View source for ἄντυξ

{{LSJ1
|Full diacritics=ἄντυξ
|Medium diacritics=ἄντυξ
|Low diacritics=άντυξ
|Capitals=ΑΝΤΥΞ
|Transliteration A=ántyx
|Transliteration B=antyx
|Transliteration C=antyks
|Beta Code=a)/ntuc
|Definition=ῠγος, ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[edge]] or [[rim]] of anything [[round]] or [[curved]]; and so,<br><span class="bld">I</span> in Hom. (only in Il.):<br><span class="bld">1</span> [[rim]] of [[round]] [[shield]], 11.6.118, al., E.''Rh.''373 (lyr.).<br><span class="bld">2</span> [[rail]] [[round]] [[front]] of [[chariot]], ἐξ ἄντυγος ἡνία τείνας 5.262,322; δοιαὶ δὲ περίδρομοι ἄντυγές εἰσι 5.728; καὶ ἄντυγες αἱ περὶ δίφρον 11.535: in plural also [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1030, [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''207a: in sg., μάρπτει δὲ.. ἡνίας ἀπ' ἄντυγος E.''Hipp.''1188.<br><span class="bld">II</span> post-Hom.:<br><span class="bld">1</span> pl., the [[chariot]] itself, S.''El.''746, E.''Ph.''1193: sg., κατ' ἄντυγα Νυκτὸς ὀπαδοί Theoc.2.166, cf. Jul.''Or.''3.122b.<br><span class="bld">2</span> [[bridge]] of the [[lyre]], E. ''Hipp.''1135(lyr.).<br><span class="bld">3</span> [[orbit]] of a [[planet]], ''h.Hom.''8.8, Procl.''H.''2.17; [[vault]] of [[heaven]], ἄντυξ οὐρανίη ''AP''9.806, cf. 11.292 (Pall.); ἄντυξ αἰθερίη ''IGRom.''4.607; [[orb]], [[circle]] of the world, [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 38.108; <b class="b3">ἄντυξ ἡμίτομος.. σελάνας</b> the [[disk]] of the [[half-moon]], Mosch.2.88.<br><span class="bld">4</span> in Nonnus, of the [[curve]] of the body, <b class="b3">ἄντυξ μαζοῦ, ἄντυξ μηρῶν</b>, ''D.''1.348, 15.228, so perhaps in Herod.8.29.<br><span class="bld">5</span> [[outermost]] [[tier]], in a [[theatre]], ἡ ἐσχάτη ἄντυξ τοῦ θεάτρου Eun.''VS''p.489B.—Poet. word, used by Pl.l.c., Luc.D Deor. 25.2, in signf. 1.2, cf. also 11.5.
}}
{{DGE
|dgtxt=-ῠγος, ἡ<br /><b class="num">I</b> [[reborde de un escudo]], [[ἄντυξ]] ἢ πυμάτη θέεν ἀσπίδος ὀμφαλοέσσης <i>Il</i>.6.118.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[baranda del frente y laterales de un carro]] ἐξ ἄντυγος ἡνία τείνας <i>Il</i>.5.262, 322, ἅρματα ... καὶ ἄντυγες ἀμφαράβιζον Hes.<i>Sc</i>.64, μάρπτει δὲ χερσὶν ἡνίας ἀπ' ἄντυγος E.<i>Hipp</i>.1188, ἐφήμενος ἄντυγι δίφρου Nonn.<i>D</i>.14.269, cf. 37.432<br /><b class="num">•</b>en plu. δοιαὶ δὲ περίδρομοι ἄντυγές εἰσι <i>Il</i>.5.728, ἄντυγες αἱ περὶ δίφρον <i>Il</i>.11.535, 20.500, cf. 21.38, ζωστῆρι πρισθεὶς ἱππικῶν ἐξ ἀντύγων S.<i>Ai</i>.1030, δίφρου δ' εἰσέβαινεν ἄντυγας E.<i>HF</i> 948, en una enumeración de las partes de un carro, Pl.<i>Tht</i>.207a.<br /><b class="num">2</b> [[carro]] κἀξ ἀντύγων ὤλισθε S.<i>El</i>.746, cf. E.<i>Ph</i>.1193 (aunque tb. podrían incluirse en II 1), πελάζων ἄντυγι E.<i>Hipp</i>.1231, cf. <i>Rh</i>.236, κύνες καὶ τόξα καὶ ἄντυγες Call.<i>Dian</i>.140, κατ' ἄντυγα Νυκτὸς ὀπαδοί Theoc.2.166, εἰ καὶ ἐπὶ τῆς μιᾶς ἄντυγος μένοι Iul.<i>Or</i>.2.122b.<br /><b class="num">III</b> [[marco o brazos de la lira]] μοῦσα δ' ἄυπνος ὑπ' ἄντυγι χορδᾶν E.<i>Hipp</i>.1135.<br /><b class="num">IV</b> [[parte exterior del graderío de un teatro]], [[cauea summa]] περὶ τὴν ἐσχάτην ἄντυγα τοῦ θεάτρου Eun.<i>VS</i> 489.<br /><b class="num">V</b> astr. [[órbita de un planeta]] τριτάτης ὑπὲρ ἄντυγος <i>h.Hom</i>.8.8, cf. Procl.<i>H</i>.2.17<br /><b class="num">•</b>en gener. [[bóveda del cielo]] ἐς οὐρανοῦ ἄντυγας <i>AP</i> 8.1 (Gr.Naz.), cf. <i>AP</i> 9.806, 11.292 (Pall.), Nonn.<i>D</i>.1.210, ἄντυξ αἰθερίη <i>IGR</i> 4.607, ἄντυξ κόσμου Nonn.<i>D</i>.38.108<br /><b class="num">•</b>[[disco]] ἄντυξ ... σελήνης Mosch.2.88.<br /><b class="num">VI</b> arq.<br /><b class="num">1</b> [[base de una cúpula]] Paul.Sil.<i>Soph</i>.187, 481, 483, 813, 864.<br /><b class="num">2</b> [[planta semicircular]] de una construcción, Paul.Sil.<i>Soph</i>.419.<br /><b class="num">3</b> [[arco]] Paul.Sil.<i>Soph</i>.458, 516.<br /><b class="num">4</b> en gener. [[perfil curvo]] Paul.Sil.<i>Soph</i>.613.<br /><b class="num">VII</b> en gener.<br /><b class="num">1</b> [[perímetro]] de una rueda, Hero <i>Spir</i>.2.36<br /><b class="num">•</b>frec. en uso perifrástico ἄντυξ νήσου perímetro de una isla</i>, isla</i> Nonn.<i>D</i>.26.51, de partes del cuerpo μαζοῦ Nonn.<i>D</i>.1.348, μηρῶν Nonn.<i>D</i>.15.228, cf. Herod.8.29.<br /><b class="num">2</b> [[rueda]] como instrumento de tortura, Ephr.Syr.3.XXIXC.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De [[ἀνά]] y la raíz de τεύχω, q.u.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0265.png Seite 265]] υγος, ἡ, jede Rundung, vgl. [[ἴτυς]] u. [[κύκλος]], bes. 1) Hom. Il. der runde Schildrand, [[ἄντυξ]] ἣ πυμάτη θέεν ἀσπίδος 6, 118, σάκεος 18, 608, u. ohne diesen Zusatz 14, 412. 20, 275; – die beiden gerundeten Seitenwände des Wagenstuhles, δοιαὶ δέ περίδρομοι ἄντυγές εἰσιν 5, 728, die vorn in einen runden Knopf zusammenliefen, um den man die Zügel beim Stillhalten band, ἐξ ἄντυγος [[ἡνία]] τείνας 5, 262; ἱππικῶν ἐξ ἀντύγων πρισθείς Soph. Ai. 1010. Iliad. 21, 38 kann man auch an die Räder denken; aber 11, 535 sind ἄντυγες αἱ περὶ [[δίφρον]] die Seitenwände; vgl. Hes. Sc. 64; Plat. Theaet. 207 a; Luc. Deor. D. 25, 2; Wagensitz Eur. Phoen. 1200; ἐξ ἀντύγων ὤλισθε El. 736; Sp. für Wagen übh., Theocr. 2, 166 νυκτός; Mosch. 2, 88 Σελήνης. – 2) Bei sp. Ep. die runden Theile des menschlichen Körpers, μηρῶν Christodor. Ecphr. 80; μαστῶν Nonn. Uebh. Kreis, bes. am Himmel, ῥοδόεσσα Ἄους Dionys. 2; οὐρανοῦ, Himmelsgewölbe, Ep. ad. 684 (VIII, 1); οὐρανίη öfter Anth., – 3) der Steg an der Lyra, Eur. Hippol. 1135; Eustath.
}}
{{bailly
|btext=υγος (ἡ) :<br /><b>1</b> [[cercle de bouclier]];<br /><b>2</b> [[cercle de fer sur le devant d'un char pour attacher les rênes]] ; <i>p. ext.</i> bord du char ; le siège du char ; αἱ ἄντυγες le char;<br /><b>3</b> [[chevalet d'une lyre]].<br />'''Étymologie:''' [[ἀντί]].
}}
{{elru
|elrutext='''ἄντυξ:''' ῠγος ἡ<br /><b class="num">1</b> [[внешний обод]], [[оправа]] (ἀσπίδος, σάκεος Hom.);<br /><b class="num">2</b> тж. pl. [[круглые]] (сзади открытые) перила колесницы (ἄντυγεις αἱ περὶ [[δίφρον]] Hom.; μάρπτειν ἡνίας ἀπ᾽ ἄντυγος Eur.);<br /><b class="num">3</b> тж. pl. кузов колесницы, перен. колесница (ἐξ ἀντύγων ὀλισθεῖν Soph.; ἄντυξ Νυκτός Theocr.);<br /><b class="num">4</b> (тж. ἄντυξ οὐρανίη и ἄντυξ οὐρανοῦ Anth.) [[небесный свод]] HH;<br /><b class="num">5</b> муз. [[корпус]] или [[кобылка]], [[подставка под струны]]: χορδᾶν ἀ. Eur. = [[λύρα]].
}}
{{ls
|lstext='''ἄντυξ''': -ῠγος, ἡ, ὡς τὸ [[ἴτυς]], ἡ [[περιφέρεια]] ἢ τὸ [[χεῖλος]] παντὸς πράγματος κυκλοτεροῦς ἢ ἐπικαμποῦς, [[ἑπομένως]], Ι. ἐν χρήσει παρ’ Ὁμήρῳ (μόνον ἐν Ἰλ.), 1) [[κύκλος]] μετάλλινος περιλαμβάνων τὴν ἀσπίδα, [[ἄντυξ]] ἣ πυμάτη θέεν ἀσπίδος ὀμφαλοέσσης Ἰλ. Ζ. 118, Ξ. 412, Σ. 479 κτλ. 2) ἡ [[καμπύλη]] [[ῥάβδος]] ἡ περιθέουσα τὰ πλάγια καὶ τὸ πρόσθιον [[μέρος]] τοῦ ἅρματος καὶ χρησιμεύουσα ὡς [[ἔρεισμα]] ἢ λαβὴ εἰς τὸν ὀχούμενον, ὁ [[γῦρος]] τοῦ δίφρου, ἐξ ἄντυγος [[ἡνία]] τείνας, «ἐκ τῆς περιφερείας τὰς ἡνίας τανύσας» (μετάφρ. Γαζῆ) Ε. 262, 322· [[ἐνίοτε]] αὕτη ἦτο [[διπλῆ]], δοιαὶ δὲ περίδρομοι ἄντυγές εἰσι, «αἱ περιφέρειαι τοῦ ἅρματος αἱ παραπεπηγυῖαι· τὰ ἐπὶ τοῦ δίφρου ἡμικύκλια, [[ὅθεν]] καὶ τὰ [[ἡνία]] ἐφάπτονται» (Σχόλ.) Ε. 728· καὶ ἄντυγες αἱ περὶ δίφρον Λ. 535· κατὰ πληθ. [[ὡσαύτως]] Σοφ. Αἴ. 1030, Πλάτ. Θεαίτ. 207Α· καθ’ ἑνικόν, μάρπτει δὲ... ἡνίας ἀπ’ ἄντυγος Εὐρ. Ἱππόλ. 1188. ΙΙ. μεθ’ Ὅμηρον, 1) κατὰ πληθ., αὐτὸ τὸ ἅρμα, Σοφ. Ἠλ. 746, Εὐρ. Φοίν. 1193· καθ’ ἑνικ., κατ’ ἄντυγα Νυκτὸς ὀπαδοὶ Θεόκρ. 2. 165. 2) ὁ σκελετὸς τῆς λύρας, Βαλκν. Ἱππ. 1131. 3) ἡ τροχιὰ πλανήτου, Ὕμν. Ὁμ. 7. 8: [[ἐντεῦθεν]], ἄντ. οὐρανίη Ἀνθ. Π. 9. 806, 11. 292: - ὁ [[κύκλος]] τοῦ κόσμου, τὸ πᾶν, Νόνν. Δ. 38. 108· ἄντ. ἡμιτόμου... σελήνης, ὁ [[ἡμίτομος]] [[κύκλος]] τῆς σελήνης, Μόσχ. 2. 88. 4) παρὰ Νόννῳ, τὰ στρογγύλα μέρη τοῦ σώματος, ἄντυγες μαστῶν, μηρῶν = μαστοί, μηροί, Διον. ΙΒ. 393., ΙΕ. 228. - ποιητ. [[λέξις]] ἐν χρήσει παρὰ Πλάτ. ἐν Θεαιτ. 207Α, Λουκ. ἐν Θεῶν Διαλ. 25. 2· ἐν τῇ σημασ. Ι. 2.
}}
{{Autenrieth
|auten=υγος: [[rim]].—(1) the [[metal]] [[rim]] of a [[shield]], Il. 6.118; serving to [[bind]] [[together]] the layers of [[leather]] or [[metal]], of [[which]] the [[shield]] [[was]] [[composed]] (see the [[cut]]).—(2) the [[rim]] of a [[chariot]], [[surrounding]] ([[περίδρομος]]) the [[body]] ([[δίφρος]]) of the [[car]], [[sometimes]] [[double]], Il. 5.728; it served [[also]] as a [[place]] of [[attachment]] [[for]] the [[reins]]. (See the [[cut]].)
}}
{{grml
|mltxt=η (Α [[ἄντυξ]], -υγος)<br />(Τεχνολ. -Τοπογρ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> η [[περιφέρεια]] ή το [[χείλος]] [[κάθε]] πράγματος με κυκλικό ή καμπυλωτό [[σχῆμα]]<br /><b>2.</b> [[κύκλος]] [[μεταλλικός]] που περιέβαλλε την [[ασπίδα]]<br /><b>3.</b> ο [[γύρος]] του δίφρου που χρησίμευε για [[στήριγμα]] ή [[λαβή]] ή για την [[εξάρτηση]] των ηνίων<br /><b>4.</b> η [[τροχιά]] ενός πλανήτη ή ο [[κύκλος]] του κόσμου, το [[σύμπαν]]<br /><b>5.</b> <b>στον πληθ.</b> το ίδιο το [[άρμα]]<br /><b>6.</b> «ἄντυγες μηρῶν», μηροί<br />«ἄντυγες μαστῶν», μαστοί.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>αν</i>(<i>α</i>)- <span style="color: red;">+</span> -<i>τυξ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>τύξ</i> ([[πρβλ]]. <i>τετυκείν</i>, [[τεύχω]]). Ο τ. ακολουθεί τον ίδιο σχηματισμό με τα [[άμπυξ]] και [[καταίτυξ]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἄντυξ:''' -ῠγος, ἡ όπως το [[ἴτυς]], [[άκρη]] ή [[χείλος]] οποιουδήποτε κυκλικού ή σκαλισμένου πράγματος·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[άκρη]] κυκλικής ασπίδας, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[ράβδος]] γύρω από την [[προμετωπίδα]] του άρματος, [[γύρος]] του δίφρου, στο ίδ.· μερικές φορές διπλό, και ως εκ [[τούτου]] <i>ἄντυγες</i> στον πληθ., στο ίδ., Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> [[μετά]] τον Όμηρ.,<br /><b class="num">1.</b> στο πληθ., το ίδιο το [[άρμα]], σε Σοφ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[σκελετός]] λύρας, σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> [[τροχιά]] πλανήτη, σε Ομηρ. Ύμν.· [[δίσκος]] του φεγγαριού, σε Μόσχ.
}}
{{etym
|etymtx=-γος<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[edge]], [[rim of anything round; rail of chariot]] (Delebecque Cheval 177f.) (Il.)<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Explained as [[ἀνά]] and a root noun <b class="b3">-τυξ</b> to [[τεύχω]], [[τετυκεῖν]], but these have <b class="b3">-χ-</b>, <b class="b3">-κ-</b> and the etym. does not convince: this type of etymology should be seriously questioned. Speculations in vW. Resembles [[ἄμπυξ]] (but gen. <b class="b3">-κος</b>), which has no etym. (s. v.). Cf. [[καταῖτυξ]], which is also unclear .
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> like [[ἴτυς]], the [[edge]] or rim of [[anything]] [[round]] or [[curved]]:<br /><b class="num">1.</b> the rim of the [[round]] [[shield]], Il.<br /><b class="num">2.</b> the [[rail]] [[round]] the [[front]] of the [[chariot]], the [[chariot]]-[[rail]], Il.; [[sometimes]] [[double]], and [[therefore]] ἄντυγες in plural, Il., Soph.<br /><b class="num">II.</b> [[post]]-Hom.,<br /><b class="num">1.</b> in plural the [[chariot]] itself, Soph., Eur.<br /><b class="num">2.</b> the [[frame]] of the [[lyre]], Eur.<br /><b class="num">3.</b> the [[orbit]] of a [[planet]], Hhymn.; the [[disk]] of the [[moon]], Mosch.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἄντυξ''': -γος<br />{ántuks}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Schildrand]], [[Wagenkranz]], [[Rundung]] überhaupt (Il., poet.); zur Bedeutung s. Delebecque Cheval 177f.<br />'''Etymology''': Bildung wie [[ἄμπυξ]] (s. d.), aus [[ἀνά]] und einem Wz. nomen -τυξ zu [[τεύχω]], [[τετυκεῖν]]. Vgl. zur Bildung auch [[καταῖτυξ]] [[Sturmhut]], [[Sturmdeckel]] (K 258).<br />'''Page''' 1,115
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[bar round a chariot]], [[bar round a waggon]], [[reid round a chariot]]
}}