View source for θόλος

{{LSJ1
|Full diacritics=θόλος
|Medium diacritics=θόλος
|Low diacritics=θόλος
|Capitals=ΘΟΛΟΣ
|Transliteration A=thólos
|Transliteration B=tholos
|Transliteration C=tholos
|Beta Code=qo/los
|Definition=ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[round building with conical roof]], [[rotunda]], <span class="bibl">Od.22.442</span>, al., cf. Hsch. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> at Athens, [[the Rotunda]], in which the Prytaneis, etc., dined, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>32c</span>, <span class="bibl">And.1.45</span>, <span class="bibl">D.19.249</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>43.3</span>, Alexand. Com.<span class="bibl">9</span>, <span class="bibl">Paus.1.5.1</span>; a similar building at Epidaurus, <span class="bibl">Id.2.27.3</span>; at Magnesia on Maeander, <span class="title">SIG</span>589.43 (ii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[θόλος]], [[ὁ]], in public baths, [[vaulted vapour-bath]], PMagd.33.3 (iii B.C.), Asclep.Myrl. ap.<span class="bibl">Ath.11.501d</span>, <span class="bibl">Alciphr.1.23</span>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>2145.6</span> (ii A.D.), <span class="title">PMag.Osl.</span>1. 75. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[bandage]] for the head, invented by Diocles, Heliod. ap. <span class="bibl">Orib.48.25</span> tit.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1214.png Seite 1214]] ἡ, Sp., wie Ath., in der dritten Bdtg auch mascul., vgl. S. Emp. adv. gramm. 148. – Kuppel, Kuppeldach, rundes Gebäude; so Od. 22, 442. 459. 466, ein rundes Gebäude auf dem Hofe. – In Athen hieß vorzugsweise das runde Gebäude so, in welchem die Prytanen speis'ten, Rotunde, Andoc. 1, 45; Plat. Apol. 32 cd; Paus. 1, 5, 1; VLL.; auch die Staatsschreiber aßen daselbst, Dem. 19, 249. – In den Badehäusern das rundgebaute Schwitzbad, sonst Laconicum genannt, vgl. Ath. XI, 501 d; Alciphr. 1, 23.
}}
{{ls
|lstext='''θόλος''': ἡ, [[οἰκοδόμημα]] στρογγύλον μετὰ κωνικῆς στέγης (Ἡσύχ.), Ὀδ. Χ. 442, 459, 466· [[κυρίως]] ἐν τῇ αὐλῇ χρησιμεῦον εἰς τήρησιν ζωοτροφιῶν καὶ μαγειρικῶν σκευῶν, κατὰ τὸν Voss. 2) ἐν Ἀθήναις κυκλικόν τι [[οἰκοδόμημα]], ἐν ᾧ οἱ Πρυτάνεις ἔτρωγον, Πλάτ. Ἀπολ. 32C, Ἀνδοκ. 7. 11, κτλ.· καὶ οἱ γραμματεῖς, Δημ. 419. 27, πρβλ. Παυσ. 1. 5, 1· ὅμοιον κτίριον ἐν Ἐπιδαύρῳ λαμπρόν, ὁ αὐτ. 2. 27, 3. ΙΙ. [[θόλος]], ὁ, ἐν τοῖς δημοσίοις λουτροῖς, ὁ θολοειδὴς δι’ ἀτμοῦ λουτρῶν, Ἀσκληπ. παρ’ Ἀθην. 501D, Ἀλκίφρ. 1, 23, Βιτρούβ.· πληθ. θόλα, τά, ἐν Ἰω. Μαλαλ. 2) [[ἐπίδεσμος]] περὶ τὴν κεφαλήν, Γαλην. 12. 477. - Ἴδε Κόντον ἐν Ἀθηνᾶς τ. Δ΄, σ. 113.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ, ἡ)<br /><b>1</b> voûte, coupole, bâtie dans la cour et où l'on conservait les provisions et les ustensiles de cuisine;<br /><b>2</b> <i>à Athènes</i> la Rotonde, édifice à voûte arrondie où mangeaient les prytanes et les greffiers.<br />'''Étymologie:''' DELG terme techn. sans étym.
}}
{{Autenrieth
|auten=οιο: rotunda, a [[building]] of [[circular]] [[form]], [[with]] [[vaulted]] [[roof]], in the [[court]]-vard of [[Odysseus]]'s [[palace]]. (See [[plate]] III., k.）
}}
{{eles
|esgtx=[[habitación de vapor]]
}}
{{grml
|mltxt=ο (ΑΜ [[θόλος]], ὁ και ἡ, Μ και ουδ. θόλον, το) <b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>ανατ.</b> [[κάθε]] θολοειδές [[κοίλωμα]] που υπάρχει στο [[σώμα]] («[[θόλος]] κρανίου»)<br /><b>2.</b> το [[τμήμα]] του καπέλου που μοιάζει με θόλο, κν. [[καλότα]], [[τεπές]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «[[θόλος]] του ουρανού» ή «[[ουράνιος]] [[θόλος]]» — το [[ημισφαίριο]] του ουρανού που φαίνεται [[πάνω]] από τον ορίζοντα, [[στερέωμα]], ουράνια [[σφαίρα]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />καμπυλόγραμμη, ημισφαιρική [[συνήθως]] [[οροφή]], [[τρούλλος]] («[[θόλος]] εκκλησίας»)<br /><b>μσν.</b><br />(ως ουδ. στον πληθ.) <i>τὰ θόλα</i><br />[[θολοειδής]] [[λουτρώνας]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> κυκλοτερές [[οικοδόμημα]] με κωνική [[στέγη]], που βρισκόταν στην [[αυλή]] του σπιτιού και στο οποίο φυλάγονταν σκεύη του τραπεζιού, ζωοτροφές κ.λπ.<br /><b>2.</b> (στην Αθήνα) κυκλοτερές [[οικοδόμημα]] όπου παρέμεναν και σιτίζονταν οι πρυτάνεις<br /><b>3.</b> [[κάθε]] κυκλοτερές [[οικοδόμημα]] με κωνική ή ημισφαιρική [[στέγη]] (όπως στην Επίδαυρο, στην [[παρά]] τον Μαίανδρο Μαγνησία <b>κ.λπ.</b>)<br /><b>4.</b> (για [[δημόσια]] λουτρά) (το αρσ. στον εν. και πληθ.) ὁ [[θόλος]] και <i>οἱ θόλοι</i><br />[[θολοειδής]] [[λουτρώνας]] με ατμό.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τεχνικός όρος άγνωστης ετυμολ. Η υποτεθείσα [[σύνδεση]] της λ. τόσο με το [[θάλαμος]] όσο και με γερμ. και σλαβ. λ. που σημαίνουν «[[κοιλότητα]], [[κοιλάδα]]» ([[πρβλ]]. γοτθ. <i>dal</i>(<i>s</i>), ρωσ. <i>dol</i>, γαλλ. <i>dol</i>) δεν [[είναι]] ικανοποιητική.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θολωτός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[θολία]]<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />[[θολικός]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[θολίσκος]], [[θολίτης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> [[θολοειδής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[θολοβάτης]], [[θολοδομία]], [[θολοσκέπαστος]], [[θολοστάτης]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''θόλος:''' ἡ,<br /><b class="num">1.</b> στρογγυλό [[κτίσμα]] με κωνική [[οροφή]], θολωτή [[κάμαρα]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> στην Αθήνα, κυκλικό [[οικοδόμημα]], στο οποίο δειπνούσαν οι Πρυτάνεις, η Ροτόντα, σε Πλάτ., κ.λπ.
}}
{{elru
|elrutext='''θόλος:'''<br /><b class="num">I</b> или [[θολός]] ἡ тол<br /><b class="num">1)</b> [[куполообразная постройка во дворе]], [[служившая кладовой или кухней]]: [[μέγαρον]] μεσσηγὺς τε θόλου καὶ ἕρκεος αὐλῆς Hom. дворец между толом и оградой двора;<br /><b class="num">2)</b> в Афинах - куполообразное здание, в котором обедали на государственный счет пританеи Plat. и государственные писцы Dem.<br /><b class="num">II</b> и [[θολός]] ὁ<br /><b class="num">1)</b> [[чернильная жидкость]] (сепии и др.) (πρὸς βοήθειαν καὶ σωτηρίαν [[ἔχει]] [[ταῦτα]] - sc. ἡ [[σηπία]] καὶ οἱ πολύποδες - τὸν καλούμενον θολόν Arst.; ζοφερὰ [[ὑγρότης]], ἥν θόλον καλοῦσιν Plut.);<br /><b class="num">2)</b> [[пузырь с чернильной жидкостью]] (τῶν [[μαλακίων]] Arst.).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f. (hell. m.; s. Schwyzer-Debrunner 32 n. 4, 34 n. 2)<br />Meaning: [[round building with conical roof]], [[rotunda]], [[round bath]] (Od.);<br />Other forms: [[σαλία]], <b class="b3">θαλιο-</b> s. below<br />Derivatives: [[θολίδιον]] (Attica). - [[θολία]] [[round hat against the sun for women]] (Theoc. 15, 39), also [[chest with conical lid]] (Poll.); cf. [[σαλία]] (<b class="b3">σ-</b> < <b class="b3">θ-</b>) <b class="b3">πλέγμα καλάθῳ ὅμοιον</b>, <b class="b3">ὅ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς φοροῦσιν αἱ Λάκαιναι</b>. <b class="b3">οἱ δε θολία</b> H.; s. also H. s. [[θαλιοποιοι]] [Latte corrects to <b class="b3">*θαλλοκοποιοί</b>]. - [[θολωτός]] <b class="b2">provided with θ., w. conical form</b> (Procop.), [[θολικός]] <b class="b2">id.</b> (Suid.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Technical word without explanation. One compares since Fick 1, 466 a word for <b class="b2">valley etc.</b>, which is found in Germanic, Slavic, and Celtic, e. g. Goth. <b class="b2">dal(s</b>) m. or n. [[φάραγξ]], [[βόθυνος]], OWNo. [[dalr]] [[valley]], [[arch]], OCS [[dolъ]] [[βάραθρον]], [[λάκκος]], Russ. [[dol]] [[valley]], [[lower part]], Welsh [[dol]] f. [[valley]]. Prop. meaning then *`bowing, bending', from where <b class="b2">vault(ing)</b>, resp. [[hollow]] (see Huisman KZ 71, 103); improbable. Often connected with [[θάλαμος]], e. g. E. Maaß RhM 77, 1ff.; against this Wahrmann Glotta 19, 213. - Cf. Bq and Pok. 245f. - The variation [[α]]/[[ο]] is typical of Pre-Greek.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[θόλος]], ἡ,<br /><b class="num">1.</b> a [[round]] [[building]] with a conical [[roof]], a [[vaulted]] [[chamber]], Od.<br /><b class="num">2.</b> at [[Athens]], the Rotunda, in [[which]] the Prytanes dined, Plat., etc.
}}
{{FriskDe
|ftr='''θόλος''': {thólos}<br />'''Grammar''': f. (hell. m.; dazu Schwyzer-Debrunner 32 A. 4, 34 A. 2)<br />'''Meaning''': [[Kuppelbau]], [[Rundbau]], in Athen Ben. des Rundgebäudes der Prytanen, hellen. [[rundgebautes Schwitzbad]] (seit Od.);<br />'''Derivative''': Deminutivum θολίδιον (Attika). — Davon [[θολία]] [[runder Sonnenhut für Frauen]] (Theok. 15, 39), auch [[Kasten mit kuppelförmigem Deckel]] (Poll.); vgl. [[σαλία]] (σ- < θ-)· [[πλέγμα]] καλάθῳ ὅμοιον, ὅ ἐπὶ τῆς κεφαλῆς φοροῦσιν αἱ Λάκαιναι. οἱ δὲ [[θολία]] H.; s. auch H. s. [[θαλιοποιοί]]. — [[θολωτός]] ‘mit θ. versehen, kuppelförmig’ (Prokop.), [[θολικός]] ib. (Suid.).<br />'''Etymology''': Technisches Wort ohne sichere Erklärung. Man vergleicht seit Fick 1, 466 ein Wort für [[Tal]], das im Germanischen, Slavischen, auch im Keltischen vertreten ist, z. B. got. ''dal''(''s'') m. od. n. [[φάραγξ]], [[βόθυνος]], awno. ''dalr'' [[Tal]], [[Bogen]], aksl. ''dolъ'' [[βάραθρον]], [[λάκκος]], russ. ''dol'' [[Tal]], [[untere Seite]], kymr. ''dol'' f. [[Tal]]. Eig. Bedeutung dann *[[Biegung]], [[Krümmung]], woraus [[Wölbung]], bzw. [[Höhlung]] (zuletzt Huisman KZ 71, 103). Oft mit [[θάλαμος]] zusammengestellt, z. B. E. Maaß RhM 77, 1ff. mit weiterer Anreihung an [[θάλος]], [[θαλλός]]; dagegen Wahrmann Glotta 19, 213. — Ältere Lit. bei Bq und WP. 1, 864f.; dazu Pok. 245f.<br />'''Page''' 1,677
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[town hall]], [[the town hall at Athens]]
}}