View source for χρεώ

{{LSJ1
|Full diacritics=χρεώ
|Medium diacritics=χρεώ
|Low diacritics=χρεώ
|Capitals=ΧΡΕΩ
|Transliteration A=chreṓ
|Transliteration B=chreō
|Transliteration C=chreo
|Beta Code=xrew/
|Definition=Ep. χρειώ, gen. οῦς, ἡ, less freq. neut., <span class="bibl">Il.10.142</span>, <span class="bibl">Od.2.28</span>, <span class="bibl">5.189</span> (where [[τόσον]] agrees with [[χ]].), <span class="bibl">4.312</span>, <span class="bibl">Il.10.85</span>, <span class="bibl">11.606</span>, perhaps <span class="bibl">9.197</span>,<span class="bibl">608</span>, <span class="bibl">21.322</span>, <span class="bibl">23.308</span>, <span class="bibl">Od.4.707</span>; <span class="sense"><span class="bld">A</span> τὸ χ. <span class="title">Inscr.Prien.</span>9), al. (ii/i B. C.): (χρή, χρεία):—[[want]], [[need]]; <b class="b3">ἦ τι μάλα χρεώ</b> of a truth there is much [[need]], <span class="bibl">Il.9.197</span>; <b class="b3">χρειοῖ ἀναγκαίῃ</b> by dire [[necessity]], <span class="bibl">8.57</span>; ἀναγκαίης ὕπο χρειοῦς φεύγοντες <span class="bibl">Sol.[36.9]</span> ap.<span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>12.4</span>: c. gen., <b class="b3">ἵν' οὐ χρεὼ πείς ματός ἐστιν</b> where there is no [[need of]] a cable, <span class="bibl">Od.9.136</span>; <b class="b3">χρειὼ ἱκάνεται</b> [[want]], [[necessity]] arises, <span class="bibl">Il.10.118</span>, cf. <span class="bibl">142</span>, <span class="bibl">Od.6.136</span>; εἴ ποτε δὴ αὖτε χρειὼ ἐμεῖο γένηται <span class="bibl">Il.1.341</span>; χρειὼ βεβίηκεν Ἀχαιούς <span class="bibl">10.172</span>; τίπτε δέ σε χρειὼ δεῦρ' ἤγαγε; . . δήμιον ἦ ἴδιον; <span class="bibl">Od.4.312</span>; <b class="b3">ὅτε με χρειὼ τόσον ἵκοι</b> if so great a [[need]] should come upon me, <span class="bibl">5.189</span>; τίνα χρειὼ τόσον ἵκει; <span class="bibl">2.28</span>; also <b class="b3">ἐμὲ δὲ χρεὼ γίγνεται αὐτῆς</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τῆς νηός, χρεὼ γίγνεται</b> being = [[χρή]] <span class="bibl">1.2</span>) <span class="bibl">4.634</span>; even οὐδέ τί μιν χρεὼ ἔσται τυμβοχόης <span class="bibl">Il.21.322</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> used by Hom. ellipt., [[χρεώ]] c. acc. pers., <b class="b3">τίπτε δέ σε χρεώ</b> (''[[sc.]]'' [[ἱκάνει]]); <span class="bibl">Od.1.225</span>, <span class="bibl">Il. 10.85</span>: followed by a gen., <b class="b3">οὔ τί με ταύτης χρεὼ τιμῆς</b> [[need of]] it touches me not, <span class="bibl">9.608</span>; χρεὼ βουλῆς ἐμὲ καὶ σέ <span class="bibl">10.43</span>, cf. <span class="bibl">9.75</span>; τί δέ σε χρεὼ ἐμεῖο; <span class="bibl">11.606</span>: also c. inf., <b class="b3">τὸν δὲ μάλα χρεὼ ἑστάμεναι κρατερῶς</b> he [[needs]] must stand firm, ib.<span class="bibl">409</span>; οὐδέ τί μιν χρεὼ νηῶν ἐπιβαινέμεν <span class="bibl">Od.4.707</span>, cf. <span class="bibl">Il.18.406</span>, <span class="bibl">Od.15.201</span>, <span class="bibl">A.R.1.649</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> = [[χρεών]], [[necessity]], [[destiny]], [[fate]], <span class="bibl">A.R.1.440</span>; ἡ εἰς τὸ χ. μετάστασις <span class="title">Inscr.Prien.</span>99, al. (ii/i B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[oracle]], [[prophecy]], χρειὼ θεσπίζων μεταμώνιον <span class="bibl">A.R.1.491</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> = [[χρέος]] or [[χρῆμα]], [[affair]], [[object]], <span class="bibl">Id.4.191</span>; simply, [[thing]], <span class="bibl">Id.3.33</span>.—The word is mostly Ep.— Hom. uses both forms [[χρεώ]] and [[χρειώ]]: but in the ellipt. phrase, mentioned <span class="bibl">1.2</span>, he always has [[χρεώ]], as monosyll.:—in <span class="bibl">Il.11.606</span> [[χρεώ]] before a vowel is used short:—[[χρεώ]] is disyll. in <span class="bibl">Parm.1.28</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1371.png Seite 1371]] ἡ, ep. [[χρειώ]], gen. χρεόος, zsgz. χρεοῦς, – [[Bedürfniß]], Bedarf, Nothdurft, [[Noth]], dah. Verlangen, dringender Wunsch; oft bei Hom.: ἦ τι [[μάλα]] [[χρεώ]], fürwahr, Etwas ist sehr Noth, Il. 9, 197, vgl. 10, 172; χρειοῖ ἀναγκαίῃ, aus dringender, zwingender Noth, 8, 57; χρειὼ [[ἐμεῖο]], das Bedürfniß meiner, Verlangen, Sehnsucht nach mir, 1, 341, vgl. Od. 4, 634; ἵν' οὐ χρεὼ πείσματός ἐστιν, wo kein Ankertau Noth thut, 9, 136; – χρειὼ ἱκάνεται, das Bedürfniß kommt, entsteht, Il. 10, 118. 142. 11, 610 Od. 6, 136; auch χρειὼ γίγνεται, Il. 1, 341; – c. acc. der Person, ὅτε με χρειὼ τόσον ἵκοι Od. 5, 189; [[τίνα]] χρειὼ τόσον ἵκει 2, 28; ἐμὲ δέ χρεὼ γίγνεται [[νηός]], mich trifft, überkommt das Bedürfniß des Schiffes, 4, 634, wo γίγνεσθαι wie ein Verbum der Bewegung mit dem acc. verbunden ist; und sogar bei εἶναι steht dieser acc., [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ ἔσται τυμβοχοῆς Il. 21, 322; – mit Auslassung des Verbums steht so nur [[χρεώ]], nicht [[χρειώ]]: [[τίπτε]] δέ σε [[χρεώ]]; ''[[sc.]]'' ἱκάνει od. ἔχει, warum doch trifft dich die Noth? Od. 1, 225 Il. 10, 85; u. wie hier auch χρή stehen könnte, so wird [[χρεώ]] τινά τινος wie χρή construirt, [[οὔτι]] με ταύτης χρεὼ τιμῆς, mich trifft das Bedürfniß dieser Ehre nicht, ich bedarf ihrer nicht, sie thut mir nicht Noth, 9, 608; eben so χρεὼ [[βουλῆς]] ἐμὲ καὶ σέ, mir und dir thut guter Rath Noth, 10, 43; [[μάλα]] δὲ χρεὼ πάντας Ἀχαιοὺς ἐσθλῆς καὶ πυκινῆς [[βουλῆς]] 9, 75; τί δέ σε χρεὼ [[ἐμεῖο]]; was bedarfst du meiner? 11, 601; statt des gen. steht auch der inf., τὸν δὲ [[μάλα]] χρεὼ ἑστάμεναι κρατερῶς, den trifft sehr das Bedürfniß, dem thut es sehr Noth, fest zu stehen, 11, 409, wo ebenfalls [[χρεώ]] ganz gleich mit χρή construirt ist; vgl. τῷ με [[μάλα]] χρεὼ Θέτιδι [[ζωάγρια]] τίνειν 18, 406; τῷ [[καί]] σε διδασκέμεν [[οὔτι]] [[μάλα]] [[χρεώ]] 23, 308; [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ [[νηῶν]] ἐπιβαινέμεν Od. 4, 707; ἐμὲ δὲ χρεὼ [[θᾶσσον]] ἱκέσθαι 15, 201; einmal findet sich solche Ellipse auch bei Eur. Hec. 970, vgl. Vors. Eur. Or. 659. – Sp. auch = das Geschäft, [[ἤδη]] γὰρ χρειὼ κεκράανται Ap. Rh. 4, 193. – Nothwendigkeit, Schicksal, [[θελκτήριος]] χρειω πόθοιο ib. 3, 33. – [Χρεώ ist bei Hom. immer einsylbig auszusprechen, u. Il. l 1, 606 vor einem Vocale sogar kurz gebraucht.]
}}
{{bailly
|btext=χρεόος, <i>att.</i> χρεοῦς (ἡ) :<br />besoin, nécessité : χρειοῖ (<i>ion. p.</i> χρεοῖ) ἀναγκαίῃ IL par l'effet d'une dure nécessité ; • avec le gén. : ἵν’ [[οὐ]] χρεὼ πείσματός ἐστι OD là où il n’est pas besoin de câble ; [[χρειώ]] με ἵκει τινός OD <i>ou</i> [[χρειώ]] με ἱκάνεται IL, OD <i>ou</i> γίγνεται IL <i>ou</i> [[ἐστί]] τινος IL j’ai besoin de qch ; [[τίπτε]] [[δέ]] [[σε]] [[χρεώ]] ; IL quel besoin as-tu de cela ? τί [[δέ]] [[σε]] χρεὼ [[ἐμεῖο]] ; IL qu’as-tu besoin de moi ? χρεὼ βουλῆς ἐμὲ καὶ [[σέ]] IL nous avons, toi et moi, besoin de prudence ; • avec une prop. inf. : [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ [[νηῶν]] [[ἐπιβαινέμεν]] OD il n’est pas besoin qu'il monte sur des navires.<br />'''Étymologie:''' R. Χρα, prendre ; cf. [[χράω]]², [[χρεία]], [[χρέος]].
}}
{{elru
|elrutext='''χρεώ:''' эп. [[χρειώ]], οῦς ἡ [[χρή]] (εω односложно; ω перед гласным = ο) надобность, необходимость (τινος Hom.): χρειοῖ ἀναγκαίῃ Hom. в силу неотвратимой необходимости; χ. ἵκει, ἱκάνεται или ἱκάνει τινά Hom. у кого-л. возникает необходимость; [[τίπτε]] δέ σε χ.; Hom. что тебе нужно?; χ. [[βουλῆς]] ἐμὲ καὶ σέ Hom. и я, и ты нуждаемся в совете.
}}
{{ls
|lstext='''χρεώ''': Ἐπεικ. [[χρειώ]], γεν. οῦς, ἡ, ἴδε ἐν τέλ. ([[χρέος]], [[χρεία]])· -[[ἔλλειψις]], [[ἀνάγκη]]· [[ὅθεν]], ἐπιθυμία, [[πόθος]], ἐπείγουσα ἐπιθυμία, συχν. παρ’ Ὁμ.· ἦ τι [[μάλα]] [[χρεώ]], [[ὄντως]] ὑπάρχει [[μεγάλη]] τις [[ἀνάγκη]], Ἰλ. Ι. 197, πρβλ. Κ. 172· χρειεῖ ἀναγκαίῃ, [[ἕνεκα]] τῆς σκληρᾶς ἀνάγκης, Θ. 57· μετὰ γενικ., χρειὼ ἐμεῖο, [[ἔλλειψις]], [[ἀνάγκη]] ἐμοῦ, Α. 341, πρβλ. Ὀδ. Δ. 634· ἵν’ οὐ χρεὼ πείσματος ἐστιν, [[ὅταν]] δὲν ὑπάρχῃ [[ἀνάγκη]] καλῳδίου Ι. 136. 2) [[χρειώ]] ἱκάνεται, ἐγείρεται, παρουσιάζεται [[ἀνάγκη]], <br />Ἰλ. Κ. 118, 142, Ὀδ. Ζ. 136· οὕτω, χρειὼ γίγνεται Ἰλ. Α. 341· χρειὼ βεβίηκεν Ἀχαιοὺς Κ. 172· [[τίπτε]] δέ σε [[χρειώ]] δεῦρ’ ἤγαγε; Ὀδ. Δ. 312. 3) χρ. ἱκάνει τινά, ἐπέρχεται εἴς τινα, ὅτι με χρειὼ τόσον ἵκοι Ε. 189· τίνα χρειὼ τόσον ἵκει; Β. 28· [[ὡσαύτως]], ἐμὲ δὲ χρεὼ γίγνεται αὐτῆς (ἐξυπακ. τῆς [[νηός]], [[ἔνθα]] τὸ χρεὼ γίγνεται = χρὴ Ι. 2), Δ. 634· [[προσέτι]], [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ ἔσται τυμβοχόης Ἰλ. Φ. 322. 4) [[ἐντεῦθεν]], ἡ [[συνήθης]] παρ’ Ὁμήρῳ ἐλλειπτικὴ [[χρῆσις]] τοῦ χρεὼ μετ’ αἰτ. προσ., [[τίπτε]] δέ σε χρεὼ (ἐξυπακ. ἱκάνει); Ὀδ. Α. 225, Ἰλ. Κ. 85· ἐν τῇ φράσει [[ταύτῃ]] τὸ χρεὼ [[συχνάκις]] συνάπτεται μετὰ γεν., [[οὔτε]] με ταύτης χρεὼ [[τιμῆς]], δέν με κατέχει [[ἀνάγκη]] ταύτης τῆς [[τιμῆς]], δηλ. «οὐ χρείαν ἔχω τῆς τε τῶν Ἑλλήνων καὶ τῆς Ἀγαμέμνονος [[τιμῆς]]» (Σχόλ.), Ἰλ. Ι. 608· χρεὼ βουλῆς ἐμὲ καὶ σὲ Κ. 43, πρβλ. Ι. 75· τί δέ σε χρειὼ ἐμεῖο; Λ. 606· ― [[ὡσαύτως]] μετ’ ἀπαρ., τὸν δὲ [[μάλα]] χρεὼ ἐστάμεναι κρατερῶς, [[εἶναι]] [[μεγάλη]] [[ἀνάγκη]] νὰ σταθῇ ἰσχυρῶς, Ἰλ. Λ. 409· [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ [[νηῶν]] ἐπιβαινέμεν Ὀδ. Δ. 707· πρβλ. Ἰλ. Σ. 406, Ὀδ. Ο. 201, Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 649· ― ἐκ τῶν Ἀττ. ὁ Εὐρ. ἐμιμήθη [[ἅπαξ]] τὴν ἔλλειψιν ταύτην, ἀλλὰ τίς [[χρεία]] σ’ ἐμοῦ; Ἑκ. 976, [[ἔνθα]] πρβλ. Πόρσ. εἰς Εὐρ. Ὀρ. 659, καὶ ἴδε χρὴ Ι. 2. ΙΙ. ὡς τὸ [[χρεών]], [[ἀνάγκη]], [[μοῖρα]], Ἀπολλ. Ρόδ. Γ. 33, κ. ἀλλ. ΙΙΙ. ὡς τὸ χρεός, [[ὑπόθεσις]], [[ἐργασία]], [[αὐτόθι]], Δ. 191· ― Ἡ [[λέξις]] [[εἶναι]] Ἐπική. ― Ὁ Ὅμηρ. ποιεῖται ἐπ’ ἴσης χρῆσιν ἀμφοτέρων τῶν τύπων χρεὼ καὶ [[χρειώ]]· ἀλλ’ ἐν τῇ ἐλλειπτικῇ φράσει τῇ μνημονευθείσῃ ἀνωτέρω Ι. 3, ἔχει ἀείποτε [[χρεώ]], καὶ τοῦτο ὡς μονοσύλλ.· ― [[ἐντεῦθεν]] ἐν Ἰλ. Λ. 606, χρεὼ πρὸ φωνήεντος κεῖται ὡς βραχύ, πρβλ. Näke Χοιρίλ. σ. 161.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[χρεώ]], Il. 11.606, [[χρειώ]] ([[χρή]]): [[want]], [[need]], [[necessity]]; χρειοῖ ἀναγκαίῃ, Il. 8.57; ἐστὶ, γίγνεται (cf. opus est), w. gen. of [[thing]] and acc. of [[person]], [[also]] freq. ικει, ἱκάνει, ἱκάνεται, Od. 6.136; [[χρέω]] [[without]] [[ἐστί]] or ἱκάνει, [[like]] [[χρή]], [[τίπτε]] δέ σε [[χρεώ]]; Od. 1.225.
}}
{{grml
|mltxt=και επικ. τ. [[χρειώ]], -όος και -<i>οῦς</i>, ἡ, και σπαν. τ. ουδ. [[χρεώ]], τὸ, Α<br /><b>1.</b> [[χρεία]], [[ανάγκη]]<br /><b>2.</b> [[στέρηση]], [[έλλειψη]]<br /><b>3.</b> [[επιθυμία]] για [[κάτι]]<br /><b>4.</b> [[προφητεία]], [[χρησμός]] («χρειὼ θεσπίζων μεταμώνιον», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>5.</b> [[ενασχόληση]]<br /><b>6.</b> <b>μτφ.</b> [[μοίρα]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «χρειὼ γίγνεται [ή ἱκάνεται]» — γεννάται, υπάρχει [[ανάγκη]] (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «χρειὼ ἱκάνει τινά» — παρουσιάζεται [[ανάγκη]] σε κάποιον (<b>Ομ. Οδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Σπάνιος, [[επικός]] [[κυρίως]], τ. θηλ. ον., σχηματισμένος από το θ. του τ. <i>χρή</i> «[[πρέπει]], χρειάζεται», με κατάλ. -<i>ώ</i> τών θηλ. (<b>πρβλ.</b> <i>πειθ</i>-<i>ώ</i>, <i>φειδ</i>-<i>ώ</i>), [[αντί]] ενός <i>χρη</i>-<i>ώ</i> (<b>πρβλ.</b> [[χρέος]] / [[χρεῖος]] [[αντί]] [[χρῆος]]). Ο τ. [[χρεώ]], σπανιότερα και σε μτγν. μόνο [[κείμενα]], απαντά και ως ουδ., πιθ. με συμφυρμό [[προς]] τον τ. [[χρεών]] (<i>το</i>). Η λ., [[τέλος]], χρησιμοποιείται και συντάσσεται με τον ίδιο τρόπο όπως και ο τ. <i>χρή</i>, ενώ, όσον αφορά τη σημ. της, δήλωνε αρχικά την [[ανάγκη]], την [[έλλειψη]] και αργότερα έλαβε και τις σημ. «[[μοίρα]]» και «[[υπόθεση]], [[χρέος]], [[ενασχόληση]]» (για τις σημ. αυτές, <b>πρβλ.</b> τα ομόρριζα [[χρεών]] και [[χρῆμα]], αντίστοιχα)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''χρεώ:''' Επικ. [[χρείω]], γεν. <i>-οῦς</i>, ἡ ([[χρέος]], [[χρεία]])·<br /><b class="num">1.</b> [[έλλειψη]], [[ανάγκη]]· απ' όπου, [[επιθυμία]], [[λαχτάρα]], επείγουσα [[επιθυμία]], σε Όμηρ.· ἦ τι [[μάλα]] [[χρεώ]], για [[κάτι]] που είναι πραγματικά [[πολύ]] αναγκαίο, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>χρειοῖ ἀναγκαίῃ</i>, εξαιτίας τρομερής ανάγκης, στο ίδ.· με γεν., <i>χρειὼἐμεῖο</i>, [[έλλειψη]], [[ανάγκη]] για μένα, σε Όμηρ.<br /><b class="num">2.</b> <i>χρειὼ ἱκάνεται</i>, [[έλλειψη]], [[ανάγκη]] που επέρχεται, στον ίδ.· <i>τίπτεδέ σε χρειὼ δεῦρ' ἤγαγε;</i> σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">3.</b> [[χρέω]] ἱκάνει τινά, έρχεται κατά πάνω του, <i>ἐμὲ δὲ χρεὼ γίγνεται αὐτῆς</i> (ενν. τῆς [[νηός]]), έχω [[ανάγκη]] [[καθώς]] ένα [[πλοίο]] έρχεται κατά πάνω μου, σε Ομήρ. Ιλ.· [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ [[ἔσται]] τυμβοχοῆς, δεν έχει [[ανάγκη]] από τάφο να πέσει πάνω του, στο ίδ.<br /><b class="num">4.</b> απ' όπου η ελλειπτική [[χρήση]] του [[χρεώ]], με αιτ. προσ., [[τίπτε]] δέ σε χρεὼ (ενν. <i>ἱκάνει</i>)<i>;</i> σε Όμηρ.· με γεν. πράγμ., οὔ τί με [[ταύτης]] χρεὼ [[τιμῆς]], η [[ανάγκη]] αυτής της [[τιμής]] δεν με αγγίζει [[καθόλου]], σε Ομήρ. Ιλ.· χρεὼ [[βουλῆς]] ἐμὲ καὶ σέ, στο ίδ.· επίσης με απαρ., τὸν χρεὼ ἑστάμεναι [[κρατερῶς]], είναι [[μεγάλη]] [[ανάγκη]] να σταθεί [[σταθερά]], στο ίδ.· οὐδέτί μιν χρεὼ [[νηῶν]] [[ἐπιβαινέμεν]], σε Ομήρ. Οδ. (το [[χρέω]], σε Όμηρ. είναι μονοσύλλαβο).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[χρέος]], [[χρεία]]<br /><b class="num">1.</b> [[want]], [[need]]; [[hence]] [[desire]], [[longing]], [[urgent]] [[wish]], Hom.; ἦ τι [[μάλα]] [[χρεώ]] of a [[truth]] [[something]] is [[much]] needed, Il.; χρειοῖ ἀναγκαίῃ by [[dire]] [[necessity]], Il.; c. gen., χρειὼ [[ἐμεῖο]] [[want]], [[need]] of me, Hom.<br /><b class="num">2.</b> χρειὼ ἱκάνεται [[want]], [[necessity]] arises, Hom.; so, χρειὼ γίγνεται Il.; [[τίπτε]] δέ σε χρειὼ δεῦρ' ἤγαγε; Od.<br /><b class="num">3.</b> χρ. ἱκάνει τινά [[comes]] [[upon]] him, ἐμὲ δὲ χρεὼ γίγνεται αὐτῆς (''[[sc.]]'' τῆς νηόσ) [[need]] of the [[ship]] [[comes]] [[upon]] me, Il.; [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ [[ἔσται]] τυμβοχοῆς nor [[will]] [[need]] of a [[grave]] be [[felt]] by him, Il.<br /><b class="num">4.</b> [[hence]] the elliptical use of [[χρεώ]] c. acc. pers., [[τίπτε]] δέ σε [[χρεώ]] (''[[sc.]]'' ἱκάνεἰ; Hom.; c. gen. rei, [[οὔτι]] με [[ταύτης]] χρεὼ [[τιμῆς]] [[need]] of it touches me not, Il.; χρεὼ [[βουλῆς]] ἐμὲ καὶ σέ Il.;—also c. inf., τὸν χρεὼ ἑστάμεναι [[κρατερῶς]] he needs must [[stand]] [[firm]], Il.; [[οὐδέ]] τί μιν χρεὼ [[νηῶν]] [[ἐπιβαινέμεν]] Od. [[χρέω]] in Hom. is a monosyll.]
}}