View source for δύνω

{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0673.png Seite 673]] = [[δύομαι]]. Bei Homer nur praes. u. impft., z. B. Iliad. 15, 219. 17, 202. 392 Odyss. 7, 81. 11, 579. Vgl. [[ἀποδύνω]] und [[ἐξαποδύνω]]. – Xen. An. 2, 2, 3 ἡλίου δύνοντος; Gesetz bei Aesch. 1, 12 πρὸ ἡλίου δύνοντος; Aesch. Suppl. 255 πρὸς δύνοντος ἡλίου; Soph. Phil. 1381 [[ἥλιος]] δύνῃ; Polyb. 9, 15, 9 δύνοντος τούτου (τοῦ ἡλίου); Aelian. V. h. 4, 1 ἡλίου δύνοντος; Paus. 2, 11, 7 μετὰ ἥλιον δύνοντα; Maneth. 4, 87 δύνοντος δ' ἄστροιο σεληναίης; 5, 94 ἢ δύνοντες ὁμοῦ (Mercur u. Mars) ἢ καὶ ὑπόγειοι ἐόντες; 6, 380 κέντρῳ ὕπερθ' ὥρης ἢ καὶ δύνοντι βεβῶτες. Es finden sich die Lesarten δύναντος, δύναντι, δύναντα, δύναντες; wahrscheinlich aber sind diese Aoristformen zu verwerfen, u. überall die Präsensformen δύνοντος u. s. w. vorzuziehen.
}}
{{bailly
|btext=<i>seul. prés., impf. et ao.</i><br /><b>1</b> [[s'enfoncer]], [[se plonger]] : πόντον IL, [[ἐς]] θάλασσαν HDT dans la mer ; δύνοντος ἡλίου XÉN <i>litt.</i> le soleil se plongeant (dans la mer), <i>càd</i> au coucher du soleil ; ἡλίου [[δύναντος]] ÉL après le coucher du soleil;<br /><b>2</b> [[pénétrer dans]], [[entrer dans]] : δ. δόμον OD s'engager dans une maison ; [[ἔντεα]], τεύχεα δύνειν HOM <i>ou</i> [[ἐν]] τεύχεσσιν δύνειν IL revêtir des armes ; <i>fig.</i> [[ἄχος]] ἔδυνεν [[ἦτορ]] IL, ὀδύναι [[δῦνον]] [[μένος]] IL la douleur pénétra dans son cœur.<br />'''Étymologie:''' R. Δυ, cf. [[δύω]], [[δύομαι]].
}}
{{elru
|elrutext='''δύνω:''' (ῡ)<br><b class="num">1</b> [[погружаться]], [[нырять]] (πόντον Hom.; εἰς θάλασσαν Her.); перен. бросаться (εἰς μέσα τὰ [[δεινά]] Plut.);<br /><b class="num">2</b> [[проникать]], [[входить]] (δόμον Hom.; перен. [[ἦτορ]] δῦν᾽ [[ἄχος]] Hom.);<br /><b class="num">3</b> [[надевать]] (τεύχεα и ἐν τεύχεσσιν Hom.);<br /><b class="num">4</b> (о небесных телах), [[заходить]], [[садиться]], (Arst.; ἡλίου δύνοντος Xen., Aeschin. и [[δύναντος]] Polyb.).
}}
{{ls
|lstext='''δύνω''': [[δύομαι]].
}}
{{Autenrieth
|auten=and [[δύω]], fut. δύσω, ipf. δῦνε, iter. [[δύσκε]], aor. 1 ἔδῦσα, aor. 2 [[ἔδῦν]], δῦ, subj. [[δύω]], opt. [[δύη]], inf. [[δῦναι]], [[δύμεναι]], [[part]]. δύντα, perf. δέδῦκε, [[mid]]. [[δύομαι]], fut. [[δύσομαι]], aor. ἐδύσατο, [[δύσετο]], opt. δῦσαίατο: go [[into]] or [[among]], [[enter]], and ([[apparently]] trans.) [[put]] on, [[don]], χιτῶνα, τεῦχεα, θώρηκα, and [[with]] prepositions; [[with]] [[reference]] to [[place]] the [[verb]] is [[either]] abs. ([[ἠέλιος]] δ' ἄῤ ἐδῦ, [[δύσετο]] δ [[ἠέλιος]], [[set]]), or foll. by acc. of [[limit]] of [[motion]], or by prepositions (εἰς, [[εἴσω]], ἐν); freq. πόλεμον, μάχην, ὅμῖλον, so χθόνα [[δύμεναι]], δῦτε θαλάσσης [[εὐρέα]] κόλπον, Il. 18.140; δόμον Ἄιδος [[εἴσω]], Il. 3.322; and of persons, [[δύσεο]] δὲ μνηστῆρας, Od. 17.276, etc.; met., of feelings, [[κάματος]] γυῖα δέδῦκεν, Il. 5.811; Μελέαγρον ἔδῦ [[χόλος]], Il. 9.553; ἐν (adv.) δέ οἱ [[ἦτορ]] δῦν' [[ἄχος]], Il. 19.367; fut. [[act]]. and aor. 1 [[act]]. are trans., ἀπὸ (adv.) μὲν φίλα εἵματα δύσω (σέ), Il. 2.261 ; ἐκ [[μέν]] με εἵματ' ἔδῦσαν, ‘[[stripped]]’ me of, Od. 14.341.
}}
{{Slater
|sltr=[[δύνω]] : =? καταβαίνειν. [[οὐκ]] [[ἄναλκις]] ὡς τόσον ἀγῶνα [[δῦναι]] (at potius ad (O. 1.81) referendum nott. Snell) ?fr. 342.]
}}
{{DGE
|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> impf. y aor. sin aum. <i>Il</i>.11.272, 17.194, <i>Od</i>.15.61, <i>Batr</i>.(1)245, A.R.1.195, Orph.<i>A</i>.537, Q.S.8.275; v. tb. [[δύω]]<br /><b class="num">I</b> intr.<br /><b class="num">1</b> c. compl. de direcc. [[penetrar en]], [[adentrarse en]], [[introducirse]], [[entrar]] c. ac. θεὰ δῦνε σπέος ἠεροειδές <i>Od</i>.13.366, cf. 7.81, <i>h.Ven</i>.58, c. ac. y adv. γῦπε ... [[δέρτρον]] ἔσω δύνοντες dos buitres metiéndose en sus entrañas</i> le comían el hígado <i>Od</i>.11.579, χθόνα δύνουσ' ᾌδος [[εἴσω]] Hes.<i>Sc</i>.151, c. dat. y adv. πᾶς ... οἱ [[εἴσω]] ὀξύσχοινος δῦνε <i>Batr</i>.l.c., c. gen. y adv. μιν ἔσω δύνοντα ... μελάθρου Nonn.<i>D</i>.20.355, c. prep. y ac. τοῦ ... δύνοντος εἰς ἄφαντα κευθμῶνος βάθη Lyc.1277, αἰχμαὶ δ' ἐς χρόα δῦνον Q.S.8.275, πλὴν πέους ... δύνοντος ἐς γλουτῶν μυχούς Ps.Archil.290.3, c. prep. y gen. τὸ ὕδωρ τὸ ἀπὸ τῶν ὑετῶν κατὰ τῆς γῆς δῦνον el agua de las lluvias que se filtra en la tierra</i> Alex.Aphr.<i>in Mete</i>.56.6<br /><b class="num">•</b>c. compl. sobreentendido [[penetrar]] a través de la piel δύνει ... [[ἀλοιφή]] <i>Il</i>.17.392<br /><b class="num">•</b>fig. [[meterse en]], [[llegar a]] τοὺς ἐν ἔρωτι ὅρκους μὴ δύνειν οὔατ' ἐς ἀθανάτων que los juramentos de amor no llegan a oídos de los dioses</i> Call.<i>Epigr</i>.25.4<br /><b class="num">•</b>[[meterse]], [[ocultarse]], [[esconderse]] τὸ μὴ δῦνόν ποτε πῶς ἄν τις λάθοι; Heraclit.B 16, <οἳ δ' εἰς φάρ>αγγ' ἔδυνον E.<i>Fr</i>.495.36, ἡ δὲ τεκούσης δύνει ἔσω κόλπους Call.<i>Dian</i>.71, οἱ ... μύες ... κατὰ τῶν ὀπῶν ἔδυνον Aesop.81.1.<br /><b class="num">2</b> c. compl. ref. a ríos, mares [[sumergirse]], [[hundirse]], [[ocultarse en]] δῦνε δὲ πόντον ἰών <i>Il</i>.15.219, cf. Nonn.<i>D</i>.1.30, ἄστρα ... δῦνεν ῥόον Ὠκεανοῖο Orph.<i>A</i>.537 (pero cf. I 3), ἐν ... τῷ Εὐφράτῃ ... τὰ [[ἄνθη]] δύνειν Thphr.<i>HP</i> 4.8.10, ἡ ... αἴθυια ... ἐπὶ τοῦ βυθοῦ δύνει Aesop.181.1, cf. Arr.<i>Ind</i>.6.3, οἱ ... κοντοὶ κατὰ τοῦ πηλοῦ δύνοντες Arr.<i>Ind</i>.41.4, ὑπὸ κεύθεσι λίμνης δύνεις Opp.<i>H</i>.4.37<br /><b class="num">•</b>fig. καλὸν τὸ δῦναι ἀπὸ κόσμου πρὸς θεόν Ign.<i>Rom</i>.2.2, τὸν κόσμον ... κινδυνεύοντα εἰς τὸν τῆς ἀνομοιότητος δύνειν τόπον Ath.Al.<i>Inc</i>.43.<br /><b class="num">3</b> de astros [[ponerse]], [[ocultarse]] ἐπὴν ... Πληιάδες ... δύνωσιν Hes.<i>Op</i>.615, cf. <i>Fr</i>.289, Democr.B 14.3, Arist.<i>Mete</i>.373<sup>b</sup>13, [[LXX]] <i>Ec</i>.1.5, Arat.617, <i>PHib</i>.27.52 (III a.C.), <i>POxy</i>.235.15 (I a.C.), Str.3.1.5, Ath.19d, Plu.2.203e, <i>Orac.Sib</i>.3.94, Eus.<i>PE</i> 6.10.27, Iust.Phil.<i>Dial</i>.131.3, Plot.3.1.6, Nonn.<i>D</i>.7.298<br /><b class="num">•</b>en part., en frases hechas πρὸς ἥλιον δύνοντα hacia poniente</i> Hippon.7.5, cf. Hdt.3.114, Hp.<i>Aër</i>.1, πρὸς ἡλίου δύνοντος Hdt.9.14, Paus.2.25.1, cf. A.<i>Supp</i>.255, [[ἅμα]] ἡλίῳ δύνοντι al ponerse el sol</i> X.<i>An</i>.2.2.13, <i>HG</i> 1.6.21, Aen.Tact.7.2, ἡλίου δύνοντος X.<i>An</i>.2.2.3, Thphr.<i>Vent</i>.16, <i>PMag</i>.4.333, cf. [[LXX]] 3<i>Re</i>.22.36, Plb.6.34.8, <i>H.Mon</i>.10.12, πρὸ ἡλίου δύνοντος antes de la puesta del sol</i> Decr. en Aeschin.1.12<br /><b class="num">•</b>part. subst. neutr. τὸ δῦνον lugar de ocultación</i> de un astro <i>POxy.Astr</i>.4277.1.1.28 (II/III d.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. ἀνέτειλε ... ὡς ὁ ἥλιος ἀπὸ Μακεδονίας ... πρὶν ἔδυνε κατὰ Βαβυλῶνα de Alejandro Magno, Pall.<i>Gent.Ind</i>.2.1.<br /><b class="num">4</b> fig., c. ac. de un n. colect. [[integrarse]], [[entrar a formar parte de]] ἔτι κουρίζων ... δῦνεν ὅμιλον ἡρώων A.R.1.195.<br /><b class="num">II</b> tr.<br /><b class="num">1</b> c. suj. de pers. y ac. de armas o vestidos [[revestirse de]], [[ponerse]] ὁ δ' ἄμβροτα τεύχεα δῦνε <i>Il</i>.17.194, θώρηκα περὶ στήθεσσιν ἔδυνε Hes.<i>Sc</i>.124, cf. A.R.1.627, Orph.<i>A</i>.519, χρυσὸν δ' αὐτὸς ἔδυνε περὶ χροΐ <i>Il</i>.8.43, χιτῶνα περὶ χροΐ ... δῦνεν <i>Od</i>.15.61.<br /><b class="num">2</b> fig. de sentimientos [[cubrir]], [[invadir]] ὀδύναι δῦνον μένος Ἀτρεΐδαο <i>Il</i>.11.268, 272, cf. A.R.1.263, 4.724.
}}
{{StrongGR
|strgr=or dumi prolonged forms of an [[obsolete]] [[primary]] duo (to [[sink]]) to go "[[down]]": [[set]].
}}
{{grml
|mltxt=[[δύνω]] (AM)<br />δύω.
}}
{{lsm
|lsmtext='''δύνω:''' βλ. [[δύω]].
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：dÚnw 低挪<br />'''詞類次數'''：動詞（2）<br />'''原文字根'''：滑脫<br />'''字義溯源'''：落下，沉落，落；源自（[[δυσφημία]]）X*=沉）<br />'''出現次數'''：總共（2）；可（1）；路（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 落（2） 可1:32； 路4:40
}}
{{elmes
|esmgtx=[[ocultarse]] el sol δεῦρό μοι, ὁ μέγιστος ἐν οὐρανῷ, ... ὁ δύνων ἐν τῷ λιβιβόρῳ τοῦ οὐρανοῦ <b class="b3">ven junto a mí, el más grande en el cielo, el que se oculta en el oeste del cielo</b> P III 136 ἐπικαλοῦμαί σε, τὸν μέγιστον θεόν, ... δύνοντα τῷ λιβί <b class="b3">te invoco a ti, el dios más grande, el que se oculta en el oeste</b> P IV 1604 P IV 1645 P XIV 2 χαῖρέ μοι, ... ὁ καθ' ἡμέραν γεννώμενος νέος καὶ γέρων δύνων <b class="b3">te saludo a ti, el que cada día nace joven y se oculta anciano</b> P XXXVI 219 asoc. al momento de actuar τίθεσαι ἡλίου δύνοντος παρὰ ἀώρου ἢ βιαίου θήκην <b class="b3">ponlo cuando se oculte el sol junto a la tumba de uno muerto prematuramente o de forma violenta</b> P IV 333 ἐξήγησις αὐτοῦ πρὸ<ς> ἥλιον δύνοντα <b class="b3">súplica a éste hacia la puesta de sol</b> P VIII 73 
}}