View source for χάλιξ

{{LSJ1
|Full diacritics=χάλιξ
|Medium diacritics=χάλιξ
|Low diacritics=χάλιξ
|Capitals=ΧΑΛΙΞ
|Transliteration A=chálix
|Transliteration B=chalix
|Transliteration C=chaliks
|Beta Code=xa/lic
|Definition=[ᾰ], ῐκος, ὁ and ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[small stone]], [[pebble]], in plural, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Fr.</span>213</span>; ἐστρωμένη χάλιξιν ὁδός Luc.<span class="title">Trag.</span>226. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> freq. as collect. in sg., [[gravel]], [[rubble]], used in building, <span class="bibl">Th.1.93</span>, <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>760</span> (iii B. C.), <span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span>3p.290</span> (iii B. C.), <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cim.</span>13</span>; <b class="b3">τῇ χ. καταμείξαντες τὴν ἀμμοκονίαν</b>, so as to make [[concrete]], <span class="bibl">Str.5.4.6</span>: pl., <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>839</span>; <b class="b3">χ. σιδηραῖ</b> dub. sens. in <span class="title">IG</span>12.314.44.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1328.png Seite 1328]] ικος, ὁ, ἡ, kleiner Stein, Kies, Schutt zum Ausfüllen, auch der Feldstein zum Bauen, behauener Mauerstein; Ar. Av. 839; Thuc. 1, 93; ἐστρωμένην χάλιξιν εἰσέβην ὁδόν Luc. Tragodop. 255; vgl. Plut. Cim. 13; Kalkstein, ungebrannter Kalk, vgl. [[κάχληξ]], calx.
}}
{{ls
|lstext='''χάλιξ''': [ᾰ], ῐκος, ὁ καὶ ἡ, ἐν τῷ πληθ. χάλικες, χαλίκια, Ἀριστ. Ἀποσπ. 205· ἐστρωμένη χάλιξιν ὁδὸς Λουκ. Τραγωδοπ. 225, πρβλ. Πλούτ. 2. 690Ε, κλπ. 2) [[συχνάκις]] ὡς περιληπτικὸν ἐν τῷ ἑνικῷ, «χαλίκια», «λιθάρια», Λατ. caementum, χρήσιμα ἐν τῇ τοιχοδομίᾳ, Θουκ. 1. 93, Πλουτ. Κίμ. 13· τῇ χ. καταμίξαντες τὴν [[ἀμμοκονία]], [[ὥστε]] νὰ σχηματίσωσιν ἓν συμπαγὲς ὅλον, Στράβ. 245· οὕτω καὶ ἐν τῷ πληθ., Ἀριστ. Ὄρν. 839. (Πρβλ. Λατ. calx, calcutus ἴδε Curt. Et. Gr. σ. 417.)
}}
{{bailly
|btext=ικος (ὁ, ἡ)<br /><b>1</b> petite pierre, caillou;<br /><b>2</b> moellon;<br /><b>3</b> chaux, pierre à chaux.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. obscure.
}}
{{grml
|mltxt=-ικος, ὁ, ἡ, ΜΑ<br />[[χαλίκι]] (α. «[[χάλικας]] παραφόρει, πηλὸν ἀπαδὺς ὄργασον», <b>Αριστοφ.</b><br />β. «ἐστρωμένην χάλιξιν... ὁδόν», <b>Λουκιαν.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τεχνικός όρος αβέβαιης ετυμολ. που εμφανίζει [[επίθημα]] -<i>ιξ</i> (<b>πρβλ.</b> <i>ελ</i>-<i>ιξ</i>, <i>κύλ</i>-<i>ιξ</i>). <i>Ο</i> τ. συνδέεται με το λατ. <i>calx</i>, -<i>cis</i> «[[ασβέστης]]», το οποίο, [[κατά]] μία [[άποψη]], [[είναι]] [[δάνειο]] από την Ελληνική, αν και, κατ' άλλους, φαίνεται [[εξίσου]] πιθανό οι δύο τ. να [[είναι]] παρλλ. δάνεια από κάποια μεσογειακή [[γλώσσα]]. Σύμφωνα με μια παλαιότερη [[υπόθεση]], που δεν θεωρείται πια πιθανή, η λ. ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>sk</i>(<i>h</i>)<i>l</i>- της ΙΕ ρίζας <i>sk</i>(<i>h</i>)<i>el</i>- «[[σχίζω]], [[κόβω]], [[σπάζω]]» (<b>πρβλ.</b> [[σκάλλω]], λατ. <i>silex</i>, -<i>icis</i> «[[χαλίκι]]»). Τέλος, κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], που [[επίσης]] δεν θεωρείται ικανοποιητική, η λ. [[είναι]] ανατολ. προέλευσης και συνδέεται με έναν σουμεριακό τ. <i>kalga</i> (<b>πρβλ.</b> τη γρφ. <i>KΑL</i>. <i>GΑ</i> «[[δυνατός]]») και το ακκαδ. <i>kalakku</i> με υποθετική σημ. «[[ασβέστης]]»].
}}
{{lsm
|lsmtext='''χάλιξ:''' [ᾰ], -ῐκος, ὁ και ἡ,<br /><b class="num">1.</b> μικρή [[πέτρα]], [[χαλίκι]], στον πληθ., σε Λουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> συνεκδοχικά στον ενικ., χαλίκια, λιθαράκια που χρησιμοποιούνται στην [[τοιχοδομία]], σε Θουκ.· ομοίως και στον πληθ., σε Αριστοφ.
}}
{{elru
|elrutext='''χάλιξ:''' ῐκος (χᾰ) ὁ и ἡ тж. pl. мелкий (битый) камень, щебень, бут Thuc., Arph., Arst., Plut., Luc.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=χᾰ́λιξ, ῐκος,<br /><b class="num">1.</b> a [[small]] [[stone]], [[pebble]], in plural, Luc., etc.<br /><b class="num">2.</b> as [[collect]]. in sg., [[gravel]], [[rubble]], used in [[building]], Thuc.; so also in plural, Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''χάλιξ''': -ικος<br />{kháliks}<br />'''Grammar''': m. f. (zum Genus vgl. [[λίθος]])<br />'''Meaning''': ‘kleiner Stein, Kies, Schutt zum Auffüllen, Mörtel z. Steinbau’ (Th., Ar., att. Inschr., Arist., hell. Inschr. u. Pap., Str. u.a.)<br />'''Derivative''': mit [[χαλικώδης]] [[schuttähnlich]] (Thphr.), -ώματα n. pl. [[Schutt und Mörtel]], [[Steinmörtel]] = lat. ''caementa'' (Gloss.).<br />'''Etymology''': Bildung wie [[κύλιξ]], [[ἄλιξ]], [[ῥῆνιξ]] u.a. (vgl. Chantraine Form. 382). Ohne überzeugende Etymologie. Die allg. Ähnlichkeit mit lat. ''silex'' [[Kiesel]], mir. ''scellec'' [[Fels]],aksl.russ. ''skólьka'' [[Muschel]] u.a. reicht nicht aus, um eine idg. Etymologie glaubhaft zu machen mit Anschluß an ''sqel''- [[spalten]] (s. Lit. bei Bq). Eher entlehnt, s. Loicq Ant. class. 29, 30ff. m. Kritik früherer Erklärungen; auch W.-Hofmann s. 2. ''calx'' gegen die Anknüpfung an sumer. ''kalga'' [[Kalk]], babyl. ''kalakku'' (Weidner Glotta 4, 303). — Lat. LW ''calx'' ‘Spielstein, Kalk(stein)’, woraus ahd. ''kalch'', nhd. ''Kalk'' usw.<br />'''Page''' 2,1068
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[rubble]]
}}