View source for πτέρυξ

{{LSJ1
|Full diacritics=πτέρυξ
|Medium diacritics=πτέρυξ
|Low diacritics=πτέρυξ
|Capitals=ΠΤΕΡΥΞ
|Transliteration A=ptéryx
|Transliteration B=pteryx
|Transliteration C=pteryks
|Beta Code=pte/ruc
|Definition=(<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> πτερύξ Aristarch. ap. Hdn.Gr.<span class="bibl">1.45</span>), ῠγος<b class="b3">, ἡ</b>: Ep. dat. pl. <b class="b3">πτερύγεσσι</b>: (πτερόν):—<b class="b2">wing</b> of a bird, <span class="bibl">Il.2.316</span>; mostly pl., ib.<span class="bibl">462</span>, <span class="bibl">Od.2.149</span>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>134</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>52</span> (anap.), etc.; <b class="b3">λευκὴ πτεροῖσι, πλὴν . . ἄκρων τῶν πτερύγων</b> white in its plumage, save . . the tips of the <b class="b2">wings</b>, of the ibis, <span class="bibl">Hdt.2.76</span>; of Eros and Nike, <span class="bibl">Aristopho 11.8</span>: metaph., <b class="b3">κινοῦντα πτέρυγας ἤδη</b> 'trying your <b class="b2">wings</b>', <span class="bibl">Lib.<span class="title">Ep.</span>155.2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">winged creature, bird</b>, AP6.12 (Jul.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">flight, augury, omen</b>, <b class="b3">ποίων</b> (sc. <b class="b3">ὀρνίχων</b>) οὐκ ἀγαθαὶ πτέρυγες <span class="bibl">Call.<span class="title">Lav.Pall.</span>124</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">anything like a wing</b>, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> in pl.,= <b class="b3">πτερύγια</b>, <b class="b2">fins</b> of fish, <span class="bibl">Arist. <span class="title">HA</span>505b21</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mir.</span>835b10</span>, <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>11.24</span>; <b class="b2">flippers</b> of seals, <span class="bibl">Arist. <span class="title">PA</span>697b5</span>; of dolphins and whales, <span class="bibl">Id.<span class="title">HA</span>537b3</span>; of the tortoise, <span class="bibl">Nic.<span class="title">Al.</span>559</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> pl., <b class="b2">feathery foliage</b>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>3.9.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> = [[ἄσπληνος]] <span class="bibl">1</span>, Dsc.3.134. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">blade</b> of the steering-paddle, <span class="title">IG</span>22.1607.74: hence, <b class="b2">rudder</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>1083</span>; <b class="b3">ἑξήρετμοι π</b>., of oars, <span class="title">Epigr.Gr.</span>337.2 (Cyzicus). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">flap</b> of a cuirass, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>4.7.15</span> (v.l.), cf. <span class="bibl"><span class="title">Eq.</span>12.4</span>, <span class="bibl">6</span>; of the Doric <b class="b3">χιτών</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>325</span>, <span class="bibl">Men.<span class="title">Epit.</span>187</span>, <span class="title">Com.Adesp.</span>17.1 D., <span class="bibl">Plu.<span class="title">Comp.Lyc.Num.</span>3</span>, <span class="bibl">Poll.7.62</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">broad edge</b> of a knife or hunting-spear, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Alex.</span>16</span>, <span class="bibl">Poll.5.21</span>; <b class="b2">beak</b> of the sword-fish (v.l. [[ῥύγχος]]), <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>9.40</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> <b class="b2">lobe</b> of the lungs, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Coac.</span>394</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> <b class="b2">point</b> of a building, <span class="bibl">Poll.7.121</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">8</span> <b class="b2">front frame</b> of a torsion-engine, <span class="bibl">Hero <span class="title">Bel.</span>101.8</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">9</span> <b class="b2">shoulder-blade</b>, <span class="bibl">Philostr.<span class="title">Gym.</span>30</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">10</span> in pl., title of poem whose lines form a pattern like wings, <span class="title">AP</span>15.24 (Simm.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">11</span> pl., <b class="b2">sails</b>, <span class="bibl">Com.Adesp.9</span> D., <span class="title">Lyr.Alex.Adesp.</span>20.9. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> <b class="b2">anything that covers</b> or <b class="b2">protects</b> like wings, π. πέπλων <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 1143</span>; <b class="b3">κολπώδη πτέρυγ' Εὐβοίας</b>, i.e. Aulis, <span class="bibl">Id.<span class="title">IA</span>120</span> (lyr.); νεοσσὸς ὡσεὶ πτέρυγας εἰσπίτνων ἐμάς <span class="bibl">Id.<span class="title">Tr.</span>751</span>; of a mountain, Λιβάνου πτέρυγες <span class="bibl">Musae.48</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">fence, wall</b>, Lyc.291. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> metaph., <b class="b3">πτέρυγες γόων</b> the <b class="b2">wings</b>, i.e. the <b class="b2">flight</b> or <b class="b2">flow</b>, of grief, <span class="bibl">S. <span class="title">El.</span>242</span> (lyr.); π. Πιερίδων <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>1.64</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0809.png Seite 809]] υγος, ἡ (nach Aristarch. πτερύξ zu accentuiren, vgl. Schol. Il. 2, 316; Andere wollten gar einen Unterschied in der Bedeutung nach dem Accent machen, E. M.), <b class="b2">Feder, Flügel</b>; πτέρυγος λάβεν, ergriff am Flügel, Il. 2, 316; ἀγαλλόμεναι πτερύγεσσιν, 2, 462, u. sonst; πτέρυγα χαλάξαις, Pind. P. 1, 6; πτερύγεσσιν ἀγλααῖς Πιερίδων, I. 1, 64; ἐλαφραῖς πτερύγων ῥιπαῖς, Aesch. Prom. 126; πτερύγων ἐρετμοῖσιν ἐρεσσόμενοι, Ag. 52; Soph. Ant. 114; übtr., γόων, El. 235; ἅμ' ἠελίου πτέρυγι θοῇ, Eur. Ion 123, u. öfter. – Uebh. ein hervorstehender, herabhangender Theil, z. B. des Ohres, am Kleide, am Harnisch, Xen. Equ. 12; τῆς κοπίδος, Plut. Alex. 16; am Geländer, des Gebirges, Mus. 48 u. s. w., wo zum Theil auch unser »Flügel« entspricht, Ael. H. A. 9, 40 nennt das Schwert des [[ξιφίας]] so, u. sonst auch die Scharfe, Schneide des Schwertes, Beiles, wobei wahrscheinlich auch an die Aehnlichkeit zu denken, welche das griechische Beil mit einem Flügel hat, auch λόγχης, Poll. 5, 21. – Bei Iul. Aeg. 9 (VI, 12) steht es für Vogel.
}}
{{ls
|lstext='''πτέρυξ''': -ῠγος, ἡ· Ἐπικ. δοτ. πληθ. πτερύγεσσι· ([[πτερόν]]·) - ἡ [[πτέρυξ]] πτηνοῦ, κοινῶς «φτεροῦγα», Ἰλ. Β. 316· κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν τῷ πληθυν., πτέρυγες, [[αὐτόθι]] 462, Ὀδ. Β. 149, Ἡσ. καὶ Αἰτ.· λευκοὶ πτεροῖσι..., πλὴν [[ἄκρων]] τῶν πτερύγων, λευκὰ κατὰ τὰ πτερὰ πλὴν τῶν [[ἄκρων]] τῶν πτερύγων, Ἡρόδ. 2. 76· ἐπὶ τοῦ Ἔρωτος καὶ τῆς Νίκης, Ἀριστοφῶν ἐν «Πυθαγοριστῇ» 2. 2) [[ζῷον]] [[πτερωτός]], πτηνόν, Ἀνθ. Π. 6. 11· [[ἐντεῦθεν]], [[οἰωνός]], [[σημεῖον]] προφητικόν, οὐκ ἀγαθαί πτέρυγες Καλλ. Λουτ. Παλλάδ. 124. ΙΙ. πᾶν [[πρᾶγμα]], παρεμφερὲς πρὸς πτέρυγα, 1) ἐν τῷ πληθ. πτέρυγες, = πτερύγια, τὰ τῶν ἰχθύων, Ἀριστ. π. Θαυμασ. 72, Αἰλ. π. Ζ. 11. 24· τὰ πτερύγια τῶν φωκῶν ἢ πόδες αὐτῶν, Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 4. 13, 29, πρβλ. περὶ τὰ Ζ. Ἱστορ. 4. 10. 11· τῆς χελώνης οἱ πόδες, Νικ. Ἀλεξίφ. 570· οἱ πλόκαμοι [[μαλακίων]] τινῶν, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστορ. 2. 14, 4. 2) [[φυλλάριον]], ἢ [[μέρος]] φύλλου, Λατ. pinna, Θεοφρ. π. Φυτ· Ἱστ. 3. 9, 6 (ἴδε Schneid. ἐν τόπῳ)· - [[ὡσαύτως]] = [[πτερίς]], [[αὐτόθι]] 4. 2, 14 ([[ἔνθα]] ἴδε Scheid.), Διοσκ. 3. 151. 3) [[πηδάλιον]], Σοφ. Ἀποσπ. 930 ἐξήρετμοι πτ., ἐπὶ τῶν κωπῶν, Συλλ. Ἐπιγραφ. 3694· πρβλ. πτερὸν ΙΙΙ. Ι. 4) αἱ ἐκ μετάλλου ταινίαι, αἵτινες ἀπὸ τοῦ θώρακος κρεμάμεναι ἐκάλυπτον τὰ [[κάτωθεν]] τῆς ὀσφύος μέρη [[μέχρι]] τῶν γονάτων χωρὶς νὰ κωλύωσι τὰς κινήσεις τῶν σκελῶν, Ξενοφ. Ἀν. 4. 7, 15, πρβλ. Ἱππ. 12, 4 καὶ 6· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ τοῦ Δωρικοῦ χιτῶνος, Ἀριστοφάν. Ἀποσπ. 312, Πλουτ. Λυκούργ. κ. Νουμ. Συγκρ. 3, [[Πολυδ]]. Ζ΄, 62, κτλ.· ἴδε πτερὸν ΙΙΙ. 10. 5) [[πτέρυξ]] κοπίδος, τὸ πλατὺ [[μέρος]] αὐτῆς, Πλουτ. Ἀλέξ. 16· ἐπὶ λόγχης, «[[ὅθεν]] δὲ πλατύνεται, πτέρυγες αἱ [[ἑκατέρωθεν]] προβολαὶ» [[Πολυδ]]. Ε΄, 21· ἐπὶ τοῦ ξιφοειδοῦς ῥύγχους τοῦ ξιφίου (ἀλλὰ [[μετὰ]] διαφ. γραφ. [[ῥύγχος]]), Αἰλ. π. Ζ. 9. 40. 6) λοβὸς τῶν πνευμόνων, Ἱππ. Κωακ. Προγν. 181. 7) τὸ [[ἄκρον]], ἡ κορυφὴ οἰκοδομήματος, [[Πολυδ]]. Ζ΄, 121· πρβλ. [[πτερύγιον]] ΙΙ. 4. ΙΙΙ. πᾶν ὅ, τι καλύπτει ἢ προστατεύει ὡς αἱ πτέρυγες. πτ. πέπλων Εὐρ. Ἴων. 1143· Εὐβοίης [[κολπώδης]] [[πτέρυξ]], ὅ ἐ. ἡ Αὐλίς, Δινδ. εἰς Εὐρ. Ι. Α. 120, πρβλ. Τρῳ. 746. IV. μεταφορ. ἴσχουσα πτέρυγας ὀξυτόνων γόων, κωλύουσα τὴν ἔξοδον ὀξέων γόων, Σοφ. Ἠλ. 243, [[ἔνθα]] ἴδε Ἕρμανν.· πτ. Πιερίδων Πινδ. Ι. 1. 90. - Πρβλ. [[πτερόν]], [[πτερύγιον]] ἀπ’ ἀρχῆς [[μέχρι]] τέλους.
}}
{{bailly
|btext=υγος (ἡ) :<br /><b>I.</b> aile ; <i>p. ext.</i> vol des oiseaux ; <i>fig.</i> vol, essor <i>en parl. de gémissements</i>;<br /><b>II.</b> <i>p. anal.</i> <b>1</b> nageoire de poisson;<br /><b>2</b> frange d’un vêtement;<br /><b>3</b> [[αἱ]] πτέρυγες appendices d’une cuirasse sur les parties creuses du corps;<br /><b>4</b> tranchant aminci d’une épée, de la bouche du poisson [[ξίφος]];<br /><b>5</b> appendice en forme d’aile <i>en parl. de l’Eubée placée comme une aile sinueuse devant le continent</i>.<br />'''Étymologie:''' [[πτερόν]].
}}
{{Autenrieth
|auten=υγος, pl. dat. [[πτερύγεσσιν]]: [[wing]], [[pinion]].
}}