View source for δεξιός

{{LSJ1
|Full diacritics=δεξιός
|Medium diacritics=δεξιός
|Low diacritics=δεξιός
|Capitals=ΔΕΞΙΟΣ
|Transliteration A=dexiós
|Transliteration B=dexios
|Transliteration C=deksios
|Beta Code=decio/s
|Definition=[[δεξιά]], [[δεξιόν]], <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[on the right hand]] or [[on the right side]], opp. [[ἀριστερός]], δεξιὸς [[μαζός]], [[γλουτός]], [[ὦμος]], <span class="bibl">Il.4.481</span>, <span class="bibl">5.66</span>, <span class="bibl">Od.17.462</span>; [[τὸ δεξιόν]] (''[[sc.]]'' [[κέρας]]) the [[right]] of an [[army]], <span class="bibl">X.<span class="title">Ages.</span>2.9</span>, etc.: freq. in adverb. usages, [[ἐπὶ δεξιά]] = [[on the right]] or [[to the right]], νωμῆσαι βῶν <span class="bibl">Il.7.238</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.1.51</span>; ἐν τῷ ἐπὶ δεξιὰ τοῦ ὀπισθοδόμου <span class="title">IG</span>12.92.55; [[ἐπὶ δεξιόφιν]] (Ep. gen.) [[towards the right]], <span class="bibl">Il.13.308</span>; χειρὸς εἰς τὰ δεξιά <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>598</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>943b29</span>; ἀπὸ τῶν δεξιών <span class="bibl">Id.<span class="title">Cael.</span>284b28</span>; ἐν τοῖς δεξιοίς <span class="bibl"><span class="title">Ev.Marc.</span>16.5</span>; [[ἐκ δεξιῶν]] <span class="bibl">Hero <span class="title">Aut.</span>26.4</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>20.21</span>, al.; ἐπὶ δεξιὰς χειρός <span class="bibl">Theoc.25.18</span>; κατὰ δεξιὰ χειρός <span class="bibl">Arat. 707</span>; πρὸς δεξιά <span class="bibl">Hdt.7.69</span>; εἰς δεξιά <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>43b</span>; [[δεξιά]] as adverb, <span class="bibl">Plb.3.82.9</span> ([[si vera lectio|s. v.l.]]). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[fortunate]], especially of the [[flight]] of birds and other omens, δ. [[ὄρνις]] <span class="bibl">Il.13.821</span>, cf. <span class="bibl">Od.2.154</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>489</span>, <span class="title">Michel</span>727 (Ephesus); ἀοιδὰν… δεξιωτάταν ὀπαδόν <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>3.8</span>; [[βροντή]] <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.3</span>. Adv. -ῶς <span class="bibl">Hdn.3.9.12</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Astron., [[northerly]], <span class="bibl">Cleom.1.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> metaph., [[dexterous]], [[ready]], [[skilful]], [[clever]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>5(4).61</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>428</span>, <span class="bibl">834</span>, al., <span class="bibl">Th.3.82</span>, etc.; [[δεξιὸν ποιεῖν]] = [[doing a clever thing]], <span class="bibl">Antipho 1.19</span>; Εὐριπίδου δρᾶμα δεξιώτατον <span class="bibl">Stratt.1</span>; δ. περὶ τὰς δίκας <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hipparch.</span> 225c</span>. Adv. [[δεξιῶς]] <span class="bibl">Antiph.229.2</span>; δ. ἔχειν πρός τι Plu.2.660a; δ. [[φέρειν]] [[in the right spirit]], <span class="bibl">Phld.<span class="title">Lib.</span>pp.18,41</span> O.: Sup. δεξιώτατα <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span> 148</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">V</span> [[courteous]], [[kindly]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nec.</span>13</span>, <span class="bibl"><span class="title">Alex.</span>57</span>; τὸ δ. καὶ ἐπιεικές Gal.14.296. Adv. [[δεξιῶς]]  ib.211. (Cf. Skt. dákṣiṇas, Lat. [[dexter]], etc.)</span>
}}
{{DGE
|dgtxt=[[δεξιά]], [[δεξιόν]]<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. fem. [[δεξιή]] <i>Il</i>.10.542, Hdt.2.106<br /><b class="num">• Morfología:</b> [tes. sg. gen. fem. δεξᾶς <i>Ann.Br.Sch.Ath</i>.88.1993.189.B.5 (Tesalia II a.C.); du. nom.-ac. masc. δεξιώ <i>Od</i>.2.154; ép. dat.-gen. [[δεξιόφιν]] <i>Il</i>.13.308, <i>IMEG</i> 114 III.13 (imper.)]<br /><b class="num">A</b> <b class="num">I</b> [[derecho]], [[diestro]], [[en el lado derecho]]<br /><b class="num">1</b> <b class="num">a)</b> de partes del cuerpo dobles o de simetría bilateral [[μαζός]] <i>Il</i>.4.481, Hp.<i>Aër</i>.17, Q.S.10.124, [[γλουτός]] <i>Il</i>.5.66, [[ὦμος]] <i>Il</i>.5.46, <i>Od</i>.17.462, Hdt.4.62, Theoc.14.65, [[πούς]] E.<i>Ba</i>.943, Nonn.<i>D</i>.1.359, παρηΐδες Hdt.2.121δ, cf. Artem.4.83, [[σκέλος]] <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1360.4 (IV a.C.), [[κωλῆ]] <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1361.5 (IV a.C.), [[βραχίων]] de una estatua <i>ID</i> 1441A.2.51 (II a.C.), [[κνήμη]] I.<i>AI</i> 3.229, [[ὀφρῦς]] <i>PWash.Univ</i>.13.5 (II d.C.), [[κῶλον]] E.<i>Ph</i>.1412, [[ὀφθαλμός]] Hp.<i>Epid</i>.4.12, Theoc.3.37, Vett.Val.1.10, ἡ δ. [[χηλή]] = <i>la pinza derecha</i> de los cangrejos, Arist.<i>PA</i> 684<sup>a</sup>28, [[χείρ]] Hp.<i>Fract</i>.2, Hdt.4.64, prob. en B.<i>Fr</i>.64.25, Pi.146.2, A.<i>A</i>.1405, S.<i>Ph</i>.1254, E.<i>Med</i>.496, <i>HF</i> 254, <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.470.7 (V a.C.), τὴν χεῖρα δὸς τὴν δεξιάν Ar.<i>Nu</i>.81 (cf. II), cf. [[LXX]] <i>Ex</i>.15.6, Wilcken <i>Chr</i>.6.4 (V d.C.), τὸ δ. [[μέρος]] τῆς κεφαλῆς Artem.1.21, τὰ δεξιὰ τοῦ θώρακος Mnesith.Ath.17.10;<br /><b class="num">b)</b> [[situado al lado derecho]], [[derecho]] δ. [[ἵππος]] (τοῦ ἅρματος) = <i>el caballo derecho del carro</i>, <i>Il</i>.23.336, cf. S.<i>El</i>.721, Nonn.<i>D</i>.37.219, τὸ δ. [[κέρας]] = <i>el ala derecha</i> de un ejército, A.<i>Pers</i>.399, Hdt.6.111, E.<i>Supp</i>.705, Th.1.48, cf. X.<i>Ages</i>.2.9, [[LXX]] 1<i>Ma</i>.9.15, I.<i>BI</i> 1.191, Nonn.<i>D</i>.22.162, ἡ δεξιὰ [[θύρα]] <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1457.15 (IV a.C.), δεξιὸν τοῦ θεάτρου = <i>el ala derecha de un teatro</i> I.<i>AI</i> 19.91, σορὸς δ. en un enterramiento doble <i>IEphesos</i> 2559.3 (III d.C.), cf. 2551 (rom.), εἰς τὸν δεξιὸν καθίζων τόπον = <i>sentándole a su lado derecho</i> Eun.<i>VS</i> 462;<br /><b class="num">c)</b> frec. op. [[ἀριστερός]]: δεξιὸν καὶ ἀριστερόν = <i>derecha e izquierda</i> como ἀρχαί Pythag.B 5, τινές εἰσιν οἵ φασιν εἶναί τι δεξιὸν καὶ ἀριστερὸν τοῦ οὐρανοῦ = <i>hay quienes dicen que existe una derecha y una izquierda del cielo</i> Arist.<i>Cael</i>.284<sup>b</sup>6, τῇ μὲν δεξιῇ χειρὶ ἔχων αἰχμήν, τῇ δὲ ἀριστερῇ τόξα Hdt.2.106, cf. Hp.<i>Prog</i>.3, Aen.Tact.40.6, Artem.1.2, Ach.Tat.1.5.1, Vett.Val.6.22<br /><b class="num">•</b> op. [[εὐώνυμος]]: δεξιὲ μὲν [[γενέτωρ]] ἠοῦς, εὐώνυμε νυκτός ref. a Helio, Orph.<i>H</i>.8.4;<br /><b class="num">d)</b> esp. de pers. y dioses, en posición pred. [[ἐγγύθεν]] αὐλητῆρος ἀείσομαι [[ὧδε]] καταστὰς [[δεξιός]] = <i>cantaré cerca del flautista situándome a su derecha</i> Thgn.944<br /><b class="num">•</b> c. rég. en dat. Διί δ. [[ἧσται]] = <i>está sentado a la derecha de Zeus</i> ref. a Apolo, Call.<i>Ap</i>.29, δ. Ἴσιδι βαίνων <i>IMEG</i> 167.11 (imper.), ὅ τε [[κῆρυξ]] δ. τῷ πολεμάρχῳ [[παραστάς]] I.<i>BI</i> 3.92;<br /><b class="num">e)</b> neutr. plu. subst. [[el lado derecho]] en astr. equiv. al norte [[ὅθεν]] δεξιὰ μὲν αὐτοῦ (τοῦ κόσμου) τὰ πρὸς ἄρκτῳ Cleom.1.1.157.<br /><b class="num">2</b> náut. [[de estribor]] ἄλλοι ... τοίχους δεξιοὺς λαιούς τ' ἴσοι ... ἕζονθ' E.<i>Hel</i>.1573, ὁ δ. [[τοῖχος]] τοῦ πλοίου <i>PHib</i>.38.8 (III a.C.), pred. [[ἔδει]] τὴν Κρήτην δεξιὰν λαβόντας ... [[εἶναι]] ἐν Ἰταλίᾳ Luc.<i>Nau</i>.9.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b> mánt. [[procedente de la derecha]], [[diestro]] interpretado como [[de buen augurio]], [[favorable]] ref. al vuelo de las aves τοῖσι δὲ δεξιὸν ἧκεν ἐρωδιόν <i>Il</i>.10.274, cf. Hippon.23.1, [[σίττη]] Hippon.192, [[ὄρνις]] <i>Il</i>.13.821, <i>Od</i>.15.160, Archil.203.30, A.<i>Pr</i>.489, Q.S.12.58, (οἰωνῶν) ξύμβολα A.<i>A</i>.145, οἰωνίσματα Ach.Tat.5.16.6, cf. <i>IEphesos</i> 1678.2 (VI a.C.)<br /><b class="num">•</b> frec. como pred. ὁ δὲ ... δ. ἤϊξε <i>Od</i>.15.164, cf. 2.154, Call.<i>Ap</i>.67<br /><b class="num">•</b> tb. de otros presagios δεξιὸν Διὸς [[τέρας]] ἰδόντες = <i>viendo el prodigio favorable de Zeus</i> E.<i>Ph</i>.1189, [[βροντή]] X.<i>Cyr</i>.7.1.3, δεξιὰ σημαίνειν Arat.6, δεξιὰ [[Φοῖβος]] ἔχρη A.R.1.301, cf. <i>AP</i> 9.291 (Crin.), Nonn.<i>D</i>.13.413<br /><b class="num">•</b> de dioses [[favorable]], [[benévolo]] [[θεός]] Luc.<i>Philopatr</i>.17, [[δαίμων]] Call.<i>Cer</i>.31, [[βούλημα]] δαίμονος Hld.7.13.1<br /><b class="num">•</b> pero interpretado como mal augurio [[ὅτι]] καὶ οἱ μάντιες τὸν αὐτὸν ὄρνιθα, εἰ μὲν ἀριστερὸς εἴη, ἀγαθὸν νομίζουσι [[εἶναι]], εἰ δὲ [[δεξιός]], [[κακόν]] Hp.<i>Acut</i>.8.<br /><b class="num">2</b> gener. [[favorable]], [[conveniente]], [[bueno]] ἀοιδὰν ... στεφάνων ἀρετᾶν τε δεξιωτάταν ὀπαδόν = <i>el canto, el mejor compañero de coronas y hazañas</i> Pi.<i>N</i>.3.8, [[πλοῦς]] I.<i>AI</i> 18.248, [[ἄνεμος]] Luc.<i>Asin</i>.56, cf. Tz.<i>Ex</i>.35.19, [[τύχη]] Hld.7.17.2, I.<i>BI</i> 1.45, τὰ δεξιώτερα χρὴ προσδοκᾶν Hld.7.22.1, δεξιαὶ ὧραι ... φυτὰ γυρῶσαι = <i>estaciones apropiadas para remover la tierra en torno a las plantas</i> Arat.8, cf. Arist.<i>Fr</i>.200, Poll.1.162.<br /><b class="num">III</b> fig., ref. a pers. y sus obras<br /><b class="num">1</b> [[diestro]], [[hábil]], [[capacitado]] [[ἡνίοχος]] Simon.<i>FGE</i> 805, [[ἀμπελουργός]] Ar.<i>Pax</i> 190, [[σύμβουλος]] I.<i>AI</i> 15.191, [[ἐπεμβάτης]] Anacr.78.6, οἱ δεξιώτατοι para hablar, X.<i>Ath</i>.1.6, cf. 9, c. rég. χερσὶ δ. Pi.<i>I</i>.5.61, πᾶσι τοῖς ἑκηβόλοις δεξιοί = <i>expertos en toda clase de armas de largo alcance</i> I.<i>AI</i> 4.91, δ. περὶ [[τὰς]] δίκας Pl.<i>Hipparch</i>.225c, δ. ὢν καὶ κατά τ' ἆλλα καὶ πλήθεσιν ὁμιλεῖν [[εὐφυής]] = <i>siendo diestro y entre otras cosas dotado en mover a la multitud</i> I.<i>AI</i> 4.25<br /><b class="num">•</b> [[astuto]], [[ingenioso]], [[inteligente]] τοῦ βαρβάρου ἔθνεος τὸ Ἑλληνικὸν ἐὸν ... δεξιώτερον Hdt.1.60, [[διδάσκαλος]] Ar.<i>Ach</i>.629, [[ἀνδρῶν]] δεξιώτατος Ar.<i>Eq</i>.753, cf. <i>V</i>.1266, <i>Eq</i>.228, <i>Nu</i>.428, 527, Anaxarch.B 1<br /><b class="num">•</b> en sent. neg. [[mañero]], [[manipulador]] Th.3.82<br /><b class="num">•</b> [[fino]], [[de buen gusto]] Ar.<i>V</i>.1315.<br /><b class="num">2</b> [[dispuesto]], [[servicial]], [[amable]] οἰκέται Longus 4.24.4, δ. πρὸς [[ἀργύριον]] Luc.<i>Nec</i>.13, δ. ... περὶ [[ξένων]] ὑπόδοχήν Hld.7.11.7, βασιλεῖ δ. [[ἀνήρ]] = <i>un hombre útil para el rey</i> Eus.<i>VC</i> 4.44.<br /><b class="num">3</b> ref. a obras o acciones humanas [[hábil]], [[ingenioso]] Εὐριπίδου [[δρᾶμα]] δεξιώτατον Stratt.1, ἰδέαι δεξιαί = <i>ficciones ingeniosas</i> Ar.<i>Nu</i>.548, [[ἵνα]] ... [[λέγω]] τι δεξιόν = <i>para decir algo ingenioso</i> Ar.<i>Eq</i>.114, δεξιὸν ποιεῖν = <i>hacer algo hábilmente</i>, obrar hábilmente</i> Antipho 1.19, cf. Gal.14.296.<br /><b class="num">B</b> [[subst]].<br /><b class="num">1</b> ἡ [[δεξιά]] (<i>[[sc.]]</i> [[χείρ]]) [[la mano derecha]], [[la diestra]] Corinn.1.3.49, E.<i>Med</i>.1365, <i>Ba</i>.943, <i>Cyc</i>.682, Pratin.3.15, Luc.<i>Nau</i>.45, ἐκ δεξιᾶς [[ξίφη]] καθαρπάζουσιν E.<i>Andr</i>.812, ἔχου μου τῆς δεξιᾶς Luc.<i>Cont</i>.5, φρουραῖς κέκασται (τὰ τείχη) δεξιαῖς τε δορυφόρων; = <i>¿están provistos (los muros) de centinelas y de las diestras de unos lanceros?</i> E.<i>El</i>.616, impuesta en el bautismo <i>Const.App</i>.2.33.1, δ. κυρίου [[LXX]] <i>Ps</i>.117.16, cf. <i>Act.Ap</i>.2.33<br /><b class="num">•</b> op. [[ἡ]] [[ἀριστερά]]: τῇ δεξιᾷ λαμβάνειν τοῦ ὄψου τῇ δ' ἀριστερᾷ κρατεῖν τὸν ἄρτον Plu.2.99d, cf. <i>PMasp</i>.2.1.12 (VI d.C.)<br /><b class="num">•</b> frec. utilizada como signo de bienvenida, saludo, amistad o ayuda δεξιῇ ἠσπάζοντο = <i>se saludaron con la diestra</i>, <i>Il</i>.10.542, δεξιὰν μὴ παντὶ [[ῥᾳδίως]] ἔμβαλλε Pythag.C 6, προτείνειν δεξιάν = <i>tender la mano</i> en señal de despedida, E.<i>Alc</i>.193, [[τὰς]] δεξιὰς ἀνατείναντας X.<i>Cyr</i>.4.2.17, ἐκτείνειν τὴν δεξιάν [[LXX]] <i>Ex</i>.15.12, δεξιὰν διδόναι = <i>tender una mano</i>, e.e. ayudar</i> [[LXX]] 1<i>Ma</i>.13.45, δεξιὰν λαμβάνειν = <i>aceptar la diestra tendida</i>, e.d. hacer las paces</i> [[LXX]] 2<i>Ma</i>.12.12, κεραυνοῦ μὲν γὰρ ἢ τῆς σῆς δεξιᾶς [[οὐδαμῶς]] ... ἄξιοι = <i>no son en [[absoluto]] [[digno]]s del [[rayo]] o de [[recibir]] tu [[diestra]]</i> [[dirigido]] a [[Zeus]], Luc.<i>Fug</i>.22, εἰς εὐμενεῖς δεξιάς <i>IGLS</i> 52.26 (Comagene I a.C.) en <i>Bull.Epigr</i>.1946-47.192<br /><b class="num">•</b> esp. como [[señal]] de [[juramento]], [[garantía]], [[pacto sellado estrechándose la mano derecha]] o [[compromiso sellado estrechándose la mano derecha]] σπονδαὶ ... καὶ δεξιαὶ ᾗς [[ἐπέπιθμεν]] <i>Il</i>.2.341, cf. [[LXX]] <i>Ge</i>.48.18, ὅρκους συνάψαι δεξιάς τε συμβαλεῖν = <i>concertar juramentos y estrecharse las diestras</i> E.<i>IA</i> 58, cf. [[LXX]] 2<i>Ma</i>.14.33, ἀνακαλεῖ δὲ δεξιᾶς πίστιν μεγίστην = <i>invoca la fe insigne de la diestra</i> E.<i>Med</i>.21, δεξιὰς δόντες καὶ λαβόντες = <i>habiendo [[intercambiado]] las diestras, e.e. un [[compromiso]]</i> X.<i>An</i>.7.3.1, cf. [[LXX]] 2<i>Ma</i>.14.19<br /><b class="num">•</b> tb. τὸ δεξιόν [[la mano derecha]], [[la derecha]] de Dios, Basil.<i>Spir</i>.91.16.<br /><b class="num">2</b> p. ext. fig. [[pacto]], [[garantía]], [[compromiso]] sellado mediante un apretón de manos [[compromiso verbal]], [[palabra de honor]] δεξιὰς παρὰ βασιλέως ἔφερον μὴ μνησικακήσειν [[βασιλέα]] X.<i>An</i>.2.4.1, δεξιὰς ... [[ἔχω]] = <i>tengo garantías</i>, e.e. tengo su palabra</i>, <i>SB</i> 12182.11 (III d.C.), cf. <i>POxy</i>.1590.3 (IV d.C.), Hsch.s.u. δεξιαί, φυλάσσειν τὴν δεξιάν = <i>respetar el compromiso</i>, <i>PFay</i>.124.13 (II d.C.), τηρεῖν τὴν δεξιάν <i>POxy</i>.533.18 (II/III d.C.), ἐπέγνων μένουσαν αὐτοῦ τὴν πρὸς σὲ δεξιάν <i>PPrinc</i>.inv.13395.5 (II d.C.) en <i>ZPE</i> 103.1994.47, δεξιὰς παραβαίνειν = <i>quebrantar los pactos</i> Arr.<i>Parth</i>.49, παρὰ δεξιὰν ἐχρήσω = <i>violaste el compromiso</i>, <i>PDub</i>.15.11 (II/III d.C.)<br /><b class="num">•</b> con Dios [[pacto]], [[voto]] Θεῷ δεξιὰς [[ἔδωκα]] Pall.<i>H.Laus</i>.21.6.<br /><b class="num">C</b> [[usos adv]].<br /><b class="num">1</b> indicando [[procedencia]]:<br /><b class="num">a)</b> c. [[ἀπό]] y gen. γράφουσι ... ἀπὸ τῶν δεξιῶν ἐπὶ τὰ [[ἀριστερά]] = <i>escriben de derecha a izquierda</i> Hdt.2.36, cf. Arist.<i>Cael</i>.284<sup>b</sup>28, Arr.<i>Tact</i>.40.3, ἀπὸ [[δεξιόφιν]] <i>IMEG</i> 114.3.13 (imper.)<br /><b class="num">•</b> c. ἐκ y gen. ἐκ δεξιᾶς = <i>desde la derecha</i> Ar.<i>Eq</i>.639, ἐκ τῶν δεξιῶν ἐπὶ τἀριστερὰ τοῦ σώματος = <i>de derecha a izquierda del cuerpo</i> Pl.<i>Ti</i>.77e, cf. <i>ID</i> 1442B.38 (II a.C.);<br /><b class="num">b)</b> gen. sin prep. [[δεξιᾶς]] = [[desde la derecha]] δεξιᾶς εἰσιόντι = <i>según se entra desde la derecha</i>, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1487.47 (IV a.C.), <i>Ath.Askl</i>.4.72 (III a.C.), <i>ID</i> 442B.36 (II a.C.), cf. Ath.143f.<br /><b class="num">2</b> indicando dirección hacia dónde, c. prep. y ac. [[ἐπὶ δεξιά]] = [[hacia la derecha]], [[por la derecha]], [[a la derecha]], [[a estribor]] Hp.<i>Art</i>.34, Ach.Tat.1.1.1, Orph.<i>A</i>.1206<br /><b class="num">•</b> op. [[ἐπ' ἀριστερά]] = [[hacia la izquierda]], [[por la izquierda]], [[a la izquierda]] <i>Il</i>.12.239, Hp.<i>Prog</i>.7, ἐπὶ δεξιὰ ἢ ἀριστερὰ πεπόρευται = <i>se ha marchado por la derecha o por la izquierda</i> Hld.5.5.1, γράφουσι ... ἀπὸ τῶν ἀριστερῶν ἐπὶ τὰ [[δεξιά]] = <i>escriben de izquierda a derecha</i> Hdt.2.36, cf. Pl.<i>Ti</i>.77e, Arist.<i>Pr</i>.943<sup>b</sup>29, ἐπὶ δεξιὸν αἰγιαλοῖο Orph.<i>A</i>.1085, tb. ἐπὶ [[δεξιόφιν]] ... στρατοῦ ... ἢ ἐπ' [[ἀριστερόφιν]]; <i>Il</i>.13.308<br /><b class="num">•</b> εἰς [[δεξιά]] [[a la derecha]], [[hacia la derecha]] εἰς δεξιὰ καὶ [[ἀριστερά]] Pl.<i>Ti</i>.43b, cf. Hdt.7.31, [[LXX]] <i>Ge</i>.13.9, ἐς τὰ [[δεξιά]] Hdt.4.42, Hp.<i>Morb</i>.1.26, [[LXX]] 2<i>Re</i>.14.19, χειρὸς εἰς τὰ [[δεξιά]] S.<i>Fr</i>.598.1, ἐς δεξιήν Hdt.4.55, Pl.<i>R</i>.614c, δίοδον ἐς τὰν δεξιάν <i>ICr</i>.4.182.6 (II a.C.).<br /><b class="num">3</b> indicando lugar en dónde:<br /><b class="num">a)</b> c. prep. y ac. ἐπὶ [[δεξιά]] [[a mano derecha]], [[hacia el lado derecho]], [[por la derecha]], náut. [[a estribor]] ὁ μὲν [[χρύσεος]] ἔκειτο ἐπὶ δεξιὰ ἐσιόντι ἐς τὸν νηόν, ὁ δὲ [[ἀργύρεος]] [[ἐπ' ἀριστερά]] Hdt.1.51, cf. 3.90, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1657.5 (IV a.C.), ἐν τōι ἐπὶ δεχσιὰ τō Ὀπισθοδόμο = <i>hacia la parte derecha del opistódomo</i>, <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.52B.24 (V a.C.), τάφο δ' ἐπὶ [[δεξιά]] <i>CEG</i> 512 (Atenas IV a.C.), cf. <i>ICr</i>.2.12.31a.2 (Eleuterna II a.C.), Plu.2.192f, Hp.<i>VC</i> 19, τὰ ἐπὶ [[δεξιά]] τε [[ἀκρατής]] = <i>inválido del lado derecho</i> Hp.<i>Epid</i>.4.12, ἐπὶ δεξιὰ γαῖαν ἔχοντες A.R.1.930, 2.347, cf. Orph.<i>A</i>.486, ἐπὶ δεξιὰ χειρός = <i>a mano derecha</i> Pi.<i>P</i>.6.19, Theoc.25.18<br /><b class="num">•</b> κατὰ τὰ [[δεξιά]] = <i>a la derecha</i>, hacia la derecha</i> Hp.<i>Mul</i>.2.139, Orph.<i>A</i>.978, κατὰ δεξιὰ χειρός = <i>a mano derecha</i> Arat.707, τὸ (<i>[[sc.]]</i> [[ξίφος]]) κατὰ τὸ δεξιόν = <i>la espada de la derecha</i> I.<i>BI</i> 3.94<br /><b class="num">•</b> πρὸς [[δεξιά]] [[a la derecha]] τόξα ... [[εἶχον]] πρὸς [[δεξιά]] = <i>llevaban el arco a su derecha</i> Hdt.7.69, [[ὀδύνη]] ... πρὸς τὰ [[δεξιά]] = <i>un dolor por el lado derecho</i> Hp.<i>Aff</i>.10, περὶ τὰ [[δεξιά]] = <i>por el lado derecho</i>, en la zona derecha</i> Hp.<i>Epid</i>.5.22;<br /><b class="num">b)</b> c. prep. y gen. ἐκ δεξιᾶς, ἐκ δεξιῶν [[a la derecha]] ἐκ δεξιῆς ῥέειν (τὸν ποταμόν) Hdt.1.75, ἐκ δεξιᾶς δ' αὐτῶν Th.2.81, cf. <i>T.Abr.A</i> 12.8, ἐκ δεξιῆς χειρὸς τὸ [[Πάγγαιον]] [[ὄρος]] ἀπέργων Hdt.7.112, νεανίαν ἐκ δεξιᾶς ἀναστρέφοντα Philostr.<i>VS</i> 578, [[διάβολος]] στήτω ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ [[LXX]] <i>Ps</i>.108.6, ο(ὐλὴ) κεφ(αλῇ) ἐκ δεξ(ιῶν) = <i>cicatriz en la parte derecha de la cabeza</i>, <i>PBerl.Leihg</i>.29.34 (II d.C.), cf. Hero <i>Aut</i>.26.4, <i>PLugd.Bat</i>.19.4.2.9 (II a.C.), [[LXX]] <i>Ex</i>.14.22, <i>Eu.Matt</i>.20.21, Alex.Sal.<i>Barn</i>.842, οἱ ἐκ δεξιοῦ = <i>los de la derecha</i> I.<i>BI</i> 1.413;<br /><b class="num">c)</b> c. prep. y dat. ἐν δεξιᾷ [[en la parte derecha]], [[a la derecha]], náut. [[a estribor]] ἐν δεξιῇ ἔχειν μὲν ἔχοντες ὄρεα τὰ Οἰταίων Hdt.7.217, cf. 1.72, τοῦ ὀμφαλοῦ ἐν δεξιᾷ Hp.<i>Epid</i>.2.1.9, cf. Th.1.24, 2.19, [[LXX]] <i>Ge</i>.48.13, Aristid.Quint.114.1, ὁ [[τάφος]] ἐν δεξιᾷ τῆς ὁδοῦ <i>Didyma</i> 492.67 (III a.C.), cf. 40.13 (II a.C.), ἐν δεξιᾷ τῆς [[Μέγαράδε]] ὁδοῦ Philostr.<i>VS</i> 545, tb. en plu. ἐν τοῖσι δεξιοῖσιν Hp.<i>Cord</i>.4.4, cf. <i>Eu.Marc</i>.16.5, <i>IEphesos</i> 2535.2;<br /><b class="num">d)</b> abs. plu. neutr. [[δεξιά]] [[a la derecha]] c. dat. [[τίς]] ἐφέστηκεν δεξιὰ πλευροῖς; = <i>¿quién se ha detenido a mi lado derecho?</i> E.<i>Hipp</i>.1360<br /><b class="num">•</b> en dat. δεξιᾷ [[a la derecha]], <i>Stadias</i>.298.<br /><b class="num">D</b> adv. [[δεξιῶς]]<br /><b class="num">1</b> [[favorablemente]], [[adecuadamente]] E.<i>Ep</i>.4.28, Hdn.3.9.12, δ. ἔχειν [[πρός]] c. ac. convenir</i>, ser adecuado</i> para algo, Plu.2.660a, δ. φέρειν = <i>soportar adecuadamente</i> Phld.<i>Lib</i>.fr.36.8.<br /><b class="num">2</b> [[con destreza]], [[de un modo hábil]], [[astuto]] πέτονται δ. ἐπὶ ταῦτ' (<i>[[sc.]]</i> δεῖπνα) ἄκλητοι = <i>vuelan astutamente al banquete sin haber sido invitados</i> Antiph.227.2, δ. ἀείδειν Luc.<i>Ind</i>.10, δ. ἔχειν φύσεως = <i>ser diestro por naturaleza</i> Luc.<i>Somn</i>.2, τὰ μὲν αἰνιττομένου τοῦ νομοθέτου [[δεξιῶς]] = <i>encubriendo hábilmente el legislador unas cosas entre enigmas</i> I.<i>AI</i> 1.24, cf. Ar.<i>Ec</i>.241, I.<i>AI</i> 7.211.<br /><b class="num">3</b> [[de forma servicial]] ἐπηρώτα ... εἰ δ. αὐτῇ κέχρηνται = <i>preguntó si la habían atendido servicialmente</i> Ach.Tat.5.22.1, cf. Gal.14.211, πόλεσι μὲν γὰρ ὡμίλει δ. καὶ [[φιλανθρώπως]] I.<i>AI</i> 15.327, σπούδασον ... δ. [[αὐτῷ]] προσ&lt;σ&gt;χεῖν = <i>esfuérzate por tratarlo con consideración</i>, <i>POxy</i>.1424.11 (IV d.C.).<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>de-ki-si-wo</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>deksiu̯o</i>-, cf. mic. <i>de-ki-si-wo</i>, panf. Δεξιϝυς, gal. <i>Dexiva dea</i> y, sin -<i>i</i>-, air. <i>dess</i>, gót. <i>taíhswa</i>. C. otro alarg. [[δεξιτερός]]. Quizá deriv. de [[δέχομαι]] q.u.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0546.png Seite 546]] [[rechts]]; Wurzel Δεκ-, verwandt [[δέκομαι]], δἐχομαι; Nebenform [[δεξιτερός]], Latein. dexter; Sanskrit dahshas »tüchtig«, »tauglich«, dakshinas »rechts«. Zunächst war [[δεξιός]] Bezeichnung der rechten Hand, welche zum Empfangen, Fassen, δέχεσθαι, tauglicher ist als die linke Hand, δεξιὰ [[χείρ]] wörtlich »die zum Fassen geeignete, bestimmte Hand«; von der Hand wurde diese Bezeichnung sodann auf alles dieser Seite Angehörige ausgedehnt; vgl. s. v. [[δέκα]] und Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 55. 104. 200. 2, 315. Mit [[χείρ]] scheint [[δεξιός]], δεξιὰ [[χείρ]], bei Homer nicht vorzukommen; start dessen sagt er δεξιτερὴ [[χείρ]], s. [[δεξιτερός]]. Aber substantwirt [[δεξιά]] »die Rechte« start »die rechte Hand« Iliad. 10, 542, τοὶ δὲ χαρέντες δεξιῇ ἠσπάζοντο ἔπεσσί τε μειλιχίοισιν; übertragen auf den durch Handschlag der Rechten bekräftigten Vertrag, Iliad. 2, 341. 4, 159 σπονδαί τ' ἄκρητοι καὶ δεξιαί, ᾗς [[ἐπέπιθμεν]]. Von anderen Körpertheilen: δεξιὸν ὦμον Odyss. 17, 462, μαζὸν δεξιόν Iliad. 4, 481, γλουτὸν δεξιόν Iliad. 13, 651. Von der rechten Seite im Allgemeinen: Iliad. 7, 238 οἶδ' ἐπὶ [[δεξιά]], οἶδ' ἐπ' ἀριστερὰ νωμῆσαι βῶν ἀζαλέην; Iliad. 13, 308 πῇ τ' ἂρ μέμονας καταδῦναι ὅμιλον; ἦ ἐπὶ [[δεξιόφιν]] παντὸς στρατοῦ, ἦ ἀνὰ μέσσους, ἦ ἐπ' [[ἀριστερόφιν]]; von einem auf der rechten Seite des Gespanns gehenden Pferde, Iliad. 23. 336 αὐτὸς δὲ κλινθῆναι ἐυπλέκτῳ ἐνὶ δίφρῳ ἦκ' ἐπ' ἀριστερὰ [[τοῖιν]]· ἀτὰρ τὸν δεξιὸν ἵππον [[κένσαι]] ὁμοκλήσας, εἶξαί τέ οἱ [[ἡνία]] χερσίν. ἐν νύσσῃ δέ τοι ἱππος ἀριστερὸς ἐγχριμφθήτω. Die rechte Seite war bei den Griechischen Wahrsagern die glückliche; der Wahrsager stand mit dem Gesichte nach Norden, rechts war Osten: Iliad. 12, 239 [[τύνη]] δ' οἰωνοῖσι κελεύεις πείθεσθαι, τῶν οὔ τι μετατρέπομ' οὐδ· [[ἀλεγίζω]], εἴτ' ἐπὶ δεξί' ἴωσι πρὸς ἠῶ τ' ἠέλιόν τε, εἴτ' ἐπ' ἀριστερὰ τοίγε ποτὶ ζόφον ἠερόεντα, vgl. Lehrs Aristarch. p. 177. Daher Iliad. 13, 821 δεξιὸς [[ὄρνις]] = ein Glück verkündender, ἃς ἄρα οἱ εἰπόντι [[ἐπέπτατο]] δεξιὸς [[ὄρνις]], αίετὸς [[ὑψιπέτης]]; Odyss. 24, 312 ἦ τέ οἱ ἐσθλοὶ ἔσαν ὄρνιθες ἰόντι, δεξιοί; Iliad. 24, 294 οἰωνὸν δεξιόν; 10, 274 τοῖσι δὲ δεξιὸν ἧκεν ἐρωδιὸν [[Παλλάς]]; Odyss. 2, 154 Iliad. 24, 320. Vgl. [[ἐνδέξιος]] und [[ἐπιδέξιος]]. – Folgende: 1) [[rechter Hand]], auf der rechten Seite, <span class="ggns">Gegensatz</span> von links, überall; zur Rechten, τοῦ Ἑλλησπόντου Her. 6, 37; ἐπὶ τὰ [[δεξιά]] 2, 36; τὰ ἐπὶ [[δεξιά]] Plat. Conv. 177 d u. öfter; ἐκ τῶν δεξιῶν ἐπὶ τὰ ἀριστερά Tim. 77 e; εἰς [[δεξιά]] 43 b; vgl. Rep. IV, 436 c; εἰς τὰ δεξιὰ χειρός Soph. frg. 527 d; ἐπὶ δεξιὰ χειρός Theocr. 25, 18; κατὰ δεξιὰ χειρός Arat. Phaen. 706; [[δεξιά]], rechts, Pol. 3, 82. Das fem. gew. ohne [[χείρ]], die Rechte; ἐκ δεξιᾶς Ar. Equ. 631; Plat. Euthyd. 271 a; ἐν δεξιᾷ Her. 7, 217; Thuc. 3, 24; Plat. Phaed. 89 a; τὰ ἐν δεξιᾷ Phaedr. 266 e u. öfter; bes. als Ortsbestimmung, ἐν δεξιᾷ ἔχειν, oft Thuc., auch [[λαβεῖν]], 7, 1; πορεύεσθαι τὴν εἰς δεξιάν Plat. Rep. X, 614 c; ἐπὶ δεξιᾷ Arist. – Zeichen der Zusage, Handschlag, Zusicherung, δεξιὰν διδόναι καὶ λαμβάνειν, Versprechungen leisten u. empfangen, d. i. Verträge mit einander schließen, Xen. An. 1, 6, 6 u. öfter; φέρειν 2, 4, 1, Versprechungen überbringen; πέμπειν Ages. 3, 4. – 2) = [[αἴσιος]], [[Glück verkündend]], günstig; Aesch. Prom. 489; Eur. Phoen. 1189; [[ἀετός]] Xen. Cyr. 2, 1, 1; An. 9, 23; [[βροντή]] Cyr. 7, 1, 3. – 3) geschickt, [[gewandt]], im <span class="ggns">Gegensatz</span> des Linkischen, auch = gescheidt, klug; δεξιὸς νόῳ [[ἀντίπαλος]] Pind. I. 4, 61; δεξιώτατος ἀρετᾶν [[ὀπαδός]] N. 3, 8; [[ἔθνος]] δεξιώτερον Her. 1, 60; οἱ πολλοὶ κακουργοὶ ὄντες δεξιοὶ κέκληνται Thuc. 3, 82; öfter bei Ar., der δεξιοὶ καὶ χρηστοί vrbdt, Plut. 387; δεξιὸς [[ποιητής]], [[θεατής]], Ran. 71 Nubb. 513; λέγειν δεξιόν τι, etwas gescheidtes sagen, Equ. 96; δεξιώτατα εἰπεῖν Eccl. 159; vgl. Nubb. 149; Plat. δεξιὰ καὶ κομψά Legg . I, 634 a; περὶ τὰς δίκας Hipp. 225 c; τινὶ [[πρός]] τι, behülflich zu etwas, Luc. Necyom. 13.
}}
{{bailly
|btext=ά, όν :<br /><b>I.</b> qui est à droite, placé à droite : χεὶρ [[δεξιά]] la main droite ; <i>adv.</i> • ἐπὶ δεξιᾷ, <i>ou</i> • ἐπὶ [[δεξιόφιν]] <i>locat.</i>, • ἐπὶ τὰ [[δεξιά]], sur la droite, à droite ; • πρὸς [[δεξιά]], vers la droite ; ἐπὶ δεξιὰ χειρός THCR vers la droite, à droite;<br /><b>II.</b> <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> de bon augure, favorable, <i>les Grecs regardant le vol des oiseaux comme favorable, lorsqu’ils venaient à la droite de l'observateur tourné vers le nord, càd de l'est</i>;<br /><b>2</b> qui a de la dextérité, adroit, industrieux, habile (<i>p. opp. à gauche, maladroit</i>) : τινι [[πρός]] [[τι]] LUC qui vient adroitement en aide à qqn pour qch;<br /><i>Cp.</i> δεξιώτερος, <i>Sp.</i> δεξιώτατος.<br />'''Étymologie:''' R. Δεκ <i>ou</i> Δεχ, recevoir ; cf. <i>lat.</i> dexter.
}}
{{elnl
|elnltext=δεξιός -ά -όν [~ δέχομαι?] Ion. f. δεξιή, ep. gen. δεξιόφιν rechter-, aan de rechterkant:; καί μιν βάλον ὦμον δεξιόν en ik trof hem in zijn rechterschouder Il. 5.189; milit. τὸ δεξιόν (met of zonder κέρας ) de rechterflank; in adv. uitdr. met prep.: ἐπὶ, εἰς, πρὸς (τὰ) δεξιά naar rechts; ἐπὶ δεξιόφιν aan de rechterkant; ἐκ (τῶν) δεξιῶν van of aan de rechterkant; van voortekens in de vorm van vogels of bliksem:; ὣς ἄρα οἱ εἰπόντι ἐπέπτατο δεξιὸς ὄρνις toen hij zo had gesproken vloog hem aan de rechterkant een vogel toe (gunstig voorteken) Il. 13.821; uitbr. gunstig. subst. f. ἡ δεξιά ( ''[[sc.]]'' χείρ ) rechterhand:; τοί … δεξιῇ ἠσπάζοντο ἔπεσσί τε μειλιχίοισι zij groetten hen met de rechterhand (zij gaven hen een hand en begroetten hen) met vriendelijke woorden Il. 10.542; in adv. uitdr. met prep.: ἐκ δεξιᾶς van of aan de rechterkant; ἐν δεξιᾷ ἔχειν (een plaats) aan de rechterkant houden;; Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις ἐν δεξιᾷ ἐσπλέοντι ἐς τὸν Ἰόνιον κόλπον Epidamnus is een stad gelegen aan je rechterhand als je de Ionische Golf binnenvaart Thuc. 1.24.1; ter bezegeling van afspraak, verdrag:; ἐπεί … δεξιὰν ἔλαβον καὶ ἔδωκα nadat wij er de hand op hadden geschud ( lett. nadat ik zijn rechterhand had genomen en de mijne had gegeven) Xen. An. 1.6.6; σπονδαί τ’ ἄκρητοι καὶ δεξιαί de plengingen van onvermengde wijn en de rechterhanden (d.w.z. de afspraken en de beloftes) Il. 2.341; uitbr. belofte, garantie:. οἵ … δεξιὰς ἐνίοις παρὰ βασιλέως ἔφερον die aan sommigen beloftes van de koning brachten Xen. An. 2.4.1. overdr. handig, vaardig, slim, van personen:; οἱ δεξιοὶ περὶ τὰς δίκας zij die vaardig zijn met betrekking tot rechtszaken (d.w.z. redenaars) Plat. Hipparch. 225c; van zaken; ἵνα … λέγω τι δεξιόν opdat ik iets slims zeg Aristoph. Eq. 96; vriendelijk, behulpzaam.
}}
{{elru
|elrutext='''δεξιός:'''<br /><b class="num">1</b> [[правый]], [[правосторонний]] ([[ὦμος]] Hom.; [[χείρ]] Eur.; [[κέρας]] Thuc., Xen.); см. тж. [[δεξιά]] и [[δεξιόν]];<br /><b class="num">2</b> [[являющийся с правой стороны]], т. е. (по старинной примете) [[благоприятный]], [[благосклонный]] (τὸ δεξιὸν ἀγαθὸν ἐκάλουν οἱ Πυθαγόρειοι Arst.), предвещающий успех, сулящий счастье ([[ὄρνις]] Hom.; οἰωνοί Aesch.; [[ἀετός]], [[βροντή]] Xen.);<br /><b class="num">3</b> [[находящийся в правой руке]], (об оружии) [[наступательный]] (τὰ [[ὅπλα]] τὰ δεξιὰ καὶ τὰ [[ἀριστερά]] NT);<br /><b class="num">4</b> [[умный]], [[дельный]], [[ловкий]]; [[отличный]], [[искусный]] (νόῳ Pind.; [[ἔθνος]] Her.; [[ἄνδρες]] Thuc., Plut.; [[ποιητής]] Arph.): λέγειν τι [[δεξιόν]] Arph. сказать нечто остроумное; οἱ δεξιοὶ περὶ τὰς δίκας Plat. искусные законоведы;<br /><b class="num">5</b> [[услужливый]], [[благожелательный]]: δεξιὸν [[γενέσθαι]] τινὶ πρὸς [[ἀργύριον]] Luc. деятельно помогать кому-л. деньгами.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[right]]-[[hand]] [[side]], [[hence]] [[propitious]] (cf. [[ἀριστερός]]), [[ὄρνῖς]], Od. 15.160; ἐπὶ [[δεξιά]], [[δεξιόφιν]], ‘on the [[right]],’ Il. 13.308.
}}
{{Slater
|sltr=[[δεξιός]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[clever]], dextrous [[αἰνέω]] καὶ Πυθέαν χερσὶ δεξιόν, νόῳ ἀντίπαλον (I. 5.61) ἀοιδὰν, στεφάνων ἀρετᾶν τε δεξιωτάταν ὀπαδόν (N. 3.8) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[right]] as opposed to [[left]]. δεξιὰν κατὰ χεῖρα πατρὸς fr. 146. 2. n. pl. pro subs., [[σχεθών]] νιν ἐπὶ δεξιὰ χειρός (= ἐνδεξιωσάμενος πατέρα, Schr.) (P. 6.19)
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[δέχομαι]]; the [[right]] [[side]] or ([[feminine]]) [[hand]] (as [[that]] [[which]] [[usually]] takes): [[right]] ([[hand]], [[side]]).
}}
{{Thayer
|txtha=[[δεξιά]], δεξιόν (from [[δέχομαι]], [[future]] [[δέξομαι]], or from δέκω, [[which]] is [[akin]] to [[δείκνυμι]]; [[properly]], of [[that]] [[hand]] [[which]] is [[accustomed]] to [[take]] told of as [[well]] as to [[point]] [[out]]; [[just]] as [[ἄξιος]] comes from [[ἄξω]], [[future]] of [[ἄγω]]; (cf. [[Curtius]], §§ 11,266)), the [[right]]: ἡ [[δεξιά]] [[χείρ]], [[χείρ]] omitted) ἡ [[δεξιά]] ([[like]] ἡ [[ἀριστερά]]), [[ἐπί]] [[τήν]] δεξιάν (on the [[right]] [[hand]] i. e.) at the [[right]] [[side]], διδόναι [[τήν]] δεξιάν or τάς δεξιᾶς, to [[pledge]] [[either]] a [[mutual]] [[friendship]], or a [[compact]], by joining the [[right]] hands: [[Xenophon]], an. 1,6, 6; 2,5, 3; Josephus, Antiquities 18,9, 3 δεξιάν τέ καί πίστιν διδόναι τίνι); God is said to [[have]] done [[something]] τῇ [[δεξιά]] [[αὐτοῦ]] [[with]] his [[right]] [[hand]] i. e., according to [[Hebrew]] idiom, by his [[own]] [[power]] (cf. Winer's Grammar, 214 (201)): τά ὅπλα τά [[δεξιά]], [[arms]] carried in the [[right]] [[hand]] and used for [[attack]], as the [[sword]], the [[spear]], καί [[ἀριστερά]] those carried in the [[left]] [[hand]], for the [[purpose]] of defense, as the [[shield]]: τά [[δεξιά]] μέρη [[τοῦ]] πλοίου, τά [[δεξιά]] the [[right]] [[side]] (Winer's Grammar, 176 (166)): ἐκ δεξιῶν τίνος on [[one]]'s [[right]] [[hand]] (Latin ad alicuius dextram), [[εἶναι]], ἐκ, so the Hebrews [[sometimes]] [[use]] מִן (מִימִין from i. e. at the [[right]], פְּ מֵאֵצֶל from i. e. at the [[side]] of anyone) and the Romans ab (sedere a dextra alicuis, proximum esse ab aliquo), [[because]] [[they]] [[define]] the [[position]] of [[one]] [[standing]] or [[sitting]] [[next]] [[another]] by [[proceeding]] from the [[one]] [[next]] to whom he is said to [[stand]] or [[sit]] (cf. Winer's Grammar, 367 (344)). καθίσαι ἐκ δεξιῶν καί ἐξ εὐωνύμων τίνος βασιλέως, to [[occupy]] the places of honor nearest the [[king]], יָשַׁב פְּ לִימִין, καθῆσθαι or καθίσαι ἐκ δεξιῶν (at or on the [[right]] [[hand]]) of God, [[εἶναι]] or καθίσαι ἐν [[δεξιά]] [[τοῦ]] Θεοῦ, [[become]] a [[partner]] in God's [[universal]] [[government]] (cf. Knapp, De J. Chr. ad dextram dei sedente, in his Scripts var. arg., p. 41ff; (Stuart, Commentary on Hebrews, excurs. iv.)). That these expressions are to be understood in [[this]] figurative [[sense]], and [[not]] of a [[fixed]] and [[definite]] [[place]] in the [[highest]] heavens (as Chr. From Fritzsche in Nov. Opuscc. acad., p. 209ff tries to [[prove]], [[after]] the orthodox theologians of the reformed [[church]]), [[will]] be questioned by no [[one]] [[who]] [[carefully]] considers [[ἑστώς]] ἐκ δεξιῶν [[τοῦ]] Θεοῦ, as [[though]] in [[indignation]] at his adversaries (according to others, to [[welcome]] his martyred [[servant]]) he had risen from his [[heavenly]] [[throne]], Acts 7:55f.
}}
{{grml
|mltxt=-ά, -ό και [[δεξύς]], -ιά, -ύ (ή [[δεξής]], -ιά, -ί) και [[δεξός]], -ά, -ό (AM [[δεξιός]], -ά, -όν)<br />Ι. 1. (για τα [[μέλη]] του σώματος) αυτός που βρίσκεται στο μισό [[μέρος]] όπως χωρίζεται με μια νοητή κάθετη [[γραμμή]] από το αριστερό [[μέρος]] (στο οποίο ακούγονται οι παλμοί της καρδιάς)<br /><b>2.</b> (για δύο πρόσωπα, ομάδες, αντικείμενα, τόπους κ.λπ. που βρίσκονται αντιμέτωπα ή χωρίζονται με [[φυσική]] ή νοητή [[γραμμή]]) αυτός που βρίσκεται [[προς]] τα [[δεξιά]] του θεατή («ο [[δεξιός]] [[ψάλτης]], η [[δεξιά]] [[διμοιρία]], το δεξί [[παράθυρο]], η [[δεξιά]] όχθη»)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «η [[δεξιά]] [[πτέρυγα]]», ή δεξιὰ [[πτέρυξ]]», «τὸ δεξιὸν [[κέρας]]» — εκείνο το [[τμήμα]] στρατού [[προς]] τα [[δεξιά]] του παρατηρητή<br /><b>4.</b> [[αίσιος]], [[ευνοϊκός]], [[ευοίωνος]] (α. «όλα του ήρθαν [[δεξιά]]» β. «δεξιῷ φερόμενος πνεύματι» — με ευνοϊκό άνεμο<br />γ. «... δεξιὸν ἧκεν ἐρωδιόν...»)<br /><b>5.</b> [[επιδέξιος]], [[ικανός]] για [[κάτι]]<br /><b>6.</b> (το θηλ. εν. ως ουσ.) η [[δεξιά]]<br />το δεξί [[χέρι]] («[[ασπάζομαι]] την δεξιάν σας», «δεξιῆ ἠσπάζοντο»)<br /><b>7.</b> (το ουδ. πληθ. με προθέσεις) φανερώνει [[μέρος]] ή [[κατεύθυνση]] [[προς]] το δεξί [[χέρι]] (α. «κλίνατ' ἐπὶ [[δεξιά]]» β. «πρὸς τὰ δεξιὰ μέρη στραφεὶς τῆς θύρας» γ. «ὁ χρυσέος ἐκέετο ἐπὶ δεξιὰ ἐσιόντι ἐς τὸν νηόν» — βρισκόταν [[προς]] τα [[δεξιά]] [[αυτού]] που έμπαινε<br />δ. «δεξιὰ τῷ εἰσερχομένῷ»<br />«ἐπὶ [[δεξιόφιν]]» — [[προς]] τα [[δεξιά]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> όποιος χαρακτηρίζεται από συντηρητικές πολιτικές ιδέες και δέχεται με [[επιφυλακτικότητα]] ριζικές πολιτικές ή πολιτειακές αλλαγές («[[δεξιός]] [[προσανατολισμός]] της πολιτικής», «[[δεξιά]] [[παράταξη]]», «δεξιό [[πρόγραμμα]]»)<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει στη [[δεξιά]], στη συντηρητική [[πτέρυγα]] της βουλής<br /><b>3.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ο [[δεξιός]]<br />[[οπαδός]], [[μέλος]] ή [[ψηφοφόρος]] δεξιού, συντηρητικού [[κόμματος]]<br /><b>4.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> η [[δεξιά]]<br />η συντηρητική [[παράταξη]]<br /><b>5.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το δεξί</i><br />το δεξί [[χέρι]]<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> «[[είμαι]] το δεξί του [[χέρι]]» — [[είμαι]] εντελώς [[απαραίτητος]] [[συνεργάτης]] του<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για άνθρωπο) [[ευγενής]], φιλόφρονας<br /><b>2.</b> (για [[τόπο]]) [[κατάλληλος]], [[πρόσφορος]]<br /><b>3.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> <b>φρ.</b> α) «δεξιὰν διδόναι, προτείνειν, ἐμβάλλειν» — χαιρετῶ<br />β) «δεξιὰς δόντες καὶ λαβόντες» — [[αφού]] επιβεβαίωσαν με [[χειραψία]] τη [[συμφωνία]] τους<br />γ) «δεξιὰς φέροντες παρὰ βασιλέως» — φέροντας τη [[διαβεβαίωση]] του βασιλιά ότι...<br /><b>4.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> α) <i>τὸ δεξιόν</i><br />η [[δεξιά]] [[πτέρυγα]] του στρατιωτικού σώματος, το δεξιόν [[κέρας]]<br />β) <b>φρ.</b> «δεξιὸν ποιεῖν» — το να κάνει [[κανείς]] [[κάτι]] έξυπνο<br /><b>επίρρ.</b> [[δεξιά]] (AM δεξιῶς)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[προς]] τα [[δεξιά]] («στρίψε [[δεξιά]]»)<br /><b>2.</b> [[κατά]] τρόπο ευνοϊκό, βολικά («όλα νά 'ρθουν [[δεξιά]]»)<br /><b>3.</b> [[προς]] [[δεξιά]], συντηρητική [[πολιτική]] [[κατεύθυνση]] («στράφηκε [[δεξιά]]»)|
|<b>αρχ.-μσν.</b> με [[επιδεξιότητα]], επιτήδεια, έξυπνα<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αίσια, με ευχάριστο [[τέλος]]<br /><b>2.</b> ευγενικά, με [[φιλοφροσύνη]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>δεξιFός</i> ([[πρβλ]]. γαλατ. <i>Dexsiva dea</i>), [[πράγμα]] που πιστοποιείται από το μυκηναϊκό ανθρωπωνύμιο <i>dekisiwo</i> = <i>ΔεξιFός</i>. Στη Γερμανική και την Κελτική απαντούν τύποι με [[επίθημα]] -<i>wo</i>- [[χωρίς]] -<i>i</i>-αρχ. ιρλ. <i>dess</i>, γοτθ. <i>taihswa</i>, αρχ. άνω γερμ. <i>zeso</i>, <i>zesawer</i>, που ανάγονται σε ΙΕ <i>deks</i>-<i>wo</i>-, ενώ στην Ινδοϊρανική και Βαλτοσλαβική οι αντίστοιχοι τύποι παρουσιάζουν [[επίθημα]] σε -<i>n</i>-: αρχ. ινδ. <i>daksina</i>-, λιθ. <i>d</i><i>ē</i><i>šinas</i> κ.ά. Η [[σχέση]] με το [[δέχομαι]] [[είναι]] πιθανή, [[αλλά]] παραμένει αναπόδεικτη. Ο νεοελλ. τ. [[δεξύς]] σχηματίστηκε [[κατά]] τα [[βαρύς]], [[πλατύς]], [[φαρδύς]] κ.ά. (Η [[γραφή]] [[δεξής]] προϋποθέτει σχηματισμό [[κατά]] τα ονόματα σε -<i>ής</i>, [[πράγμα]] που δεν μπορεί εύκολα να δικαιολογηθεί). Ο τ. [[δεξός]] <span style="color: red;"><</span> [[δεξιός]], με σίγηση του ημιφωνικά προφερθέντος -<i>ι</i>-. Η λ. [[δεξιός]] (και [[μάλιστα]] [[δεξιά]] για την Ελληνική) όπως εξάλλου και [[αριστερός]] [[καθώς]] και οι συνώνυμες λέξεις τών άλλων ΙΕ γλωσσών χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για το δεξί [[χέρι]]. Επειδή όμως το δεξί [[χέρι]] [[είναι]] [[συνήθως]] το πιο ικανό και επιτήδειο, η λ. [[δεξιός]] στην Ελληνική κατέληξε, συνεκδοχικά, να δηλώνει τον επιδέξιο ή ικανό σε [[κάτι]]. Το [[δεξιός]], εξάλλου, από τους ομηρικούς ήδη χρόνους σήμαινε «[[αίσιος]], [[ευοίωνος]]», [[πράγμα]] που προήλθε από την [[οιωνοσκοπία]], στην οποία θεωρούνταν [[ευνοϊκός]] [[οιωνός]] το [[πέταγμα]] τών πουλιών [[προς]] τα [[δεξιά]] (<b>βλ.</b> και λ. [[αριστερός]]). Τέλος, ως [[πολιτικός]] όρος η λ. δηλώνει τον οπαδό της δεξιάς παρατάξεως, η οποία έλαβε αυτήν την [[ονομασία]] το 1791 από τις πρώτες συνελεύσεις [[μετά]] τη Γαλλική Επανάσταση, στις οποίες οι οπαδοί του βασιλικού καθεστώτος κατέλαβαν την [[δεξιά]] [[πτέρυγα]] της συνελεύσεως και οι αντίθετοι την αριστερή. Από [[τότε]] η [[συνήθεια]] αυτή επικράτησε [[σχεδόν]] σε [[κάθε]] Βουλή.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[δεξιότητα]] (AM -<i>της</i>), [[δεξιούμαι]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δεξιόφιν]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[δεξιάζω]], [[δεξιόθεν]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δεξιάθε]], [[δεξιοσύνη]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[δεξιοστάτης]], [[δεξιότοιχος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[δεξιόγυιος]], [[δεξιοκοιτώ]], [[δεξιόπηρος]], [[δεξιοφανής]], [[δεξιόχειρος]], [[δεξιώνυμος]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[δεξιολάβος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[δεξιοκάθεδρος]], [[δεξιοκοπώ]], [[δεξιολαβής]], <i>δεξιόστροφο</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[δεξιόκωπος]], [[δεξιόπλοκος]], [[δεξιόποδες]], [[δεξιόσειρος]], [[δεξιόστροφος]], [[δεξιοτέχνης]], [[δεξιόχειρ]]]·
}}
{{lsm
|lsmtext='''δεξιός:''' -ά, -όν ([[δέχομαι]]),<br /><b class="num">I.</b> στο δεξί [[χέρι]] ή στη [[δεξιά]] [[πλευρά]], Λατ. [[dexter]], αντίθ. προς το [[ἀριστερός]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>τὸ δ</i>. (ενν. [[κέρας]]), το δεξί [[μέρος]] του στρατού, σε Ξεν.· επίρρ. χρήσεις, ἐπὶ [[δεξιά]], στα [[δεξιά]], σε Ομήρ. Ιλ.· ἐπὶ [[δεξιόφιν]] (Επικ. γεν.), προς τα [[δεξιά]], στο ίδ.· πρὸς [[δεξιά]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> [[ευτυχής]], [[αίσιος]], [[ευοίωνος]], αυτός που προμηνύει [[καλά]], λέγεται για το [[πέταγμα]] των πουλιών, δεξιὸς [[ὄρνις]] = [[αἴσιος]], σε Όμηρ. Αυτή η [[σημασία]] προήλθε από τους Έλληνες οιωνοσκόπους που κοιτούσαν στο Βορρά, με [[αποτέλεσμα]] οι αίσιοι οιωνοί που έρχονταν από την Ανατολή, να βρίσκονται στα [[δεξιά]], ενώ οι δυσοίωνοι από τη Δύση, να βρίσκονται στα αριστερά.<br /><b class="num">III.</b> μεταφ., [[έτοιμος]], [[πρόθυμος]], αντίθ. προς το [[σκαιός]] ([[απαίσιος]], [[ολέθριος]], [[απρόθυμος]], Γαλλικά gauche)· λέγεται και για το [[μυαλό]], τη [[νόηση]], [[κοφτερός]], [[οξύς]], [[έξυπνος]], [[ευφυής]], [[πανούργος]], σε Αριστοφ., Θουκ. κ.λπ.· επίρρ., [[δεξιῶς]]· υπερθ., <i>δεξιώτατα</i>, σε Αριστοφ.
}}
{{ls
|lstext='''δεξιός''': -ά, -όν, (ἴδε ἐν τέλ.), =ὁ ἐν δεξιᾷ, ἐπὶ τῆς δεξιᾶς, πρὸς τὴν δεξιὰν χεῖρα, ἀντίθ. τῷ [[ἀριστερός]], δ. [[μαζός]], [[γλουτός]], κτλ., Ὁμ. κτλ.· τὸ δ. (ἐνν. [[κέρας]]) =τὸ δεξιὸν [[μέρος]] στρατοῦ, Ξεν. Ἀγησ. 2. 9, κτλ.· πρβλ. [[δεξιτερός]]· ― [[συχνάκις]] ἐπιρρηματικῶς: ἐπὶ δεξιὰ = εἰς τὰ [[δεξιά]], ὡς τὸ Ἀττ. ἐν δεξιᾷ (ἴδε ἐν λ. [[δεξιά]]), Ἰλ. Η. 238, κτλ.· ἐπὶ [[δεξιόφιν]] (ἐπ. γεν.) = πρὸς τὰ [[δεξιά]], Ν. 308· [[μετέπειτα]] [[ὡσαύτως]], χειρὸς εἰς τὰ δεξιὰ Σοφ. Ἀποσπ. 527· ἐπὶ δ. χειρὸς Θεόκρ. 25, 18· (ὡς ἐπ’ ἀριστερὰ χειρὸς παρ’ Ὁμ.)· πρὸς δεξιὰ Ἡρόδ. 1. 51., 7. 89: πρβλ. ἐπὶ πᾶσι [[δεξιά]]. ΙΙ. [[εὐτυχής]], [[αἴσιος]], καλὸν προμηνύων, ἰδίως ἐπὶ τῆς πτήσεως πτηνῶν καὶ ἄλλων οἰωνῶν, δεξιὸς [[ὄρνις]], =[[αἴσιος]], συχνὸν παρ’ Ὁμήρῳ. ―Αὕτη ἡ [[ἔννοια]] προῆλθεν ἐκ τῆς συνηθείας τῶν Ἑλλήνων οἰωνοσκόπων, οἵτινες ἔβλεπον πρὸς βορρᾶν, [[ὥστε]] οἱ αἴσιοι οἰωνοί, οἵτινες ἤρχοντο ἐξ ἀνατολῶν, ἦσαν δεξιοὶ ἢ ἐκ δεξιῶν, οἱ δὲ ἀπαίσιοι οἱ ἐκ δυσμῶν ἐρχόμενοι ἦσαν ἀριστεροὶ ἢ ἐξ ἀριστερῶν. Παρὰ τοῖς Ρωμαίοις [[τοὐναντίον]] οἵτινες ἔβλεπον πρὸς νότον (Λίβ. 1. 18), οἱ καλοὶ οἰωνοὶ ἤρχοντο ἐξ ἀριστερῶν (laeva prospera existimantur, Πλίν. 2. 55)· ἀλλ’ οἱ ποιηταὶ αὐτῶν κατὰ τὸ πλεῖστον ἠκολούθησαν τῇ Ἑλληνικῇ χρήσει, ἴδε Coningt. Virg. G. 4. 7. Ἐκ τῆς παρὰ τοῖς Ἕλλησι προτιμήσεως τῆς δεξιᾶς χειρὸς ἐθεωρεῖτο εὐοίωνον καὶ αἴσιον νὰ δίδηται ὁ οἷνος ἀπὸ τῶν ἀριστερῶν πρὸς τὰ [[δεξιά]], Ἰλ. Α. 597· οὕτω καὶ ἐν τῇ διανομῇ κλήρων, ἐν τῇ περὶ τὴν τράπεζαν ἐπαιτείᾳ, πρβλ. Η. 184, Ὀδ. Ρ. 365., Φ. 141, Θέογν. 938· ἴδε [[ἐνδέξιος]], ἐπιδέξιος. ΙΙΙ. μεταφορ. = [[δεξιός]], ἕτοιμος, [[πρόθυμος]], ἀντίθ. τῷ [[σκαιός]] ([[sinister]]. γαλλιστὶ [[gauche]])· καὶ ἐπὶ τοῦ νοῦ = [[ὀξύς]], [[εὐφυής]], [[πανοῦργος]], πρῶτον παρὰ Πινδ. Ι. 5. 77 (4. 61), [[ὅστις]] ἔχει καὶ ὑπερθ. ἐπὶ ταύτης τῆς ἐννοίας, Ν. 3. 12· ἀκολούθως συχνὰ παρ’ Ἀριστοφ. ἐπί τε προσώπων καὶ πραγμάτων, ὡς ἐν Νεφ. 428, 834· [[ὡσαύτως]] παρὰ πεζοῖς, Θουκ. 3. 82, κτλ.· δεξιὸν ποιεῖν, εὐφυὲς [[πρᾶγμα]], Ἀντιφῶν. 113. 26· Εὐριπίδου [[δρᾶμα]] δεξιώτατον Στράττ. Ἀνθρ. 1· δ. [[περί]] τι Πλάτ. Ἱππάρχ. 225C: ― Ἐπίρρ. δεξιῶς Ἀντιφ. Ἀδήλ. 5, κτλ.· ὑπερθ. δεξιώτατα Ἀριστοφ. Νεφ. 148. (Ἐκ. τῆς √ΔΕΞ, ἥτις [[εἶναι]] ἐκτεταμένος [[τύπος]] τῆς ΔΕΧ ([[δέχομαι]], πρβλ. [[δεξιάζω]]), παράγεται καὶ τὸ [[δεξιτερός]]· πρβλ. Σανσκρ. dakshinas (ad dextram), Λατ. [[dexter]], ὑπερθ. [[dextimus]]· Γοτθ. traihs-v ô ([[δεξιά]])· Παλαιο-Γερμ. zes-awa, ἐπίθ. zes-o).
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: <b class="b2">(to the) right (side)</b> (Il.),<br />Dialectal forms: Myc. PN [[dekisiwo]] /[[deksiwos]]/; also Pamphyl. [[δεξιϜος]] (Masson, Glotta 39 (1960) 111f.)<br />Compounds: With [[ἀ-]], <b class="b3">ἀμφι-</b>, <b class="b3">ἀμφοτερο-</b>, etc.<br />Derivatives: [[δεξιά]], Ion. <b class="b3">-ιή</b> [[the right]] (Il.); [[δεξιτερός]] [[on the right side]] (Il.). - [[δεξιότης]] [[dexterity]], [[cleverness]] (Ion.-Att.). - [[δεξιόομαι]] <b class="b2">grip with the right, welcome, greet, etc.</b> (h. Hom., att.) with [[δεξίωσις]] [[greeting]] Ph.), [[δεξιωτικός]] [[welcome]] (Eust.), [[δεξίωμα]] <b class="b2">id.</b> (S.; [[varia lectio|v.l.]] [[δεξίαμα]]); - [[δεξιάζομαι]] [[welcome]] (LXX, pap.) after [[ἀσπάζομαι]].<br />Origin: IE [Indo-European] [190] deḱs- [[right]]<br />Etymology: If from <b class="b3">*δεξιϜός</b> (Wackernagel Verm. Beiträge 11, cf. s. [[λαιός]], [[σκαιός]]), identical with Gaul. Dexsiva dea (s. Porzig Gliederung 138). Celtic and Germanic have forms with <b class="b2">u̯o-</b>suffix, but without [[-i-]], e. g. OIr. [[dess]], Goth. [[taihswa]], OHG [[zeso]], [[zesawer]] [[right]], IE <b class="b2">*deḱs-u̯o-</b>. Indo-Iranian and Balto-Slavic had an [[n-]]deriv., e. g. Skt. <b class="b2">dákṣiṇa-</b> (<b class="b2">dakṣiṇá-</b>), Lith. <b class="b2">dẽšinas</b>; Albanian had <b class="b2">djathtë</b>, cf. Pedersen KZ 36, 291. - [[δεξιτερός]] = Lat. [[dexter]]. See. Porzig 132 and 166, Schwyzer 58 and 472, Benveniste Noms d'agent 118. - Further s. [[δέχομαι]].
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[δέχομαι]]<br /><b class="num">I.</b> on the [[right]] [[hand]] or [[side]], Lat. [[dexter]], opp. to [[ἀριστερός]], Hom., etc.; τὸ δ. (''[[sc.]]'' [[κέρας]]) the [[right]] of an [[army]], Xen.:—adverb. usages, ἐπὶ [[δεξιά]] on the [[right]], Il.; ἐπὶ [[δεξιόφιν]] (epic gen.) [[towards]] the [[right]], Il.; πρὸς [[δεξιά]] Hdt.<br /><b class="num">II.</b> [[fortunate]], [[boding]] [[good]], of the [[flight]] of birds, δεξιὸς [[ὄρνις]], = [[αἴσιος]], Hom. —This [[sense]] came from the Greek augurs looking to the North, so that [[lucky]] omens, [[which]] came from the East, were on the [[right]], [[while]] the [[unlucky]] ones from the West were on the [[left]].<br /><b class="num">III.</b> metaph. [[dexterous]], [[ready]], opp. to [[σκαιός]] ([[sinister]], French [[gauche]]); and of the [[mind]], [[sharp]], [[shrewd]], [[clever]], Ar., Thuc., etc.:—adv., [[δεξιῶς]]; Sup. δεξιώτατα, Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''δεξιός''': {deksiós}<br />'''Meaning''': [[zur Rechten befindlich]], [[rechts]], [[glückverheißend]], [[geschickt]] (seit Il.),<br />'''Composita''': Kompp. mit ἀ-, ἀμφι-, ἀμφοτερο-, δια-, δοκησι-, ἐν-, ἐπι-, ἰσο-, περι-, ὑπερ-.<br />'''Derivative''': [[δεξιά]], ion. -ιή [[die Rechte]] (seit Il.); [[δεξιτερός]] [[zur Rechten befindlich]] (ep. poet. seit Il.). — Ableitungen: [[δεξιότης]] [[Geschicklichkeit]], [[Gewandtheit]] (ion. att.). — Von [[δεξιά]]: 1. [[δεξιόομαι]] [[mit der Rechten fassen]], [[bewillkommnen]], [[grüßen]] (''h''. ''Hom''., att.) mit [[δεξίωσις]] [[Begrüßung]] Ph., Plu. usw.), [[δεξιωτικός]] [[bewillkommnend]] (Eust.), [[δεξίωμα]] [[Freundschaftsbezeugung]], [[willkommenes Ding]] (S., E., D. C.; vgl. zum poetischen Gebrauch Chantraine Formation 184ff.; [[varia lectio|v.l.]] δεξίαμα); — 2. δεξιάζομαι [[bewillkommnen]], [[gutheißen]] (LXX, Pap.) nach [[ἀσπάζομαι]].<br />'''Etymology''': Falls, wie sehr wahrscheinlich (Wackernagel Verm. Beiträge 11), aus *δεξιϝός (vgl. s. [[λαιός]], [[σκαιός]]), ist [[δεξιός]] mit gall. ''Dexsiva'' ''dea'' identisch (vgl. Porzig Gliederung 138). Das Keltische und Germanische bieten auch sonst Formen mit ''u̯o''-Suffix, aber ohne -''i''-, z. B. air. ''dess'', got. ''taihswa'', ahd. ''zeso'', ''zesawer'' [[rechts]], idg. *''deḱs''-''u̯o''-. Daneben stehen im Indoiranischen und Baltisch-Slavischen eine ''n''-Ableitung, z. B. aind. ''dákṣiṇa''- (''dakṣiṇá''-), lit. ''dẽšinas'', im Albanischen eine ''t''-Bildung unsicheren Alters, ''djathtë'', vgl. Pedersen KZ 36, 291. — [[δεξιτερός]] = lat. ''dexter''. Vgl. im allg. Porzig 132 und 166, Schwyzer 58 und 472, Benveniste Noms d'agent 118. — Unwahrscheinlich Specht Ursprung 133: alter Stammwechsel ''i'': ''u''. — Weiteres s. [[δέχομαι]].<br />'''Page''' 1,366-367
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：dexiÒj 得克西-哦士<br />'''詞類次數'''：形容詞（53）<br />'''原文字根'''：右 相當於： （[[יָמִין]]&#x200E;）<br />'''字義溯源'''：右邊，右，右手；源自（[[δέχομαι]]）*=領受）。右邊表示尊貴與能力；主耶穌死而復活，被高舉在神的右邊，立為主為基督（參讀 徒2:33,36）<br />'''出現次數'''：總共（54）；太（12）；可（7）；路（6）；約（2）；徒（7）；羅（1）；林後（1）；加（1）；弗（1）；西（1）；來（5）；彼前（1）；啓（9）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 右邊（30） 太20:21； 太20:23； 太22:44； 太25:33； 太26:64； 太27:38； 可10:37； 可10:40； 可12:36； 可14:62； 可15:27； 可16:5； 可16:19； 路1:11； 路20:42； 路22:69； 路23:33； 徒2:25； 徒2:34； 徒7:55； 徒7:56； 羅8:34； 弗1:20； 西3:1； 來1:3； 來1:13； 來8:1； 來10:12； 來12:2； 彼前3:22；<br />2） 右（12） 太5:29； 太5:30； 太5:39； 路6:6； 路22:50； 約18:10； 約21:6； 徒3:7； 啓1:16； 啓10:2； 啓10:5； 啓13:16；<br />3） 右手（10） 太6:3； 太27:29； 徒2:33； 徒5:31； 林後6:7； 啓1:17； 啓1:20； 啓2:1； 啓5:1； 啓5:7；<br />4） （右）手（1） 加2:9；<br />5） 右邊的（1） 太25:34
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[auspicious]], [[dexterous]], [[favourable]], [[fortunate]], [[favorable]], [[of omens]]
}}
{{mantoulidis
|mantxt=Ἀπό ρίζα δεκ τοῦ [[δέχομαι]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.
}}