View source for οἰκίζω

{{LSJ1
|Full diacritics=οἰκίζω
|Medium diacritics=οἰκίζω
|Low diacritics=οικίζω
|Capitals=ΟΙΚΙΖΩ
|Transliteration A=oikízō
|Transliteration B=oikizō
|Transliteration C=oikizo
|Beta Code=oi)ki/zw
|Definition=fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> -ιῶ <span class="bibl">Th.1.100</span>, <span class="bibl">6.23</span>: aor. [[ᾤκισα]]; Ion. οἴκισα <span class="bibl">Hdt.5.42</span>; poet. ᾤκισσα <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>8(7).22</span>: pf. [[ᾤκικα]] (συν-) <span class="bibl">Str.12.3.10</span>: plpf. ᾠκίκειν <span class="bibl">App.<span class="title">Hisp.</span>100</span>, <span class="bibl"><span class="title">BC</span>2.26</span>:—Med., fut. οἰκιοῦμαι <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>46</span> (corrupt in <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.6.32</span>): aor. [[ᾠκισάμην]] (κατ-) <span class="bibl">Th.2.102</span>, <span class="bibl">Isoc.19.23</span>:—Pass., fut. οἰκισθήσομαι <span class="bibl">D.5.10</span>, <span class="bibl">App. <span class="title">BC</span>2.139</span>: aor. ᾠκίσθην <span class="bibl">Th.6.5</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>72d</span>: pf. ᾤκισμαι <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>2</span>; Ion. οἴ. <span class="bibl">Hdt.4.12</span> (as [[varia lectio|v.l.]]): </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> c. acc.rei, [[found as a colony]] or [[new settlement]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>172</span>, <span class="bibl">Th.6.4</span>, etc.; ἀπ' ἄλλης πόλεος οἰ. πόλιν <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>360.11</span> codd. (leg. <b class="b3">-ήσῃ</b>):—Pass., <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>403b</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>5.3.7</span>; <b class="b3">πόλις οἴκισται ἐν</b>… [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Hdt.4.12</span>, cf. <span class="bibl">2.44</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[people]] with new settlers, [[colonize]], [[χῶρον]], [[χώρην]], <span class="bibl">Id.5.42</span>, <span class="bibl">7.143</span>; [[νήσους]] [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Th.1.8</span>: c. gen. pers., <b class="b3">τὴν πόλιν… ξυμμείκτων ἀνθρώπων οἰκίσας</b> [[having colonized]] it with… <span class="bibl">Id.6.4</span>:—Med., <b class="b3">ὅπου γῆς πύργον οἰκιούμεθα</b> [[we shall make ourselves a]] fenced [[home]], <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>46</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Tr.</span>435</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc. pers., [[settle]], [[plant as a colonist]] or [[inhabitant]], Pi. [[l.c.]]; [[remove]], [[transplant]], <b class="b3">ἐς ἄλλα δώματα, εἰς τήνδε χθόνα</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>670</span>,<span class="bibl"><span class="title">IT</span>30</span>: metaph., <b class="b3">τὸν μὲν ἀφ' ὑψηλῶν βραχὺν ᾤκισε</b> [[brought]] him from high [[to]] low [[estate]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Heracl.</span>613</span> (lyr.):— Pass., [[settle as a colonist]], [[fix one's habitation]] in a place, Τυδεὺς… ἐν Ἄργει ξεῖνος ὢν οἰκίζεται <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>799.4</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>2</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>114c</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> intr., = [[οἰκέω]], <span class="bibl">Herod.3.12</span>, Hsch.; <b class="b3">οἰκίδδειν· καθῆσθαι</b>, Id. ([[οἰκιδεῖν]] cod.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0301.png Seite 301]] ein Haus bauen, gründen; Αἰγύπτῳ ᾤκισεν ἄστη, Pind. N. 10, 5; τὰν παρὰ Δίρκᾳ πόλιος ᾤκισσεν ἁγεμόνα, I. 7, 20; πόλιν, Ar. Av. 172; ἵν' ᾅδης ᾤκισται, Eur. Hec. 2; ὡς πάραυλον οἰκίσῃς, Soph. O. C. 781; von Menschen, sie ansiedeln, ἦ πού μ' ἐς ἄλλα δώματ' οἰκίζεις, Eur. I. A. 670; Ion 915; ἐς χθόνα, I. T. 30; er braucht auch das med., ὅπη γῆς πύργον οἰκιούμεθα, Heracl. 46, für uns; – χώρην, Her. 7, 143; νῆσον, Thuc. 1, 98; πόλιν, Plat. Rep. V, 470 e u. öfter; περὶ τὴν ᾠκισμένην αὐτῷ πόλιν, Legg. VI, 769 e; med., sich ansiedeln, wohnen, Conv. 195 c; ἐπὶ τῆς γῆς οἰκιζόμενοι, Phaed. 114 c; Sp., wie Plut.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> [[ᾤκιζον]], <i>f. att.</i> οἰκιῶ, <i>ao.</i> ᾤκισα, <i>pf.</i> [[ᾤκικα]];<br /><i>Pass. f.</i> οἰκισθήσομαι, <i>ao.</i> [[ᾠκίσθην]], <i>pf.</i> [[ᾤκισμαι]];<br /><b>I.</b> établir dans une demeure, installer τινά, qqn;<br /><b>II.</b> [[établir une habitation]] :<br /><b>1</b> fonder, bâtir ; <i>Pass.</i> être bâti;<br /><b>2</b> [[coloniser]];<br /><i><b>Moy.</b></i> [[οἰκίζομαι]] (<i>f. att.</i> οἰκιοῦμαι) s'établir, <i>particul.</i> comme colon ; demeurer, résider.<br />'''Étymologie:''' [[οἶκος]].
}}
{{elru
|elrutext='''οἰκίζω:''' (ион. aor. [[οἴκισα]])<br /><b class="num">1</b> [[основывать]], [[строить]] (πόλιν Her., Plut.);<br /><b class="num">2</b> [[заселять]], [[колонизовать]] (χώρην Her.; νήσους Thuc., Arst.);<br /><b class="num">3</b> [[селить]], [[поселять]] Pind.: ἐν Ἄργει οἰκίζεσθαι Soph. жить (в качестве приезжего) в Аргосе;<br /><b class="num">4</b> [[переселять]], [[перемещать]] (εἰς ἄλλα δώματα Eur.): τινὰ ἀφ᾽ ὑψηλῶν βραχὺν οἰ. Eur. низвергнуть кого-л. с высоты, т. е. лишить кого-л. былого могущества.
}}
{{ls
|lstext='''οἰκίζω''': μέλλ. Ἀττ. οἰκιῶ Θουκ. 1. 100., 6. 23· -ἀόρ. ᾤκισα, Ἰων. οἴκισα Ἡρόδ. 5. 42, ποιητ. ᾤκισσα Πινδ. Ι. 8. 20· -πρκμ. ᾤκικα (συν-) Στράβ. 544· ὑπερσ. ᾠκίκειν Ἀππ. Ἰβηρ. 100, Ἐμφυλ. 2. 26. - Μέσ., μέλλ. οἰκιοῦμαι Εὐρ. (ἐν Ξεν. Ἑλλ. 1. 6, 32, οἰκήσεται φαίνεται [[ἀναγκαῖον]])· - ἀόρ. ᾠκισάμην (κατ-) Ἰσοκρ. - Παθ., μέλλ. οἰκισθήσομαι Δημ. 59. 14, Ἀππ.· ἀόρ. ᾠκίσθην Θουκ., Πλάτ.: πρκμ. ᾤκισμαι Εὐρ. Ἑκ. 2, Ἰων. οἴκ- Ἡρόδ. 4. 12. - πρβλ. ἀν-, εἰσ-, ἐν-, κατ-, συνοικίζω· Ι. μετ’ αἰτ. πράγματ., [[ἱδρύω]] ὡς ἀποικίαν ἢ νέον συνοικισμόν, πόλιν Ἡρόδ. 1. 57., 6. 33 (κοινῶς οἴκησαν, πρβλ. 7. 170), Ἀριστοφ. Ὄρν. 172, Θουκ. 6. 4, κτλ.· [[ὡσαύτως]], οἰκ. ἀπ’ ἄλλης οἴκισται ἐν.. Ἡρόδ. 4. 12, πρβλ. 2. 44. 2) [[κατοικίζω]] διὰ νέων ἐποίκων, χῶρον, χώρην ὁ αὐτ. 5. 42., 7. 143· νήσους Θουκ. 1. 8 (κοινῶς φέρεται ᾤκησαν)· μετὰ γεν. προσ., τὴν πόλιν.. ξυμμίκτων ἀνθρώπων οἰκίσας ὁ αὐτ. 6. 4· - Μέσ., ὄπῃ γῆς πύργον οἰκιούμεθα, εἰς ποῖον [[μέρος]] γῆς νὰ εὕρωμεν ἀσφαλῆ κατοικίαν, Εὐρ. Ἡρακλ. 46, πρβλ. Τρῳ. 435. - Παθ., Πλάτ. Πολ. 403Β, Ξεν. Ἀν. 5. 3, 7. ΙΙ. μετ’ αἰτ. προσώπου, καθιστῶ, ἐγκαθιστῶ, ὃ τὰν μὲν παρὰ καλλιρόῳ Δίρκᾳ φιλαρμάτου πόλιος ᾤκισσεν ἁγεμόνα Πινδ. Ι. 8 (7). 43, πρβλ. Ἕρμαν. εἰς Σοφ. Ο. Κ. 92· [[μεταφέρω]], ἐς ἄλλα δώματα, εἰς τήνδε χθόνα Εὐρ. Ι.Α. 670, Ι. Τ. 30· μεταφ., τὸν μὲν ἀφ’ ὑψηλῶν βραχὺν ᾤκισεν, κατεβίβασεν ἐκ τοῦ ὕψους εἰς τὰ χαμηλά, Εὐρ. Ἡρακλ. 613. - Παθ., ἐγκαθίσταμαι εἴς τι [[μέρος]], [[ὑπάγω]] που καὶ κατοικῶ, Τυδεὺς ἐν Ἄργει [[ξεῖνος]] ὢν οἰκίζεται Σοφ. Ἀποσπ. 153, πρβλ. Εὐρ. Ἑκ. 2, Πλάτ. Φαίδων 114C, κτλ. ΙΙΙ. = οἰκῶ, κατοικῶ, ὅκου περ οἰκίζουσιν οἵ τε προὔνικοι οἱ δρηπέται τε Ἡρώνδ. ΙΙΙ, 12, πρβλ Μενάνδρ. γν. μονόστ. 572 «[[ἦθος]] πανοῦργον μακρὰν οἰκίζει θεοῦ».
}}
{{Slater
|sltr=[[οἰκίζω]] [[settle]] ([[Ζεύς]]）· ὃ τὰν μὲν (''[[sc.]]'' Θήβαν) παρὰ καλλιρόῳ Δίρκᾳ φιλαρμάτου πόλιος ᾤκισσεν ἁγεμόνα (I. 8.20)
}}
{{grml
|mltxt=(Α [[οἰκίζω]]) [[οίκος]]<br />[[κτίζω]], [[ιδρύω]] συνοικισμό ή [[αποικία]] και [[εγκαθιστώ]] αποίκους<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[εγκαθιστώ]] κάποιον σε [[οικία]], [[παρέχω]] σε κάποιον [[κατοικία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[στέλνω]] σε ήδη κατοικημένη [[χώρα]] εποίκους<br /><b>2.</b> <b>παθ.</b> εγκαθίσταμαι [[κάπου]], [[πηγαίνω]] [[κάπου]] για [[διαμονή]] («Τυδεὺς ἐν Ἄργει ξεῖνος ὢν οἰκίζεται», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>3.</b> [[οικώ]], [[κατοικώ]]<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[μεταφέρω]] κάποιον ή [[κάτι]] («τὸν μὲν ἀφ' ὑψηλῶν βραχύν ᾤκισε», <b>Ευρ.</b>).
}}
{{lsm
|lsmtext='''οἰκίζω:''' Αττ. μέλ. <i>οἰκιῶ</i>, αόρ. αʹ <i>ᾤκισα</i>, Ιων. [[οἴκισα]], ποιητ. <i>ᾤκισσα</i>· παρακ. [[ᾤκικα]] — Μέσ., μέλ. <i>οἰκιοῦμαι</i>, αόρ. αʹ <i>ᾠκισάμην</i> — Παθ., μέλ. <i>οἰκισθήσομαι</i>, αόρ. αʹ [[ᾠκίσθην]], παρακ. [[ᾤκισμαι]], Ιων. [[οἴκισμαι]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> με αιτ. πράγμ., [[ιδρύω]] [[αποικία]] ή [[δημιουργώ]] νέο συνοικισμό, <i>πόλιν</i>, σε Ηρόδ., Αριστοφ. κ.λπ. — Παθ., [[πόλις]] οἴκισται, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[ενισχύω]] τον πληθυσμό με νέους εποίκους, [[εποικώ]], <i>χώρην</i>, στον ίδ.· <i>νήσους</i>, σε Θουκ. — Μέσ., [[ὅπου]] γῆς πύργον οἰκιούμεθα, σε ποιο [[μέρος]] του κόσμου θα βρούμε ασφαλή [[κατοικία]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> με αιτ. προσ., [[εγκαθιστώ]], στον ίδ.· μεταφ., <i>τὸν μὲν ἀφ' ὑψηλῶν βραχὺν ᾤκισεν</i>, τον κατέβασε από τα [[ψηλά]] στα [[χαμηλά]], σε Ευρ. — Παθ., εγκαθίσταμαι σ' έναν [[τόπο]], στον ίδ., Πλάτ.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> c. acc. rei, to [[found]] as a [[colony]] or new [[settlement]], πόλιν Hdt., Ar., etc.:— Pass., [[πόλις]] οἴκισται Hdt.<br /><b class="num">2.</b> to [[people]] with new settlers, [[colonise]], χώρην Hdt.; νήσους Thuc.:—Mid. ὅπη γῆς πύργον οἰκιούμεθα in [[what]] [[part]] of the [[world]] we shall make [[ourselves]] a [[fenced]] [[home]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> c. acc. pers. to [[remove]], [[transplant]], Eur.; metaph., τὸν μὲν ἀφ' ὑψηλῶν βραχὺν ὤικισεν brought him from [[high]] to low [[estate]], Eur.:—Pass. to [[settle]] in a [[place]], Eur., Plat.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[χτίζω]], [[ἱδρύω]] [[ἀποικία]]). Ἀπό τό [[οἶκος]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[οἴκισις]], (ἀπ, δι, ἐξ, κατ, μετ)οίκησις, [[οἰκισμός]], [[κατοικισμός]], [[οἰκιστήρ]], [[οἰκιστής]] (=ἱδρυτής πόλεως), [[ἐξοικιστέον]] καί γιά ἄλλα παράγωγα δές στή λέξη [[οἶκος]].
}}