View source for κιννάβαρι

{{LSJ1
|Full diacritics=κιννάβᾰρι
|Medium diacritics=κιννάβαρι
|Low diacritics=κιννάβαρι
|Capitals=ΚΙΝΝΑΒΑΡΙ
|Transliteration A=kinnábari
|Transliteration B=kinnabari
|Transliteration C=kinnavari
|Beta Code=kinna/bari
|Definition=[νᾰ], εως, τό, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[cinnabar]], [[bisulphuret of mercury]], whence [[vermilion]] is obtained, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>378a26</span>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Lap.</span>58</span>, Dsc.5.94; thought by some to be [[serpent's blood]], Dsc.l.c., <span class="bibl">Plin.<span class="title">HN</span>33.116</span>:—a masc.form [[κιννάβαρις]], <span class="bibl">Anaxandr.14</span>:—also τεγγάβαρι ([[quod vide|q.v.]]). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> = [[ἐρυθρόδανον]], Ps.-Dsc.3.143 (-ρις).</span>
}}
{{bailly
|btext=εως (τό) :<br />cinabre, vermillon.<br />'''Étymologie:''' DELG emprunt prob. oriental.
}}
{{pape
|ptext=εως, τό, oder nach <i>B.A</i>. 104.33 ὁ τὸν κιννάβαριν, <i>ib</i>. p. 1208; Ael. <i>N.A</i>. 4.21; <i>Zinnobererz, Zinnoberfarbe; eine [[andere]] rote [[Farbe]] aus dem [[Harze]] des Drachenblutbaumes</i>, [[κιννάβαρι]] Ἰνδικόν, = [[αἷμα]] δράκοντος, Diosc. und a. Medic. Nach Choerobosc. in <i>B.A</i>. p. 1208 <i>rote [[Tinte]]</i>, mit [[welcher]] der [[Kaiser]] schrieb. S. auch [[τιγγάβαρι]].
}}
{{elru
|elrutext='''κιννάβᾰρι:''' εως (νᾰ) τό киноварь, сернистая ртуть Arst.
}}
{{ls
|lstext='''κιννάβᾰρι''': νᾰ, εως, τό, ὀρυκτὸν μεταλλοῦχον περιέχον [[θεῖον]] καὶ ὑδράργυρον, [[ὁπόθεν]] τὸ ἐρυθρὸν [[χρῶμα]] vermilion (Λατ. minium), Ἀριστ. Μετεωρ. 3. 6, 11, Θεοφρ. π. Λίθ. 58, Διοσκ. 5. 110. ΙΙ. «τὸ [[αἷμα]] τοῦ δράκοντος», βαφὴ λαμβανομένη ἐκ τοῦ κόμμεος δένδρου φέροντος τὸ [[ὄνομα]] τοῦτο, Διοσκ. ἔνθ’ ἀνωτ., Πλίν. 33. 38. ― Ἀρσεν. [[τύπος]] κιννάβαρις, ἀπαντᾷ παρ’ Ἀναξανδρ. ἐν «Ζωγράφῳ» 2, πρβλ. Ἰακώψιον εἰς Αἰλ. π. Ζ. 4. 21· [[ὡσαύτως]] τεγγάβαρι, ὃ ἴδε. 2) ὡς συνώνυμ. τοῦ ἐρυθροδάνου, Διοσκ. 3. 160.
}}
{{eles
|esgtx=[[cinabrio]]
}}
{{grml
|mltxt=το (ΑΜ [[κιννάβαρι]], -εως, Α και [[τιγγάβαρι]] και τιγγάβαρυ)<br />θειούχο [[ορυκτό]] του υδραργύρου, ερυθρού χρώματος, αλλ. [[κινναβαρίτης]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> το κόκκινο [[χρώμα]] που εξάγεται από το [[ορυκτό]] αυτό<br /><b>2.</b> κόκκινο [[μελάνι]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ονομασία]] διαφόρων [[φυτών]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για δάνεια λ., πιθ. ανατολικής προελεύσεως. Τη λ. δανείστηκε η λατ. με τη [[μορφή]] <i>cinnabaris</i>].
}}
{{etym
|etymtx=-εως<br />Grammatical information: n. (Arist., Thphr. usw.), also <b class="b3">-ις</b> m. (Anaxandr. 14, Ps.-Dsk. 3, 14 3)<br />Meaning: [[cinnabar]] (Arist., Thphr. usw.), also <b class="b3">-ις</b> m. (Anaxandr. 14, Ps.-Dsc. 3, 14 3) serpent's blood' (painter's colour); also as plant-name = [[ἐρυθρόδανον]] (Ps.-Dsc.).<br />Derivatives: [[κινναβάριον]] name of [[an ointment for the eye]] (Gal.), <b class="b3">-άρινος</b> [[cinnabarred]], [[vermillion]] (Arist.), <b class="b3">-αρίζω</b> [[be cinnabarred]] (Dsc.).<br />Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] orient.X<br />Etymology: Foreign word of unknown oriental source; cf. Schrader-Nehring Reallex. 2, 701f. From Greek Lat. [[cinnabaris]] with MHG [[zinober]] etc. - A remarkable side-form is [[τιγγάβαρι]] (Diocl. Com. 9, 10, Theognost. Kan. 120, H.) with [[τιγγαβάρινος]] (Dam. Isid. 203), with ki- > ḱi- > tsi-?.
}}
{{wkpen
|wketx=Cinnabar (/ˈsɪnəbɑːr/) or cinnabarite (/sɪnəˈbɑːraɪt/), likely deriving from the Ancient Greek: κιννάβαρι (kinnabari), refer to the common bright scarlet to brick-red form of mercury(II) sulfide (HgS) that is the most common source ore for refining elemental mercury, and is the historic source for the brilliant red or scarlet pigment termed vermilion and associated red mercury pigments.
[[File:Cinnabar on Dolomite.jpg|thumb|Cinnabar on Dolomite]]
Cinnabar generally occurs as a vein-filling mineral associated with recent volcanic activity and alkaline hot springs. The mineral resembles quartz in symmetry and in its exhibiting birefringence; cinnabar has a mean refractive index of approximately 3.2, a hardness between 2.0 and 2.5, and a specific gravity of approximately 8.1. The color and properties derive from a structure that is a hexagonal crystalline lattice belonging to the trigonal crystal system, crystals that sometimes exhibit twinning.

Cinnabar has been used for its color since antiquity in the Near East, including as a rouge-type cosmetic, in the New World since the Olmec culture, and in China since as early as the Yangshao culture, where it was used in coloring stoneware.

Associated modern precautions for use and handling of cinnabar arise from the toxicity of the mercury component, which was recognized as early as ancient Rome.
}}
{{wkpel
|wkeltx=Ο κινναβαρίτης (αγγλ. cinnabar) είναι σημαντικό ορυκτό του υδραργύρου. Το όνομά του προέρχεται από την περσική λέξη zinjifrah, η οποία, πιθανώς, σήμαινε «το αίμα του δράκοντα». Στην αρχαιότητα και μέχρι τον Μεσαίωνα με το όνομα «κιννάβαρι» φερόταν μια φυτική χρωστική. Έχει χημικό τύπο HgS (θειούχος υδράργυρος).

Ανευρίσκεται σε υδροθερμικές φλέβες χαμηλών θερμοκρασιών, αποτιθέμενος σε όλες τις κατηγορίες των πετρωμάτων και κοντά σε θερμές πηγές. Συνδέεται με αυτοφυή υδράργυρο, ερυθρά σανδαράχη, σιδηροπυρίτη, μαρκασίτη, αντιμονίτη, βαρύτη, δολομίτη και ασβεστίτη,

Εξαλλοιώνεται, σχετικά εύκολα, προς αυτοφυή υδράργυρο, καλομέλανα (Hg2Cl2) και μοντροϋδρίτη (Montroydite, οξείδιο του υδραργύρου, HgO). Αποτελεί το κύριο ορυκτό για την παρασκευή υδραργύρου.
}}
{{wkpfr
|wkfrtx=Le cinabre est une espèce minérale composée de sulfure de mercure(II) de formule HgS. Il a été décrit pour la première fois par le philosophe de la Grèce antique, Théophraste (c.-371, -288), dans son ouvrage de minéralogie Sur les pierres4 (Περὶ λίθων, Peri lithon).

Le cinabre (α-HgS) est le minerai de mercure le plus répandu et exploité. Lors des derniers millénaires, le cinabre présent dans les gisements a été utilisé soit comme pigment, après extraction dans une veine pure, soit pour en extraire le mercure par décomposition thermique. Parfois même le mercure coule des zones de réduction superficielle des gisements de cinabre.

Le vermillon, de même formule chimique que le cinabre, est par contre un pigment minéral artificiel produit par synthèse, favorisé par un milieu alcalin.
}}
{{FriskDe
|ftr='''κιννάβαρι''': -εως<br />{kinnábari}<br />'''Forms''': auch -ις m. (Anaxandr. 14, Ps.-Dsk. 3, 143)<br />'''Grammar''': n. (Arist., Thphr. usw.),<br />'''Meaning''': [[Drachenblut]] (Malerfarbe), [[Zinnober]], auch als Planzenname = [[ἐρυθρόδανον]] (Ps.-Dsk.),<br />'''Derivative''': mit [[κινναβάριον]] N. einer Augensalbe (Gal.), -άρινος [[zinnoberrot]] (Arist. u. a.), -αρίζω [[zinnoberrot sein]] (Dsk.).<br />'''Etymology''': Fremdwort aus unbekannter orientalischer Quelle; vgl. Schrader-Nehring Reallex. 2, 701f. Aus dem Griech. lat. ''cinnabaris'' mit mhd. ''zinober'' usw. — Eine eigentümliche Nebenform ist [[τιγγάβαρι]] (Diokl. Kom. 9, 10, Theognost. ''Kan''. 120, H.) mit [[τιγγαβάρινος]] (Dam. ''Isid''. 203).<br />'''Page''' 1,855
}}
{{elmes
|esmgtx=τό [[cinabrio]] usado para hacer tinta para escribir o dibujar τὸν λόγον ... γράψον εἰς χάρτην καθαρὸν κινναβάρει <b class="b3">escribe la fórmula en un rollo de papiro limpio con cinabrio</b> P III 18 P IV 2393 P VII 224 P VIII 71 λαβὼν καὶ ἕτερον φύλλον δάφνης βασιλικῆς ἐπίγραψον κινναβάρει θεοῦ ζῶντος ὄνομα τοῦτο <b class="b3">toma también otra hoja de laurel real y escribe con cinabrio este nombre del dios viviente</b> P VII 823 εἰς φιλύρινον γράψον κινναβάρει τὸ ὄνομα τοῦτο <b class="b3">en madera de tilo escribe con cinabrio este nombre</b> P IV 2695 λαβὼν οὖν κλάδον δάφνης ἐπίγραψον εἰς ἕκαστον φύλλον ζῴδιον κινναβάρει <b class="b3">toma, pues, una rama de laurel y dibuja una figura en cada hoja con cinabrio</b> P VII 803 usado para preparar la mecha de una lámpara λαβὲ βύσσινον ῥάκος καὶ βρέξας εἰς σησάμινον ἔλαιον μετὰ κινναβάρεως λειώσας <b class="b3">toma una tira de lino, mójala con aceite de sésamo mezclándola con cinabrio</b> P VIII 86 
}}
{{trml
|trtx=ar: زنجفر; ast: cinabriu; az: kinovar; be: кінавар; bg: цинобър; bs: cinabarit; ca: cinabri; cs: cinabarit; da: cinnober; de: Cinnabarit; el: κινναβαρίτης; en: cinnabar; eo: cinabro; es: cinabrio; et: kinaver; eu: zinabrio; fa: شنگرف; fi: sinooperi; fr: cinabre; ga: cionnabar; gl: cinabrio; he: צינובר; hr: cinabarit; hu: cinnabarit; hy: կինովար; id: sinabar; io: cinabro; it: cinabro; ja: 辰砂; kk: киноварь; ko: 진사; ky: киноварь; lt: cinoberis; lv: cinobrs; mn: киноварь; nds: cinnabarit; nl: cinnaber; nn: sinober; no: sinober; oc: cinabre; os: киноварь; pl: cynober; pt: cinábrio; ro: cinabru; ru: киноварь; sco: cinnabar; sh: cinabarit; simple: cinnabar; sk: cinabarit; sl: cinabarit; sr: цинабарит; sv: cinnober; th: ซินนาบาร์; tr: zincifre; tt: кинавар; uk: кіновар; vi: chu sa; yo: cinnabar; zh: 硃砂
}}