View source for Γ

{{LSJ2
|Full diacritics=Γ
|Medium diacritics=Γ
|Low diacritics=Γ
|Capitals=Γ
|Transliteration A=G
|Transliteration B=G
|Transliteration C=G
|Beta Code=&#42;g
|Definition=γ, third letter in Gr. alphabet; as Numeral γʹ = [[three]], [[third]], [[thrice]]; also, with pr. n., [[Βάσσος]] γ' [[B.]], [[son and grandson of B.]], IGRom. 4.1587 (ii AD), etc.; but ͵γ = 3 000.<br><b class="num"></b>written for Ϝ, freq. in Hsch., as [[γανδάνειν]]· [[ἀρέσκειν]], etc.
}}
{{DGE
|dgtxt=γ, τό<br /><b class="num">I</b> en el sistema gráfico y fonológico<br /><b class="num">1</b> [[gamma]] tercera letra del alfabeto griego, Sch.D.T.486.8, 10<br /><b class="num">•</b>en un ejercicio de escritura Α Β Γ ... <i>OMich</i>.672.1 (rom.)<br /><b class="num">•</b>considerada consonante σύμφωνα δὲ τὰ λοιπὰ ἑπτακαίδεκα· β, γ, δ ... D.T.631.13<br /><b class="num">•</b>oclusiva ἄφωνα δέ ἐστιν [[ἐννέα]]· β, γ, δ, κ, π, τ, θ, φ, χ D.T.631.19, cf. Arist.<i>Po</i>.1456<sup>b</sup>30<br /><b class="num">•</b>sonora μέσα δὲ τούτων τρία, β, γ, δ. μέσα δὲ εἴρεται, ὅτι τῶν μὲν ψιλῶν ἐστι δασύτερα, τῶν δὲ δασέων ψιλότερα. καὶ ... τὸ δὲ γ μέσον τοῦ κ καὶ χ D.T.631.23, 26.<br /><b class="num">2</b> para representar el resultado de labiovelar sonora en ciertas formas dorias sobre todo en Creta y dial. del noroeste πρεῖγυς, πρειγεύω, πρεσγέα, etc. por jón.-át. πρέσβυς, πρεσβεύω, πρεσβεία, etc.<br /><b class="num">•</b>más dud. en otras formas [[γλέφαρον]], γλήχων, etc. frente a [[βλέφαρον]], [[βλήχων]], etc.<br /><b class="num">3</b> por regla ortográfica como representación del alófono nasal velar ante γ, κ, χ, ξ: ἄγγελος, ἀγκών, [[ἄγχω]], φάραγξ Sch.D.T.465.8, <i>EM</i> 315.13G., Eust.40.7<br /><b class="num">•</b>de donde por error ortográfico frec. en inscr. y pap. como graf. por el alófono nasal velar ante principio de palabra en γ, κ, χ, ξ: μὲγ [[γάρ]] Marc.Sid. en <i>IUrb.Rom</i>.1155.43, γλῶτταγ καί <i>TDA</i> 49.2, 4 (Atenas IV a.C.), etc.<br /><b class="num">4</b> como representación de la velar ante consonante sonora, frec. en inscr. y pap. ἐγβ[άλɛ̄ν <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.4B.11 (V a.C.), ἐνδειγνύμενος <i>IG</i> 12(3).320.6 (Tera III a.C.), ἐγλογιστής <i>ITemple of Hibis</i> 4.36 (I d.C.), ἔγδικος <i>INikaia</i> 1202.9 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>menos frec. entre vocales κάτογος (l. κάτοχος) <i>TDA</i> 189a.4 (Lacio II d.C.), Μαίγιον (l. Μαίκιον) <i>IG</i> 14.2276.12 (Liguria I d.C.)<br /><b class="num">•</b>en el grupo inicial γν- alternando con κν- Γνίδος/ Κνίδος, Γνωσσός/ Κνωσσός, γναφεύς/ κναφεύς, etc.<br /><b class="num">5</b> esporádicamente como representación de ζ: Γύζυφος por Ζύζυφος <i>TDA</i> 169.31 (Roma IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>de π ante ρ: Ὑγρίδο (l. Ὑπ<ε>ρίδο<υ>) <i>IG</i> 14.2276.20 (Liguria I d.C.) (dud., v. ap. crít.).<br /><b class="num">6</b> graf. por Ϝ frec. en formas prob. de origen lesbio [[γανδάνειν]]· ἀρέσκειν Hsch., [[γέμματα]]· ἱμάτια Hsch., [[γοίδημι]]· ἐπίσταμαι Hsch., etc.<br /><b class="num">7</b> [[gamma]] expresiva antepuesta a alguna palabra γδοῦπος, γδουπέω formas poét. por [[δοῦπος]], [[δουπέω]] Eust.633.50.<br /><b class="num">8</b> característica junto con κ, χ y κτ de la 2<sup>a</sup> clase de verbos barítonos λέγω, πλέκω, τρέχω, τίκτω D.T.639.1.<br /><b class="num">II</b> en el sistema alfabético de numeración<br /><b class="num">1</b> distinguiéndose de la letra por signos diacríticos (Γʹ, γʹ, γ̅) [[tres]] δρα(χμαί) γ' <i>Graff.Dip</i>.L.20 (II/I a.C.), πόδες γ̅ Hero <i>Mens</i>.4, εἰσὶ [[γάρ]] τινες ὁρίζοντες ἐν οἷς γ̅ μόνοι παράλληλοι κύκλοι γίνονται hay algunos horizontes en los que sólo hay tres círculos paralelos</i> Gem.5.37, ἡμιωβελίων γ̅ <i>IG</i> 10(2).114.2 (II d.C.), γενομένη δὲ τέκνων μήτηρ γʹ llegando a ser madre de tres hijos</i>, <i>IGBulg</i>.1<sup>2</sup>.209<i>bis</i>.5 (Odeso, imper.), ἀρχιερεὺς μῆνας γʹ sumo sacerdote durante tres meses</i> I.<i>Ap</i>.1.157.<br /><b class="num">2</b> [[tercero]] ἔτους γʹ en el tercer año</i>, <i>IG</i> 10(2).4.27 (I a.C.), ἐὰν δὲ ἐν τῷ β' ἢ γʹ κύκλῳ Κρόνος καὶ Ζεὺς ἐπικρατῶνται τὸ ἔτος si en el segundo o tercer ciclo Saturno y Júpiter gobiernan el año</i> Vett.Val.168.11, χαῖρε ἡ γʹ, μέχραν ¡te saludo en tercer lugar, mecran!</i>, <i>PMag</i>.4.671<br /><b class="num">•</b>tb. c. n. pr. [[Βάσσος]] γʹ Baso III</i>, e.e. hijo y nieto de Baso <i>IGR</i> 4.1587.7 (Claros II d.C.)<br /><b class="num">•</b>tb. escrito γ<sup>ος</sup> y declinado ἐν τῷ γ<sup>ῳ</sup> ἔτει en el tercer año</i> Gem.8.33<br /><b class="num">•</b>adv. τὸ γʹ [[por tercera vez]] frec. en inscr. ref. a cargos desempeñados ἀγων] οθετήσας τὸ γʹ <i>INap</i>.20.5 (I d.C.), ὕπατος τὸ γʹ <i>IGBulg</i>.1<sup>2</sup>.384 (Anquíalo II d.C.).<br /><b class="num">3</b> γʹ como abreviación de τὸ γʹ μέρος [[un tercio]] ἐν ἡμέραις κ̅ζ̅ γʹ διαπορευομένη (ἡ σελήνη) τὸν ζῳδιακὸν κύκλον describiendo (la luna) el círculo zodiacal en 27 días y 1/3</i> Gem.1.30, cf. Hero <i>Mens</i>.20, 40.<br /><b class="num">4</b> adv. [[tres veces]] λέγων [[ἅπαξ]] ἢ ʹγ τὸν λόγον diciendo el conjuro una o tres veces</i>, <i>PMag</i>.4.1037, χαῖρε γ̅, e.e. χαῖρε χαῖρε χαῖρε <i>SEG</i> 36.350.8 (Epidauro, imper.), Ἡράκλεια Ὀλύμπια ἐν Θήβαις ἑξῆς Γ (habiendo ganado) los juegos Heracleos Olímpicos en Tebas tres veces seguidas</i>, <i>FD</i> 1.555.10 (III d.C.), cf. <i>IG</i> 7.49.2, 8 (Mégara III d.C.).<br /><b class="num">5</b> menos frec. ͵γ [[tres mil]] πλάτος καὶ μῆκος ὀργυιῶν ͵γ ποιοῦσι λίτρας χ̅ el largo y el ancho de tres mil brazas hacen 600 litros</i> Hero <i>Geom</i>.4.15, τάπης Καππαδοκικὸς ἢ Ποντικός (δηναρίων) ͵γ tapete capadocio o del Ponto, tres mil denarios</i>, <i>DP</i> 19.30.<br /><b class="num">III</b> en diversas cien.<br /><b class="num">1</b> [[z]] para representar en notación, algebraica o no, cualquier magnitud τρεῖς ἀνάλογον ἔστωσαν ὅροι οἱ Α Β Γ sean xyz tres términos en proporción geométrica</i> Papp.88.5.<br /><b class="num">2</b> [[c]] para representar una masa móvil, Arist.<i>Ph</i>.240<sup>a</sup>7<br /><b class="num">•</b>un punto geométrico δύο πάλιν δοθεισῶν εὐθειῶν τῶν Α Β Γ habiendo sido dadas dos líneas rectas, abc</i> Papp.76.20, cf. Archim.<i>Aequil</i>.1.5, 6, ἔστω τρίγωνον ὀρθογώνιον τὸ Α Β Γ ὀρθὴν ἔχων τὴν ὑπὸ Β Α Γ γωνίαν sea abc un triángulo rectángulo que tiene el ángulo recto bac</i> Euc.1.47, cf. Papp.344.4, ἁ Α Β (εὐθεῖα) τετμάσθω [[δίχα]] κατὰ τὸ Γ sea cortada en dos la línea ab en el punto c</i> Archim.<i>Aequil</i>.4.<br /><b class="num">3</b> fil. para simbolizar una proposición, Arist.<i>APr</i>.25<sup>a</sup>16.<br /><b class="num">4</b> medic. para sintetizar en una fórmula casos típicos de enfermedad τὸ μὲν α δοκεῖ δηλοῦν ἀποφθοράν ... τὸ δὲ γ [[γόνον]] ἢ γονοειδὲς οὖρον Gal.17(1).612.<br /><b class="num">5</b> en esticomitías, γ̅ escrita al margen para indicar cambios de personaje, E.<i>Fr</i>.2bO.M.<br /><b class="num">6</b> táct. para marcar filas de soldados, Ascl.<i>Tact</i>.7.6.<br /><b class="num">7</b> mús. junto con la ν la nota más grave de la escala disjunta del tetracordio en el modo dórico según el género diatónico, Alyp.p.381.
}}
{{lsm
|lsmtext='''Γ:''' γ, [[γάμμα]], άκλιτο, το τρίτο [[γράμμα]] του ελλ. αλφαβ.· ως αριθμητικό γʹ = <i>[[τρεις]]</i>, [[τρίτος]]· [[αλλά]], ͵γ = 3.000.<br /><b class="num">I.</b> Το <i>γ</i> είναι το μεσαίο ουρανικό άφωνο [[γράμμα]], [[μεταξύ]] του ψιλόπνοου <i>κ</i> και του δασύπνοου <i>χ</i>. Πριν από τα ουρανικά <i>γ</i>, <i>κ</i>, <i>χ</i> και [[πριν]] από το διπλό <i>ξ</i> προφέρεται ως <i>ν</i> ένρινο, όπως στα [[ἄγγος]], [[ἄγκος]], [[ἄγχι]], <i>ἄγξω</i>· [[μπροστά]] από τα [[ίδια]] αυτά γράμματα το <i>ἐν-</i> ως συνθετικό γίνεται <i>ἐγ-</i>.<br /><b class="num">II.</b> μετατροπές του <i>γ</i> κ.λπ.,<br /><b class="num">1.</b> το <i>γ</i> μερικές φορές προτάσσεται, π.χ. [[αἶα]] [[γαῖα]], [[lac]] [[γλάγος]], <i>γάλακτος</i>, [[νοέω]] [[γνῶναι]], [[νέφος]] [[γνόφος]].<br /><b class="num">2.</b> μερικές φορές εναλλάσσεται με το <i>β</i>, βλ. Β, β I. 1· μερικές φορές εναλλάσσεται και με το <i>κ</i>, π.χ. [[γνάπτω]], [[κνάπτω]].
}}
{{pape
|ptext=γ, [[γάμμα]], dritter Buchstab des griechischen Alphabets; als [[Zahlzeichen]] <b>γʹ = 3, ͵γ = 3000</b>. Derselbe Buchstab bezeichnet auch das nasale ν vor γ, κ, χ und ξ. Der [[Übergang]] aus dem äolischen [[Digamma]] in γ ist auf das böotische zu [[beschränken]], nach Giese <i>äol. [[Dialekt]]</i> S. 189 ff.; in [[γαῖα]] für [[αἶα]] ist γ [[radikal]]. Vor λ und ν scheint es oft euphonischer [[Zusatz]], ist aber eigtl. in den kürzeren Formen, wie [[λεύσσω]] und [[νοέω]], [[weggefallen]]. Mit δ [[vertauscht]] von Dorern in [[δνόφος]], δᾶ, mit β von Attikern in [[βλήχων]], ebenso wie mit λ in [[μόλις]].
}}