View source for fatum

{{Lewis
|lshtext=<b>fātum</b>: i (<br /><b>I</b> masc. [[fatus]] [[malus]] [[meus]], Petr. 42, 77), n. for II. A., [[that]] [[which]] is said, an [[utterance]].—Hence,<br /><b>I</b> Prop., a [[prophetic]] [[declaration]], [[oracle]], [[prediction]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): [[neque]] me [[Apollo]] fatis fandis dementem invitam ciet, Pac. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 (Trag. v. 80 Vahl.): Lentulum sibi confirmasse ex fatis Sibyllinis haruspicumque responsis se, etc., Cic. Cat. 3, 4, 9: eo fatis quae Veientes scripta haberent, id. Div. 1, 44, 100: fatis, ominibus oraculisque portendere, Liv. 29, 10 fin. Drak. N. cr.: Siculisne resideret arvis Oblitus factorum, Verg. A. 5, 703.—<br /><b>II</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen., [[that]] [[which]] is ordained, desting, [[fate]]; the εἱμαρμένη or [[μοῖρα]]> of the Greeks (syn.: [[fortuna]], [[fors]], [[sors]], [[casus]]): nec ii, qui dicunt immutabilia esse, quae futura sint nec posse [[verum]] futurum convertere in falsum, fati necessitatem confirmant, sed verborum vim interpretantur. At qui introducunt causarum seriem sempiternam, ii mentem hominis voluntate libera spoliatam [[necessitate]] fati devinciunt, Cic. Fat. 9, 20 sq.; [[hence]] the [[philosophic]] [[use]] of the [[word]] to [[denote]] the [[eternal]], [[immutable]] [[law]] of [[nature]]: fieri omnia fato, [[ratio]] cogit fateri. Fatum [[autem]] id [[appello]], [[quod]] [[Graeci]] εἱμαρμένην, id est ordinem seriemque causarum, cum [[causa]] causae nexa rem ex se gignat, id. Div. 1, 55, 125 sq.; cf.: cum vos fato fieri dicatis omnia, [[quod]] [[autem]] [[semper]] ex omni aeternitate [[verum]] fuerit, id esse [[fatum]], id. N. D. 3, 6, 14; and: cum duae sententiae fuissent veterum philosophorum, una eorum, qui censerent omnia ita fato fieri, ut id [[fatum]] vim necessitatis afferret; in [[qua]] [[sententia]] [[Democritus]], [[Heraclitus]], [[Empedocles]], [[Aristoteles]] fuit: altera eorum, quibus viderentur [[sine]] ullo fato esse animorum [[motus]] voluntarii, id. Fat. 17, 39; cf. also: ex hoc genere causarum ex aeternitate pendentium [[fatum]] a Stoicis nectitur, id. Top. 15, 59; and: anile [[sane]] et plenum superstitionis fati [[nomen]] ipsum, id. Div. 2, 7, 19: si Daphitae [[fatum]] fuit ex equo cadere, id. Fat. 3, 5; cf. id. ib. 12, 28: cf.: [[neque]] si [[fatum]] fuerat, effugisset, id. Div. 2, 8, 20: ut praedici posset, [[quid]] cuique eventurum et quo [[quisque]] fato [[natus]] esset, id. ib. 1, 1, 2; [[quonam]] meo fato fieri dicam, ut, etc., id. Phil. 2, 1, 1: [[qua]] [[quidem]] in re singulari [[sum]] fato, I [[experience]] a [[remarkable]] [[fate]], Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 1: si [[quid]] mihi [[humanitus]] accidisset [[multa]] [[autem]] impendere videntur [[praeter]] naturam [[etiam]] praeterque [[fatum]], i. e. [[beyond]] the [[natural]] and appointed [[course]] of events, id. Phil. 1, 4, 10: [[quasi]] debita sibi fato dominatione, Suet. Aug. 19: [[persuasio]], cuncta fato agi, id. Tib. 69: [[nisi]] dii immortales omni ratione placati suo numine [[prope]] fata ipsa flexissent, Cic. Cat. 3, 8, 19: orte Saturno, [[tibi]] [[cura]] magni Caesaris fatis [[data]], Hor. C. 1, 12, 51: quo (Caesare) [[nihil]] majus meliusve terris Fata donavere bonique divi, id. ib. 4, 2, 38; id. Carm. Sec. 28: ut caneret [[fera]] [[Nereus]] Fata, id. C. 1, 15, 5; so, acerba, id. Epod. 7, 17: [[triste]], id. S. 1, 9, 29: caeca, id. C. 2, 13, 16: plebeium in [[circo]] positum est [[fatum]], the [[fate]] of the [[vulgar]], Juv. 6, 588: fata regunt homines, id. 9, 32; 12, 63.—With ut: qui hoc fato [[natus]] est, ut, etc., Cic. Mil. 11, 30: fuit hoc [[sive]] [[meum]] [[sive]] rei publicae [[fatum]], ut, etc., id. Balb. 26, 58.—With ne: eo fato se in iis terris collocatam esse arbitratur, ne, etc., Cic. Font. 16, 35.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of the [[will]] or [[determination]] of the gods: heu stirpem invisam et fatis contraria nostris Fata Phrygum, Verg. A. 7, 293; 7, 50; cf. Non. 455, 25.—And also of [[that]] [[which]] determines the [[fate]] of a [[person]] or [[thing]]: Ilio tria fuisse audivi fata, quae [[illi]] forent [[exitio]]: [[signum]] ex arce si perisset; alterum, etc., Plaut. Bacch. 4, 9, 29; so, Herculis sagittae, quae [[fatum]] Trojae fuere, Just. 20, 1 fin.—Prov.: fata viam invenient, Verg. A. 3, 395; 10, 113.—Fāta, ōrum, n., personified as deities, the Fates, Prop. 4, 7, 51; Stat. Th. 8, 26; id. S. 5, 1, 259; Inscr. Orell. 1771 sq.—<br /> Bad [[fortune]], [[ill]] [[fate]], [[calamity]], [[mishap]]: [[dictum]] [[facete]] et [[contumeliose]] in Metellos antiquum Naevii est: Fato Metelli Romae fiunt consules, Pseudo Ascon. ad Cic. Verr. 1, 10, 29 (p. 140 ed. Orell.); and, alluding to this [[verse]]: hoc Verrem dicere aiebant, te (sc. Metellum) non fato, ut ceteros ex vestra [[familia]], sed [[opera]] sua consulem [[factum]], id. ib. 10, 29: quibus ego [[confido]] impendere [[fatum]] aliquod et poenas jamdiu improbitati, nequitiae ... debitas instare, Cic. Cat. 2, 5, 11: exitii ac fati [[dies]], id. ib. 3, 7, 17: abditi in tabernaculis aut suum [[fatum]] querebantur aut, etc., Caes. B. G. 1, 39, 4; cf. Caes. B. C. 2, 6, 1: [[quod]] si jam ([[quod]] dii [[omen]] avertant) [[fatum]] extremum rei publicae venit, Cic. Phil. 3, 14, 35: in [[illo]] [[paene]] fato rei publicae, id. Dom. 57, 145.— So,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Esp. freq. of [[death]]: sic Hortensii vox exstincta fato suo est, nostra [[publico]], id. Brut. 96, 328; cf.: nolite hunc maturius exstingui vulnere vestro [[quam]] suo fato, id. Cael. 32, 79; cf.: [[omen]] fati, id. Phil. 9, 4, 6; and: [[quia]] nec fato merita nec morte peribat, Verg. A. 4, 696: ferro, non fato [[moerus]] Argivum (i. e. [[Achilles]]) occidit, Poët. ap. Quint. 8, 6, 10 Spald.: perfunctos jam fato = mortuos, Liv. 9, 1, 6; qui fato sunt functi, Quint. 3, 7, 10: fato cedere, Liv. 26, 13: fato concessit, Pl. [[Pan]]. 11, 3; for [[which]]: concedere in [[fatum]], Modestin. Dig. 34, 3, 20: fato obiit, died a [[natural]] [[death]], Tac. A. 6, 10: fato fungi, id. ib. 14, 12 fin.: [[ille]] (uxorem) functam fato respondet, id. ib. 11, 3: si me praeceperit [[fatum]], Curt. 9, 6; Quint. 6, 2, 33.—In this [[sense]] [[sometimes]] in the plur.: jamdudum peccas, si mea fata petis, Ov. H. 19, 118; Minotauri, Mel. 2, 7: mea fata, my [[ashes]], Prop. 1, 17, 11: sentiet [[vivus]] eam, quae [[post]] fata praestari [[magis]] solet, venerationem, Quint. 12, 17, 7: si me fata intercepissent, id. 6 praef. 1; cf.: ([[mater]]) acerbissimis rapta fatis, id. § 4; cf. the shades or spirits of the [[dead]]: cum fato jacentis, Mel. 2, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Concr., one [[who]] brings [[calamity]], a [[plague]]: duo [[illa]] rei publicae [[paene]] fata, Gabinium et Pisonem, Cic. Sest. 43, 93.
}}