View source for ἑστία

{{LSJ1
|Full diacritics=ἑστία
|Medium diacritics=ἑστία
|Low diacritics=εστία
|Capitals=ΕΣΤΙΑ
|Transliteration A=hestía
|Transliteration B=hestia
|Transliteration C=estia
|Beta Code=e(sti/a
|Definition=ἡ, Ion. ἱστίη (as always in Hom. (exc. in <b class="b3">ἀνέστιος, ἐφέστιος</b>) and Hdt., cf. <span class="title">Schwyzer</span>687.1 (Chios, vii/vi B. C.), <span class="title">IG</span>12(5).554 (Ceos), and <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> v. [[ἐφέστιος]]; <b class="b3">ἑστίῃ</b> is f.l.in <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>734</span>) ; Boeot.ἱστία (Ἱ.) <span class="title">IG</span>7.556 (Tanagra) ; also Coan, <span class="title">SIG</span>1025.29, and Arc., ib.<span class="bibl">559.55</span> ; Locr. ἰστία <span class="title">IG</span>9(1).334.7 ; both forms in Cretan, Ἑστία <span class="title">SIG</span>527.15 (iii B. C.), Ἱστία <span class="title">GDI</span>5079.7, al.:—<b class="b2">hearth of a house</b>, in Hom. only in solemn appeals, ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν..ἱστίη τ' Ὀδυσῆος <span class="bibl">Od.14.159</span>, al., cf. <span class="bibl">Hdt.4.68</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>881</span> ; <b class="b3">καθῆσθαι παρ' ἑστίᾳ</b>, of suppliants, <span class="bibl">Pi.<span class="title">Fr.</span>81</span> ; ἐπὶ τὴν ἑστίαν καθίζεσθαι <span class="bibl">Th.1.136</span> ; ἡ δορύξενος ἑ. <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span> 633</span> ; ἑ. μεσόμφαλος <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1056</span> ; ἐν στέγῃ τις ἥμενος παρ' ἑστίᾳ <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span> 362.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">the house itself, home</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>1.11</span>,<span class="bibl"><span class="title">P.</span>11.13</span> : freq. in Trag., as <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>264</span>, etc.; διξὰς ἱστίας οἴκεε <span class="bibl">Hdt.5.40</span> ; <b class="b3">καταλείποντα ἐν τᾷ ἰστίᾳ παῖδα ἡβάταν</b>, of a colonist, <span class="title">IG</span>9(1).334 (Locr., v B. C.) : metaph., of <b class="b2">the last home, the grave</b>, τὰν χθόνιον ἑ. ἰδεῖν <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1726</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">household, family</b>, <b class="b3">οἱ πολλοί, πλὴν ὀγδώκοντα ἱστιέων κτλ</b>., <span class="bibl">Hdt.1.176</span> ; ἱστίη οὐδεμία νομιζομένη εἶναι Γλαύκου <span class="bibl">Id.6.86</span>.<b class="b3">δ'</b>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">altar</b>, like [[ἐσχάρα]], <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>275</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>282</span> ; βούθυτος ἑ. <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1495</span> (lyr.); <b class="b3">γᾶς μεσσόμφαλος ἑ</b>., of the Delphic shrine, <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span>462</span> (lyr.); Πυθόμαντις ἑ. <span class="bibl">S. <span class="title">OT</span>965</span> ; <b class="b3">βωμός, ἑ. χθονός</b> (as a sanctuary) <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>372</span> (lyr.); <b class="b3">ἡ κοινὴ ἑ</b>. the public <b class="b2">altar</b>, serving as. a sanctuary to refugees, <span class="title">IG</span>22.1029, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1322b28</span> ; πολιτικὴ ἑ. <span class="bibl">App.<span class="title">Pun.</span>84</span>:—<b class="b3">ἡ κοινὴ ἑ</b>. also of <b class="b2">the public table</b>, ἐδέξαντο τοὺς πρεσβευτὰς ἐπὶ τὴν κοινὴν ἑ. <span class="bibl">Plb.29.5.6</span>, cf. <span class="title">IG</span>5(1).961 (Cotyrta), 7.21 (Orchomenus in Boeotia), <span class="bibl">Poll.9.40</span> ; <b class="b3">μυηθεὶς ἀφ' ἑστίας</b>, of a class of public initiates at Eleusis, <span class="bibl">Is.<span class="title">Fr.</span>84</span>, cf.<span class="title">IG</span> 2.1355, al. ; so ὁ ἀφ' ἑ. παῖς <span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>4.5</span> ; simply ὁ ἀφ' ἑ., ἡ ἀφ' ἑ., Ἐφ. Ἀρχ. <span class="bibl">1894.176</span>,<span class="bibl">1885.146</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> metaph., of places which are to a country as the hearth to a house, as a metropolis, <span class="bibl">Plb.5.58.4</span> ; ἑ. καὶ μητρόπολις <span class="bibl">D.S.4.19</span> ; of Delos, ἱστίη ὦ νήσων <span class="bibl">Call.<span class="title">Del.</span>325</span>:—Pythag., of the <b class="b2">central fire</b> of the universe, <span class="bibl">Philol.7</span>, etc., cf. <span class="bibl">Alex.Aphr. <span class="title">in Metaph.</span>38.23</span> ; of the earth, <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>944</span> ; of the heart in the body, <span class="bibl">Arist.<span class="title">PA</span>70a25</span> ; <b class="b3">μίαν, ἰδίαν ἑ. ἤθους οὐκ ἔχειν</b>, Plu.2.52a,97a ; of the liver as <b class="b2">focus</b> of a fever, Gal.15.742. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> as pr. n. Ἑστία, Ion. Ἱστίη, Ἑστίη, <span class="bibl"><span class="title">h.Hom.</span>24.1</span>, v.l. in <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>454</span>:—<b class="b2">the hearthgoddess</b>, h.Ven.22, Hes.<span class="title">Th.</span>l.c., <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>11.1</span>, etc., cf. <span class="title">h.Hom.</span>24,29, <span class="bibl">Orph.<span class="title">H.</span>84</span>, <span class="bibl">D.S.5.68</span> ; Ἑ. βουλαία <span class="title">IG</span>12(5).732 (Andros), <span class="bibl">Aeschin. 2.45</span>, <span class="bibl">App.<span class="title">Mith.</span>23</span> ; Ἑ. πρυτανεία <span class="title">IG</span>12(5).659 (Syros); worshipped as <b class="b3">ἡ κοινὴ Ἑ</b>. by the Getae, <span class="bibl">D.S.1.94</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.4.127</span> : prov., <b class="b3">ἀφ' Ἑστίας ἄρχεσθαι</b> to begin from <b class="b2">the beginning</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>846</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthphr.</span>3a</span> ; ἀπ' ἄλλης Ἑ. καὶ ἀρχῆς τὰς πράξεις προχειρίζεσθαι <span class="bibl">Str.1.1.16</span> (also ἐξ ἑ. ἄρχεσθαι Hsch.) ; <b class="b3">ἡ Ἑ. γελᾷ</b>, of the <b class="b2">fire</b> crackling, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>369a32</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> = Lat. <b class="b2">Vesta</b>, <span class="bibl">Str.5.2.3</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Rom.</span>2</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> title of a priestess, <span class="title">IG</span>9(1).486 (Acarnania); <b class="b3">ἑ. πόλεως</b>, as an honorary title, ib.5(1).583 (Sparta). [ῑ in Od. in the appellat. <span class="bibl">14.159</span>, ῐ in <span class="title">h.Hom.</span> in pr.n. ; in Hes. the reverse : ῐ always in Com.and Trag.] (Etymological connexion with Vesta is doubtful ; the dialects never have <b class="b3">ϝ-</b>, exc. in the pr. n. ϝιστίαυ (gen.sg.masc.)<span class="title">IG</span>5(2).271.18 (Mantinea); cf. [[γιστία]].) </span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1044.png Seite 1044]] ἡ, ion. u. ep. [[ἱστίη]], auch ἑστίη, Hes. O. 732, l. d., der <b class="b2">Heerd</b> des Hauses, der zugleich der Hausaltar ist, auf dem die Hausgötter standen, u. der insofern als heilig galt u. als unverletzlicher Zufluchtsort der Hülfeflehenden, vgl. Thuc. 1, 136; bei Hom. nur in der Od. in Schwurformeln, ἴστω νῦν Ζεὺς – ξενίη τε [[τράπεζα]], [[ἱστίη]] τ' Ὀδυσῆος, ἣν [[ἀφικάνω]], 14. 159. 17, 156. 10, 304. – Tragg., [[ἕως]] ἂν αἴθῃ πῦρ ἐφ' ἑστίας ἐμῆς Αἴγισθος Aesch. Ag. 1410; [[τίω]] δ' ἀθέρμαντον ἑστίαν δόμων Ch. 620; Altar, μήλοισιν αἱμάσσοντες ἑστίας θεῶν Spt. 257, vgl. Eum. 272 Suppl. 367; μὰ τὴν πατρῴαν ἑστίαν Soph. El. 869; [[βούθυτος]] O. C. 1491; Eur.; vgl. τὰς βασιληΐας ἱστίας ὀμνύναι Her. 4, 68; γᾶ [[ἑστία]] θεῶν Plat. Tim. Locr. 97 d, vgl. Legg. XII, 955 e; ἡ κοινὴ [[ἑστία]], der Heerd des Staates, Versammlungshaus der Prytanen, Arist. pol. 6 eztr.; vgl. Pol. 29, 5, 6. 31, 9, 4; Inscr. 1193, das Prytaneum [[ἑστία]] τῆς πόλεως, Poll. 9, 40. – Uebh. das Haus, Wohnung, ἐς ἀφνεὰν μάκαιραν Ίέρωνος ἑστίαν Pind. Ol. 1, 11; ἑστίαν πατρῴαν P. 11, 13; τὰ μὲν κατ' οἴκους ἐφ' ἑστίας ἄχη Aesch. Ag. 415; ὦ σωτῆρες ἑστίας πατρός Ch. 262; οὐδ' ἀφ' ἑστίας συθείς Pers. 849; ὦ πατρῷον ἑστίας [[βάθρον]] Soph. Ai. 847, vgl. O. C. 639; ὅτου δῶμ' ἑστίαν τ' ἀφίξομαι Eur. Hec. 353; μυχοῖς ναίουσαν ἑστίας ἐμῆς Med. 397; διξὰς ἱστίας οἴκεε Her. 5, 40, der es auch für alle zum Hause Gehörenden gebraucht, die Familie, [[ὀγδώκοντα]] ἱστίαι ἐκδημέουσαι ἔτυχον 1, 177; [[ἄμοιρος]] ἑστίας Xen. Cyr. 7, 5, 56; Sp., wie Plut. Rom. 9; D. Sic. 20, 15. – Uebertr., Σελεύκειαν ἑστίαν ὑπάρχουσαν τῆς αὐτῶν δυναστείας, der Heerd, Mittelpunkt, Pol. 5, 58, 4; ἑστ. καὶ [[μητρόπολις]] D. Sic. 15, 90. – Nach E. M. auch das Mahl. – Sprichwörtl. ἀφ' ἑστίας ἄρχεσθαι, vom eigenen Heerde, mit sich, mit der Hauptperson anfangen, Schol. Ar. Vesp. 842; Paroem. – Vgl. auch nom. pr. [ι ist bei Hom. lang, bei den Uebrigen kurz].
}}
{{ls
|lstext='''ἑστία''': ἡ, Ἰων. [[ἱστίη]] (ὡς ἀείποτε παρ’ Ὁμ. καί Ἡροδ., οὕτω καί τό ἄριστον Ἀντίγραφον τῶν Ἔργ. κ. Ἡμ. τοῦ Ἡσιόδου 732 [[ἀντί]] ἑστίη). Ἡ [[ἑστία]] τῆς οἰκίας, τό [[μέρος]] [[ἔνθα]] ἀνήπτετο τό πῦρ ἐν τῷ ἐσωτερικῷ τῆς οἰκίας, [[ὅθεν]] ἐλέγετο [[μεσόμφαλος]], κοινῶς «γωνιά», Τουρκ. «ὀτζάκι», Αἰσχύλ. Ἀγ. 1056 (ἀλλ· ἴδε κατωτ. 4) ἐν στέγῃ τις ἥμενος παρ’ ἑστίᾳ, καθήμενος ἐν τῇ οἰκίᾳ [[αὐτοῦ]] πλησίον τῆς ἑστίας, ὁ αὐτ. ἐν Ἀποσπ. 299· ἦτο δέ αὕτη τὸ [[ἱερόν]] [[ἕδος]] τῶν οἰκογενειακῶν θεοτήτων, Εὐρ. Μήδ. 396, κτλ.· καί ἄσυλον τοῖς ἱκέταις (ἴδε ἐφέστιοι), καθῆσθαι παρ’ ἑστίᾳ Πινδ. Ἀποσπ. 49· ἐπί τήν ἑστίαν καθίζεσθαι Θουκ. 1. 136· ἡ [[δορύξενος]] ἑστ. Σοφ. Ο.Κ. 633: [[ἐντεῦθεν]] [[ὅρκος]] ἐπ’ αὐτῇ ἦτο [[ἰδιαζόντως]] [[ἱερός]], καί ὁ Ὅμ. μεταχειρίζεται τήν λέξιν μόνον ἐπί σοβαρῶν διαβεβαιώσεων, [[ἴστω]] νῦν Ζεύς πρῶτα θεῶν... [[ἱστίη]] τ’ Ὀδυσῆος Ὁδ. Ξ. 159, Ρ. 156, Τ.304· [[οὕτως]] ἐν Ἡροδότ. 4. 68, Σοφ. Ἠλ. 881. 2) [[αὐτός]] ὁ [[οἶκος]], ἡ [[κατοικία]], ὁ οἰκογενειακός [[κύκλος]], ἡ οἰκογένεια, Πινδ. Ο. 1. 17, Π. 11. 21, καί [[συχν]]. [[παρά]] Τραγ., ὡς παρ’ Αἰσχύλ. ἐν Χο. 264 κλ.· διξάς ἱστίας οἴκεε Ἡρόδ. 5. 40. μεταφορ., ἐπί τῆς ὑστάτης κατοικίας, [[ἤτοι]] τοῦ τάφου, Σοφ. Ο.Κ. 1728. 3) οἰκογένεια, οἱ πολλοί, [[πλήν]] [[ὀγδώκοντα]] ἱστιέων κτλ. Ἡροδ. 1. 176· [[ἱστίη]] οὐδεμία νομιζομένη [[εἶναι]] Γλαύκου 6. 86. 4) [[παρά]] Τραγ. [[ὡσαύτως]], [[θυσιαστήριον]], [[βωμός]], ὡς τό [[ἐσχάρα]], Αἰσχύλ. Θήβ. 275, Εὐμ. 282· [[βούθυτος]] ἑστ. Σοφ. Ο.Κ. 1495· γᾶς [[μεσόμφαλος]] ἑστ., ἐπί τοῦ ἐν Δελφοῖς ἱεροῦ, Εὐριπ. Ἴων 462· [[ὅπερ]] [[παρά]] Τραγ. καλεῖται [[ἑστία]] Πυθόμαντις, Δελφική, Πυθική: - ἡ κοινή [[ἑστία]], ὁ [[δημόσιος]] [[βωμός]] χρησιμεύων ὡς ἄσυλον εἰς τους πρόσφυγας, Ἀριστ. Πολιτικ. 6. 8, 20 (πρβλ. Αἰσχύλ. Ἰκ. 372, βωμόν, ἑστίαν χθονός), ἥν ὁ Ἀππ. ἐν Καρχ. 84 καλεῖ πολιτικήν ἑστίαν· ἴδε κατωτ. ΙΙ· [[ἀλλά]] κοινή ἑστ. ἐκαλεῖτο καί ἡ δημόσια [[τράπεζα]] ἐδέξαντο τούς πρεσβευτάς ἐπί τήν κοινήν ἑστ. Πολύβ. 29. 5, 6, πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 1193. 33, [[Πολυδ]]. Θ΄, 40· καλέσαι τινάς ἐπί ξένια εἰς [[πρυτανεῖον]] εἰς τήν κοινήν ἑστ. Ἐπιγραφ. [[παρά]] τῷ Keil. Iv. b. 16: - μυηθείς ἀφ’ ἑστίας, [[φράσις]] ἐν χρήσει ἐπί σεμνοπρεποῦς τινος μυήσεως ἐν Ἐλευσῖνι. Συλλ. Ἐπιγρ. 393 ([[ἔνθα]] ἴδε Böckh), 406, 443, κ. ἀλλ.· τόν ἀφ’ ἑστίας μύστην [[αὐτόθι]] 406 c (προσθῆκαι). 5) μεταφ., ἐπί [[πόλεων]] αἵτινες ἐθεωροῦντο, [[οὕτως]] εἰπεῖν, ἡ [[ἑστία]] τοῦ κράτους, Σελεύκειαν δέ περιορᾶν... ἀρχηγέτιν οὖσαν, καί [[σχεδόν]] ὡς εἰπεῖν ἑστίαν ὑπάρχουσαν τῆς αὐτῶν δυναστείας Πολύβ. 5. 58, 4, Διόδ. 4. 19., 15. 90· ἐπί τῆς Δήλου, [[ἱστίη]] ὦ νήσων Καλλ. εἰς Δῆλ. 325· [[οὕτως]] ο Πλούταρχ. λέγει, ἑστ. ἤθους 2. 52Β, 97Β. ΙΙ. ὡς [[ὄνομα]] κύρ. Ἑστία, Ἰων. Ἱστίη, ἀλλ’ ἐν Ἡσ. Θ. 454 Ἑστίη, Βοιωτ. Ἱστιαία Ἐπιγρα… Keil σ. 197: - ἡ [[παρά]] Ρωμ. Vesta, [[παρθένος]] θεά, Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀφρ. 22 κἐξ.· [[θυγάτηρ]] τοῦ Κρόνου καί τῆς Ρέας κατά τόν Ἡσίοδ. ἔνθ’ ἀνωτ:. [[ἀλλά]] ταυτιζομένη τῇ Ρέᾳ κατά τόν Ὀρφ. Ὕμν. 26. 9· προστάτις τοῦ οἴκου καί τῆς οἰκογενείας, [[προσέτι]] καί τῆς πολιτείας, δι’ ὅ καί ἐν ταῖς εὐωχίαις καί σπονδαῖς [[ἔθος]] ἦν τάς ἀπαρχάς τῇ Ἑστίᾳ ποιεῖσθαι, καί αὐτήν ἐπικαλεῖσθαι πρώτην. Ὁμ. Ὕμν. 23 καί 29, Ὀρφ. Ὕμν. 83, Διόδ. 5. 68 · Ἑστία [[πρυτανεία]], ἡ βουλαία Ἑστ. Συλλ. Ἐπιγρ. (προσθῆκαι) 2347k, 2349b. 13· λατρευομένη ὡς κοινή Ἑστία ὑπό τῶν Γετῶν, Διόδ. 1. 94, πρβλ. Ἡρόδ. 4. 127: - παροιμ. ἀφ’ Ἑστίας ἄρχεσθαι ἐκ τῶν κρειτόνων ἤ ἐκ τῶν οἰκείων, Ἀριστοφ. Σφ. 846, Πλάτ. Εὐθύφρων 3Α, Στράβων 9, [[ἔνθα]] Casaub.· ἡ Ἑστία γελᾷ, ἐπί τοῦ ἐν τῇ ἑστίᾳ θορυβοῦντος [[πυρός]], Ἀριστοτ. Μετεωρ. 2. 9, 5. 2) ὑπῆρχεν [[ἄγαλμα]] τῆς Ἑστίας ἐν τῷ ἐν Ἀθήναις βουλευτηρίῳ, [[ὅπερ]] ἐχρησίμευεν ὡς ἄσυλον, Ξεν. Ἑλλ. 2. 3, 52· Ἑστία βουλαία ἐν Αἰσχίν. 34. 7, πρβλ. Ἀππ. Μιθρ. 23· ἕτεροι γράφουσιν [[ἑστία]], [[βωμός]] τις, ἴδε ἀνωτ. 1. 4. - Ἴδε ἐν λέξει ἄστυ ῑ ἐν Ὀδ. ἐπί τοῦ προσηγορικοῦ, ῐ ἐν Ὁμ. ὕμν. ἐπί τοῦ κυρίου ὀνόματος· παρ’ Ἡσ. ἀκριβῶς τό [[ἐναντίον]]· -ῐ ἀείποτε παρ’ Ἀττ..
}}
{{bailly
|btext=ας (ἡ) :<br /><b>I.</b> foyer, au sens religieux, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> foyer, partie intime de la maison où se trouvaient l’autel des dieux domestiques et le sanctuaire pour les suppliants;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> la maison elle-même, maison, demeure, foyer ; <i>fig. de</i>rnière demeure, tombeau;<br /><b>II.</b> <i>p. ext.</i> autel.<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> Vesta.
}}