View source for ἀλεκτρυών

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀλεκτρυών
|Medium diacritics=ἀλεκτρυών
|Low diacritics=αλεκτρυών
|Capitals=ΑΛΕΚΤΡΥΩΝ
|Transliteration A=alektryṓn
|Transliteration B=alektryōn
|Transliteration C=alektryon
|Beta Code=a)lektruw/n
|Definition=[ᾰ], όνος, ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[cock]], [[rooster]], Thgn.864, etc., cf. Arist.HA536a28, etc.; [[ἤδη ἀλεκτρυόνων ᾀδόντων]] = when the cocks are already [[crow]]ing, at cock-crow, Pl.Smp.223c.<br><span class="bld">2</span> [[ἀλεκτρυὼν νομάς]] or [[ἀλεκτρυὼν νομαδικός]] = [[guinea hen]], [[guinea fowl]], Luc. Nav.23.<br><span class="bld">II</span> ἡ, [[hen]], Ar.Nu.663, Fr.185, Pl.Com.19.20, Theopomp. Com.9, etc.
}}
{{DGE
|dgtxt=-όνος, ὁ, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> ἐλε&lt;κ&gt;τρυϝών <i>GV</i> 210 <br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br />orn.<br /><b class="num">1</b> ὁ ἀλεκτρυών [[gallo]] Thgn.864, τῷ Ἀσκληπιῷ ὀφείλομεν ἀσκληπιόνα Pl.<i>Phd</i>.118a, cf. Arist.<i>HA</i> 504<sup>b</sup>11, 536<sup>a</sup>28, Plb.6.5.8, [[LXX]] 3<i>Ma</i>.5.23, <i>IUrb.Rom</i>.148.16 (II/III d.C.), ἀλεκτρυόνες τέλειοι <i>POxy</i>.1207.8 (II d.C.), ἀλεκτρυόνων ᾀδόντων = <i>al canto del gallo</i> Pl.<i>Smp</i>.223c, en ofrendas votivas μικρὸν ἀλεκτρυόνα καὶ ἄλλα χαλκώματα <i>ID</i> 1417B.2.55, cf. 1443C.8 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b> ἡ ἀλεκτρυών [[gallina]] Ar.<i>Nu</i>.663, <i>Fr</i>.193, 194, Pl.Com.293, Theopomp.Com.10, Hsch., <i>EM</i> α 792.<br /><b class="num">2</b> [[ἀλεκτρυὼν ὁ νομαδικός]] = [[pintada]], [[gallina faraona]], [[Numida meleagris]] (L.), Luc.<i>Nau</i>.23.<br /><b class="num">3</b> [[penacho]] del [[casco]] <i>EM</i> α 792.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀλέξω]].
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0092.png Seite 92]] όνος, ὁ, [[Hahn]], zuerst bei Theogn. 1096, vgl. Aristonic. Schol. Il. 17, 602; Plat. u. A.; auch ἡ, Henne, Ar. Nub. 662; comic. bei Athen. IX, 373 f.
}}
{{bailly
|btext=όνος (ὁ, ἡ)<br />[[coq]], [[poule]], <i>oiseau</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ἀλέκτωρ]].
}}
{{elnl
|elnltext=[[ἀλεκτρυών]] -όνος, ὁ, ἡ [[ἀλέκτωρ]]<br /><b class="num">1.</b> m. haan;. [[ἀλεκτρυὼν νομαδικός]] ‘Numidische haan’ (= [[parelhoen]]) = N ομάς ἀ.<br /><b class="num">2.</b> f. [[kip]], [[hen]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἀλεκτρυών:''' όνος (ᾰ)<br /><b class="num">1</b> ὁ [[петух]] Arst., Luc.: τῷ Ἀσκληπιῷ ὀφείλειν ἀλεκτρυόνα Plat. задолжать петуха Асклепию, т. е. [[выздороветь]] (в благодарность за выздоровление Асклепию приносился в жертву петух);<br /><b class="num">2</b> ἡ [[курица]] Arph.
}}
{{etym
|etymtx=-όνος<br />Grammatical information: m. f.<br />Meaning: [[cock]] (Thgn.).<br />Dialectal forms: Myc. [[arekuturuwo]] /[[Alektruon]]/ PN.<br />Origin: GR [a formation built with Greek elements]X [probably]<br />Etymology: The word seems built on [[ἀλέκτωρ]], <b class="b3">-ορος</b> m. [[cock]] (Pi.) with the suffix <b class="b3">-υων</b>, as in [[ἀλκυών]]?; a little surprising as the suffix is rare. [[ἀλέκτωρ]] is the agent noun of [[ἀλέξω]] [[ward off]] ([[quod vide|q.v.]]).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[from [[ἀλέκτωρ]]<br /><b class="num">I.</b> masc., a [[cock]], Theogn., etc.<br /><b class="num">II.</b> fem. = [[ἀλεκτρύαινα]], a hen, Ar.
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀλεκτρυών]] (-όνος), ο, η (Α)<br /><b>1.</b> (<b>το αρσ.</b>) [[πετεινός]], [[κόκορας]]<br /><b>2.</b> <b>το θηλ.</b> όρνιθα, [[κότα]]<br /><b>3.</b> στη Μυκηναϊκή η [[λέξη]] μαρτυρείται έμμεσα με το όνομα <i>Ἀλεκτρυών</i>.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Παρεκτεταμένος τ. της λ. [[ἀλέκτωρ]] που σχηματίστηκε αναλογικά [[προς]] λ. όπως [[ἀλκυών]], <i>Γηρυών</i> κ.ά.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀλεκτρύαινα]], [[ἀλεκτρυόνειος]], <i>ἀλεκτρυόνιο</i>, [[ἀλεκτρυώδης]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ἀλεκτρυονίς]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀλεκτρυονοπώλης]], <i>ἀλεκτρυονοπωλητήριον</i>. [[ἀλεκτρυονοτρόφος]], [[ἀλεκτρυοφώνιον]]<br />(<b>μσν. νεοελλ.</b>) <i>ἀλεκτρυομαντεία</i>].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀλεκτρυών:''' [ᾰ], -όνος, ὁ,<br /><b class="num">I.</b> [[κόκκορας]], σε Θέογν. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> = ἡ [[ἀλεκτρύαινα]], όρνιθα, [[κότα]], σε Αριστοφ.
}}
{{ls
|lstext='''ἀλεκτρυών''': [ᾰ], όνος, ὁ, [[ἀλέκτωρ]], gallus gallinaceus, Θέογν. 864, κτλ.· πρβλ. Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 4. 9. 14, κτλ.· ἀλεκτρυόνων ᾀδόντων, καθ’ ἣν ὥραν..., Πλάτ. Συμπ. 223C. ΙΙ. ἡ, = [[ἀλεκτρύαινα]], ἡ [[ὄρνις]], Ἀριστοφ. Νεφ. 663, Ἀποσπ. 237, Πλάτ. Κωμ. ἐν «Δαιδάλῳ» 1, Θεόπομπ. Κωμ. ἐν «Εἰρήνῃ» 3, κτλ.· πρβλ. [[ἀλέκτωρ]], ἀλεκτορίς.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀλεκτρυών''': [[ἀλέκτωρ]] -όνος<br />{alektruṓn}<br />'''Grammar''': m. f.<br />'''Meaning''': [[Hahn]], [[Huhn]] (ion. att.).<br />'''Derivative''': Mehrere Ableitungen, alle spärlich belegt. Demin. [[ἀλεκτρυόνιον]] (Ephipp. Kom.); [[ἀλεκτρυόνειος]] (Hp.), [[ἀλεκτρυονώδης]] (Eunap.); [[ἀλεκτρύαινα]] f. [[Huhn]] (von Ar. ''Nu''. 666 gebildet), [[ἀλεκτρυονίς]] f. [[Huhn]] (Schol. ibid.).<br />'''Etymology''': Das appellativisch gebrauchte [[ἀλεκτρυών]] ist aus dem gleichlautenden epischen Eigennamen entstanden. Bildung wie [[ἁλκυών]], [[Γηρυών]] (Schwyzer 487); Grundwort [[ἀλέκτωρ]], -ορος m. [[Hahn]] (ion. poet., sp. Prosa) mit der Femininbildung [[ἀλεκτορίς]] [[Huhn]] (ion. dor.) wie [[ἀηδονίς]] zu [[ἀηδών]] (Lejeune Rev. de phil. 76, 12). Weitere Ableitungen: Demin. [[ἀλεκτορίσκος]] (Babr. u. a.); [[ἀλεκτόρειος]] (Aët.), [[ἀλεκτοριδεύς]] [[Küchlein]] (Ael., vgl. Chantraine Formation 364), [[ἀλεκτόριον]] n. [[Hühnerhof]] (''IGRom''.). [[ἀλέκτωρ]], eigentlich Nomen agentis von [[ἀλέξω]] [[abwehren]] (s. d.), ist aus dem epischen Eigennamen Ἀλέκτωρ hervorgegangen, wohl ursprünglich als scherzhafte Bezeichnung dieses kampflustigen Tieres. Fick Curt. Stud. 9, 169; weitere Lit. bei Bq 1091f. und Pok. 32, bes. Fraenkel Nom. ag. 1, 154ff.; 2, 28 A. 1. — Anders Schlerath KZ 71, 28f.<br />'''Page''' 1,68
}}
{{elmes
|esmgtx=ὁ [[gallo]] usado en prácticas mágicas sacrificándolo mediante estrangulación o corte de la cabeza θυσίαν πάλιν ποιήσας ἀλεκτρυόνα <b class="b3">y ofreciendo de nuevo en sacrificio un gallo</b> P III 701 ἀποτέμνεις δὲ τὸν ἀλεκτρυόνα τοῖς γόνασι συλλαβὼν μηδενὸς ἄλλου αὐτὸν κατέχοντος <b class="b3">cortas el gallo sujetándolo con las rodillas sin que ningún otro lo sujete</b> P IV 38 λαβὼν τῇ πρώτῃ ἡμέρᾳ ἀπόπνιξον ζῷα ζʹ· ἕνα ἀλεκτρυόνα <b class="b3">toma el primer día siete animales y estrangúlalos: un gallo</b> P XII 30 ἐπιθύσας χῆνα ἄσπιλον καὶ ἀλεκτρυόνας γʹ <b class="b3">ofrecen en sacrificio una oca sin mancha y tres gallos</b> P XII 213 ἔχε παρεστῶτας τοὺς δύο ἀλεκτρυόνας <b class="b3">ten al lado los dos gallos</b> P XIII 125 P XIII 682 de color blanco ἔχων πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα ἀλεκτρυόνα λευκὸν ἄσπιλον <b class="b3">sujetando ante el sol un gallo blanco sin mancha</b> P III 693 ἀποτεμὼν τὴν κεφαλὴν ἀλεκτρυόνος τελείου ὁλολεύκου <b class="b3">cortando la cabeza de un gallo perfecto enteramente blanco</b> P IV 35 
}}
{{trml
|trtx====[[cock]]===
Afrikaans: haan; Albanian: kokosh, gjel; Amharic: አውራ ዶሮ; Arabic: دِيك‎, ذَكَر‎; Egyptian Arabic: ديك‎, دكر‎; Moroccan Arabic: فروج‎; Tunisian Arabic: سردوك‎; Armenian: աքլոր, աքաղաղ, խորոզ; Asturian: gallu, pitu; Azerbaijani: xoruz; Banjarese: hayam jagau; Bashkir: әтәс; Basque: oilar; Belarusian: пе́вень, пяту́х; Bikol Central: sulog; Breton: kilhog; Bulgarian: пете́л; Burmese: ကြက်ဖ; Catalan: gall; Chamicuro: kayo; Chechen: боргӏал, нӏаьна; Cherokee: ᎠᏨᏯ; Chickasaw: aka̠nakni'; Chinese Cantonese: 雞公, 鸡公; Mandarin: 雄雞, 雄鸡, 公雞, 公鸡; Min Nan: 雞公; Chukchi: ӄԓегтанӈыгатԓе; Chuvash: автан; Crimean Tatar: horaz, qoraz; Czech: kohout; Danish: hane, kok; Dutch: haan; Erzya: атякш; Esperanto: virkoko, kokiĉo; Estonian: kukk, kikas; Ewe: koklotsu; Faroese: hani; Finnish: kukko; Franco-Provençal: jal; French: coq; Friulian: gjal; Galician: galo; Georgian: მამალი; German: [[Hahn]], [[Gockelhahn]]; Alemannic German: [[Hane]], [[Güggel]], [[Guli]]; Gothic: 𐌷𐌰𐌽𐌰; Greek: [[κόκορας]], [[κοκόρι]], [[αλέκτωρ]], [[αλέκτορας]], [[πετεινός]], [[πετεινάρι]]; Ancient Greek: [[ἀλεκτρυών]], [[ἀλέκτωρ]]; Guaraní: kupyju; Gujarati: કૂકડો; Hebrew: גֶּבֶר‎, שֶׂכְוִי‎; Hindi: मुर्ग़ा, मुरगा, कुक्कुट; Hungarian: kakas; Hunsrik: Haan; Icelandic: hani; Ido: hanulo; Indonesian: jago,ayam jantan, ayam jago; Interlingua: gallo; Irish: coileach; Italian: gallo; Japanese: 雄鳥; Javanese: jago; Kashmiri: کۄکُر‎; Kazakh: әтеш, қораз; Khmer: មាន់ឈ្មោល; Korean: 수탉; Kumyk: хораз, дедукъ; Kurdish Central Kurdish: کەڵەشێر‎, کەلەباب‎; Northern Kurdish: dîk; Southern Kurdish: کڵەشێر‎, کەڵەشێر‎; Kyrgyz: короз; Ladino Hebrew: גאייו‎; Roman: gayo; Lao: ສະກາ; Latgalian: gaiļs; Latin: [[gallus]]; Latvian: gailis; Lithuanian: gaidys; Low German: Hahn; Lü: ᦺᦂᧈᦗᦴᧉ; Macedonian: петел; Malay: ayam jantan; Malayalam: പൂവങ്കോഴി; Maltese: serduk, serduq; Manchu: ᠠᠮᡳᠯᠠ; ᠴᠣᡴᠣ; Manx: kellagh; Maore Comorian: kukui; Maori: tame heihei, pīkaokao; Marathi: कोंबडा; Mazanderani: تلا‎; Mi'kmaq: lape'w anim, nape'w anim; Mongolian: эр тахиа; Navajo: naaʼahóóhai bikąʼí; Ngazidja Comorian: kuɗume; Nivkh: арфэӄ; Norwegian: hane; Occitan: gal; Ojibwe: naabese; Old Church Slavonic: кокотъ; Cyrillic: коуръ; Old English: hana; Old Irish: caileach; Oriya: ଗଞ୍ଜା; Oromo: kormaa; Papiamentu: gai; Persian: خروس‎; Plautdietsch: Hon; Polish: kogut; kur anim, kokot; Portuguese: galo; Quechua: k'anka; Romagnol: gal; Romanian: cocoș; Russian: пету́х; ко́чет, пе́вень; Sanskrit: कुक्कुट; Sardinian: pudhu; Scottish Gaelic: coileach; Serbo-Croatian Cyrillic: петао / пијетао, певац / пијевац, хороз; Roman: petao / pijetao, pevac / pijevac, horoz; Sicilian: jaddu, gaddu; Skolt Sami: ååʹreskääʹnn; Slovak: kohút; Slovene: petelin; Sorbian Lower Sorbian: kokot; Spanish: [[gallo]]; Swahili: jogoo; Swedish: tupp; Tagalog: rooster, tandang; Tamil: சேவல்; Taos: gòyu’úna; Tashelhit: ⴰⴼⵓⵍⵍⵓⵙ, ⴰⵢⴰⵥⵉⴹ; Telugu: రూస్టర్, కోడిపుంజు; Thai: ไก่ตัวผู้; Turkish: horoz; Turkmen: horaz; Udi: дадал; Ukrainian: пі́вень, ко́гут, ко́кош; Urdu: مرغا‎, خروس‎; Uyghur: خوراز‎; Uzbek: xo'roz; Venetian: gaƚo; Vietnamese: gà trống, con gà trống; Volapük: higok; Walloon: cok; Welsh: ceiliog, ceiliogod; West Frisian: hoanne; Westrobothnian: kank, hahna; Wolof: séq gi; Zazaki: dîk; Zhuang: gaeqboux
}}