κόμας ἐμάς», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[προστρόπαιος]]<br />α) [[ικέτης]] που ζητά [[εκδίκηση]] («[[προστρόπαιος]] ἑστίας μολὼν [[πάλιν]] [[τλήμων]] Θυέστης», <b>Αισχύλ.</b>)<br />β) [[μιαρός]] [[άνθρωπος]] («[[ὅστις]] κτανὼν μητρὸς γεραιὸν [[πατέρα]] [[προστρόπαιος]] ὤν ἔγημε τὴν τεκοῦσαν», <b>Ευρ.</b>)<br />γ) [[μίασμα]] («οὐδενὶ οὐδὲν προστρόπαιον καταλείψει», Αντιφ.)<br />δ) (<b>με παθ. σημ.</b>) [[θεός]] [[προς]] τον οποίο απευθύνεται [[κανείς]] ζητώντας [[εκδίκηση]], [[εκδικητής]] [[θεός]] («οἱ τῶν θανόντων προστρόπαιοι», Αντιφ.)<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ προστρόπαιον</i><br />η [[ενοχή]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[προστρόπαιος]] τῆς πόλεως» — αυτός που επιφέρει [[μίασμα]] στην [[πόλη]]<br />β) «προστρόπαιον [[αἷμα]]» — [[ενοχή]] για φόνο («καὶ τῷδε προστρόπαιον [[αἷμα]] προσβολών», <b>Ευρ.</b>).
}}
{{lsm
|lsmtext='''προστρόπαιος:''' Δωρ. ποτι-[[τρόπαιος]], -ον ([[προστροπή]]),<br /><b class="num">I.</b> αυτός που γυρίζει, στρέφει τον εαυτό του προς τα [[κάπου]], απ' όπου:<br /><b class="num">1.</b> αυτός που (έχοντας προκαλέσει [[μίασμα]] από [[αμάρτημα]] ή φόνο) στρέφεται στο θεό για εξαγνισμό, [[ικέτης]], σε Σοφ. κ.λπ.· ως επίθ., [[ικετευτικός]], <i>προστρόπαιοι λιταί</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> γι' αυτόν που δεν έχει εξαγνιστεί [[ακόμα]], μιασμένος [[άνθρωπος]], [[μιαρός]], Λατ. [[homo]] [[piacularis]], σε Αισχύλ., Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για το [[μίασμα]] ή για το [[άγος]] στο οποίο ενέχεται [[κανείς]], προστρόπαιον [[αἷμα]], [[ενοχή]] για φόνο, σε Ευρ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[ικέτης]] που ζητά [[εκδίκηση]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> Παθ., αυτός στον οποίο το δολοφονημένο [[πρόσωπο]] στρέφεται ζητώντας [[εκδίκηση]], δηλ. [[τιμωρός]], [[εκδικητής]], σε Αισχίν. κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''προστρόπαιος:'''<br /><b class="num">I</b> дор. [[ποτιτρόπαιος]] 2<br /><b class="num">1)</b> [[умоляющий]], [[молящий]] (λιταί Soph.);<br /><b class="num">2)</b> [[взывающий об отмщении]], [[вопиющий об искуплении]] ([[αἷμα]] Eur.).<br /><b class="num">II</b> дор. [[ποτιτρόπαιος]] ὁ<br /><b class="num">1)</b> молящий об искуплении Trag.;<br /><b class="num">2)</b> [[мститель]] Aeschin., Polyb.
}}
{{elnl
|elnltext=προστρόπαιος -ον, Dor. ποτιτρόπαιος [προστρέπω] smekend, smekelings-;: ἕδραν ἔχοντα προστρόπαιον in smekelingshouding zittend Aeschl. Eum. 41; σοὶ προστροπαίους λιτὰς ἔχων met smeekbeden voor u Soph. OC 1309; subst. ὁ προστρόπαιος smekeling:. δεινή... τοῦ προστροπαίου μῆνις de wrok van de smekeling is heftig Aeschl. Eum. 234; προστρόπαιος ἑστίας μολών gekomen als smekeling van de haard Aeschl. Ag. 1587. om wraak roepend:. προστρόπαιον αἷμα bloed dat roept om wraak Eur. HF 1161. door bloedschuld bezoedeld:. προστρόπαιον... χέρα bloedschuldige hand Aeschl. Eum. 237.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=προσ-[[τρόπαιος]], δοριξ ποτι-[[τρόπαιος]], ον, [[προστροπή]]<br /><b class="num">I.</b> [[turning]] [[oneself]] [[towards]], [[hence]]<br /><b class="num">1.</b> one who (having incurred [[pollution]] by sin or [[crime]]) turns to a god for [[purification]], a [[suppliant]], Soph., etc.; as adj. [[suppliant]], πρ. λιταί Soph.<br /><b class="num">2.</b> of one who has not yet been purified, a [[polluted]] [[person]], Lat. [[homo]] [[piacularis]], Aesch., Eur.<br /><b class="num">3.</b> of the [[pollution]] incurred, πρ. [[αἷμα]] [[blood]]- [[guiltiness]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> a [[suppliant]] for [[vengeance]], Aesch.<br /><b class="num">2.</b> [[pass]]. to whom the murdered [[person]] turns for [[vengeance]], i. e. an [[avenger]], Aeschin., etc.
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[blood-guilty]], [[suppliant]], [[blood guilty]], [[tainted with blood]]
}}