View source for ζάω

{{LSJ1
|Full diacritics=ζάω
|Medium diacritics=ζάω
|Low diacritics=ζάω
|Capitals=ΖΑΩ
|Transliteration A=záō
|Transliteration B=zaō
|Transliteration C=zao
|Beta Code=za/w
|Definition=[[ζῶ]] (contr. fr. [[ζώω]]: [[ζάω]] only in Gramm., <span class="bibl"><span class="title">EM</span>410.38</span>), [[ζῇς]] (<span class="bibl">Choerob. <span class="title">in Theod.</span>2.28</span>), [[ζῇ]], [[ζῆτε]] (but [[ζῆς]], [[ζῆ]] acc. to Anon. ap. <span class="bibl"><span class="title">EM</span>410.48</span>, Sophronius ap.<span class="bibl">Choerob.<span class="title">in Theod.</span>2.416</span>); imper. <span class="sense"><span class="bld">A</span> ζῆ <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>167</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span> 699</span>, [[ζῆθι]] (as if from [[ζῆμι]], cf. <span class="title">EM</span> [[l.c.]]) <span class="bibl">Pherecr.11</span> D., <span class="bibl">Men.<span class="title">Mon.</span> 191</span>, <span class="title">AP</span>10.43, σύ-ζηθι Philem. ap. <span class="title">Et.Gen.</span> [[sub verbo|s.v.]] [[ζῆ]]; opt. [[ζῴην]]; inf. [[ζῆν]]: impf. ἔζων <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>323</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>1072</span>; [[ἔζην]] in most codd. of <span class="bibl">D.24.7</span> is a form suggested by [[ἔζης]], [[ἔζη]]; 3pl. ἔζων <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>709</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>679c</span>: fut. ζήσω <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>263</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>465d</span>, <span class="bibl">Men.<span class="title">Mon.</span>186</span>, [Epich.]<span class="bibl">267</span>, ζήσομαι <span class="bibl">Hp.<span class="title">Nat.Puer.</span>30</span>, <span class="bibl">D.25.82</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1327b5</span>: aor. 1 ἔζησα <span class="bibl">Hp. <span class="title">Prog.</span>1</span>, <span class="title">AP</span>7.470 (Mel.), Plu.2.786a, etc.: pf. ἔζηκα <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span> 1048b25</span>, <span class="bibl">D.H.5.68</span>, etc.: but in Att. aor. and pf. are mostly supplied from [[βιόω]].- Exc. part. [[ζῶντος]], <span class="bibl">Il.1.88</span>, Hom. always uses the Ep. Ion. Lyr. pres. ζώω (also in <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.25</span>, <span class="bibl">Hdt.7.46</span>, al., <span class="bibl">Diog.Apoll.4</span>, <span class="bibl">Herod.2.29</span>, <span class="title">IG</span>12(8).600.9 (Thasos), and Trag. (in lyr.), <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>157</span>, <span class="bibl"><span class="title">OC</span>1213</span>, cf. <span class="title">BCH</span>47.95 (Cavalla), <span class="title">Bull.Soc.Arch.Bulg.</span>7.13 (Macedonia); subj. ζώῃ <span class="title">IG</span>12(8).262.12 (Thasos, v B.C.), cf. <span class="title">Schwyzer</span> 339, al. (Delph.), contr. ζῷ <span class="title">Berl.Sitzb.</span>1927.161 (Cyrene); Cret. [[δώω]] <span class="title">Leg.Gort.</span>4.21, al.); inf. [[ζωέμεναι]], [[ζωέμεν]], <span class="bibl">Od.7.140</span>,<span class="bibl">24.436</span>: impf. ἔζωον <span class="bibl">22.245</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>112</span>, <span class="bibl">Hdt.4.112</span>; Ion. ζώεσκον <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>90</span>, <span class="bibl">Bion 1.30</span>: aor. 1 [[ἔζωσα]] (ἐπ-) <span class="bibl">Hdt.1.120</span>; inf. ζῶσαι <span class="title">IG</span>11(4).1299 (Delos): pf. part. ἐζωκότα <span class="title">BMus.Inscr.</span>1009 (Cyzicus); inf. ζόειν <span class="bibl">Semon.1.17</span>: impf. ζόεν <span class="title">AP</span>13.21 (Theodorid.). (Root <b class="b2">gu̯iē-, gu̯iō-</b> also in [[βίος]] and [[ὑγιής]] ([[quod vide|q.v.]]).) </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> prop. of animal life, [[live]], Hom. (v. infr.), etc.; also of plants, τὸ ζῆν κοινὸν εἶναι φαίνεται καὶ τοῖς φυτοῖς <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1097b33</span>; <b class="b3">ἐλέγχιστε ζωόντων</b> [[vile]]st [[of living men]], <span class="bibl">Od.10.72</span>; ζώειν καὶ ὁρᾶν φάος ἠελίοιο <span class="bibl">Il. 24.558</span>; ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο <span class="bibl">1.88</span>, cf. <span class="bibl">Od.16.439</span>; ζῶν καὶ βλέπων <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>677</span>; ζώει τε καὶ ἔστιν <span class="bibl">Od.24.263</span>; ζώντων καὶ ὄντων <span class="bibl">D. 18.72</span>; τοῦ εἶναί τε καὶ ζῆν ἕνεκα <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>369d</span>; ζῶσα πόλις καὶ ἐγρηγορυῖα <span class="bibl">Id.<span class="title">Lg.</span>809d</span>; ζῶν καὶ ἔμψυχος <span class="bibl">Id.<span class="title">Phdr.</span>276a</span>; <b class="b3">ῥεῖα ζώοντες</b> [[living at ease]], of the gods, <span class="bibl">Il.6.138</span>, al.; <b class="b3">ζῶν κατακαυθῆναι</b> to [[be burnt alive]], <span class="bibl">Hdt.1.86</span>: c. acc. temp., ζ. ἤματα πάντα <span class="bibl"><span class="title">h.Ven.</span>221</span>, etc.; ὀλίγα ἔτεα <span class="bibl">Hdt.3.22</span>: c. dat. modi, <b class="b3">δμῶες… ἄλλα τε πολλὰ οἷσίν τ' εὖ ζώουσι</b> whereby men [[live]] in [[comfort]], <span class="bibl">Od.17.423</span>, cf. <span class="bibl">D.60.5</span>; κοράκων πονηρίᾳ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>868</span>; <b class="b3">ἐπὶ τοῖς αἰσχίστοις ἔργοις, ἐπὶ τοῖς παροῦσιν ἀγαθοῖς</b>, <span class="bibl">And.1.100</span>, <span class="bibl">Isoc.10.18</span>; also [[ζῆν ἀπό τινος]] to [[live on]] a thing, <span class="bibl">Thgn. 1156</span>, <span class="bibl">Hdt.1.216</span>, <span class="bibl">2.36</span>,<span class="bibl">4.22</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pax</span>850</span>, etc.; ἔκ τινος <span class="bibl">Id.<span class="title">Ec.</span>591</span>, <span class="bibl">D. 57.36</span>, <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Cor.</span>9.14</span>: c. part., ζῆν συκοφαντῶν <span class="bibl">And.1.99</span>; ἐργαζόμενοι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1292b27</span>: c. dat. commodi, <b class="b3">ζῆν ἑαυτῷ</b> [[for]] oneself, dub. l. in <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>646</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>470</span>, <span class="bibl">Men.507</span>; [[τὸ ζῆν]] = [[ζωή]], <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>681</span>, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Phd.</span>77d</span> (without Art. εἰς ἕτερον ζ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Ax.</span>365d</span>); διὰ παντὸς τοῦ ζῆν <span class="bibl"><span class="title">Ep.Hebr.</span>2.15</span>; also, a [[living]], τὸ ζῆν οὐκ ἔχομεν <span class="title">OGI</span>515.57 (Mylasa, iii A.D.); [[ζήτω]] ὁ [[βασιλεύς]] = [[long live]] the [[king]], <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">1 Ki.</span>10.24</span>; <b class="b3">βασιλεῦ, εἰς τὸν αἰῶνα ζῆθι</b> ib.<span class="bibl"><span class="title">Da.</span>3.9</span>; asseverations, <b class="b3">ζῶ ἐγώ, καὶ ζῶν τὸ ὄνομά μου, καί</b>… ib.<span class="bibl"><span class="title">Nu.</span>14.21</span>; <b class="b3">ζῇ κύριος, εἰ... ὅτι</b>…, ib.<span class="bibl"><span class="title">1 Ki.</span>19.6</span>, <span class="bibl">29.6</span>; <b class="b3">ζῇ ἡ ψυχή σου, εἰ οἶδα</b> ib.<span class="bibl">17.55</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> = [[βιόω]], [[live]], [[pass one's life]], c. acc. cogn., ζώεις δ' ἀγαθὸν βίον <span class="bibl">Od.15.491</span>; ζ. βίον μοχθηρόν <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>599</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>249</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>506</span>, etc.; ζόην τὴν αὐτήν <span class="bibl">Hdt.4.112</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>344e</span>; τὸν βίον [[ἀσφαλῶς]] <span class="bibl">Philem.213.5</span>; ἥδιστον ἀνθρώπων βίον <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>583.4</span>; νυμφίων βίον <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>161</span>; also ζ. ἀβλαβεῖ βίῳ <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>650</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>168</span>; εὖ ζῆν <span class="bibl">Id.<span class="title">Ph.</span>505</span>; [[κακῶς]] <span class="bibl">Id.<span class="title">OC</span>799</span>; ζ. [[δοῦλος]] <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>410</span>; <b class="b3">ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζης</b> from the other [[acts of your life]], <span class="bibl">D.21.134</span>; <b class="b3">ποιεῖσθαι φθόνον ἐξ ὧν ζῇς</b> ib.196. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> aor. 1 [[ἔζησα]], causal, [[quicken]], ἐν τῇ ὁδῷ σου ζῆσόν με <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Ps.</span>118(119).37</span>, al. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[live]] in the fullest sense, δι' ὧν ζῆν ἐπιστάμεθα <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.3.11</span>, etc.; βιοὺς μὲν ἔτη τόσα, ζήσας δὲ ἔτη ἑπτά <span class="bibl">D.C.69.19</span>; in religious or mystical sense, <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>7.9</span>, al., cf. Ramsay ''Cilies and Bishoprics'' <span class="bibl">2p.565</span> (Phryg.); θεὸς ζῶν <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">De.</span>5.26(23)</span>, etc.: freq. metaph. of things, to [[be in full vigour]], ὄλβος ζώει μάσσων <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>3.5</span>; ἄτης θύελλαι ζῶσι <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>819</span>; ζῶντι χρώμενος ποδί <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>790</span>; [μαντεῖα] αἰεὶ ζῶντα περιποτᾶται <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>482</span>; <b class="b3">ἀεὶ ζῇ ταῦτα [νόμιμα</b>] <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>457</span>; <b class="b3">τὰς ξυμφορὰς τῶν βουλευμάτων ζώσας μάλιστα</b> [[have]] most living [[power]], <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>45</span>; λόγια ζῶντα <span class="bibl"><span class="title">Act.Ap.</span>7.38</span>; χρόνῳ τῷ ζῶντι καὶ παρόντι <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>1169</span>; ζῶσα [[φλόξ]] = [[living]] [[fire]], <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>8</span>; [[ὕδωρ ζῶν]] = [[spring]] [[water]], <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Nu.</span>5.17</span> (and metaph., <span class="bibl"><span class="title">Ev.Jo.</span>4.10</span>); ζώσης φωνῆς <span class="bibl">Cic.<span class="title">Att.</span>2.12.2</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1136.png Seite 1136]] ion. u. ep. ζώω, s. unten, inf. ζῆν, impf. ἔζων, auch ἔζην, Dem. 24, 7 (wie von ζῆμι, vgl. ζῆθι), was Moeris als att. empfiehlt, Thom. Mag. verwirft; imperat. ζῆ, Soph. Ant. 1169 Eur. I. T. 705; auch ζῆθι, Ag. 26 (XI, 51); die übrigen tempp. sind selten, ζήσω, Plat. Rep. V, 465 d Ar. Plut. 263, ζήσομαι, Dem. 25, 82 N. T., z. B. Matth. 4, 4, ἔζησα, Plut. u. a. Sp., ἔζηκα, D. Hal. 5, 68 D. Sic. 16, 88, ἐζήκει, D. C. 59, 14, u. werden gew. aus [[βιόω]] ergänzt (verwandt mit [[ζέΕω]]); – [[leben]], von Hom. an überall; vom physischen Leben, oft im Ggstz von ἀποθνήσκειν, z. B. ζώοντος u. θανόντος, Il. 23, 70; [[τεθνάναι]] [[μᾶλλον]] ἢ ζώειν Her. 1, 31, oft οἱ ζῶντες, entgeggstzt οἱ θανόντες; ζῶν καὶ ὤν, pleonastisch, Dem.; τὸ ζῆν, das Leben, Plat. Phaed. 71 d; ἡ ψυχὴ εἰς τὸ ζῆν ἰοῦσα 77 d; – ζῆν τὸν ἄλλον βίον Dem. 24, 115; vgl. Her. 4, 112; Eur. Med. 249; ἀβλαβεῖ βίῳ ζῶσα Soph. El. 650; wie [[βιόω]] von der Lebensweise, ἐπιπονώτατα ζῆν Xen. Cyr. 7, 5, 67; oft bei Hom. [[ῥεῖα]] ζώειν, von den Göttern; ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζης [[ἄξιος]] Dem. 21, 134, nach deinem übrigen Leben; – καρποῖς, von Früchten, Dem. 60, 5; gew. ἀπό τινος, wovon leben, sein Leben womit fristen, Her. 1, 203. 2, 36; ἔκ τινος, Xen. Hell. 3, 2, 11; [[ἔνθεν]] ἔζων Ar. Lys. 625. – Sonst ist τινὶ ζῆν = für Einen leben, Eur. Ion 546; vgl. Dem. 7, 17. 11, 18. – Übertr., leben, in Kraft sein, Bestand haben, ἄτης ἄελλαι Aesch. Ag. 793; ἀεί ποτε ζῇ [[ταῦτα]] τὰ νόμιμα Soph. Ant. 453; συμφοραί O. R. 45; μαντεῖα ζῶντα 482; [[χρόνος]] ζῶν καὶ [[παρών]] Tr. 1159; πυρὸς φλὸξ ἔτι ζῶσα Eur. Bacch. 8.
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>avec contr. en</i> η <i>des formes en</i> αε &gt; <i>prés.</i> [[ζῶ]], ζῇς, [[ζῇ]] ; <i>impér.</i> [[ζῆ]], <i>opt.</i> [[ζῴην]] ; <i>inf.</i> [[ζῆν]] ; <i>impf.</i> [[ἔζων]], ἔζης, [[ἔζη]], ἐζῶμεν, ἐζῆτε, [[ἔζων]];<br /><i>f.</i> ζήσω <i>ou</i> ζήσομαι ; <i>ao.</i> [[ἔζησα]], <i>pf.</i> [[ἔζηκα]], <i>pqp.</i> ἐζήκειν;<br /><i>ttf. au lieu de</i> [[ἔζησα]], [[ἔζηκα]], ἐζήκειν, <i>les Attiques emploient d'ord. les ao., pf. et pqp. de</i> [[βιόω]];<br />vivre :<br /><b>1</b> être en vie ; [[οἱ]] ζῶντες OD les vivants, les hommes ; ζ. ὀλίγα ἔτεα HDT vivre peu d'années ; <i>subst.</i> τὸ [[ζῆν]] la vie;<br /><b>2</b> soutenir sa vie, se faire vivre : τινι, [[ἀπό]] τινος, ἔκ τινος vivre de qch;<br /><b>3</b> vivre, passer sa vie : [[εὖ ζῆν]] SOPH, [[κακῶς ζῆν]] SOPH [[avoir une vie heureuse]], [[avoir une vie malheureuse]] ; ζ. βίον μοχθηρόν SOPH vivre d'une vie misérable;<br /><b>4</b> <i>fig. en parl. de choses</i> être dans toute sa force : ἄτης θύελλαι ζῶσι ESCHL les tempêtes du malheur sont dans toute leur force ; ἀεὶ [[ζῇ]] [[ταῦτα]] (νόμιμα) SOPH ces lois sont toujours vivantes.<br />'''Étymologie:''' p. *δjάω, de *γjάω, *γιάω = *γιϜάω ; cf. [[βίος]] = <i>lat.</i> vivo.
}}
{{elnl
|elnltext=ζάω, ζήω [~ βίος] praes. (de vorm ζάω komt alleen bij grammatici voor) ζῶ ζῇς ζῇ, ζῶμεν ζῆτε ζῶσι, ep., Ion. en lyr. ζώω ζώεις, conj. = indic., opt. ζῴην, imperat. ζῆ inf. ζῆν, ep. ζωέμεν(αι), Ion. ζώειν, ptc. ζῶν ζῶσα, ep. en Ion. ζωο-; imperf. sing. ἔζων ἔζης ἔζη, plur. ἐζῶμεν ἐζῆτε ἔζων, imperf. athem. ἔζην, ep. en Ion. ἔζωον, iter. ζώεσκον; aor. ἔζησα, Ion. ἔζωσα; perf. ἔζηκα; fut. ζήσω, med. ζήσομαι; leven, levend zijn, van pers., dieren en planten:; ἔτι ζώει καὶ ὁρᾷ φάος ἠελίοιο hij is nog in leven en aanschouwt het licht van de zon Od. 4.833; ἡ τῆς τροφῆς παρασκευὴ τοῦ εἶναί τε καὶ ζῆν ἕνεκα het verschaffen van voedsel voor het bestaan en het leven Plat. Resp. 369d; met acc. van tijd; οἱ μὲν ἡμέρην μίαν ζήσαντες sommigen leven slechts één dag Hp. Prog. 1; inf. subst..; τὸ ζῆν het leven Aeschl. PV 681; zonder lidw.. ὥσπερ εἰς ἕτερον ζῆν ἀποθανούμενος alsof je bij de dood naar een ander leven zult overgaan Plat. Ax. 365d. leven, zich onderhouden: met dat..; πολλὰ οἷς τ’ εὖ ζώουσι vele zaken waardoor men zich goed kan onderhouden Od. 17.423; ook met prep..; ἀπὸ κτηνέων ζώουσι zij leven van kleinvee Hdt. 1.216.3; met ptc.. συκοφαντῶν ἔζης jij leefde van valse aanklachten And. 1.99. leven, het leven doorbrengen; (= βιόω ): οὐ γὰρ ἂν κακῶς... ζῷμεν want wij zouden geen slecht leven leiden Soph. OC 798; met pred..; οὐ γάρ τι σοὶ ζῶ δοῦλος ik leef niet als jouw slaaf Soph. OT 410; οὐ πρὸς μόνον σε ζῶ; leef ik niet alleen voor jou? Luc. 80.12.2; met acc. v. h. inw. obj..; ζόην ἔζωον τὴν αὐτὴν ἐκείνῃσι zij leidden hetzelfde leven als die vrouwen Hdt. 4.112; λαγὼ βίον ζῶν het leven van een haas leidend Luc. 32.9; met dat.: ζῶσαν ἀβλαβεῖ βίῳ een ongestoord leven leidend Soph. El. 650. overdr. leven, van kracht zijn, krachtig zijn:. Ἄτης θύελλαι ζῶσι de stormen van Ate razen voort Aeschl. Ag. 819; ἀεί ποτε ζῇ ταῦτα deze wetten blijven eeuwig van kracht Soph. Ant. 457; Δίου πυρὸς ἔτι ζῶσαν φλόγα de nog levende vlam van het vuur van Zeus Eur. Ba. 8.
}}
{{elru
|elrutext='''ζάω:''' (fut. ζήσω и [[ζήσομαι]], aor. [[ἔζησα]], pf. [[ἔζηκα]], ppf. ἐζήκειν; opt. [[ζῴην]]; в атт. aor., pf. и ppf. обычно заменяются соотв. формами к [[βιόω]])<br /><b class="num">1)</b> [[жить]], [[быть в живых]] (ἔτεα ὀλίγα Her.): [[ἄλλοτε]] μὲν ζώουσιν ἑτερήμεροι, [[ἄλλοτε]] δὲ [[τεθνᾶσι]] Hom. (в подземном царстве Кастор и Полидевк) один день живы, другой - мертвы, т. е. попеременно оживают и умирают; οἱ ζῶντες Hom., NT живущие, живые; [[πᾶν]] τὸ [[ζῶν]] Plat. все живое; [[ἐμεῦ]] ζῶντος Hom. покуда я жив; τὸ [[ζῆν]] Plat., Arst. = [[ζωή]]; τοῦ εἶναί τὲ καὶ [[ζῆν]] [[ἕνεκα]] Plat. для того, чтобы существовать и жить; ζῶντα κατακαυθῆναι Her. быть заживо сожженным; εἰς τὸ ζ. [[ἰέναι]] Plat. являться на свет, рождаться;<br /><b class="num">2)</b> [[жить]], [[проводить жизнь]] (εὖ Hom.; ἀβλαβεῖ βίῳ Soph.; ἐπιπονώτατα Xen.; ἐν ἐπιτηδεύμασιν ἐπιεικέσιν Arst.): ζ. πρός τινα (πρός τι) Arst. и ζ. τινι Plut. жить для кого(чего)-л.;<br /><b class="num">3)</b> [[жить]], [[получать пропитание]], [[питаться]] (ἀπὸ κτηνέων καὶ ἰχθύων Her.; καρποῖς Dem.; ἔκ τινος Arph., Xen., Dem.): ζ. βίον μοχθηρόν Soph. вести жалкую жизнь; ἔχουσι ἐργαζόμενοι ζ. Arst. им приходится жить своим трудом; οὐκ ἐπ᾽ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ὁ [[ἄνθρωπος]] погов. NT не единым хлебом будет жив человек;<br /><b class="num">4)</b> [[быть в разгаре или в движении]]: ζῶσα [[φλόξ]] Eur. живое (яркое) пламя; [[ὕδωρ]] [[ζῶν]] NT живая (проточная), перен. животворящая вода; [[γεωργία]] ζῶσα Arst. кочевое земледелие;<br /><b class="num">5)</b> [[быть в силе]], [[быть действительным]] ([[ἀεί]] ποτε ζῇ [[ταῦτα]], sc. [[νόμιμα]] Soph.): ἄτης θύελλαι ζῶσι Aesch. бури бедствия (еще) не утихли; αἱ ξυμφοραὶ [[ζῶσαι]] [[μάλιστα]] τῶν βουλευμάτων Soph. весьма живые, т. е. благотворные последствия указаний (Эдипа).
}}
{{Abbott
|astxt=[[ζάω]], -ῶ, [in [[LXX]] [[chiefly]] for חיה ([[most]] freq. ptcp., [[ζῶν]], inf., [[ζῆν]], for חַי;] <br /><b class="num">1.</b>[[prop]]., to [[live]], be [[alive]] (v. Syn., [[sub verbo|s.v.]] [[βίος]]; in cl. [[usually]] of [[animal]] [[life]], [[but]] [[sometimes]] of plants, as Arist., Eth. N, i, 7, 12): Ac 20:12, Ro 7:1-3, I Co 7:39, Re 19:20, al.; ἐν [[αὐτῷ]] ζῶμεν, Ac 17:28; ἐμοὶ τὸ [[ζῆν]] [[Χριστός]], Phl 1:21; διὰ παντὸς [[τοῦ]] [[ζῆν]] (M, Pr., 215, 249), He 2:15; ὃ δὲ [[νῦν]] ζῶ ἐν σαρκί, Ga 2:20; ζῇ ἐν ἐμοὶ [[Χριστός]], Ga 2:20; (ὁ) [[ζῶν]], of God (אֵל חַי and [[cognate]] phrases, Jos 3:10, Ho 2:1 (1:10), Is 37:4, al.; v. DCG, ii, 39a), Mt 16:16, Jo 6:57, Ro 9:26, I Th 1:9, He 3:12, Re 7:2, al.; in juristic [[phrase]], ζῶ [[ἐγώ]] (חַי־אָנִי, Nu 14:21, al.), as I [[live]], Ro 14:11; [[ζῆν]] ἐπ’ ἄρτῳ, Mt 4:4, al.; ἐκ, I Co 9:14; of [[coming]] to [[life]], Mk 16:[11], Ro 6:10 14:9, II Co 13:4; opp. to [[νεκρός]], Re 1:18 2:8; metaph., Lk 15:32; [[ζῆν]] ἐκ νεκρῶν, Ro 6:13; of the [[spiritual]] [[life]] of Christians, Lk 10:28, Jo 5:25, Ro 1:17 8:13; [[εἰς]] τ. αἰῶνα, Jo 6:51, 58; σὺν Χριστῷ, I Th 5:10; [[ὄνομα]] ἔχεις [[ὅτι]] ζῇς, Re 3:1. <br /><b class="num">2.</b>As [[sometimes]] in cl., = [[βιόω]], to [[live]], [[pass]] [[one]]'s [[life]]: Lk 2:36, Ac 26:5, Ro 7:9, Col 2:20; ἐν πίστει, Ga 2:20; ἐν τ. ἁμαρτίᾳ, Ro 6:2; [[εὐσεβῶς]], II Ti 3:12; ἀσώτως, Lk 15:13; c. dat. (cl.), ἑαυτῳ (Field, Notes, 164), Ro 14:7, II Co 5:15; τ. δικαιοσύνῃ, Lk 20:38, Ro 6:10, 11 Ga 2:19; τ. Χριστῷ, II Co 5:15; τ. θεῷ, I Pe 2:24; πνεύματι, Ga 5:25; κατὰ σάρκα, Ro 8:12, 13; <br /><b class="num">3.</b>Of [[inanimate]] things, metaph.: [[ὕδωρ]] [[ζῶν]] (i.e. springing [[water]], as opp. to [[still]] [[water]]), in a [[spiritual]] [[sense]], Jo 4:10, 11 7:38 (DCG, ii, 39f.): ἐλπὶς ζῶσα, I Pe 1:3; ὁδὸς ζῶσα, He 10:20 (cf. ἀνα-, συν-[[ζάω]]; Cremer, 270, 721).
}}
{{Thayer
|txtha=ζῶ, ζῇς, ζῇ, infinitive [[ζῆν]] (so L T, [[but]] R G WH (η(, Tr [[also]] ([[except]] Winer's Grammar, § 5,4c.; WH. Introductory § 410; Lipsius Gram. Unters., p. 5f), participle [[ζῶν]]; [[imperfect]] [[ἔζων]] (Vat. has the [[inferior]] [[form]] ἔζην ([[found]] [[again]] ἐζῆτε); cf. Fritzsche on Romans, ii., p. 38; (WH s Appendix, p. 169; Veitch, [[under]] the [[word]])); [[future]] in the earlier [[form]] ζήσω (L marginal [[reading]]); L T Tr WH [[also]] in John (T WH), ([[not]] L; T Tr WH); Winer, p. 105) the [[later]] [[form]], [[first]] used by ([[Hippocrates]] 7,536 ([[see]] Veitch, [[under]] the [[word]])) [[Demosthenes]], ζήσομαι; 1st aorist ([[unused]] in Attic (Hipp., Anth. Pal., [[Plutarch]], others ([[see]] Veitch))) [[ἔζησα]] (Buttmann (1873) Ausf. Sprachl. ii. 191 f; Buttmann, 58 (51); Krüger, i., p. 172; Kühner, i. 829; Winer's Grammar, 86 (83); (Veitch, [[under]] the [[word]]); [[Hebrew]] חָיָה; (from ([[Homer]]) [[Theognis]], [[Aeschylus]] down); to [[live]]; I. [[properly]],<br /><b class="num">1.</b> to [[live]], be [[among]] the [[living]], be [[alive]] ([[not]] [[lifeless]], [[not]] [[dead]]): [[ψυχή]] ζῶσα, R Tr marginal [[reading]] [[διά]] παντός [[τοῦ]] [[ζῆν]], [[during]] [[all]] [[their]] [[life]] (on [[earth]]), διατελεῖν πάντα [[τόν]] [[τοῦ]] [[ζῆν]] χρόνον, Diodorus 1,74 (cf. Buttmann, 262 (225))); [[ἔτι]] [[ζῶν]] (participle [[imperfect]] (cf. Winer's Grammar, 341 (320))), [[while]] he [[was]] [[yet]] [[alive]], [[before]] his [[death]], ἐν σαρκί added, of the [[earthly]] [[life]], ὁ δέ [[νῦν]] ζῶ ἐν σαρκί, [[that]] [[life]] [[which]] I [[live]] in an [[earthly]] [[body]], Buttmann, 149 (130); Winer's Grammar, 227 (213)); ἐν [[αὐτῷ]] ζῶμεν, in God is the [[cause]] [[why]] we [[live]], ζῶσα τέθνηκε, [[ἐμοί]] τό [[ζῆν]] [[Χριστός]], my [[life]] is [[devoted]] to Christ, Christ is the [[aim]], the [[goal]], of my [[life]], ζῶντες are opposed to νεκροί, ζῶντες [[καί]] νεκροί, ζῇ ἐν [[ἐμοί]] [[Χριστός]], Christ is [[living]] and [[operative]] in me, i. e. the [[holy]] [[mind]] and [[energy]] of Christ pervades and moves me ἐκ δυνάμεως Θεοῦ [[ζῆν]] [[εἰς]] τινα, [[through]] the [[power]] of God to [[live]] and be [[strong]] toward [[one]] ([[namely]], in correcting and judging), ὁ [[ζῶν]]: R G; Theod., 26, etc.); [[with]] the [[addition]] of [[εἰς]] [[τούς]] αἰῶνας [[τῶν]] αἰώνων, ζῶ [[ἐγώ]] (אָנִי חַי, as I [[live]] (by my [[life]]), the [[formula]] by [[which]] God swears by [[himself]], to [[continue]] to [[live]], to be kept alice ([[ὅστις]] [[ζῆν]] ἐπιθυμεῖ, πειράσθω νικαν, [[Xenophon]], an. 3,2, 26 (39)): [[ἐάν]] ὁ [[κύριος]] θελήσῃ [[καί]] ζήσωμεν (ζήσομεν L T Tr WH), Buttmann, 210 (181); Winer's Grammar, 286 (268f)); [[ζῆν]] ἐπ' ἄρτῳ ([[ἐπί]], B. 2a. α. ([[ζῆν]] ἐκ τίνος, to [[get]] a [[living]] from a [[thing]], ἐκ τῆς ἀρρωστίας added, to [[live]] and be [[strong]]: ἐν [[τούτοις]] (for ἐν αὐτοῖς) in these vices, opposed to the [[ethical]] [[death]] by [[which]] Christians are [[wholly]] [[severed]] from [[sin]] ([[see]] [[ἀποθνῄσκω]], II:2b.), to be no [[longer]] [[dead]], to [[recover]] [[life]], be restored to [[life]]: [[νεκρός]], ἔζησεν came to [[life]], lived [[again]], G L T Tr WH (opposed to ἀπέθανε); ἀνέζησεν) ([[βασιλεύω]], at the [[end]]); [[ζῆν]] ἐκ νεκρῶν, tropically, [[out]] of [[moral]] [[death]] to [[enter]] [[upon]] a [[new]] [[life]], dedicated and [[acceptable]] to God, T Tr WH). equivalent to [[not]] to be [[mortal]], ἄνθρωποι ἀποθνῄσκοντες [[dying]] men i. e. whose [[lot]] it is to [[die]], are opposed to ὁ [[ζῶν]]).<br /><b class="num">2.</b> [[emphatically]], and in the Messianic [[sense]], to [[enjoy]] [[real]] [[life]], i. e. to [[have]] true [[life]] and [[worthy]] of the [[name]] — [[active]], [[blessed]], [[endless]] in the [[kingdom]] of God (or [[ζωή]] [[αἰώνιος]]; [[see]] [[ζωή]], 2b.): ἐκ πίστεως, [[εἰς]] [[τόν]] αἰῶνα, [[σύν]] Χριστῷ, in Christ's [[society]], ζῶ [[διά]] [[τόν]] πατέρα, ζήσειν δἰ αὐτόν, δἰ [[αὐτοῦ]], πνεύματι, [[ὄνομα]] ἔχεις [[ὅτι]] ζῇς [[καί]] [[νεκρός]] εἰ, thou [[art]] said to [[have]] [[life]] (i. e. [[vigorous]] [[spiritual]] [[life]] [[bringing]] [[forth]] [[good]] [[fruit]]) and ([[yet]]) thou [[art]] [[dead]] (ethically), T: [[ζῆν]] denotes to [[live]] [[most]] [[happily]] in the [[enjoyment]] of the theocratic blessings: to [[live]] i. e. [[pass]] [[life]], of the [[manner]] of [[living]] and acting; of [[morals]] or [[character]]: [[μετά]] [[ἀνδρός]] [[with]] the accusative of [[time]], of a married [[woman]], [[χωρίς]] νόμου, [[without]] [[recognition]] of the [[law]], [[Φαρισαῖος]], ἐν κόσμῳ, ἐν and a dative indicating the [[act]] or [[state]] of the [[soul]]: ἐν πίστει, ἐν τῇ [[ἁμαρτία]], to [[devote]] [[life]] to [[sin]], [[εὐσεβῶς]], [[ἀσώτως]], [[ἐθνικῶς]], [[ἀδίκως]], [[ζῆν]] τίνι (the dative of [[person]], a [[phrase]] [[common]] in Greek authors [[also]], in Latin vivere alicui; cf. Fritzsche on Romans, vol. iii., p. 176ff), to [[devote]], [[consecrate]], [[life]] to [[one]]; so to [[live]] [[that]] [[life]] results in [[benefit]] to [[someone]] or to his [[cause]]: τῷ Θεῷ, τῷ Χριστῷ, ἑαυτῷ [[ζῆν]] [[who]] makes his [[own]] [[will]] his [[law]], is his [[own]] [[master]], τῇ [[δικαιοσύνη]], πνεύματι, to be actuated by the Spirit, [[κατά]] σάρκα, as the [[flesh]] [[dictates]], II. Metaphorically, of [[inanimate]] things;<br /><b class="num">a.</b> [[ὕδωρ]] [[ζῶν]], חַיִּים מַיִם ([[living]] [[water]], i. e. [[bubbling]] up, [[gushing]] [[forth]], [[flowing]], [[with]] the suggested [[idea]] of [[refreshment]] and salubrity (opposed to the [[water]] of cisterns and pools (cf. [[our]] [[spring]] [[water]])), is [[figuratively]] used of the [[spirit]] and [[truth]] of God as satisfying the needs and desires of the [[soul]]: [[ἐπί]] ζώσας [[πηγάς]] ὑδάτων, b. having [[vital]] [[power]] in itself and exerting the [[same]] [[upon]] the [[soul]]: [[ἐλπίς]] ζῶσα, [[λόγος]] Θεοῦ, λόγια [[namely]], [[τοῦ]] Θεοῦ, [[ὁδός]] ζῶσα, ὁ [[ζῶν]] is applied to those things to [[which]] persons are compared [[who]] [[possess]] [[real]] [[life]] ([[see]] I:2 [[above]]), in the expressions λίθοι ζῶντες, [[ἄρτος]] ὁ [[ζῶν]] ([[see]] [[ἄρτος]], at the [[end]]), [[θυσία]] ζῶσα ([[tacitly]] opposed to [[slain]] victims), [[ἀναζάω]], [[συζάω]].)
}}
{{lsm
|lsmtext='''ζάω:''' <i>ζῇς</i>, <i>ζῇ</i>, <i>ζῆτε</i>, προστ. <i>ζῆ</i>, απαρ. [[ζῆν]] (τα <i>αει</i> και <i>αε</i> συναιρούνται σε <i>η</i>)· ευκτ. [[ζῴην]], παρατ. [[ἔζων]], μέλ. <i>ζήσω</i> ή [[ζήσομαι]], αόρ. αʹ [[ἔζησα]]· Επικ. και Ιων. ενεστ. [[ζώω]], Επικ. απαρ. [[ζωέμεναι]], <i>-[[έμεν]]</i>, Επικ. παρατ. <i>ἔζωον</i>, Ιων. [[ζώεσκον]], αόρ. αʹ <i>ἔζωσα</i>· μεταγεν., απαντάται τύπο ενεστ. <i>ζόω</i>,<br /><b class="num">I.</b> ζω, σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>ἐλέγχιστε ζωόντων</i>, αχρειότατε εσύ [[ανάμεσα]] στους ανθρώπους που βρίσκονται στη [[ζωή]], σε Ομήρ. Οδ.· [[ζώειν]] καὶ ὁρᾶν [[φάος]] ἠελίοιο, σε Ομήρ. Ιλ.· [[ῥεῖα]] ζώοντες, αυτοί που ζουν σε [[κατάσταση]] ευδαιμονίας, λέγεται για τους θεούς, στο ίδ.· [[ζῶν]] κατακαυθῆναι, καίγομαι [[ζωντανός]] (ως [[μέσο]] θανάτωσης), σε Ηρόδ.· επίσης, [[ζῆν]] ἀπό τινος, ζω με ή από [[κάτι]], σε Θέογν., Ηρόδ. κ.λπ.· τὸ [[ζῆν]] = [[ζωή]], σε Αισχύλ. κ.λπ.· με μτβ. [[σημασία]], ἐκ [[τῶν]] ἄλλων ὧν ἔζης (= <i>ἃ ἐν τῷ βίῳ ἔπραττες</i>), από τις άλλες πράξεις της ζωής [[σου]], σε Δημ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., βρίσκομαι σε πλήρη [[δύναμη]] και [[ακμή]], είμαι [[ισχυρός]] και [[σθεναρός]]· <i>ἄτης θύελλαι ζῶσι</i>, σε Αισχύλ.· ἀεὶ ζῇ [[ταῦτα]] ([[νόμιμα]]), σε Σοφ.· ζῶσα [[φλόξ]], ζωντανή [[φωτιά]], δηλ. [[φωτιά]] που καίει με [[δύναμη]], σε Ευρ.
}}
{{ls
|lstext='''ζάω''': συναιροῦν τὰ αει, αε εἰς ῃ, η, ζῇς, ζῇ, ζῆτε· προστ. ζη Σοφ. Ἀποσπ. 181, Εὐρ. Ι. Τ. 687, μεταγεν. ζῆθι, Μένανδ. Μονοστ. 191, Ἀνθ. Π. 10. 43 (ἀποδοκιμαζόμενον ὑπὸ τοῦ Ἡρῳδιαν. σ. 316 Herm.)· ἐυκτ. ζῴην· ἀπαρ. ζῆν· παρατ. ἔζων Σοφ. Ἠλ. 323, Ἀριστοφ. Βατρ. 1072· ἔζην ἐν χειρογρ. τοῦ Δημ. 702. 2 εἶνε ἐσφαλμένος [[τύπος]] σχηματισθεὶς κατὰ τὰ ἔζης, ἔζη, ἐζῆτε (συνῃρ. ἐκ τῶν ἔζαες κλ.)·· γ΄ πληθ. ἔζων Ἀριστοφ. Σφηξ. 709, Πλάτ. Νόμ. 679C· μέλλ. ζήσω Ἀριστοφ. Πλ. 263, Πλάτ. Πολ. 465D, Μένανδ. Μονοστ. 185· ἢ ζήσομαι Ἱππ. 247. 27, Δημ. 794. 20, Ἀριστ. Πολ. 7. 6, 7· ἀόρ. ἔζησα Ἱππ. 36, 16, Ἀνθ. Π. 7. 470, Πλούτ., κτλ.· πρκμ. ἔζηκα Ἀριστ. Μεταφ. 8. 6, 8, Διον. Ἁλ. 5. 68, κλ.· ἀλλὰ παρ’ Ἀττ. ὁ ἀόρ. καὶ ὁ πρκμ. κατὰ τὸ πλεῖστον παρελήφθησαν ἐκ τοῦ [[βιόω]]. Πλὴν τῆς μετοχ. ζῶντος, Ἰλ. Α. 88, ὁ Ὅμ. ἀείποτε μεταχειρίζεται τὸν Ἰων. ἐνεστ. ζώω ([[ὅστις]] ἀπαντᾷ καὶ παρὰ Πινδ., Ἡροδ. καὶ ἐν τοῖς χορικοῖς τῶν Τραγ., ὡς Σοφ. Ἠλ. 157, Ο. Κ. 1213, Ἀποσπ. 685)· ἀπαρ. ζωέμεναι, -έμεν, Ὀδ. Η. 149, Ω. 436· παρατ. ἔζωον Χ. 245, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 112, Ἡρόδ. 4. 112· Ἰων. ζώεσκον Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 90, Βίων 1. 30· ἀόρ. ἔζωσα (ἐπ-) Ἡρόδ. 1. 120· πρκμ. ἔζωκα, Συλλ. Ἐπιγρ. 3684· ἀπαρέμφ. ζόειν παρὰ Σιμων. Ἰαμβ. 1. 17, Ἀνθ. Π. 13. 21· καὶ ἐνεστ. ζωῶ (-έω) ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. 8846· (-όω) [[αὐτόθι]] 8792. (Πιθανῶς ὁ ἐξ ἀρχῆς [[τύπος]] ἦτο διάω (ἄω, spiro)· πρβλ. Σανσκρ. yiv (vivo), πρβλ. Ζ ζ ΙΙ. 3.) Ι. Κυρίως ἐπὶ τοῦ βίου τῶν ζῴων, ζῶ, Ὅμ. κλ. (ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] καὶ ἐπὶ φυτῶν, ζῆν κοινὸν [[εἶναι]] φαίνεται καὶ τοῖς φυτοῖς Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 1. 7, 12)· ἐλέγχιστε ζωόντων, ἀχρειότατε μεταξὺ τῶν ζώντων, Ὀδ. Κ. 72· ζώειν καὶ ὁρᾶν [[φάος]] ἠελίοιο Ἰλ. Ω. 558· ζῶντος καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο Α. 88, πρβλ. Ὀδ. Π. 439· ζῶν καὶ βλέπων Αἰσχύλ. Ἀγ. 677· ζώει τε καὶ ἐστὶν Ὀδ. Ω. 263· ζώντων καὶ ὄντων Δημ. 248. 25· τοῦ εἶναί τε καὶ ζῆν [[ἕνεκα]] Πλάτ. Πολ. 369D· ζῶσα καὶ ἐγρηγορυῖα ὁ αὐτ. Νόμ. 809D· ζῶν καὶ [[ἔμψυχος]] Φαίδρ. 276A· [[ῥεῖα]] ζώοντες, ζῶντες ἐυκόλως, εὐδαιμόνως, ἐπὶ τῶν θεῶν, Ἰλ. Ζ. 158, κ. ἀλλ.· ζῶν κατακαυθῆναι, νὰ καυθῇ ζῶν, Ἡρόδ. 1. 86· - μετ’ αἰτ. χρόνου, ζ. ἤματα πάντα Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἀφρ. 222, κλ.· ὀλίγα ἔτεα Ἡρόδ. 3. 22· - μετὰ δοτ. τρόπου, δμῶες..., ἄλλα τε πολλά, οἷσίν τ’ εὖ ζώουσι, δι’ ὧν ζῶσι [[καλῶς]], Ὀδ. Ν. 423., Τ, 79· κολάκων πονηρίᾳ Ἀριστοφ. Θεσμ. 868, πρβλ. Δημ. 1390. 11· οὕτω, ζ. ἐπί τινι Ἀνδοκ. 13. 30, Ἰσοκρ. 211D· - [[ὡσαύτως]], ζῶ ἀπό τινος, ζῶ ἔκ τινος, Θέογν. 1152, Ἡρόδ. 1. 216., 2. 36., 4. 22, Ἀριστοφ. Εἰρ. 850, κτλ. (πρβλ. [[ἀποζάω]])· ἔκ τινος ὁ αὐτ. Ἐκκλ. 591, Δημ. 1309. 26· - μετὰ μετοχ., ζῶ συκοφαντῶν Ἀνδοκ. 13. 25· ἐργαζόμενοι Ἀριστ. Πολ. 4. 6, 2· - μετὰ δοτ. ἠθικῆς, ζῆν ἑαυτῷ, δι’ ἑαυτόν, Εὐρ. Ἴωνι 646, Ἀριστοφ. Πλ. 470, Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 257· - τὸ ζῆν = ζωή, Αἰσχύλ. Πρ. 681, Πλάτ. Φαίδωνι 77Ε, κλ.· καὶ [[ἄνευ]] τοῦ ἄρθρου, εἰς ἕτερον ζῆν ὁ αύτ. Ἀξ. 365D· - ζήτω ὁ [[βασιλεύς]], ὡς παρ’ ἡμῖν ἐπὶ ἐπευφημίας, Ἑβδ. (1 Βασιλ. ι΄, 24)· βασιλεῦ, εἰς τὸν αἰῶνα ζῆθι [[αὐτόθι]] (Δαν. ε΄, 10). 2) ζῶ, [[διέρχομαι]] τὴν ζωήν μου, μετὰ συστοίχου αἰτ., ζώεις δ’ ἀγαθὸν βίον Ὀδ. Ο. 491· ζ. βίον μοχθηρὸν Σοφ. Ἠλ. 599, πρβλ. Εὐρ. Μηδ. 249, Ἀριστοφ. Σφηξ. 506, κτλ.· καλὸν βίοτον Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 174· ζόην τὴν αὐτὴν Ἡρόδ. 4. 112, πρβλ. Πλάτ. Πολ. 344E· τὸν βίον ἀσφαλῶς Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 1. 5· ἀνθρώπων βίον Σοφ. Ἀποσπ. 517· νυμφίων βίον Ἀριστοφ. Ὄρν. 161· [[ὡσαύτως]], ζ. ἀβλαβεῖ βίῳ Σοφ. Ἠλ. 650, πρβλ. Τρ. 168· [[εὖ ζῆν]] ὁ αὐτ. Φ. 505· κακῶς ὁ αὐτ. Ο. Κ. 799· ζ. [[δοῦλος]] ὁ αὐτ. Ο. Τ. 410· - ὡς μεταβατ., ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζης (= ἃ ἐν τῷ βίῳ ἔπραττες), ἐκ τῶν ἄλλων πράξεων τῆς ζωῆς σου, Δημ. 559, 1· ποιεῖσθαι φθόνον ἐξ ὧν ζῇς ὁ αὐτ. 577. 24· ἴδε ἐν λ. [[βιόω]]. 3) ζῆσαι, μεταβατ. = δοῦναι ζωήν, Ἑβδ. (Ψαλ. 40, 2, κ. ἀλλ.). ΙΙ. μεταφ., ὡς τὸ Λατ. vivere, vigere, εἶμαι ἐν τῇ πλήρει ἀκμῇ τῆς ζωῆς, εἶμαι [[ἀκμαῖος]], [[ὄλβος]] ζώει [[μάσσων]] Πίνδ. Ι. 5. 8· ἄτης θύελλαι ζῶσι Αἰσχύλ. Ἀγ. 819· ζῶντι χρωμένη ποδὶ Σοφ. Ἀποσπ. 751· μαντεῖα ἀεὶ ζῶντα περιπωτᾶται ὁ αὐτ. Ο. Τ. 482· ἀεὶ ζῇ [[ταῦτα]] [[νόμιμα]] ὁ αὐτ. Ἀντ. 457· τὰς ξυμφορὰς τῶν βουλευμάτων ζώσας [[μάλιστα]], ἐχούσας μεγάλην ζωικὴν δύναμιν, διαμενούσας, ὁ αὐτ. Ο. Τ. 45· χρόνῳ τῷ ζῶντι καὶ παρόντι ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 1169· ζῶσα [[φλόξ]], ζωντανὸν πῦρ, Εὐρ. Βάκχ. 8· - [[ἐντεῦθεν]], ἀντίθ. βιῶναι (διελθεῖν τὸν βίον), βιοὺς μὲν ἔτη τόσα, ζήσας δὲ ἔτη ἑπτὰ Δίων Κ. 69. 19, πρβλ. Ξεν. Ἀπομν. 3. 3, 11· παροιμ., ζεῖ [[χύτρα]], ζῇ [[φιλία]].
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[ζῶ]], [[ζάω]] και [[ζήω]]<br />Α και [[ζώω]] και κρητ. τ. [[δώω]])<br /><b>1.</b> (για έμβια όντα) βρίσκομαι στη ζωή, [[υπάρχω]], [[είμαι]] [[ζωντανός]]<br /><b>2.</b> συντηρούμαι στη ζωή, πορίζομαι τα [[προς]] το ζην, [[αποζώ]], διατρέφομαι<br /><b>3.</b> [[διάγω]] τον βίο, [[διαμένω]], [[κατοικώ]], [[περνώ]] τη ζωή μου («ζει στα [[ξένα]]»)<br /><b>4.</b> [[διάγω]] ορισμένο βίο, έχω ορισμένο τρόπο ζωής («ζω φτωχικά»)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ὕδωρ]] ζῶν» — η [[θεία]] [[αλήθεια]]<br />β) «ζῶ ἐν Χριστῶ» — [[διάγω]], ζω σύμφωνα με τη χριστιανική [[διδασκαλία]]<br />γ) «ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶντος» — ο [[Χριστός]]<br />δ) «τὸ [[εὖ ζῆν]]» — η ενάρετη ζωή<br />ε) «τα [[προς]] το ζην» — τα απαιτούμενα, τα απαραίτητα για να ζήσει [[κάποιος]]<br /><b>6.</b> (το έναρθρο απρμφ. ως ουσ.) <i>τὸ ζῆν</i><br />η ζωή<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[είμαι]] [[επιτήδειος]], έχω την [[ικανότητα]] να διατηρούμαι στη ζωή<br /><b>2.</b> [[εφαρμόζω]] [[κάτι]] ([[θεωρία]], [[δίδαγμα]] <b>κ.λπ.</b>) στη ζωή μου, το [[πραγματοποιώ]] [[κατά]] τη ζωή μου<br /><b>3.</b> [[εφαρμόζω]] στον πρακτικό βίο μια [[ιδέα]] ή [[αρχή]], έναν κανόνα, [[αισθάνομαι]] [[κάτι]] [[εντός]] μου («αυτός τη ζει την [[αγάπη]]»)<br /><b>4.</b> [[αποκτώ]] [[πείρα]] κάποιου πράγματος, [[κατά]] το [[διάστημα]] της ζωής μου, [[υφίσταμαι]] τον αντίκτυπο ορισμένης καταστάσεως<br /><b>5.</b> [[δίνω]] ζωή σε κάποιον<br /><b>6.</b> [[συμβιώνω]], [[συζώ]], [[συνοικώ]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «ζώντα μου, σου κ.λπ.» — όσο ή ενώ βρίσκομαι, βρίσκεσαι κ.λπ. στη ζωή<br />β) (ως [[ευχή]], [[παράκληση]] ή [[προτροπή]]) «να ζεις» ή «να ζήσεις» ή «να ζήσει η [[αφεντιά]] σου» κ.λπ.<br />γ) (ως όρκος ή ισχυρή, [[επιβεβαίωση]]) «να ζω» ή «να ζούμε» ή «να ζήσουμε» κ.λπ.<br />μά την [[αλήθεια]], [[αλήθεια]]<br />δ) «ζω με κάποιον» — [[συζώ]] [[παράνομα]], [[συνοικώ]] [[χωρίς]] νόμιμο γάμο<br />ε) «ζει και βασιλεύει» — κυριαρχεί ή ευδαιμονεί<br />στ) «ζει στα σύννεφα» ή «ζει στον Άρη» — ή «πού ζει;» — βρίσκεται έξω από την [[πραγματικότητα]]<br />ζ) «ζει και ζώνεται» — ζει σε πλήρη [[υγεία]]<br />η) «ζει και ζαίνει ή ζένεται» — ζει σε [[αθλιότητα]]<br />θ) «ζώσα [[εκκλησία]]» — μεταρρυθμιστική εκκλησιαστική [[κίνηση]] στη Ρωσία<br /><b>7.</b> <b>παροιμ.</b> «ζήσε Μάη να φας [[τριφύλλι]] και τον Αύγουστο [[σταφύλι]]» — για πράγματα που, ενώ [[είναι]] άμεσης ανάγκης, έρχονται καθυστερημένα<br />(η προστ. ενεστ. ως επιφών.) α) [[ζήτω]]<br />ας ζήσει, ας ζήσουν, [[εύγε]], [[μπράβο]]<br />β) <b>φρ.</b> i) το [[ζήτω]]<br />η [[ζητωκραυγή]] («χαλούσε ο [[κόσμος]] από τα [[ζήτω]]»)<br />ii) «θα μάς φωνάξουν [[ζήτω]]» — θα μάς δεχθούν ενθουσιωδώς<br />iii) «δεν κάνει [[ούτε]] για [[ζήτω]]» — [[είναι]] [[τελείως]] [[ανάξιος]] λόγου<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />[[διατρέφω]], [[συντηρώ]] κάποιον στη ζωή<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[ξαναζώ]], ανασταίνομαι<br /><b>2.</b> [[παίρνω]] ζωή, [[χαίρομαι]]<br /><b>3.</b> [[απολαμβάνω]] [[κάτι]]<br /><b>4.</b> [[ανακτώ]] τις αισθήσεις μου<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ασβέστης]] ζών» — [[άσβηστος]] [[ασβέστης]]<br />β) «[[τροφή]] ζώσα» — ζεστή [[τροφή]]<br />γ) «τὰ ζώντα μου» — η ζωή μου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[δίνω]] ζωή, [[διατηρώ]] στη ζωή<br /><b>2.</b> [[είμαι]] σε πλήρη [[ακμή]], [[εξακολουθώ]] να [[υπάρχω]], [[διαρκώ]]<br /><b>3.</b> (με θρησκευτική ή [[ηθική]] [[έννοια]]) [[υπάρχω]] πραγματικά, [[ισχύω]]<br /><b>4.</b> <b>εκκλ.</b> [[μετέχω]] στην ουράνια [[βασιλεία]]<br /><b>5.</b> [[διάγω]] πραγματική, ανώτερη ζωή, γεμάτη [[δράση]] ή [[ευτυχία]], [[καλοζώ]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το [[ρήμα]] απαντά στον Όμηρο ασυναίρετο <i>ζώω</i>, <i>ζώεις</i> κ.λπ. εν αντιθέσει [[προς]] την αττική διάλεκτο, όπου εμφανίζεται συνηρημένο με θ. σε <i>ē</i>: <i>ζω</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>ζήω</i>), <i>ζῄς</i> κ.λπ. Το θ. <i>ζω</i>- ανάγεται σε IE <i>g</i><sup>w</sup><i>y</i><i>ō</i>-, ενώ το θ. <i>ζη</i>- σε IE <i>g</i><sup>w</sup><i>y</i><i>ē</i>-. Ως αόρ. χρησιμοποιείται ο <i>εβίων</i> ([[σπανίως]] ο <i>έζησα</i>) <span style="color: red;"><</span> IE <i>g</i><sup>w</sup><i>iy</i><i>ō</i>-<i>m</i> με [[φωνήεν]] -<i>ι</i>- από τον οποίο προέκυψε υποχωρητικά ο [[ενεστώς]] <i>βιόῳ</i>, -<i>ώ</i>, που σημαίνει «[[διάγω]] τον βίο μου» [[έναντι]] του <i>ζω</i> «[[είμαι]] [[ζωντανός]], [[υπάρχω]] στη ζωή» ([[πρβλ]]. [[επίσης]] [[βίος]] και [[υγιής]], τα οποία ανάγονται στην [[ίδια]] [[ρίζα]]). Συνδέεται με το αβεστ. <i>jy</i><i>ā</i><i>tu</i>- «ζωή» και τα λατ. <i>v</i><i>ī</i><i>ta</i>, <i>v</i><i>ī</i><i>vere</i> κ.λπ. που εμφανίζουν, εν αντιθέσει [[προς]] τα [[βίος]], <i>εβίων</i>, μακρό [[φωνήεν]] -<i>ῑ</i>-.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <i>ζωή</i>, <i>ζῴο</i>(<i>ν</i>), [[ζώσιμος]], [[ζωτικός]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ζωός]].
}}
{{Autenrieth
|auten=inf. [[ζώειν]], [[ζωέμεναι]], [[part]]. ζώοντος and ζῶντος, ipf. ἔζωον: [[live]]; freq. joined [[with]] ὁρᾶν [[φάος]] ἠελίοιο, Od. 4.833; [[with]] ἔστιν, Od. 24.263; [[ῥεῖα]] ζώοντες, of the gods and [[their]] [[untroubled]] [[existence]].
}}
{{StrongGR
|strgr=a [[primary]] [[verb]]; to [[live]] ([[literally]] or [[figuratively]]): [[life]](-[[time]]), (a-)[[live]](-ly), [[quick]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[live]], Hom., etc.; ἐλέγχιστε ζωόντων vilest of [[living]] men, Od.; [[ζώειν]] καὶ ὁρᾶν [[φάος]] ἠελίοιο Il.; [[ῥεῖα]] ζώοντες [[living]] at [[ease]], of the gods, Il.; ζῶν κατακαυθῆναι to be [[burnt]] [[alive]], Hdt.:—also, ζῆν ἀπό τινος to [[live]] off or on a [[thing]], Theogn., Hdt., etc.:— τὸ ζῆν = ζωή, Aesch., etc.: —in a [[quasi]]-[[transitive|trans.]] [[sense]], ἐκ τῶν ἄλλων ὧν ἔζης (= ἃ ἐν τῶι βίωι ἔπραττες) from the [[other]] acts of [[your]] [[life]], Dem.<br /><b class="num">II.</b> metaph. to be in [[full]] [[life]] and [[strength]], to be [[fresh]], be [[strong]], ἄτης θύελλαι ζῶσι Aesch.; ἀεὶ ζῆι [[ταῦτα]] [[νόμιμα]] Soph.; ζῶσα [[φλόξ]] [[living]] [[fire]], Eur.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ζάω''': {*záō}<br />'''See also''': s. [[ζώω]].<br />'''Page''' 1,608
}}
{{etym
|etymtx=See also: s. [[ζώω]].
}}
{{eles
|esgtx=[[vivir]]
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：z£w 撒哦<br />'''詞類次數'''：動詞（142）<br />'''原文字根'''：活 相當於： （[[חַי]]&#x200E; / [[חַיָּה]]&#x200E;）  （[[חָיָה]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：活*，活人，生活，活著，活的，活了，活活的，度生活，過生活，活過來，是活的，得生，生，住，好，行事，恢復。這字是指肉身生命的活著，也是指屬靈生命的活著。若是指屬靈生活，可以從句中其他的字領會出來，就如：就必永遠活著（ 約6:51）；又如：現在活著的，不再是我，乃是基督在我裏面活著（ 加2:20）<br />'''同源字'''：1） （[[ἀναζάω]]）恢復生命 2） （[[ζάω]]）活 3） （[[ζωή]]）生命 4） （[[ζῳογονέω]]）使之存活 5） （[[ζῷον]]）活物 6） （[[ζῳοποιέω]]）賦以活力 7） （[[συζάω]]）一同繼續活著 8） （[[συζωοποιέω]]）一同活過來參讀 （[[βιόω]]）同義字<br />'''出現次數'''：總共（141）；太（6）；可（3）；路（9）；約（17）；徒（12）；羅（23）；林前（3）；林後（9）；加（9）；腓（2）；西（2）；帖前（5）；提前（3）；提後（2）；多（1）；來（12）；雅（1）；彼前（7）；約壹（1）；啓（14）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 活（29） 太16:16； 太26:63； 約4:10； 約4:11； 約6:51； 約7:38； 徒14:15； 羅9:26； 羅12:1； 羅14:7； 林後3:3； 林後5:15； 林後6:16； 提前3:15； 提前4:10； 來3:12； 來9:14； 來10:31； 來12:9； 來12:22； 彼前2:4； 彼前2:5； 彼前2:24； 啓4:9； 啓4:10； 啓7:2； 啓10:6； 啓15:7； 啓16:3；<br />2） 活著（28） 太4:4； 路4:4； 約6:57； 約6:57； 約11:26； 約14:19； 徒25:24； 徒28:4； 羅1:17； 羅6:2； 羅6:10； 羅7:2； 羅7:3； 羅8:12； 羅14:8； 林前7:39； 林後13:4； 林後13:4； 加2:20； 加2:20； 腓1:21； 腓1:22； 西2:20； 帖前4:15； 帖前4:17； 來9:17； 來10:38； 啓13:14；<br />3） 活的（7） 約6:57； 徒7:38； 林前15:45； 來10:20； 彼前1:3； 彼前1:23； 啓2:8；<br />4） 活了（5） 路24:23； 約4:50； 約4:51； 約4:53； 羅14:9；<br />5） 活人（5） 路24:5； 徒10:42； 羅14:9； 提後4:1； 彼前4:5；<br />6） 活著的（5） 徒22:22； 林後1:8； 帖前1:9； 啓1:18； 啓1:18；<br />7） 是活的（3） 羅6:11； 羅7:9； 來4:12；<br />8） 活活的（3） 徒1:3； 徒9:41； 徒20:12；<br />9） 我們⋯活著（3） 羅14:8； 羅14:8； 加5:25；<br />10） 活人的（3） 太22:32； 可12:27； 路20:38；<br />11） 活著的人（2） 林後4:11； 林後5:15；<br />12） 就必⋯活著（2） 羅10:5； 加3:12；<br />13） 你們⋯活著（2） 羅8:13； 西3:7；<br />14） 我⋯活著（2） 加2:19； 加2:20；<br />15） 生活（2） 路15:13； 林前9:14；<br />16） 是活著的（2） 徒25:19； 羅14:11；<br />17） 而活（2） 加3:11； 彼前4:6；<br />18） 他們⋯是活的（1） 路20:38；<br />19） 他們⋯活了（1） 啓20:4；<br />20） 活過來（1） 啓20:5；<br />21） 生（1） 來2:15；<br />22） 他是活的（1） 來7:8；<br />23） 就活活的（1） 啓19:20；<br />24） 他⋯活著的（1） 羅7:1；<br />25） 他是⋯活著（1） 來7:25；<br />26） 我們可以⋯度生活（1） 多2:12；<br />27） 我們⋯活（1） 帖前5:10；<br />28） 我們⋯活了（1） 帖前3:8；<br />29） 我們⋯可以活著（1） 雅4:15；<br />30） 你⋯是活的（1） 啓3:1；<br />31） 我們可以⋯而活（1） 約壹4:9；<br />32） 過生活（1） 提後3:12；<br />33） 度著⋯生活（1） 徒26:5；<br />34） 就要活著（1） 羅8:13；<br />35） 必得生（1） 路10:28；<br />36） 又活（1） 路15:32；<br />37） 要活了（1） 約5:25；<br />38） 住了（1） 路2:36；<br />39） 他活了（1） 可16:11；<br />40） 她必活了（1） 太9:18；<br />41） 活著時（1） 太27:63；<br />42） 得以活著（1） 可5:23；<br />43） 就必活（1） 約6:51；<br />44） 要活（1） 約6:58；<br />45） 我們活著（1） 林後6:9；<br />46） 行事（1） 加2:14；<br />47） 我活著（1） 加2:20；<br />48） 復活的人（1） 羅6:13；<br />49） 他活（1） 羅6:10；<br />50） 也必活著（1） 約11:25；<br />51） 要活著（1） 約14:19；<br />52） 我們生活（1） 徒17:28；<br />53） 她活著（1） 提前5:6
}}
{{elmes
|esmgtx=[[vivir]] ref. a dioses y seres superiores Eros σὺ εἶ ὁ νήπιος, ὁ ζῶν θεός <b class="b3">tú eres el niño pequeño, el dios que vive</b> P XII 79 un espíritu εὐχαριστῶ σοι, κύριε, ὅτι με ἔλυσεν τὸ ἅγιον πνεῦμα, τὸ μονογενές, τὸ ζῶν <b class="b3">te doy gracias, señor, porque me ha liberado el sagrado espíritu, el unigénito, el que vive</b> P XII 174 en part., ref. a animales μετὰ τὴν τελετὴν ζῶντα τὸν ἀλέκτορα ἀνάπτυζε <b class="b3">después de la consagración abre en canal al gallo vivo</b> P XII 312 λαβὼν βάτραχον ζῶντα βάλε εἰς τὸ στόμα αὐτοῦ τοὺς ὀρόβους ... καὶ ἀπόλυσον τὸν βάτραχον ζῶντα <b class="b3">toma una rana viva, echa en su boca las arvejas y déjala ir con vida</b> P XXXVI 325 
}}
{{trml
|trtx====[[live]]===
Afrikaans: leef; Albanian: jetoj; Arabic: حَيِيَ‎, عَاشَ‎; Egyptian Arabic: عَاش‎; Aragonese: bibir; Armenian: ապրել; Old Armenian: կեամ; Aromanian: bãnedz, bãnedzu; Asturian: vivir; Azerbaijani: yaşamaq; Bashkir: йәшәү; Basque: bizi izan; Belarusian: жыць; Berber Tashelhit: ddr; Breton: beva; Bulgarian: живея; Burmese: ရှင်; Catalan: viure; Chechen: даха; Cherokee: ᎬᎿ; Chinese Mandarin: 生, 生活, 活; Coptic Bohairic: ⲱⲛϧ; Sahidic, Fayyumic: ⲱⲛϩ; Crimean Tatar: yaşamaq; Czech: žít; Danish: leve; Dutch: [[leven]]; Esperanto: vivi; Estonian: elama; Even: би-, ин-; Evenki: би-, ин-; Faroese: liva; Finnish: elää, olla elossa; Franco-Provençal: vivre; French: [[vivre]]; Friulian: vivi; Galician: vivir; Georgian: სიცოცხლე, ცხოვრება; German: [[leben]]; Greek: [[ζω]]; Ancient Greek: [[ζάω]], [[ζῶ]]; Greenlandic: inuuvoq; Haitian Creole: ret, rete; Hebrew: חַי‎; Hindi: जीना; Hungarian: él; Icelandic: lifa; Ido: vivar; Indonesian: hidup; Ingush: ваха; Irish: mair, bí beo, bí i do bheatha; Italian: [[vivere]]; Japanese: 生きる, 暮らす; Javanese: urip; Kamkata-viri: ǰūa; Kannada: ಬದುಕು; Kashubian: żec; Kazakh: өмір сүру, тұру; Khmer: នៅ, រស់; Korean: 살다; Kumyk: яшамакъ; Kunigami: 生ちちゅん; Kurdish Central Kurdish: ژِیان‎; Northern Kurdish: jîyan; Kyrgyz: өмүр сүрүү, жашоо; Ladin: viver; Laboya: morha; Lao: ທຽວສົງສານ; Latgalian: dzeivuot; Latin: [[vivo]], [[vigeo]]; Latvian: dzīvot; Lithuanian: gyventi; Lombard: viv; Low German German Low German: leven; Lushootseed: həliʔ; Luxembourgish: liewen; Macedonian: живее; Malay: hidup; Maltese: għex; Manchu: ᠪᠠᠨᠵᡳᠮᠪᡳ; Middle English: lyven; Miyako: 生きーㇲ゙; Mongolian: амьдрах; Mòcheno: lem; Nanai: би-; Navajo: hiná; Neapolitan: campà; Nepali: जिउनु; Norman: vivre; North Frisian Föhr-Amrum: lewe; Mooring: laawe; Northern Amami-Oshima: 生きみゅり; Northern Sami: eallit; Norwegian: leve; Occitan: viure; Ojibwe: bimaadizi; Okinawan: 生ちちゅん; Old Church Slavonic: жити; Old English: libban; Old Norse: lifa; Old Swedish: liva; Persian: زندگی کردن‎, زیستن‎; Polish: żyć; Portuguese: [[viver]]; Purepecha: irekani; Quechua: kawsay, kausai, kawai; Rapa Nui: ora; Romani: ʒivel, traisarel; Romanian: trăi; Romansch: viver; Russian: [[жить]], [[прожить]]; Rusyn: жыти; Sanskrit: जीवति; Sardinian: campai, vívere, bívere; Scots: leeve; Scottish Gaelic: bi beò; Serbo-Croatian Cyrillic: живети, живјети; Roman: žíveti, žívjeti; Sicilian: vìviri; Sinhalese: ජීවත් වෙනවා; Slovak: žiť; Slovene: živéti; Sorbian Lower Sorbian: žywy byś, žywiś se; Sotho: phela; Spanish: [[vivir]]; Sundanese: jumeneng; Swahili: ishi; Swedish: leva; Tagalog: mabuhay; Tajik: зиндагӣ кардан; Tamil: வாழ்; Tatar: яшәргә; Tetum: moris; Thai: มีชีวิต, อยู่; Tocharian A: śo-; Tocharian B: śai-; Turkish: yaşamak; Turkmen: ýaşamak; Ukrainian: жити; Urdu: جینا‎; Uyghur: ياشىماق‎; Uzbek: yashamoq; Venetian: viver, vìvar; Vietnamese: sống; Võro: elämä; Walloon: viker; Welsh: byw; West Frisian: libje; Zealandic: leve; ǃXóõ: ǃnúm sg, ǃnûɲa
}}