View source for αἰδέομαι

{{LSJ1
|Full diacritics=αἰδέομαι
|Medium diacritics=αἰδέομαι
|Low diacritics=αιδέομαι
|Capitals=ΑΙΔΕΟΜΑΙ
|Transliteration A=aidéomai
|Transliteration B=aideomai
|Transliteration C=aideomai
|Beta Code=ai)de/omai
|Definition=and poet. αἴδομαι Hom., etc., Ep. imper. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> αἰδεῖο <span class="bibl">Il.24.503</span>, <span class="bibl">Od.9.269</span>; part. αἰδόμενος Hom. and Trag. (lyr.); imper. αἴδεο <span class="bibl">Il.21.74</span>: impf. ᾐδοῦντο <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 810</span>, etc., αἰδέοντο <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>9.41</span>, poet. αἴδετο <span class="bibl">Il.21.468</span>, <span class="title">APl.</span>4.106: fut. αἰδέσομαι <span class="bibl">Il.22.124</span>, Att., Ep. αἰδέσσομαι <span class="bibl">Od.14.388</span>; αἰδεσθήσομαι <span class="bibl">D.C.45.44</span>, Gal.1.62, (ἐπ-) E.<span class="title">IA</span> <span class="bibl">900</span>: aor. Med. <b class="b3">ᾐδεσάμην</b>, Ep. αἰδ- <span class="bibl">Od.21.28</span>, Att. (v. sub fin.), Ep. imper. αἴδεσσαι <span class="bibl">Il.9.640</span>; aor. Pass. ᾐδέσθην Hom., etc., and in Prose, Ep.3pl. αἴδεσθεν <span class="bibl">Il.7.93</span>: pf. <b class="b3">ᾔδεσμαι</b> (v. sub fin.): Act. only in <b class="b3">καταἰδέω</b>, q.v.:—<b class="b2">to be ashamed</b>, c. inf., αἴδεσθεν μὲν ἀνήνασθαι δεῖσαν δ' ὑποδέχθαι <span class="bibl">Il.7.93</span>; αἰδέομαι δὲ μίσγεσθ' ἀθανάτοισι <span class="bibl">24.90</span>; αἰ. γὰρ γυμνοῦσθαι <span class="bibl">Od.6.221</span>: less freq. c. part., αἴδεσαι μὲν πατέρα προλείπων <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>506</span>, cf. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Aem.</span>35</span>: c. dat., μὴ αἰδοῦ τῷ εὐκόλῳ <span class="bibl">Philostr.<span class="title">Ep.</span> 19</span>: abs., <b class="b3">αἰδεσθείς</b> <b class="b2">from a sense of shame</b>, <span class="bibl">Il.17.95</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> mostly c. acc., <b class="b2">stand in awe of, fear</b>, esp. in moral sense, αἰδεῖο θεούς <span class="bibl">Il.24.503</span>, <span class="bibl">Od.9.269</span>; Τρῶας <span class="bibl">Il.6.442</span>, cf. <span class="bibl">Od.2.65</span>, etc.; <b class="b3">ἀλλήλους αἰδεῖσθε</b> <b class="b2">show a sense of regard</b> one for another, <span class="bibl">Il.5.530</span>; οὐδὲ θεῶν ὄπιν αἰδέσατο <span class="bibl">Od.21.28</span>; <b class="b3">αἴδεσσαι μέλαθρον</b> <b class="b2">respect</b> the house, <span class="bibl">Il.9.640</span>; freq. of respect for suppliants, <span class="bibl">Il.22.124</span>, cf. <span class="bibl">Hdt.7.141</span>; ἐχθρὸν ὧδ' αἰδεῖ νέκυν <b class="b2">;</b> <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1356</span>; τόνδ' ὅρκον αἰδεσθείς <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>647</span>, cf. <span class="bibl">1426</span>:—in <span class="bibl">Pi. <span class="title">P.</span>4.173</span> <b class="b3">αἰδεσθέντες ἀλκάν</b> <b class="b2">regarding</b> their reputation for valour, i.e. from <b class="b2">self-respect</b>, cf. ἑωυτὸν μάλιστα αἰδεῖσθαι <span class="bibl">Democr.264</span>: abs., <b class="b3">τὸ αἰδεῖσθαι</b> <b class="b2">self-respect</b>, <span class="bibl">Id.179</span>; in Prose,,Δία αἰδεσθέντες <span class="bibl">Hdt.9.7</span>. <b class="b3">ά; φοβοῦμαί γε . . τοὺς μοχθηρούς</b> (οὐ γὰρ δήποτε εἴποιμ' ἂν ὥς γε αἰδοῦμαι) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>886a</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Euthphr.</span>12b</span><b class="b2">,Phdr</b>.<span class="bibl">254e</span>; later αἰ. ἐπί τινι <span class="bibl">D.H.6.92</span>; <b class="b3">ὑπὲρ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως</b> <b class="b2">have compassion upon, show mercy</b>, <span class="bibl">Plu. <span class="title">Cim.</span>2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">respect</b> another's <b class="b2">misfortune, feel regard for</b> him, μηδέ τί μ' αἰδόμενος . . μηδ' ἐλεαίρων <span class="bibl">Od.3.96</span> (cf. <span class="bibl">1.2</span>); αἰ. τὴν τῶν μηδὲν ἀδικούντων εὐσέβειαν <span class="bibl">Antipho 2.4.11</span>; esp. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> as Att. law-term, <b class="b2">to be reconciled to</b> a person, of kinsmen who allow a homicide to return from exile, Lex ap.<span class="bibl">D.43.57</span>; ἐὰν ἑλών τις ἀκουσίου φόνου . . αἰδέσηται καὶ ἀφῇ <span class="bibl">D.37.59</span>, cf.<span class="bibl">38.22</span>; αἰδούμενος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>877a</span>; ᾐδεσμένος <span class="bibl">D.23.77</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> of the homicide, <b class="b2">obtain forgiveness</b>, <span class="bibl">D.23.72</span> codd. αἰδ-έσιμος, ον, <b class="b2">exciting shame</b> or <b class="b2">respect, venerable</b>, <span class="bibl">M.Ant.1.9</span> (Sup.), Aristid.2.99J. (Sup.), <span class="bibl">Hierocl. <span class="title">in CA</span>13p.448M.</span> (Comp.): c. dat., <span class="bibl">Aristid.<span class="title">Or.</span>37(2).6</span>; as honorary title, <span class="bibl"><span class="title">PFlor.</span>15.6</span> (vi A. D.); <b class="b3">τοῦ προσώπου τὸ αἰ</b>. <span class="bibl">Luc.<span class="title">Nigr.</span>26</span>; <b class="b2">holy</b>, <span class="bibl">Paus.3.5.6</span>. Adv. <b class="b3">-μως</b> <b class="b2">reverently</b>, <span class="bibl">Ael.<span class="title">NA</span>2.25</span>.</span>
}}
{{ls
|lstext='''αἰδέομαι''': Ἰλ., κτλ., Ἐπ. προστακτ. αἰδεῖο, Ἰλ. Ω. 503, Ὀδ. Ι. 269: Ποιητ. [[ἐπίσης]] [[αἴδομαι]], Ὁμ., μετοχ. αἰδόμενος, Αἰσχύλ. Ἱκ. 362, Εὐρ. Φοίν. 1489 (ἅπαντα λυρ.). - Προστακτ. αἴδεο, Ἰλ. Φ. 74. - παρατατ. ἠδοῦντο, Αἰσχύλ. Πέρσ. 810, κτλ., αἰδέοντο, Πίνδ., ποιητ. αἴδετο, Ἰλ. Φ. 468: - μέλλ. αἰδέσομαι, Χ. 124, Ἀττ., Ἐπ. αἰδέσσομαι, Ὀδ. Ξ. 388· μεταγεν. αἰδεσθήσομαι, Δίων Κ. 45. 44, Γαλην., (ἐπ-) Εὐρ. Ι.Α. 900: - ἀόρ. μέσ. ᾐδεσάμην, Ὀδ. Φ. 28, Ἀττ. (ἴδε ἐν τέλει), Ἐπ. προστακτ. αἴδεσσαι, Ἰλ. Ι. 640: - ἀόρ. παθ. ᾐδέσθην, Ὅμ., κτλ., καὶ παρὰ πεζοῖς. Ἐπ. γ΄ πληθ. αἴδεσθεν, Ἰλ. Η. 93: - πρκμ. ᾔδεσμαι (ἴδε ἐν τέλ.). - Ὁ ἐνεργ. [[τύπος]] εὕρηται μόνον ἐν τῷ καταιδέω, ὃ ἴδε. - Ἀποθ. Ἐντρέπομαι, αἰσχύνομαι· μετ’ ἀπαρεμ., αἴδεσθεν μὲν [[ἀνήνασθαι]], δεῖσαν δ’ ὑποδέχθαι, Ἰλ. Ἠ. 93· [[αἰδέομαι]] δὲ μίσγεσθ’ ἀθανάτοισιν, Ω. 90· αἰδ. γὰρ γυμνοῦσθαι, Ὀδ. Ζ. 221: - σπαν. [[μετὰ]] μετοχῆς, αἴδεσαι μὲν πατέρα προλείπων, αἰσχύνθητι ὅτι ἐγκαταλείπεις αὐτόν, Σοφ. Αἴ. 506: - ἀπολ. αἰδεσθείς, ἐξ αἰσθήματος ἐντροπῆς, Ἰλ. Ρ. 95. 2) ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μετ’ αἰτιατ. Προσώπου = φοβοῦμαι, σέβομαί τινα, ἀλλὰ ἐπὶ ἠθικῆς ἐννοίας· = φοβοῦμαι μὴ σχηματίσῃ τις κακὴν γνώμην, αἰδεῖο θεούς, Ἰλ. Ω. 503, Ὀδ. Ι. 269· αἰδ. Τρῶας, Ἰλ. Ζ. 442, πρβλ. Χ. 124, Ὀδ. Β. 65, κτλ.· ἀλλήλους αἰδεῖσθε, ἐντραπῆτε ἀλλήλους, δείξατε συναίσθησίν τινα [[τιμῆς]] πρὸς ἀλλήλους, Ἰλ. Ε. 530· [[οὕτως]]: οὐδὲ θεῶν ὄπιν ᾐδέσατ’, οὐδὲ ἔλαβε [[διόλου]] πρὸ ὀφθαλμῶν τὴν ... Ὀδ. Φ. 28· καὶ ἐπὶ πραγμάτων, αἴδεσσαι δὲ [[μέλαθρον]], σεβάσθητι τὴν οἰκίαν, Ἰλ. Ι. 640· ἐχθρὸν ὧδ’ αἰδεῖ νέκυν; Σοφ. Αἴ. 1356· τόνδ’ ὅρκον αἰδεσθείς, ὁ αὐτ. Ο.Τ. 647, πρβλ. 1426. Ἐν Πινδ. Π. 4. 308 τὸ αἰδεσθέντες ἀλκάν, πιθανῶς σημαίνει δεικνύοντες αἰδῶ τινα ἐν τῇ ἰσχύϊ αὑτῶν, μεταχειριζόμενοι αὐτὴν μετρίως. Ὡσαύτως καὶ παρὰ πεζοῖς. Δία αἰδεσθέντες, Ἡροδ. 9. 7, 1, πρβλ. 7. 141, φοβοῦμαί γε ... τοὺς μοχθηροὺς (οὐ γάρ [[δήποτε]] εἴποιμ’ ἂν ὥς γε αἰδοῦμαι), Πλάτ. Νόμ. 886Α, πρβλ. Εὐθύφρ. 12Β, Φαῖδρ. 254Ε· παρὰ μεταγενεστ. καὶ αἰδ. ἐπί τινι, Διον. Ἁλ. 6. 92· ὑπέρ τινος, Πλουτ. Κίμ. 2. ΙΙ. [[σέβομαι]] τὰς δυστυχίας τοῦ ἄλλου, [[αἰσθάνομαι]] ἐνδιαφέρον καὶ συμπάθειαν πρὸς αὐτόν, μηδέ τί μ’ αἰδόμενος ... μηδ’ ἐλεαίρων, Ὀδ. Γ. 96· αἰδ. τὴν τῶν μηδὲν ἀδικούντων εὐσέβειαν, Ἀντιφῶν 120. 25. ΙΙΙ. ὡς δικανικὸς ὅρος παρ’ Ἀττικοῖς, = συγχωρῶ, διαλλάττομαι [[πρός]] τινα· λέγεται δὲ ἐπὶ συγγενοῦς τοῦ φονευθέντος, [[ὅστις]] ἐπιτρέπει εἰς τὸν φονέα νὰ ἐπανέλθῃ ἐκ τῆς ἐξορίας (πρβλ. [[ἀπενιαυτίζω]]), ἂν ἑλών τις ἀκουσίου φόνου ... αἰδέσηται καὶ ἀφῇ, Δημ. 983. 19, πρβλ. 991, 5., 1069, 2· ὁ αὐτ. 644. 1, τὸν ἁλόντα ἐπ’ ἀκουσίῳ φόνῳ: φεύγειν, ἕως ἂν αἰδέσηταί τινα τῶν ἐν γένει πεπονθότων, φαίνεται [[ἀναγκαῖον]] νὰ ἀναγνώσωμεν τις, πρβλ. 635. 22· οὕτω: αἰδούμενος, Πλάτ. Νόμ. 877Α· ᾐδεσμένος, Δημ. 645, ἐν τέλ. πρβλ. [[ἀναίδεια]] ΙΙ.
}}
{{bailly
|btext=-οῦμαι;<br /><i>f.</i> αἰδέσομαι, <i>ao.</i> ᾐδεσάμην <i>ou</i> [[ᾐδέσθην]], <i>pf.</i> ᾔδεσμαι;<br /><b>1</b> avoir de la pudeur;<br /><b>2</b> avoir honte, craindre de, inf. ; rar. part. αἴδεσαι πατέρα προλείπων SOPH tu as scrupule de quitter ton père;<br /><b>3</b> craindre, révérer, respecter : αἰδ. θεούς craindre les dieux ; ἀλλήλους se respecter les uns les autres ; [[μέλαθρον]] IL respecter le toit domestique ; ὅρκον SOPH respecter un serment;<br /><b>4</b> respecter le malheur, avoir égard à l’infortune, avoir pitié de, acc. ; αἰδούμενος EUR par pitié (<i>litt.</i> ayant pitié);<br /><b>5</b> pardonner, se réconcilier;<br /><b>6</b> avoir des égards, des ménagements.<br />'''Étymologie:''' [[αἰδώς]].
}}
{{Autenrieth
|auten=([[αἰδώς]]), pr. imp. [[αἰδεῖο]], ipf. αἴδετο, fut. αἰδέσομαι, aor. [[mid]]. ᾐδεσάμην and αἰδεσσάμην, [[pass]]. [[ᾐδέσθην]], αἰδέσθην, 3 pl. [[αἴδεσθεν]]: [[feel]] [[shame]], [[regard]], or [[mercy]] ([[from]] [[moral]] or [[humane]] scruples, toward [[oneself]] or others, [[even]] toward inferiors); τινὰ, [[respect]], [[have]] [[regard]] [[for]], [[stand]] [[abashed]] [[before]], Il. 1.23, Od. 3.96; w. inf., [[scruple]], be [[ashamed]], [[from]] [[modesty]], or [[from]] motives of [[propriety]], [[good]]-[[taste]], etc., Od. 14.146, Od. 18.184 ; αἰδομένων, ‘selfrespecting’ (opp. φευγόντων), Il. 5.531.
}}