View source for εὐφημέω

{{LSJ1
|Full diacritics=εὐφημέω
|Medium diacritics=εὐφημέω
|Low diacritics=ευφημέω
|Capitals=ΕΥΦΗΜΕΩ
|Transliteration A=euphēméō
|Transliteration B=euphēmeō
|Transliteration C=effimeo
|Beta Code=eu)fhme/w
|Definition=Dor. [[εὐφαμέω]], ([[εὔφημος]]) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[use words of good omen]], opp. [[δυσφημέω]]: </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> [[avoid all unlucky words]], during sacred rites: hence, as the surest mode of avoiding them, [[keep a religious silence]], φέρτε δὲ χερσὶν ὕδωρ εὐφημῆσαί τε κέλεσθε <span class="bibl">Il.9.171</span>, cf. <span class="bibl">Call.<span class="title">Ap.</span>17</span>, <span class="bibl">18</span>, etc.; mostly imper., [[εὐφήμει]], [[εὐφημεῖτε]], [[hush]]! [[be still]]! <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>297</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ach.</span> 241</span>, al.; οἱ δὲ ἀμβώσαντες μέγα εὐφημέειν μιν ἐκέλευον <span class="bibl">Hdt.3.38</span>; εὐφημεῖν χρὴ τὸν πρεσβύτην <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>263</span>; εὐφήμει τοῦτό γε, ἦν δ' ἐγώ <span class="bibl">Pl. <span class="title">Euthd.</span>301a</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">R.</span>329c</span>; <b class="b3">οὐκ εὐφημήσεις</b>; <span class="bibl">Id.<span class="title">Smp.</span>214d</span>:—Pass., <b class="b3">εὔφημον εἴη τοὖπος εὐφημουμένῃ</b> [[since]] you have been spoken [[fair]], <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span> 512</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[shout in triumph]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>596</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>1035</span> (lyr.), <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>758</span>, <span class="bibl">D.S.5.49</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc., [[honour by praise]], [[speak well of]], θεούς <span class="bibl">Pl.<span class="title">Epin.</span> 992d</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.49</span>:—Pass., to [[be called by a mild name]], πολιτεία… εὐφημούμενος λῆρος <span class="bibl">D.S.37.17</span>; also, to [[be honoured]], <span class="bibl">Hp.<span class="title">Ep.</span> 27</span>, <span class="title">CIG</span>4389 (Isauria); to [[be applauded]], <span class="bibl">Ph.2.589</span>; πρὸς πάντων -ηθείς <span class="bibl">Hdn.2.3.11</span>; ὑπὸ ὄχλων <span class="bibl">Vett.Val.38.25</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[sound triumphantly]], κέλαδος Ἑλλήνων πάρα… ηὐφήμησεν <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>389</span>; ὀλολυγμὸς εὐφημῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>28</span>.</span>
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><b>I.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> prononcer des paroles de bon augure ; éviter des paroles de mauvais augure, <i>et p. suite</i> garder un silence religieux ; <i>particul. à l'impér.</i> εὐφήμει, εὐφημεῖτε (<i>cf. lat.</i> bona verba, quaeso ! favete linguis !) silence !;<br /><b>2</b> retentir comme une parole <i>ou</i> comme un bruit de bon augure ; <i>Pass.</i> entendre résonner des paroles de bon augure;<br /><b>II.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> accueillir par des acclamations, acc.;<br /><b>2</b> louer, célébrer.<br />'''Étymologie:''' [[εὔφημος]].
}}
{{elru
|elrutext='''εὐφημέω:''' дор. εὐφᾱμέω<br /><b class="num">1)</b> произносить слова благоприятного значения, т. е. воздерживаться от неподобающих слов, не кощунствовать или хранить благоговейное молчание (εὐ. κελεῦσαί τινα Her.): εὐφήμει (εὐφήμησον) или εὐφημεῖτε! (лат. [[bona]] verba, [[quaeso]]! или favete linguis!) Arph., Plut. ((за)молчи(те))!, тише!; εὔφημον εἴη [[τοὖπος]] (= τὸ [[ἔπος]]) εὐφημουμένῃ Aesch. благосклонно да будет слово (обращенное) к благоговейно молчащей;<br /><b class="num">2)</b> [[торжественно раздаваться]], [[радостно звучать]]: [[κέλαδος]] Ἑλλήνων [[πάρα]] ηὐφήμησεν Aesch. торжествующий крик раздался в греческом стане;<br /><b class="num">3)</b> [[прославлять]], [[славословить]], [[восхвалять]] (πάντας θεοὺς [[ἅμα]] καὶ πάσας θεάς Plat.);<br /><b class="num">4)</b> [[издавать радостные крики]] (εὐ. καὶ κροτεῖν Plut.): ἐστεφανωμένοι, γελῶντες, εὐφημοῦντες Arph. увенчанные (цветами), смеющиеся, ликующие.
}}
{{ls
|lstext='''εὐφημέω''': Δωρ. εὐφᾱμέω ([[εὔφημος]]), μεταχειρίζομαι λέξεις εὐοιώνους, ἀντίθετον τῷ [[δυσφημέω]]. Ι. [[ἀποφεύγω]] πᾶσαν δυσοίωνον λέξιν, ὡς απῃτεῖτο κατὰ τὰς ἱερὰς τελετάς, τὸ τοῦ Ὁρατίου male ominatis parcere verbis· ἀκολούθως (τούτου ὄντος τοῦ ασφαλεστάτου μέσου πρὸς ἀποφυγήν αὐτῶν), τηρῶ θρησκευτικήν σιγήν, φέρτε δὲ χερσίν [[ὕδωρ]] εὐφημῆσαί τε κέλεσθε Ἰλ. Ι. 171, πρβλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 263, Καλλ. εἰς Ἀπόλλ. 17, 18, κτλ.· τὸ πλεῖστον κατὰ προστακτικήν, εὐφήμει, εὐφημεῖτε, σιγᾶτε, [[σιωπή]] ! Λατ. bona verba quaeso, favete linguis. οἱονεὶ πρὸς ἀποφυγὴν κακοῦ οἰωνοῦ, Ἀριστοφ. Νεφ. 298, Ἀχ. 241, κ. ἀλλ.· [[οὕτως]], οἱ δὲ ἀμβώσαντες μέγα εὐφημέειν μιν ἐκέλευον, [[ἐπειδὴ]] αἱ λέξεις [[αὐτοῦ]] ἐτάραξαν αὐτούς, Ἡρόδ. 3. 38· εὐφημεῖν χρή τὸν πρεσβύτην Ἀριστοφ. Βάτρ. 354· εὐφήμει τοῦτό γε, ἦν δ’ ἐγὼ Πλάτ. Εὐθύδ. 301Α, πρβλ. Πολ. 329C· οὐκ εὐφημήσεις; ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 214D. - Παθ., εὔφημον εἴη τοὔπος εὐφημουμένῃ (fausta audienti, Ἕρμ.) Αἰσχύλ. Ἱκ. 512· πρβλ. [[εὔστομος]] ΙΙ. 2. ΙΙ. βοῶ, [[ἀνακράζω]] εἰς ἔπαινον ἢ τιμήν τινος, ἢ ἐν θριάμβῳ, Αἰσχύλ. Ἀγ. 596, Εὐμ. 1035, Ἀριστοφ. Πλ. 758, Διόδ. 5. 49. 2) μετ’ αἰτ., τιμῶ, ἐπαινῶ, [[λέγω]] καλὰ [[περί]] τινος, Πλάτ. Ἐπιν. 992D, Ξεν. Συμπ. 4. 49· [[ὡσαύτως]], καλῶ δι’ ἐπιεικοῦς ὀνόματος, Διοδ. Ἐκλογ. Βατ. σ. 119. - Παθ., ἔχω καλὴν φήμην, Συλλ. Ἐπιγρ. 4389. ΙΙΙ. ἠχῶ ἐν θριάμβῳ, [[κέλαδος]] Ἑλλήνων πάρα… εὐφήμησεν Αἰσχύλ. Πέρσ. 389· ὀλολυγμὸς εὐφημῶν ὁ αὐτ. ἐν Ἀγ. 28.
}}
{{Autenrieth
|auten=([[εὔφημος]]): [[observe]] a [[holy]] [[silence]], i. e. [[avoid]] [[ill]]-omened words by [[not]] [[speaking]] at [[all]], Il. 9.171†.
}}
{{lsm
|lsmtext='''εὐφημέω:''' Δωρ. εὐφᾱμέω, μέλ. <i>-ήσω</i> ([[εὔφημος]]), [[χρησιμοποιώ]] ευοίωνες λέξεις, αντίθ. προς το [[δυσφημέω]]·<br /><b class="num">I.</b> [[αποφεύγω]] [[κάθε]] δυσοίωνη [[λέξη]], το [[male]] ominatis parcere verbis, του Ορατ.· απ' όπου, [[τηρώ]] θρησκευτική [[σιγή]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ. κ.λπ.· προστ. <i>εὐφήμει</i>, <i>εὐφημεῖτε</i>, [[σουτ]]! [[σιωπή]]! σώπα! μείνε [[ακίνητος]]! [[ακίνητος]]! Λατ. favete lignuis, σε Αριστοφ., Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[αναφωνώ]] εις [[ένδειξη]] επαίνου ή [[τιμής]] [[απέναντι]] σε κάποιον, ή σε θρίαμβο, σε Αισχύλ., Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ., [[τιμώ]] κάποιον με έπαινο, [[μιλώ]] [[καλά]] γι' αυτόν, [[εκθειάζω]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> ηχώ θριαμβευτικά, σε Αισχύλ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[εὔφημος]]<br />to use words of [[good]] [[omen]], opp. to [[δυσφημέω]]:<br /><b class="num">I.</b> to [[avoid]] all [[unlucky]] words, Horace's [[male]] ominatis parcere verbis: [[hence]], to [[keep]] a [[religious]] [[silence]], Il., Hdt., etc.; Imperat., εὐφήμει, εὐφημεῖτε [[hush]]! be [[still]]! Lat. favete linguis, Ar., Plat.<br /><b class="num">II.</b> to [[shout]] in [[praise]] or [[honour]] of any one, or in [[triumph]], Aesch., Ar.<br /><b class="num">2.</b> c. acc. to [[honour]] by [[praise]], [[speak]] well of, Xen.<br /><b class="num">III.</b> to [[sound]] triumphantly, Aesch.
}}
{{pape
|ptext=<i>[[Worte]] von [[guter]] [[Vorbedeutung]] [[brauchen]] und [[solche]], die eine böse [[Vorbedeutung]] haben, [[vermeiden]]</i>, was bei [[Opfern]] und anderen [[heiligen]] Gebräuchen [[notwendig]] war; <i>[[andachtsvoll]] [[schweigen]]</i>, um [[jedes]] Wort böser [[Vorbedeutung]] zu [[vermeiden]]; φέρτε δὲ χερσὶν [[ὕδωρ]] εὐφημῆσαί τε κέλεσθε, ὄφρα Διῒ ἀρησόμεθα <i>Il</i>. 9.171; εὐφαμεῖτε Aesch. <i>Eum</i>. 988; vgl. ὀλολυγμὸν [[ἄλλος]] [[ἄλλοθεν]] κατὰ πτόλιν ἔλασκον εὐφημοῦντες <i>Ag</i>. 596; auch [[κέλαδος]] Ἑλλήνων πάρα μολπηδὸν εὐφήμησεν, <i>klang [[schön]], ertönte als gute [[Vorbedeutung]], Pers</i>. 381; vgl. <i>Ag</i>. 28; ἐν κακοῖσι οὐ ῥᾴδιον εὐφημεῖν [[στόμα]] Eur. <i>Hec</i>. 664; εὐφημεῖν χρὴ τὸν πρεσβύτην καὶ τῆς εὐχῆς ὑπακούειν Ar. <i>Nub</i>. 263, vgl. <i>Ran</i>. 355; εὐφημείτω [[πᾶς]] [[αἰθήρ]], dem σιγάτω [[entsprechend]], Dionys. <i>hymn</i>. 1. – In der attischen [[Umgangssprache]] oft = <i>[[still]] ! rede nicht so ! bona verba quaeso !</i> wenn man das, was der [[Andere]] [[gesagt]] hat, ablehnt, oder die böse [[Vorbedeutung]], die [[darin]] [[liegen]] könnte, [[abweisen]] will oder wünscht, daß das, was der [[Andere]] [[gesagt]] hat, nicht [[geschehen]] möge; oft auch = <i>Gott bewahre !</i> vgl. Jacobs <i>A.P</i>. p. XXXIV; εὐφήμει, ὦ ἄνθρωπε Plat. <i>Prot</i>. 330d, [[öfter]]; Luc. <i>D.D</i>. 21.2. – Auch act., θεούς, die [[Götter]] <i>[[preisen]], [[anbeten]]</i>, Plat. <i>Epinom</i>. 992d; Xen. <i>Symp</i>. 4.49; <i>mit freudigem [[Zuruf]] [[bewillkommnen]], [[beglückwünschen]]</i>, DS. 5.49 und [[öfter]] bei Hdn. Dah. auch pass., εὔφημον [[τοὖπος]] εἴη εὐφημουμένῃ, [[sprich]] gute [[Worte]], die du mit [[guten]] Worten [[aufgenommen]] wirst, Aesch. <i>Suppl</i>. 507. – Nach Hesych. κατ' ἀντίφρασιν auch κωκύειν, στένειν.
}}