View source for ὁρμάω

{{LSJ1
|Full diacritics=ὁρμάω
|Medium diacritics=ὁρμάω
|Low diacritics=ορμάω
|Capitals=ΟΡΜΑΩ
|Transliteration A=hormáō
|Transliteration B=hormaō
|Transliteration C=ormao
|Beta Code=o(rma/w
|Definition=fut. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> -ήσω <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>875b</span> : aor. ὥρμησα <span class="bibl">Il.6.338</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ion</span>534c</span>; Lacon. imper. <b class="b3">ὅρμᾱον</b>, i.e. <b class="b3">ὅρμαὁν</b>, = [[ὅρμησον]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>1247</span>: pf. ὥρμηκα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>265a</span> :—Med. and Pass., <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>1.5</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>339</span>, <span class="bibl">Hdt.1.17</span>, etc.: Ep. impf. ὡρμᾶτο <span class="bibl">Il.3.142</span>: fut. ὁρμήσομαι <span class="bibl">Hdt.5.34</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.9</span>, ὁρμηθήσομαι Gal.5.85: aor. ὡρμησάμην <span class="bibl">Il.21.595</span>, v.l. in <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span> 127</span> (ἐφ-), never in Prose, exc. ἐξ- <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>6.5.20</span> codd.: more freq. in pass. form ὡρμήθην <span class="bibl">Il.5.12</span>, al., <span class="bibl">Th.3.98</span>, etc.: pf. ὥρμημαι <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>70</span>, <span class="bibl">E. <span class="title">El.</span>340</span>, <span class="bibl">Th.6.33</span>, etc.: Ion. 3pl. pf. and plpf. <b class="b3">ὁρμέαται</b> and <b class="b3">-έατο</b> (with vv. ll. <b class="b3">ὡρμ-</b>) <span class="bibl">Hdt.5.121</span>, <span class="bibl">8.35</span> ; in Hom. codd. usu. have the augm., but Aristarch. read <b class="b3">ὁρμήθησαν</b> in <span class="bibl">Il.10.359</span>: (ὁρμή): </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> Act., </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">I</span> causal, <b class="b2">set in motion, urge on, cheer on</b>, τινὰ εἰς πόλεμον <span class="bibl">Il.6.338</span>, <span class="bibl">Th.1.127</span> ; τινὰ ποτὶ κλέος <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>10(11).21</span> ; τὸ στράτευμα ὁ. ἐπὶ τὰς Ἀθήνας <span class="bibl">Hdt.8.106</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>174</span> (lyr.), <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>352</span> (anap.); ἡ φύσις ὁρμήσει τινὰ ἐπὶ πλεονεξίαν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>875b</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ion</span>534c</span> ; [τὰ] ὁρμῶντα [σώματα] <span class="bibl">Hp.<span class="title">Epid.</span>6.8.7</span>; μέριμναν ὁρμήσασ' ἐπ' ἔργον <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>1064</span> (lyr.); <b class="b3">ὁ. τινὰ ἐκ χερός</b> <b class="b2">tear</b> from one's arms, <span class="bibl">Id.<span class="title">Hec.</span>143</span> (anap.):—Pass., <b class="b3">ὁρμηθεὶς θεοῦ ἄρχετο</b> <b class="b2">inspired</b> by the god he began, <span class="bibl">Od.8.499</span> ; πρὸς θεῶν ὡρμημένος <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>70</span> ; ὑπὸ ἔρωτος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>181d</span> ; <b class="b3">ἵπποι . . ὁρμηθέντες ὑπὸ πληγῇσιν ἱμάσθλης</b> <b class="b2">urged on</b> by... <span class="bibl">Od.13.82</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> with a thing as the object, <b class="b2">stir up</b>, πόλεμον <span class="bibl">18.376</span>: c. acc. et inf., τὰς διόδους τῶν πτερῶν . . ὥρμησε πτεροφυεῖν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>255d</span> :—Pass., ὡρμάθη πλαγά <b class="b2">was sped</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>196</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> more freq. intr., <b class="b2">start</b>, </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> c. inf., <b class="b3">ἴρηξ ὃς ὁρμήσῃ διώκειν ὄρνεον ἄλλο</b> <b class="b2">starts</b> in chase of... <span class="bibl">Il.13.64</span>; <b class="b3">ὁσσάκι δ' ὁρμήσειε πυλάων . . ἀντίον ἀΐξασθαι</b> whenever he <b class="b2">started</b> to rush for the gates, <span class="bibl">22.194</span> ; ὁσσάκι δ' ὁρμήσειε . . στῆναι ἐναντίβιον <span class="bibl">21.265</span> ; <b class="b3">ἐξελαύνειν ὁρμῆσαι τὸν στρατόν</b> <b class="b2">began</b> to lead out... <span class="bibl">Hdt.1.76</span>, cf.<span class="bibl">7.150</span> ; νίκην ὁρμῶντ' ἀλαλάξαι <b class="b2">eager to . .</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>133</span> (lyr.); ὥρμα ἀντιλαμβάνεσθαι τοῦ λόγου <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>336b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. gen., <b class="b2">rush headlong at</b> one, Τρώων <span class="bibl">Il.4.335</span> : more freq. with Preps., ὁ. ἐπί τινα <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>403</span>, <span class="bibl">Hdt. 1.1</span>, etc.; πύργωμα Καδμείων ἔπι <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>1220</span> ; εἴς τινας <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.17</span> ; καθ' αὑτούς <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>5.7.25</span> ; also <b class="b3">ὁ. ἐς μάχην</b> <b class="b2">hasten</b> to battle, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 394</span> ; εἰς ἀγῶνα <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>259</span>(lyr.) ; εἰς τὸ διώκειν <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.8.25</span> ; ἐπὶ ἁρπαγάς <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>391d</span> ; ἐπὶ τοὺς Ἀθηναίους <span class="bibl">Th.7.34</span> ; <b class="b3">ὥρμασε</b> (Dor.) ἐπὶ τὰ βασίλεια τῶν Σκυθᾶν <span class="title">SIG</span>709.19 (Chersonesus, ii B. C.) : without any sense of hostility, <b class="b2">rush</b>, τᾶσδ' ἀπὸ πέτρας πηδήσασα πυρὸς ἔσω <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>1015</span> (lyr.); ἐς πατρὸς δόμους <span class="bibl">Id.<span class="title">Med.</span>1178</span> ; <b class="b2">set out</b>, ἀπὸ [τῆς Οἰνόης] <span class="bibl">Th.2.19</span> ; ἐς φυγήν <span class="bibl">Hdt.7.179</span>, etc.; εἰς τὸ ἐπ' ἐκεῖνα τῆς γῆς <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>112b</span>; ἐπ' ἄλλον λόγον <span class="bibl">Antipho 3.4.5</span>; ἐπὶ τὸ σκοπεῖν <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.7.9</span> ; <b class="b3">ἐπὶ τραγῳδίαν ὥρμηκε</b> <b class="b2">has turned</b> to tragedy, <span class="bibl">Alex.135.14</span> ; <b class="b3">δηλώσεις . . τὴν φύσιν ἐπὶ τί μάλισθ' ὥρμηκε</b>, i. e. what your natural <b class="b2">bent</b> is, ib.<span class="bibl">8</span> ; φυσικῶς ἐπὶ τὴν ὀργὴν ὁρμᾶν Phld.<span class="title">Ir.</span>93 W.; πρὸς τὰς πράξεις Id.<span class="title">Mus.</span>p.71 K.; ἐπὶ φιλοσοφίαν <span class="bibl">Id.<span class="title">Acad.Ind.</span>p.64</span> M. ; πρὸς τὰς ὀχείας <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span> 546a15</span> : c. acc. cogn., ὁδόν <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>3.1.8</span> ; στρατείαν <span class="bibl">Id.<span class="title">Cyr.</span>8.6.20</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> abs., <b class="b2">start, begin</b>, ὥσπερ ὡρμήσαμεν, ἴωμεν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>314b</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">R.</span>425c</span>; <b class="b3">αἱ μάλιστα ὁρμήσασαι [νῆες]</b> the ships <b class="b2">that were</b> hottest <b class="b2">in pursuit</b>, <span class="bibl">Th.8.34</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">B</span> Med. and Pass., like the intr. Act., A. II: </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> c. inf., <b class="b3">μὴ φεύγειν ὁρμήσωνται</b> <b class="b2">that they put</b> not <b class="b2">themselves in motion, set</b> not <b class="b2">themselves</b> to flee, <span class="bibl">Il.8.511</span> ; so διώκειν ὁρμήθησαν <span class="bibl">10.359</span>, cf. <span class="bibl">Od.4.282</span> ; <b class="b3">ὡρμήθη κόρυθα κρατὸς ἀφαρπάξαι</b> <b class="b2">he rushed</b> to snatch... <span class="bibl">Il.13.188</span>, cf. <span class="bibl">182</span> ; <b class="b3">ἦτορ ὡρμᾶτο πτολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι</b> <b class="b2">was eager</b> to... <span class="bibl">21.572</span> ; <b class="b3">μᾶλλον ὅρμητο στρατεύεσθαι</b> <b class="b2">was eager</b> to march, <span class="bibl">Hdt.7.1</span>, cf. <span class="bibl">19</span>, al., <span class="bibl">Th.3.45</span> ; <b class="b3">ὅδε ὁ λόγος ὅρμηται λέγεσθαι</b> this account <b class="b2">has begun</b> to be given, <span class="bibl">Hdt.4.16</span>, cf. <span class="bibl">6.86</span>.<b class="b3">δ'</b> (<b class="b3">λέγεσθαι</b> is restored for <b class="b3">λέγεται</b> in <span class="bibl">3.56</span>); but <b class="b3">λόγον, τὸν ὅρμητο λέγειν</b> which <b class="b2">he purposed</b> to make, <span class="bibl">Id.5.50</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> the object <b class="b2">for</b> or <b class="b2">after</b> which one goes is sts. in gen., <span class="bibl">Il.14.488</span>, <span class="bibl">21.595</span> : a case with a Prep., ὡρμήθησαν ἐπ' ἀνδράσιν <span class="bibl">Od.10.214</span>; ἐπί τινα <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>47</span>, etc.; εἴς τινα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.9</span> ; <b class="b3">μετά τινα</b> <b class="b2">after</b> one, <span class="bibl">Il.17.605</span> ; so ὁ. ἐπὶ τὸ ἱρόν <span class="bibl">Hdt.8.35</span> ; ἐς πύλας <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>31</span> ; πρὸς δόμους <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span> 1152</span> ; ἐπ' ἀλήθειαν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sph.</span>228c</span> ; ἐς φυγήν <span class="bibl">Th.4.14</span> ; πρὸς τίσιν <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1328</span> ; πρὸς τὸ κρατεῖν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>581a</span> ; [ἡ ποίησις] πρὸς ἡδονὴν ὥρμηται <span class="bibl">Id.<span class="title">Grg.</span>502c</span> ; <b class="b3">οἱ περὶ λόγον ἢ παιδείαν ὁρμώμενοι</b> persons <b class="b2">keen</b> about... <span class="bibl">Vett.Val.199.5</span> : rarely c. acc. loci, νερτέρας πλάκας <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1576</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> the starting-point is expressed by ἐκ, ὡρμᾶτ' ἐκ θαλάμοιο <span class="bibl">Il.3.142</span>, cf. <span class="bibl">9.178</span>, etc. ; or <b class="b3">ἀπό</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>156</span>, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Phd.</span>101d</span>, etc.; ἀπὸ φιλοσοφίας Phld.<span class="title">Rh.</span>1.357 S.; or by a form in -θεν, σέθεν . . ὕμνος ὁρμᾶται θέμεν αἶνον <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>1.5</span> : in historical Prose, <b class="b3">ὁρμᾶσθαι ἐκ . .</b> <b class="b2">start from, begin from</b>, esp. of the place where one carries on any regular operations, <b class="b3">ἐνθεῦτεν ὁρμώμενοι</b> <b class="b2">living there and going out from thence</b> to do their daily work, <span class="bibl">Hdt.1.17</span> ; of fishers, ἐκ πλοίων ὁρμώμενοι <span class="bibl">Id.3.98</span> ; of a general, <b class="b2">making that place his head-quarters</b> or <b class="b2">base of operations</b>, <span class="bibl">Id.8.133</span>, cf. <span class="bibl">5.125</span>, al., <span class="bibl">Th.1.64</span>, <span class="bibl">2.69</span>, al.; <b class="b3">ἀπ' ἐλασσόνων ὁρμώμενος</b> <b class="b2">setting out, beginning</b> with smaller means, ib.<span class="bibl">65</span>, cf. <span class="bibl">1.144</span> ; of rivers, ἐκ τῆς Ἴδης ὁ. <b class="b2">rising . .</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>682b</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> abs., <b class="b2">rush, dart, attack</b>, <span class="bibl">Il.5.12</span>, <span class="bibl">Od.12.126</span>, al., <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1068</span> (lyr.); also with <b class="b3">ἔγχεϊ, ξιφέεσσι</b>, etc., added, <span class="bibl">Il. 5.855</span>, <span class="bibl">17.530</span>, <span class="bibl">13.496</span>, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> generally, <b class="b2">hasten, be eager</b>, ὁρμώμενον δὲ μηδαμῶς μ' ἀντισπάσῃς <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>339</span>, cf. <span class="bibl">395</span> ; ἀλλ' ἥδε . . ὁρμᾶται <b class="b2">comes forth</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Pers.</span>151</span> (anap.); τὸ φέγγος ὁρμάσθω πυρός <span class="bibl">Id.<span class="title">Eu.</span>1029</span> ; <b class="b3">ὕβρις ἀτάρβητα ὁρμᾶται</b> insolence <b class="b2">goes</b> fearless <b class="b2">forth</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>197</span> (lyr.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0380.png Seite 380]] 1) trans., in <b class="b2">Bewegungsetzen, antreiben</b>, anregen, εἰς πόλεμον, Il. 6, 338 (wie Thuc. 1, 127), ποτὶ [[κλέος]], Pind. O. 11, 21; ἦ ῥά σε [[Ἄρτεμις]] ὥρμασε – ἐπὶ [[βοῦς]] ἀγελαίας, Soph. Ai. 175; Καδμείαν μέριμναν ὁρμήσασ' ἐπ' [[ἔργον]], Eur. Phoen. 1071; στρατὸν ἐπί τινα, Her. 8, 106, vgl. 1, 76; ἐφ' ὃ ἡ [[Μοῦσα]] αὐτὸν ὥρμησεν, Plat. Ion 534 c, vgl. Rep. V, 466 b; c. inf., Phaedr. 255 d; auch von Sachen, πόλεμον, erregen, Od. 18, 376. Daher pass. angetrieben werden, ὁρμηθεὶς θεοῦ, von einem Gotte angereizt, Od. 8, 499, vgl. 4, 282. 13, 82 (doch s. den aor. auch unten beim med.; πρὸς θεῶν ὡρμημένος, Soph. El. 70; τοὺς ὑπὸ τούτου τοῦ ἔρωτος ὡρμημένους, Plat. Conv. 181 d. – 2) häufiger intr., wobei man ἑαυτόν ergänzen kann, <b class="b2">sich in schnelle Bewegung setzen</b>, [[ἴρηξ]], ὃς ὁρμήσῃ πεδίοιο διώκειν [[ὄρνεον]] ἄλλο, Il. 13, 64, der sich aufschwingt einen andern Vogel zu verfolgen (= ὦρτο πέτεσθαι ib. 62); [[ὁσσάκι]] δ' ὁρμήσειε Ἅχιλλεὺς στῆναι [[ἐναντίβιον]], so oft er sich in Bewegung setzte, sich anschickte, versuchte, Widerstand zu leisten, 21, 265, wie [[ὁσσάκι]] δ' ὁρμήσειε πυλάων [[ἀντίον]] ἀΐξασθαι, 22, 194, so oft er losfuhr, gegen die Thore anzudringen, u. so öfter c. inf. von dem ersten innern Antriebe, Vorsatze, Etwas zu unternehmen; [[ἤδη]] νίκην ὁρμῶντ' ἀλαλἀξαι, Soph. Ant. 133; στρατεύεσθαι, Her. 7, 150; Folgde, wie Plat. Phaedr. 251 b Rep. IV, 452 b Conv. 190 a; Xen. An. 3, 4, 44; – sich schnell darauf losstürzen, darauf losstürmen, zum Angriff, sowohl τινός, auf Einen, [[ὁππότε]] Τρώων ὁρμήσειε, Il. 4, 335, als ἐπί τινα, Hes. Sc. 403 Her. 1, 1, u. ἐς μάχην, Aesch. Pers. 386, wie εἰς ἀγῶνα Eur. Phoen. 266; ὁρμᾶν [[πύργωμα]] ἔπι, Suppl. 1219, εἰς πατρὸς δόμους, Med. 1178; [[θεία]] ἡ [[ὁρμή]], ἣν ὁρμᾷς ἐπὶ τοὺς λόγους, Plat. Parm. 135 d; auch von leblosen Dingen, δόξης ἐπὶ τὸ ὀρθὸν ὁρμώσης, Phaedr. 238 b; ἐφ' ὅγε [[μέρος]] ὥρμηκεν ἡμῖν ὁ [[λόγος]], Polit. 264 e; oft auch absolut, ὥςπερ ὡρμήσαμεν, ἴωμεν, Prot. 314 b; vgl. ὅπῃ ἄν τις ὁρμήσῃ, τοιαῦτα καὶ τὰ ἑπόμενα εἶναι, wie Einer beginnt, Rep. IV, 425 b; εἰς τὸ διώκειν ὁρμήσαντες, Xen. An. 1, 8, 25; ὥρμησαν δρόμῳ ἐπ' αὐτούς, 4, 3, 31, öfter; auch ὁδόν, einen Marsch beginnen, 3, 1, 8; ὁρμᾶν τὴν στρατείαν, Cyr. 8, 6, 20; u. so oft bei Pol., τὴν ἡδίω τῶν ὁδῶν ὥρμησε 12, 27, 2, πρὸς τὰς ἐπιβολάς 1, 3, 9, u. c. inf., διαβαίνειν ὥρμησαν εἰς Σικελίαν 1, 5, 2, ἐπὶ τὸ συνεμβαίνειν 1, 20, 7, öfter; ὡρμηκότες ἐπὶ τὸ σκοπεῖν, Xen. Mem. 3, 7, 9; Sp., πρὸς τὰ κάλλιστα ὥρμησα, Luc. Somn. 18, u. Plut. oft. – So bes. im pass. oder med. durch einen Andern oder sich selbst angetrieben werden, darauflosstürzen, sowohl τινός, auf Einen, Πηλείδης δ' ὡρμήσατ' Ἀγήνορος, er stürzte sich auf den Agenor, griff ihn an, Il. 21, 595, vgl. 14, 488, als ἐπί τινι, Od. 10, 214, [[μετά]] τινος, hinter Einem hereilen, Il. 17, 605, u. mit Präpositionen, die den Ort, von wo aus man eilt, bezeichnen, ὡρμᾶτ' ἐκ θαλάμοιο, sie eilte aus dem Schlafgemach, Il. 3, 142, vgl. 9, 178; u. so in Prosa, von einem Punkte aus aufbrechen, bes. von einem Feldherrn, mit seinem Heere ausrücken, Her. 1, 36. 8, 112 u. öfter; vgl. ἐκ πλοίων ὁρμώμενοι τοὺς ἰχθύας αἱρέουσι, 3, 98; πάντα ἔφη ἐκ τῆς ψυχῆς ὡρμῆσθαι καὶ τὰ κακὰ καὶ τὰ ἀγαθὰ τῷ σώματι, Plat. Charmid. 156 e; περὶ τῆς ἀρχῆς διαλεγόμενος καὶ τῶν ἐξ ἐκείνης ὡρμημένων, und über das, was davon ausgeht, Phaed. 101 e; auch von Flüssen, entspringen, ποταμοὺς [[ἄνωθεν]] ἐκ τῆς Ἴδης ὡρμημένους, Legg. III, 682 b; vgl. noch ἡ πρώτη [[βλάστη]] [[καλῶς]] ὁρμηθεῖσα, hervorgebrochener Keim, VI, 765 e, u. τὰ ἀπ' ἐκείνης τῆς ὑποθέσεως ὁρμηθέντα, Phaed. 101 d; ἀπό, ἔκ τινος, Xen. An. 1, 2, 5. 5, 9, 23; ἐπολέμει ἐκ Χεῤῥονήσου ὁρμώμενος, indem er den Chersones zur Basis seiner Kriegsoperationen machte, 1, 1, 9, vgl. Hell. 1, 3, 4; ἐπὶ τὴν στρατείαν, Xen. Cyr. 1, 6, 1 u. öfter; Thuc. 3, 31, wo der Schol. erkl. [[ὁρμητήριον]] ἔχων; vgl. οὐκ ἀπὸ τοσῶνδε ὁρμᾶσθαι, 1, 144; Pol. öfter; – auch das Ziel bezeichnend, εἰς ἐπάλξεις, Aesch. Spt. 31; ἐς ναῦν, Soph. Phil. 869; εἰς ἐπόψιον τόπ ον, Aut. 1097; ἐφ' ὑμᾶς, feindlich, Ai. 47; δεῦρο, 1203; u. mit dem bloßen accus., O. C. 1572; πρὸς δόμους, Eur. Hipp. 1152; εἰς θάλασσαν ποσίν, I. T. 1407; εἰς δόμους, Bacch. 1164; auch εἰς φυγήν, Rhes. 193; ὁρμέατο (ὥρμηντο) ἐπὶ τὸ [[ἱερόν]], sie machten sich auf nach dem Tempel, Her. 8, 35; ἐπ' ἀλήθειαν ὁρμωμένης ψυχῆς, Plat. Soph. 228 c; πρὸς τὴν ἡδονὴν ὥρμηται ἡ [[ποίησις]], Gorg. 502 c. – Cum inf. = sich in Bewegung setzen, sich aufmachen, Etwas zu thun, μὴ φεύγειν ὁρμήσωνται, daß sie sich nur nicht aufmachen, um zu fliehen, Il. 8, 511; διώκειν ὡρμήθησαν, 10, 359; ὡρμήθη κόρυθα κρατὸς ἀφαρπάξαι, er eilte, den Helm vom Haupte zu reißen, 13, 188; [[ἦτορ]] ὡρμᾶτο πολεμίζειν, das Herz fühlte sich getrieben zu kämpfen, 21, 272; ὁρμᾶται αἶνον [[θέμεν]], Pind. N. 1, 5; häufiger in Prosa, λόγον ὥρμητο λέγειν, d. i. er hatte angefangen, Her. 3, 50; ὁρμέατο ἐκδιδόναι, 1, 158, vgl. 7, 22; ὁρμέατο βοηθέειν, sie eilten ihnen zu Hülfe zu kommen; [[αὖθις]] ὡρμᾶτο ἰέναι, Plat. Theag. 129 b; τῆς ἀνθρωπείας φύσεως ὁρμωμένης προθύμως τι πρᾶξαι, Thuc. 3, 45; Folgende. – Oft auch absolut, <b class="b2">aufbrechen</b>, <b class="b2">eilen,</b> bes. um anzugreifen, Il. 13, 182. 496. 526. 559; ἥ μιν ἔπειτ' ἀποπαύσει ἐς [[ὕστερον]] ὁρμηθῆναι, Od. 12, 126, oft; auch mit dem Zusatz ἔγχεϊ, ξυστοῖς, ξίφεσι, mit dem Speere, den Schwertern angreifen, Il. 5, 855. 13, 496. 17, 530; u. übh. von jeder schnellen Bewegung, ὁρμώμενον δὲ [[μηδαμῶς]] ἀντισπάσῃς, Aesch. Prom. 337, öfter, auch von leblosen Dingen, τὸ [[φέγγος]] ὁρμάσθω [[πυρός]], Eum. 983; ἐχθρῶν δ' [[ὕβρις]] [[ἀτάρβητος]] ὁρμᾶται, Soph. Ai. 195, u. öfter, wie Eur.; ὁρᾷς ὁρμωμένους ἡμᾶς [[πάλαι]] προθύμως, Ar. Plut. 257; ὁ [[λόγος]] ὥρμηται, die Sage hat sich schnell verbreitet, Her. 3, 56; ὡς [[φάτις]] ὥρμηται, Her. 7, 189; auch ὁ [[λόγος]] ὥρμητο λέγεσθαι, 4, 16. 6, 86; Xen. u. Folgde, wie Pol. oft. – Die Form ὁρμώωνται, bei Opp. Hal. 1, 598, berechtigt nicht zur Annahme eines neuen Präsens ὁρμώω.
}}
{{ls
|lstext='''ὁρμάω''': μέλλ. -ήσω, Ἀττ.: ἀόρ. ὥρμησα Ἰλ., Ἀττ., προστ. Λακων. ὅρμᾱον (;) Ἀριστοφ. Λυσ. 1247: πρκμ. ὥρμηκα Πλάτ. Πολιτικ. 264Ε· ― Μέσ. καὶ παθ., [[συχν]]. παρ’ Ἀττ., Ἐπικ. παρατ. ὡρμᾶτο Ἰλ. Γ. 142: μέλλ. ὁρμήσομαι Ἡρόδ., Ξεν., ὁρμηθήσομαι Γαλην.: ― ἀόρ. ὡρμησάμην Ἰλ. Φ. 595, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 127 (ἐφ-), [[οὐδαμοῦ]] παρὰ πεζογράφοις πλὴν ἐξ- Ξεν. Ἑλλ. 6. 5, 20· συνηθέστερον ἐν τῷ παθ. τύπῳ ὡρμήθην Ὅμ. καὶ Ἀττ.: ― πρκμ. ὥρμημαι Σοφ. Ἠλ. 70, Εὐρ., Θουκ., κτλ., Ἰων. γϳ πληθ. πρκμ. καὶ ὑπερσ. [[ὡρμέαται]] καὶ -έατο Ἡρόδ. ([[μετὰ]] διαφ. γραφ. ὁρμ-)· παρ’ Ὁμ. οἱ ἐκδόται διατηροῦσι τὴν αὔξησιν: ([[ὁρμή]]): Α. Ἐνεργ., Ι. Μεταβατ., παρορμῶ, [[παροτρύνω]], τινὰ εἰς πόλεμον: ― νῦν δέ με παρειποῦσ’ [[ἄλοχος]]... ὥρμησ’ εἰς πόλεμον Ἰλ. Ζ. 338, Θουκ. 1. 127· τινα [[ποτὶ]] [[κλέος]] Πινδ. Ο. 10. 24· τὸ [[στράτευμα]] ὁρμ. ἐπὶ τὰς Ἀθήνας Ἡρόδ. 8. 106· πρβλ. Σοφ. Αἴ. 175, Εὐρ. Ὀρ. 352· ἡ [[φύσις]] ὁρμᾷ τινα ἐπὶ πλεονεξίαν Πλάτ. Νόμ. 875Β, πρβλ. Ἴωνα 534C· ὁρμ. μέριμναν εἰς [[ἔργον]] Εὐρ. Φοίν. 1063· ἔκ τε γηραιᾶς χερὸς ὁρμήσων, ἁρπάσων, ὁ αὐτ. ἐν Ἑκάβ. 145. ― Παθ., ὁρμηθεὶς θεοῦ ἤρχετο. ἐμπνευσθεὶς ὑπὸ τῆς μούσης ἤρχισε (οὐχὶ θεοῦ ἤρχετο, δηλ. ἀπὸ θεοῦ), Ὀδ. Θ. 499· οὕτω, πρὸς θεῶν ὡρμημένος Σοφ. Ἠλ. 70· ὑπὸ ἔρωτος Πλάτ. Συμπ. 181D· ἵπποι... ὁρμηθέντες ὑπὸ πληγῆσιν ἱμάσθλης, παρορμηθέντες ὑπό…, Ὀδ. Ν. 82. 2) [[μετὰ]] ἀντικειμένου, εἰ δ’ αὖ καὶ πόλεμόν ποθεν ὁρμήσειε [[Κρονίων]] Ὀδ. Σ. 376· μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., τὰς διόδους τῶν πτερῶν... ὥρμησε πτεροφυεῖν Πλάτ. Φαῖδρ. 255D. ― Παθ., ὡρμάθη πλαγά, ἐπέπεσεν, Σοφ. Ἠλ. 198. ΙΙ. συνηθέστερον ἀμεταβ., ὁρμῶ. 1) μετ’ ἀπαρ., ἴρηξ ὃς ὁρμήσῃ διώκειν [[ὄρνεον]] [[ἄλλο]] Ἰλ. Ν. 64, (ἀνθ’ οὗ ἐν στίχ. 62 ἔχει ὦρτο πέτεσθαι)· [[ὁσσάκι]] δ’ ὁρμήσειε πυλάων… [[ἀντίον]] ἀΐξασθαι Χ. 194· [[ὁσσάκι]] δ’ ὁρμήσειε... στῆναι ἐναντίβιον Φ. 265· ἐξελαύνειν ὁρμῆσαι τὸν στρατὸν Ἡρόδ. 1. 76, πρβλ. 7. 150· νίκην ὁρμῶν ἀλαλάξαι Σοφ. Ἀντ. 133· ὥρμα ἀντιλαμβάνεσθαι Πλάτ. Πολ. 336B. 2) [[μετὰ]] γεν., ὁρμῶ πάσῃ δυνάμει [[ἐναντίον]] τινός, ὁππότε [[πύργος]] Ἀχαιῶν [[ἄλλος]] ἐπελθὼν Τρώων ὁρμήσειε καί ἄρξειαν πολέμοιο, «ὁρμήσειε κατὰ τῶν Τρώων καὶ πολέμου ἀρχὴν ποιήσαιτο» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Δ. 335 οὕτω συνηθέστερον [[μετὰ]] προθέσεων, ὁρ. ἐπί τινα Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 403, Ἡρόδ. 1. 1, κτλ.· ἐπὶ [[πύργωμα]] Εὐρ. Ἱκέτ. 1220· εἴς τινα Ξεν. Κύρ. 7. 1, 17· καθ’ αὑτοὺς ὁ αὐτ. ἐν Ἀν. 5. 7, 25· ― [[ὡσαύτως]], ὁρμ. ἐς μάχην, σπεύδειν ὁρμητικῶς εἰς..., Αἰσχύλ. Πέρσ. 394· εἰς ἀγῶνα Εὐρ. Φοίν. 259· εἰς τὸ διώκειν Ξεν. Ἀν. 1. 8, 25· ἐπὶ ἁρπαγὰς Πλάτ. Πολ. 391D· ἐπὶ τραγῳδίαν Ἄλεξ. ἐν «Λεβ.» 1. 14· [[πρός]] τι Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 14, 21, κ. ἀλλ.· ― [[ὡσαύτως]] [[ἄνευ]] ἐχθρικῆς τινος ἐννοίας, ὁρμῶ, [[σπεύδω]], ὁρμᾶν ἐπὶ τόπου, ἀκριβῶς ὡς τὸ ὁρμᾶσθαι ἐκ… (ἴδε κατωτ.), Εὐρ. Ἱκέτ. 1015, Θουκ. 2. 19· ἐς φυγὴν Ἡρόδ. 7. 179, κτλ.· εἰς τὸ [[ἐπέκεινα]] τῆς γῆς Πλάτ. Φαίδων 112Β· ἐπ’ ἄλλον λόγον Ἀντιφῶν 124. 24· ἐπὶ τὸ σκοπεῖν Ξεν. Ἀπομν. 3. 7, 9· πρὸς τὸν πόσιν Εὐρ. Μήδ. 1177 κἑξ.· ― [[μετὰ]] συστοίχ. αἰτ., ὁρμ. ὁδὸν Ξεν. Ἀν. 3. 1, 8· στρατείαν ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. 8. 6, 20. 3) ἀπολ., «ξεκινῶ, [[ἀρχίζω]], [[ὥσπερ]] ὡρμήσαμεν, ἴωμεν Πλάτ. Πρωτ. 314, πρβλ. Πολ. 425Β· αἱ [[μάλιστα]] ὁρμήσασαι [[[νῆες]]] Θουκ. 8. 34. Β. Μέσ. καὶ παθ., ὡς τὸ ἀμετάβ. ἐνεργ., Α. ΙΙ. 1) μετ’ ἀπαρ., μή πως… φεύγειν ὁρμήσωνται, [[μήπως]] ὁρμήσωσι πρὸς φυγήν, Ἰλ. Θ. 511· οὕτω, διώκειν ὡρμήθησαν Κ. 359· ὡρμήθη κόρυθα κρατὸς ἀφαρπάξαι, ὥρμησε νὰ ἁρπάσῃ..., Ν. 188· [[ἦτορ]] ὡρμᾶτο πολεμίζειν ἠδὲ μάχεσθαι, ἦτο [[πρόθυμος]] νά…, Φ. 572· οὕτω μεθ’ Ὅμ., [[μᾶλλον]] ὥρμητο στρατεύεσθαι, ἦτο [[πρόθυμος]], ἐπεθύμει νά…, Ἡρόδ. 7. 1, πρβλ. 4. 19, κ. ἀλλ., Πινδ. Ν. 1. 5, Θουκ. 3. 45· ὁ [[λόγος]] [[οὗτος]] ὡρμήθη λέγεσθαι, ἤρχισε νὰ λέγηται, ἐγένετο [[κοινός]], Ἡρόδ. 4. 16, πρβλ. 6. 86, 4· ([[οὕτως]], ὁ [[λόγος]] ὡρμήθη, [[ἄνευ]] τοῦ λέγεσθαι, ὁ αὐτ. 3. 56)· [[ἀλλά]], [[λόγος]], τὸν ὥρμητο λέγειν, ὃν εἶχε κατὰ νοῦν νὰ εἴπῃ, ὁ αὐτ. 5. 50· καὶ παραλειπομένου τοῦ ἀπαρ., μενεήναμεν ὁρμηθέντες, ἐπεθυμήσαμεν σφοδρῶς, Ὀδ. Δ. 282, πρβλ. Σοφ. Ο. Κ. 1068. 2) τὸ πρὸς ὃ τις σπεύδει κεῖται κατὰ γεν., ὡρμήθη δ’ Ἀκάμαντος, ὥρμησε δὲ κατὰ τοῦ Ἀκάμαντος, Ἰλ. Ξ. 488, Φ. 595· [[ὡσαύτως]] καὶ ἐμπροθέτως, ὁρμᾶσθαι ἐπί τινι Ὀδ. Κ. 214· ἐπί τινα Σοφ. Αἴ. 47, κτλ.· εἴς τινα Ξεν. Κύρ. 7. 1, 9· μετά τινα, [[ἐναντίον]] τινός, Ἰλ. Ρ. 605· [[οὕτως]], ὁρμ. ἐπὶ τὸ ἱερὸν Ἡρόδ. 8. 35· ἐς πύλας Αἰσχύλ. Θήβ. 31· πρὸς δόμους Εὐρ. Ἱππ. 1152· καί, ὁρμ. ἐπ’ ἀλήθειαν Πλάτ. Σοφιστ. 228C· ἐς φυγὴν Θουκ. 4. 14· πρὸς τίσιν Σοφ. Ο. Κ. 1329· πρὸς τὸ κρατεῖν Πλάτ. Πολ. 581Α· ― σπανίως μετ’ αἰτ. τόπου, νερτέρας πλάκας Σοφ. Ο. Κ. 1576. β) τὸ [[σημεῖον]] [[ὅθεν]] ὁρμᾶταί τις ἐκφέρεται διὰ τῆς προθ. ἐκ, ὡρμᾶτ’ ἐκ θαλάμοιο Ἰλ. Γ. 142, πρβλ. Ι. 178, Ἡρόδ. 3. 98, Πλάτ., κλ.· ἢ τῆς ἀπό, Σοφ. Τρ. 156, Πλάτ. Φαίδων 101D κτλ.· ― ἐν τῷ ἱστορικῷ πεζῷ λόγῳ ὁρμῶμαι ἐκ…, κινῶ ἔκ τινος μέρους, [[ἀρχίζω]], [[ἐνθεῦτεν]] ὁρμώμενοι Ἡρόδ. 1. 17· οὕτω ἐπὶ στρατηγοῦ ἔχοντος τόπον τινὰ ὡς τὸ [[κέντρον]] τῶν ἐργασιῶν [[αὐτοῦ]] ἢ ὡς ἀρχηγεῖον (πρβλ. [[ὁρμητήριον]]), ὁ αὐτ. 8. 133, πρβλ. 3. 98., 5. 125, κ. ἀλλ., Θουκ. 1. 64, 2. 69, κ. ἀλλ.· [[οὕτως]], ὁρμ. ἀπὸ Σάρδεων Ξεν. Ἀνάβ. 1. 2, 5· ἀπ’ ἐλασσόνων ὁρμώμενος, ἀρχόμενος ἀπὸ μικροτέρων μέσων, Θουκ. 2. 65, πρβλ. 1. 144· ― ἐπὶ ποταμῶν, ἐκ τῆς Ἴδης ὁρμ., πηγάζων... Πλάτ. Νόμ. 682Β· 3) ἀπολ., ὁρμῶ, μεθ’ ὁρμῆς [[τρέχω]], [[ἐπέρχομαι]], Ἰλ. Ε. 12, Ν. 182, 496, κτλ., Ὀδ. Μ. 126, καὶ συχνὸν παρ’ Ὁμ.· [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] τῶν προσδιορισμῶν ἔγχεϊ, ξίφεσι κτλ., Ἰλ. Ε. 855, Ρ. 530. β) [[καθόλου]], [[σπεύδω]], ὁρμώμενον δὲ [[μηδαμῶς]] ἀντισπάσῃς Αἰσχύλ. Πρ. 337, πρβλ. 393· ἀλλ’ ἥδε... ὁρμᾶται, ἔρχεται χωρεῖ, ὁ αὐτ. ἐν Πέρσ. 151· [[οὕτως]] ἐπὶ πραγμάτων, Ἡρόδ. 3. 56, πρβλ. 7. 189· ὁ λ. ὥρμηται λέγεσθαι ὁ αὐτ. 4. 16., 6. 86, 4· τὸ [[φέγγος]] ὁρμάσθω πυρὸς Αἰσχύλ. Εὐμ. 1029· [[ὕβρις]] [[ἀτάρβητος]] ὁρμᾶται, προχωρεῖ [[ἀφόβητος]], Σοφ. Αἴ. 197. 4) σπανίως ἐπὶ γνησίας παθητικῆς σημασίας, πρὸς θεῶν ὡρμημένος, παρακινηθεὶς ὑπό…, ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 70. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 474.
}}
{{bailly
|btext=-ῶ :<br /><i>impf.</i> [[ὥρμων]], <i>f.</i> ὁρμήσω, <i>ao.</i> ὥρμησα, <i>pf.</i> [[ὥρμηκα]];<br /><i>Pass. ao.</i> [[ὡρμήθην]], <i>pf.</i> [[ὥρμημαι]];<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> mettre en mouvement, pousser, diriger (une armée) contre;<br /><b>2</b> pousser, exciter ; <i>Pass.</i> ὁρμηθεὶς θεοῦ OD poussé, <i>càd</i> inspiré par un dieu ; ὁρμᾶν πόλεμον OD faire <i>litt.</i> mettre en mouvement une guerre ; <i>Pass.</i> ὡρμάθη <i>dor.</i> [[πλαγά]] SOPH un coup fut porté;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> se mettre en mouvement, s’élancer;<br /><b>1</b> <i>avec idée d’hostilité</i> ὁρμ. Τρώων IL s’élancer sur les Troyens ; [[ἐπί]] τινα, [[εἴς]] τινα, sur qqn, [[κατά]] τινα, dans la direction de qqn, vers qqn : [[εἰς]] τὸ διώκειν XÉN à la poursuite ; [[ἐπί]] [[τι]], en vue de qch, pour qch;<br /><b>2</b> <i>sans idée d’hostilité</i> ὡρμ. [[ἐς]] δόμους EUR se hâter pour revenir dans la maison (paternelle) ; ἐπὶ τὸ σκοπεῖν XÉN se porter vivement en avant pour observer ; [[εἰς]] φυγήν XÉN prendre la fuite ; avec un acc. : ὁρμ. ὁδόν XÉN se mettre en route;<br /><b>3</b> se mettre en mouvement pour faire qch ; se préparer à, entreprendre de, <i>etc.</i><br /><i><b>Moy.</b></i> ὁρμάομαι-ῶμαι (<i>ao.</i> ὡρμησάμην, <i>poét.</i> [[ὡρμήθην]]) se mettre en mouvement, s’élancer;<br /><b>1</b> <i>avec idée d’hostilité</i> s’élancer pour attaquer : ὁρμ. τινος IL [[ἐπί]] τινι, [[ἐπί]] τινα, [[εἴς]] τινα, se précipiter sur qqn ; ἔς [[τι]], s’élancer sur qch (sur les portes d’une ville, <i>etc.</i>) ; avec l’inf. s’élancer pour (poursuivre l’ennemi);<br /><b>2</b> <i>sans idée d’hostilité</i> s’élancer, <i>avec</i> [[ἐς]] <i>ou</i> πρὸς et l’acc. ; [[μετά]] τινος IL accourir en hâte rejoindre qqn ; avec l’inf. : ὁρμ. φεύγειν IL se mettre en mouvement pour s’enfuir;<br /><b>3</b> se mettre en mouvement pour, se préparer à, entreprendre de, <i>etc.</i> avec l’inf..<br />'''Étymologie:''' [[ὁρμή]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[ὁρμή]]), aor. ὥρμησα, [[mid]]. ipf. ὡρμᾶτο, aor. ὡρμήσατο, subj. ὁρμήσωνται, [[pass]]. aor. [[ὡρμήθην]], ὁρμηθήτην: I. [[act]]., [[set]] in [[motion]], [[impel]], [[move]]; πόλεμον, τινὰ ἐς πόλεμον, ς 3, Il. 6.338; [[pass]]. (met.), ὁρμηθεὶς θεοῦ, ‘[[inspired]] of [[heaven]],’ Od. 8.499; intrans., [[start]], [[rush]]; τινός, ‘at [[one]],’ Il. 4.335; w. inf., Il. 21.265 (cf. Il. 22.194), Il. 13.64.—II. [[mid]]., be moved, [[set]] [[out]], [[start]], [[rush]], esp. in [[hostile]] [[sense]], [[charge]] [[upon]]; ἔγχεϊ, ξιφέεσσι, Il. 5.855, Il. 17.530; τινός, ‘at [[one]],’ Il. 14.488; freq. w. inf., and met., [[ἦτορ]] ὡρμᾶτο πολεμίζειν, Il. 21.572.
}}