View source for ὀργάω

{{LSJ1
|Full diacritics=ὀργάω
|Medium diacritics=ὀργάω
|Low diacritics=οργάω
|Capitals=ΟΡΓΑΩ
|Transliteration A=orgáō
|Transliteration B=orgaō
|Transliteration C=orgao
|Beta Code=o)rga/w
|Definition=mostly in pres.: pf. part. [[ὀργηκότες]] <span class="sense"><span class="bld">A</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[ὡρμάω]]) occurs in <span class="bibl">J.<span class="title">AJ</span>17.9.2</span> : plpf. Pass. [[ὤργητο]] in Hsch., v. ''ΙΙ'' fin. </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> [[to be getting ready to bear]], [[growing ripe]] for something, of soil, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>3.2.6</span>; of trees, <b class="b3">συμβαίνει . . τὰ . . δένδρα ὀργᾶν πρὸς τὴν βλάστησιν</b> ib.<span class="bibl">1.6.2</span>; ὀργᾷ [ἡ σμῖλαξ] πρὸς τὴν ἄνθησιν Plu.2.647f; and of fruit, [[swell]] as it ripens, ὁ καρπὸς πεπαίνεται καὶ ὀργᾷ <span class="bibl">Hdt.4.199</span> : so c. inf., <b class="b3">ὀργᾷ ἀμᾶσθαι</b> [[grows ripe]] for cutting, ibid., cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>19.19</span>; of a wound, <b class="b3">ὀργᾶν φαίνεται</b> appears [[turgid]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span>28</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Aph.</span>1.22</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of men, like [[σφριγάω]], [[swell]] with lust, [[wax wanton]], [[be rampant]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>1113</span>, <span class="bibl"><span class="title">Av.</span> 462</span> (where the Sch. explains it <b class="b3">ἐπιθυμητικῶς ἔχω</b>); ὁ ἐπ' ἀφροδισίοις μαινόμενος . . ὀργῶν <span class="bibl">Poll.6.188</span>; of human beings and animals, to [[be in heat]], [[desire sexual intercourse]], <b class="b3">ὀργᾶν πρὸς τὴν ὁμιλίαν, ὀχείαν</b>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>542a32</span>,<span class="bibl">560b13</span>; <b class="b3">ὀ. ὀχεύεσθαι</b> ib.<span class="bibl">500b11</span>; πρὸς τὸ γεννᾶν Plu. 2.651c. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> generally, to [[be eager]] or [[ready]], to [[be excited]], Λακεδαιμονίων ὀργώντων ἔμελλον πειράσεσθαι <span class="bibl">Th.4.108</span>; <b class="b3">ὀργῶντες κρίνειν</b> judge [[under the influence of passion]], <span class="bibl">Id.8.2</span> : c. inf., ὄργα μαθεῖν <span class="bibl">A. <span class="title">Ch.</span>454</span> (lyr.); ὀργᾶν τεκεῖν <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>613b28</span>; ἀκοῦσαι ὀργῶ <span class="bibl">Cratin. 21</span> D.; of a thing, to [[be urgent]], ὤργα τὸ πρᾶγμα <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>54</span>A; ὀ. πρός τι <span class="bibl">Plu.<span class="title">Alex.</span>6</span>, <span class="bibl">D.Chr.36.26</span>, <span class="bibl">Marcellin.<span class="title">Vit. Thuc.</span>54</span>; ἐπὶ ἐκφύλους συνόδους <span class="bibl">Ph.2.21</span>; <b class="b3">ὀργᾷς ὃς ἱππίαν ἐς ὁδόν</b> dub. cj. in <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>6.50</span> : plpf. Pass. in act. sense, <b class="b3">ὧν ἀκροᾶσθαι . . ὤργητο</b> (restd. from Hsch. and some Mss. for [[ὥρμητο]]) <span class="bibl">Th.2.21</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[ὀργήσας]] is [[falsa lectio|f.l.]] for [[ὀργάσας]] in <span class="bibl">Hdt.4.64</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0369.png Seite 369]] von Feuchtigkeit u. Säften schwellen, strotzen, bes. vom Naturtriebe zum Fortpflanzen u. Fruchttragen; vom Erdboden, durch reiche Bewässerung üppig fruchtbar sein, Theophr.; von Pflanzen, üppig wachsen, treiben, id.; auch vom schwellenden Heranreifen der Früchte, τὰ παραθαλάσσια τῶν καρπῶν ὀργᾷ ἀμᾶσθαί τε καὶ τρυγᾶσθαι, Her. 4, 199; Xen. Oec. 19, 19; von Thieren u. Menschen, von Saft u. Kraft strotzen, bes. in Beziehung auf den Begattungstrieb, von Liebesverlangen glühen, αἱ παρθένοι τῶν παίδων ὀργῶσι πρότερον καὶ σαλεύονται πρὸς τὸ γεννᾶν, Plut. Symp. 3, 4; Arist. oft von Thieren, brünstig sein, z. B. H. A. 6, 18. 10, 5; vgl. ὀργῶντες πόθοι Philod. 18 (V, 13) u. öfter in der Anth. – Übertr., ἐπιθυμητικῶς ἔχειν, VLL.; [[πάνυ]] ἐπαίρομαι πρὸς τὸ πρᾶξαι, B. A. 7, 3, heftig wonach verlangen; Tim. lex. Plat. erkl. ὀργᾷ, ἐπείγεται, ἐπιθυμεῖ; Ar. Lys. 1113 Av. 462; ὅτι τὸ πρῶτον Λακεδαιμονίων ὀργώντων ἔμελλον πειράσεσθαι, Thuc. 4, 108; c. inf., ὀργῶντες κρίνειν τὰ πράγματα, 8, 2; Sp., ἐν αὐτοῖς τοῖς ἀγῶσιν ὤργα καὶ διεπυροῦτο, Plut. Phoc. 6. – Es erscheint zuweilen als [[varia lectio|v.l.]] von [[ὁρμάω]], s. Thuc. 1, 21, u. ist auch mit [[ὀργιάω]] verwechselt worden.
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br />être plein de sève :<br /><b>I.</b> <i>au propre</i>;<br /><b>1</b> <i>en parl. de l'homme</i> avoir l'humeur <i>ou</i> le sang en mouvement, bouillonner de désirs <i>ou</i> d’ardeurs;<br /><b>2</b> <i>en parl. des plantes</i> être gonflé de sève ; être fécond, fertile;<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> être possédé d'une passion violente ; avec l'inf. désirer passionnément;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ὀργάομαι]], [[ὀργῶμαι]] <i>m. sign.</i><br />'''Étymologie:''' [[ὀργή]].
}}
{{elru
|elrutext='''ὀργάω:'''<br /><b class="num">1)</b> [[наливаться]] (соками), набухать, созревать, поспевать (ὁ [[καρπὸς]] ὀργᾷ Her.): ὀ. ἀμᾶσθαι Her. поспевать для уборки; ὀ. πρὸς τὴν ἄνθησιν Plut. зацветать, быть в цвету;<br /><b class="num">2)</b> [[пылать страстью]], [[находиться в возбужденном состоянии]] Arph.: ὀργῶντες κρίνειν τὰ πράγματα Thuc. судить о делах под влиянием страстей;<br /><b class="num">3)</b> [[страстно желать]], [[гореть желанием]] (ὀ. [[μαθεῖν]] Aesch.; ὀ. πρός τι Plut.): (χρησμοί), ὦν ἀκροᾶσθαι ὡς [[ἕκαστος]] ὤργητο (ppf. med.) Thuc. прорицания, к которым каждый прислушивался в соответствии со своими желаниями;<br /><b class="num">4)</b> (о животных), [[быть в периоде полового возбуждения]] (ὀ. πρὸς τὴν ὀχείαν Arst.; ὀ. πρὸς τὸ γεννᾶν Plut.).
}}
{{ls
|lstext='''ὀργάω''': τὸ πλεῖστον κατ’ ἐνεστ.· ὀργώμενος εὕρηται παρὰ Φωτ.· καὶ ἐν τῷ παθητ. ὑπερσ. ὤργητο παρ’ Ἡσυχ., ἴδε ΙΙ, ἐν τέλει. Κυρίως, ἐξοιδαίνομαι ἐξ ὑγρασίας, εἶμαι [[πλήρης]] ὑγρῶν (πρβλ. ὀργάς, ὀργή· Σανσκρ. ûrǵ, ûrǵ-â (sucus, vigor) ûrg-ayâmi (nutrio))· - [[ἐντεῦθεν]], Ι. ἐπὶ ἐδάφους, [[καλῶς]] ἀρδεύομαι καὶ εἶμαι ἕτοιμος πρὸς παραγωγὴν καρποῦ, Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 3. 2, 6· ἐπὶ δένδρων, συμβαίνει ... τοὺς ὀποὺς ὀργᾶν [[αὐτόθι]] 1. 6, 2· ὀργᾶ [ἡ [[σμῖλαξ]]] πρὸς τὴν ἄνθησιν Πλούτ. 2. 647F· καὶ ἐπὶ καρποῦ οἰδαινομένου καθ’ ὅσον προβαίνει ἡ ὡρίμασις, ὁ [[καρπὸς]] πεπαίνεται καὶ ὀργᾷ Ἡρόδ. 4. 199· οὕτω μετ’ ἀπαρ., ὀργᾷ ἀμᾶσθαι, [[εἶναι]] [[ὥριμος]] πρὸς θερισμόν, [[αὐτόθι]], προβλ. Ξεν. Οἰκ. 19. 19. ΙΙ. ἐπὶ ἀνδρῶν, ὡς τὸ [[σφριγάω]], ἔχω σφοδρὰν ἐπιθυμίαν πρὸς συνουσίαν, Ἀριστοφ. Λυσ. 1113, Ὄρν. 462 ([[ἔνθα]] ὁ Σχολ. ἑρμηνεύει διὰ τοῦ ἐπιθυμητικῶς ἔχω)· ὁ ἐπ’ ἀφροδισίοις μαινόμενος .. ὀργῶν Πολυδ. Ϛ΄, 188· - ἐπὶ ζῴων. εἶμαι ἐν τῇ ἀκμῇ τῆς ἡλικίας πρὸς ὀχείαν, ἔχω σφοδρὰν τάσιν πρὸς τοῦτο, ὀργᾶν πρὸς τὴν ὀχείαν, ὀργ. ἀφροδιασθῆναι Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 6. 18, 13, 10. 5, 11· πρὸς τὸ γεννᾶν Πλούτ. 2. 651Β. 2) ἀκολούθως [[καθόλου]], εἶμαι [[πρόθυμος]], ἕτοιμος, ἐπείγομαι, Ἱππ. Ἀφ. 1244, κτλ.· Λακεδαιμονίων ὀργώντων [[ἤμελλον]] πειράσεσθαι Θουκ. 4. 108· ὀργῶν κρίνειν, κρίνειν ὑπὸ τὸ [[κράτος]] τῆς ὀργῆς, ὁ αὐτ. 8. 2· - μετ’ ἀπαρ., ὄργα μαθεῖν Αἰσχύλ. Χο. 454· ὀργᾶν τεκεῖν Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 8, 5· - ὀργ. πρὸς τι Πλουτ. Ἀλέξ. 6, Μαρκελλίν. Βίος Θουκ.· οὕτω παρὰ Πινδ. ἐν Π. 6. 50, ὁ Bgk. διορθοῖ: ὀργᾷς ὃς ἱππείαν ἐς ὁδόν· - οὕτω καὶ παθητ. ὑπερσ. ἐν ἐνεργ. σημασ., ὧν ἀκροᾶσθαι ... ὤργητο (κατὰ διόρθωσιν ἐκ τοῦ Ἡσυχ. καί τινων Ἀντιγράφων ἀντὶ ὥρμητο) Θουκ. 2. 21. ΙΙΙ. μεταβατ., ὡς τὸ [[ὀργάζω]], [[μαλάσσω]], [[ἁπαλύνω]], [[κατεργάζομαι]], κοινῶς «ἀργάζω», ὀργήσας αὐτὸ (δηλ. τὸ δέρμα) Ἡρόδ. 4. 64, Ruhnk εἰς Τίμ. σ. 193.
}}
{{lsm
|lsmtext='''ὀργάω:''' ([[ὀργή]]), μόνο σε ενεστ.,<br /><b class="num">I.</b> διογκώνομαι από [[υγρασία]], είμαι [[γεμάτος]] [[υγρό]], λέγεται για καρπούς, [[φουσκώνω]] και [[ωριμάζω]], σε Ηρόδ.· λέγεται για [[σιτηρά]], <i>ὀργᾷ ἀμᾶσθαι</i>, είναι ώριμα για θερισμό, στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[γίνομαι]] [[λάγνος]], έχω ερωτική [[επιθυμία]]· [[έπειτα]], γενικά, είμαι [[πρόθυμος]] ή [[έτοιμος]], είμαι σε [[διέγερση]], σε Θουκ.· <i>ὀργῶν κρίνειν</i>, [[κρίνω]] υπό την [[επιρροή]] πάθους, οργής, στον ίδ.· με απαρ., ὄργα [[μαθεῖν]], είμαι [[πρόθυμος]] να μάθω, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III.</b> μτβ., όπως το [[ὀργάζω]], [[μαλάσσω]], [[κατεργάζομαι]] [[δέρμα]], σε Ηρόδ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[ὀργάω]], only in pres.] [[ὀργή]]<br /><b class="num">I.</b> to [[swell]] with [[moisture]]: of [[fruit]], to [[swell]] and [[ripen]], Hdt.; of [[corn]], ὀργᾷ ἀμᾶσθαι is [[ripe]] for [[cutting]], Hdt.<br /><b class="num">II.</b> of persons, to wax [[wanton]]: then, [[generally]], to be [[eager]] or [[ready]], to be [[excited]], Thuc.; ὀργῶν κρίνειν to [[judge]] under the [[influence]] of [[passion]], Thuc.:—c. inf., ὄργα [[μαθεῖν]] be [[eager]] to [[learn]], Aesch.<br /><b class="num">III.</b> [[transitive|trans.]], like [[ὀργάζω]], to [[soften]], tan [[leather]], Hdt.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=-ῶ (=εἶμαι γεμάτος χυμούς, καρπούς, παράφορη [[ἐπιθυμία]], εἶμαι [[πρόθυμος]]). Ἀπό τό [[ὀργή]] (=[[ὁρμή]], [[θυμός]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ὀργάς]] (-άδος) (=εὔφορη [[γῆ]], ἱερό [[μέρος]] γιά [[τούς]] θεούς, παρθένα σέ [[ἡλικία]] γάμου).
}}