View source for κόλλυβος

{{LSJ1
|Full diacritics=κόλλῠβος
|Medium diacritics=κόλλυβος
|Low diacritics=κόλλυβος
|Capitals=ΚΟΛΛΥΒΟΣ
|Transliteration A=kóllybos
|Transliteration B=kollybos
|Transliteration C=kollyvos
|Beta Code=ko/llubos
|Definition=ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[small coin]], [[κολλύβου]] for a [[doit]], Ar.Pax 1200, Eup.233, Call.Fr.85: masc. acc. to Phryn. 404, Hsch.:—but neut. [[κόλλυβον]], τό, Poll.9.72.<br><span class="bld">2</span> [[small]] [[gold]] [[weight]], Thphr.Lap.46.<br><span class="bld">3</span> neut. pl. [[κόλλυβα]], [[τά]], [[small]] [[cake]]s (cf. [[κόλλαβος]] ''ΙΙ''), Sch.Ar.Pl.768; cf. [[κόλλυβα]]· [[τρωγάλια]], Hsch.<br><span class="bld">II</span> κόλλυβος, ὁ, [[rate of exchange]], IG12(5).817 (pl., Tenos, ii B.C.), SIG672.32 (Delph., ii B.C.); [[agio]], Cic.Verr.2.3.78.181, Att.12.6.1, PFay.56.7 (ii A.D.), etc. (Cf. Hebr. ḥālap '[[change]]', '[[exchange]]'.)
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1473.png Seite 1473]] ὁ, kleine Münze, Scheidemünze, λεπτὸν [[νομισμάτιον]], Poll. 9, 72; nach Hesych. ὁ ἐν τῷ χαλκῷ κεχαραγμένος [[βοῦς]], an [[κολοβός]] erinnernd; προτοῦ οὐδεὶς ἐπρίατ' ἂν [[δρέπανον]] οὐδὲ κολλύβου, νυνὶ δὲ [[πεντήκοντα]] δραχμῶν αὔτ' ἐμπολῶ Ar. Pax 1166; Sp. Bes. das Aufgeld oder Agio beim Verwechseln fremder Geldsorten in einheimische, VLL. – Bei Theophr. ein kleines Gewicht für Gold.
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> [[petite pièce de monnaie]];<br /><b>2</b> [[petit poids]].<br />'''Étymologie:''' DELG pê emprunt sémit.
}}
{{elnl
|elnltext=κόλλυβος -ου, ὁ kleingeld.
}}
{{elru
|elrutext='''κόλλῠβος:''' ὁ перен. (ломаный) грош, полушка (οὐδεὶς ἐπρίατ᾽ ἂν οὐδὲ κολλύβου Arph.).
}}
{{grml
|mltxt=ο (Α [[κόλλυβος]])<br /><b>1.</b> [[νόμισμα]] μικρής αξίας<br /><b>2.</b> το [[κέρδος]] του κολλυβιστή το οποίο προέρχεται από [[ανταλλαγή]] νομίσματος<br /><b>αρχ.</b><br />μικρό [[βάρος]] χρυσού.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται πιθ. για σημιτικό [[δάνειο]], [[πρβλ]]. εβρ. <i>h</i><i>ā</i><i>lap</i> «[[συναλλαγή]]», <i>hlp</i> «[[ανταλλάσσω]]». Ο [[παράλληλος]] τ. [[κόλλυβον]] <b>στον πληθ.</b> έχει τη σημ. «μικρές στρογγυλές πίτες», πιθ. λόγω του σχήματός τους. Η σημ. αυτή επεκτάθηκε στη Νεοελληνική και σημαίνει μεταφορικά το βρασμένο [[σιτάρι]] που προσφέρουν στα μνημόσυνα. Τη λ., με τη σημ. αυτή, δανείστηκε η ρωσ., [[πρβλ]]. <i>kόlivo</i>. Τα ανθρωπωνύμια <i>Κολλυβάς</i>, <i>Κολλυβίσκος</i> [[είναι]] παρ. της λ. [[κόλλυβος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κόλλῠβος:''' ὁ,<br /><b class="num">1.</b> μικρό [[κέρμα]], <i>κολλύβου</i> αντί λεπτού, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> στον πληθ., [[κόλλυβα]], <i>τά</i>, μικρά στρογγυλά πλακούντια, στον ίδ.
}}
{{ls
|lstext='''κόλλῠβος''': ὁ, μικρὸν [[νόμισμα]], κολλύβου ἀντὶ λεπτοῦ, «διὰ [[τίποτε]]», Ἀριστοφ. Εἰρ. 1200, Εὔπολις ἐν «Πόλεσι» 5, Καλλ. ἐν Ἀποσπ. 85· ― ἀρσεν. παρὰ Φρυνίχ. 440, Ἡσύχ.· οὐδέτ. παρὰ Πολυδ. Θ΄, 72. 2) ἐν τῷ πληθ. [[ὡσαύτως]], κόλλυβα, τά, μικρὰ στρογγύλα πλακούντια (ἴδε [[κόλλαβος]] ΙΙ), Ἀριστοφ. Πλ. 768· «κόλλυβα· [[τρωγάλια]]» Ἡσύχ. ΙΙ. τὸ [[κέρδος]], τὸ ὁποῖον ἐπὶ τῇ ἀνταλλαγῇ τῶν νομισμάτων λαμβάνει ὁ ἀργυραμοιβὸς ([[κολλυβιστής]]), agio, Κικ. Verr. 3. 78, π. Ἀττ. 12, 6, Συλλ. Ἐπιγρ. 2334. 4· καὶ ὁ Böckh διώρθωσεν: ἀκολλύβιστον, [[ἄνευ]] πληρωμῆς διὰ τὴν ἀνταλλαγήν, [[αὐτόθι]] 9. ΙΙΙ. μικρὸν βάρος χρυσοῦ, Θεοφρ. π. Λίθ. 46.
}}
{{etym
|etymtx=1.<br />Grammatical information: m.<br />Meaning: [[small money]] (Ar., Eup., Call.), [[small gold weight]] (Thphr.); [[rate of exchange]] (hell., inscr., pap., Cic.).<br />Other forms: (<b class="b3">-ον</b> n. Poll. 9, 72)<br />Derivatives: [[κολλυβιστής]] [[money-changer]] (Men., NT, pap., <b class="b3">*κολλυβίζω</b>; cf. Fraenkel Nom. ag. 2, 68f., Chantraine Formation 320) with [[κολλυβιστικός]] and [[κολλυβιστήριον]] [[exchange-office]] (pap. a. Ostr.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Semitic, cf. Hebr. <b class="b2">ḥālap</b> [[exchange]] (Lewy Fremdw. 119f. after Lagarde). - From <b class="b3">κόλλυβα τρωγάλια</b> H. (sch. Ar. Pl. 768; cf. [[κόλλαβος]]) Russ. etc. <b class="b2">kólivo</b> [[porridge]], [[groats with resins]], [[memory meal for a dead]] (Vasmer Wb. s. v. w. lit.). - The <b class="b3">-υβ-</b> (which cannot be explained from Hebr.) rather points to a Pre-Greek word.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=κόλλῠβος, ὁ,<br /><b class="num">1.</b> a [[small]] [[coin]], κολλύβου for a doit, Ar.<br /><b class="num">2.</b> in plural [[κόλλυβα]], τά, [[small]] [[round]] cakes, Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''κόλλυβος''': {kóllubos}<br />'''Forms''': (-ον n. Poll. 9, 72)<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Scheidemünze]] (Ar., Eup., Kall.), [[kleines Goldgewicht]] (Thphr.); [[Wechselkurs]], [[Aufgeld]] (hell. u. sp. Inschr. u. Pap., Cic.).<br />'''Derivative''': Davon [[κολλυβιστής]] [[Geldwechsler]] (Men., NT, Pap., *[[κολλυβίζω]]; vgl. Fraenkel Nom. ag. 2, 68f., Chantraine Formation 320) mit [[κολλυβιστικός]] und [[κολλυβιστήριον]] [[Wechselstube]] (Pap. u. Ostr.).<br />'''Etymology''': Semitisches LW, vgl. hebr. ''ḥālap'' [[Wechsel]] (Lewy Fremdw. 119f. nach Lagarde). — Aus [[κόλλυβα]]· [[τρωγάλια]] H. (Sch. Ar. ''Pl''. 768; vgl. [[κόλλαβος]]) russ. usw. ''kólivo'' [[Brei]], [[Grütze mit Rosinen]], [[Gedächtnisessen für einen Verstorbenen]] (Vasmer Wb. s. v. m. Lit.).<br />'''Page''' 1,900
}}