View source for ὑλοτόμος

{{LSJ1
|Full diacritics=ὑλοτόμος
|Medium diacritics=ὑλοτόμος
|Low diacritics=υλοτόμος
|Capitals=ΥΛΟΤΟΜΟΣ
|Transliteration A=hylotómos
|Transliteration B=hylotomos
|Transliteration C=ylotomos
|Beta Code=u(lo/tomos
|Definition=(parox.), ον, (τέμνω) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[cutting]] or [[felling wood]], πελέκεις <span class="bibl">Il.23.114</span>; τέκτων <span class="bibl">LXX<span class="title">Wi.</span>13.11</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Subst. <b class="b3">ὑλοτόμος, ὁ,</b> [[woodcutter]], [[woodman]], <span class="bibl">Il.23.123</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>807</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>98</span> (anap.), <span class="title">IG</span>12.1084.5, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>3.9.3</span>, Gal.17(2).229, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> <b class="b3">τὸ ὑλότομον</b> either [[a plant cut in the wood]] (cf. [[τέμνω]] 111), used as a charm; or = [[worm]] (cf. [[φερέοικος]]), supposed to be the cause of pain in teething ([[οὐλοτόμοιο]] may be the right reading), <span class="bibl"><span class="title">h.Cer.</span>229</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1177.png Seite 1177]] Holz schlagend, fällend; ὁ ὑλ., der Holzschläger, Holzhauer, Il. 23, 114. 123; Hes. O. 809; ὥςτε δρῦν ὑλοτόμοι σχίζουσι [[κάρα]] φονίῳ πελέκει Soph. El. 98; Antiphil. 27 (IX, 306). – Mit verändertem Accent, ὑλότομος, im Walde abgeschnitten, gehauen, τὸ ὑλότομον, ein im Walde geschnittenes Zauber- oder Heilmittel, H. h. Cer. 229.
}}
{{bailly
|btext=ος, ον :<br />qui coupe le bois ; ὁ [[ὑλοτόμος]] bûcheron.<br />'''Étymologie:''' [[ὕλη]], [[τέμνω]].
}}
{{elru
|elrutext='''ὑλοτόμος:'''<br /><b class="num">I</b> дор. [[ὑλατόμος|ὑλᾱτόμος]] 2 (ῡ) лесорубный ([[πέλεκυς]] Hom.).<br /><b class="num">II</b> ὁ [[дровосек]], [[лесоруб]] Hom., Hes., Soph., Diod., Plut.
}}
{{ls
|lstext='''ὑλοτόμος''': -ον, (√ΤΕΜ, [[τέμνω]]), ὁ τέμνων ξύλα, [[πέλεκυς]] Ἰλ. Ψ. 114· [[τέκτων]] Ἑβδ. (Σοφ. Σολ. ΙΓ΄, 11)· - ὡς οὐσιαστ. [[ὑλοτόμος]], ὁ, [[ξυλοτόμος]], [[ξυλοκόπος]], Ἰλ. Ψ. 123, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 805, Σοφ. Ἠλ. 98, Θεόφρ., κλπ. ΙΙ. προπαροξ. [[ὑλοτόμος]], ον, Παθ., ὁ ἐν τῷ δάσει τμηθείς· τὸ ὑλότομον, φυτὸν τμηθὲν ἐν τῷ δρυμῷ ἐν χρήσει δὲ ὡς [[θελκτήριον]], φέρτερον ὑλοτόμοιο Ὑμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 229, πρβλ. [[τέμνω]] ΙΙΙ. 2.
}}
{{grml
|mltxt=-ον, Α<br /><b>1.</b> (για [[ξύλο]]) αυτός που κόπηκε στο [[δάσος]]<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ὑλότομον</i><br />[[είδος]] φυτού που κόβεται στο [[δάσος]], ή, κατ' άλλους, [[σκουλήκι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὕλη</i> <span style="color: red;">+</span> -<i>τομος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[τόμος]] <span style="color: red;"><</span> [[τέμνω]]), <b>πρβλ.</b> <i>καλαμό</i>-<i>τομος</i>. Η προπαροξυτονία προσδίδει στον τ. παθ. σημ.].<br />-ο / [[ὑλοτόμος]], -ον, ΝΑ, και λοτόμος Ν, και [[ὑλητόμος]], και δωρ. τ. [[ὑλατόμος]], Α<br /><b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[υλοτόμος]]·(για προσ.) αυτός που κόβει τα δέντρα του δάσους, [[ξυλοκόπος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που αναλαμβάνει την [[εκμετάλλευση]] ενός δάσους<br /><b>2.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> <b>εντομολ.</b> [[γένος]] μελανών υμενόπτερων εντόμων με κίτρινη [[κοιλιά]], τών οποίων η [[προνύμφη]] κατατρώγει τα φύλλα τών [[φυτών]]<br /><b>αρχ.</b><br />(<b>για πράγμ.</b>) αυτός που χρησιμοποιείται για την [[κοπή]] τών δένδρων του δάσους («οἱ δ' [[ἴσαν]], ὑλοτόμους πελέκεας ἐν χερσίν ἔχοντες», <b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ύλη</i> <span style="color: red;">+</span> -[[τόμος]] (<span style="color: red;"><</span> [[τόμος]] <span style="color: red;"><</span> [[τέμνω]]), <b>πρβλ.</b> [[λιθο]]-[[τόμος]]. Η [[παροξυτονία]] προσδίδει στον τ. ενεργητική σημ.)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὑλοτόμος:''' -ον ([[τέμνω]]),<br /><b class="num">I.</b> [[υλοτόμος]] ή [[ξυλοκόπος]], σε Ομήρ. Ιλ.· ως ουσ. [[ὑλοτόμος]], <i>ὁ</i>, [[ξυλοκόπος]], [[δασοφύλακας]], στο ίδ., Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> προπαροξ. ὑλότομος, -ον, Παθ., αυτός που κόπηκε στο [[δάσος]]· <i>τὸ ὑλότομον</i>, [[φυτό]] που χρησιμοποιούνταν ως [[θέλγητρο]], [[φυλαχτό]], [[γούρι]], σε Ομηρ. Ύμν.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=ὑλο-[[τόμος]], ον, [cf. ὑλότομος] [[τέμνω]]<br />[[cutting]] or felling [[wood]], Il.:— as [[substantive]] [[ὑλοτόμος]], a [[wood]]-cutter, woodman, Il., Soph.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[ξυλοκόπος]]). Ἀπό τό [[ὕλη]] + [[τεμεῖν]] τοῦ [[τέμνω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα, [[καθώς]] καί στή λέξη [[ὕλη]].
}}