View source for αγροικώ

{{grml
|mltxt=και [[γροικώ]] (Ν και (α)γροικάω) (Μ και ἐγροικῶ)<br /><b>1.</b> [[εννοώ]], [[αντιλαμβάνομαι]], [[καταλαβαίνω]], [[αναγνωρίζω]]<br /><b>2.</b> [[αισθάνομαι]], [[νιώθω]]<br /><b>3.</b> έχω την [[αίσθηση]] της ακοής, [[ακούω]]<br /><b>4.</b> [[υπακούω]], πείθομαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Κατά τον Κοραή (<i>Άτακτα</i> 2, 95-6) το [[ρήμα]] προήλθε από το [[ἀγροικίζομαι]] (= φέρομαι με τρόπο αγροίκο και ανόητο), από όπου με [[αποβολή]] του <i>ἀ</i>-, που θεωρήθηκε ως στερητικό, προέκυψε το αντίθετο κατ’ [[έννοια]] <i>γροικίζομαι</i> - <i>γροικῶ</i> (= [[καταλαβαίνω]], [[κατανοώ]]). Κατά τον Γ. Χατζιδάκι το [[ρήμα]] προήλθε από το [[ἀγροῖκος]]-[[ἄγροικος]] (= [[ανόητος]]) και με καταβιβασμό του τόνου <i>ἀγροικὸς</i>-<i>γροικὸς</i> (= [[νοήμων]]), [[κατά]] το [[σχήμα]] <i>ἄγγιχτος</i>-<i>ἀγγιχτός</i>, [[ἄψητος]]-<i>ψητὸς</i> κ. τ. π., που από τη [[σημασία]] του νοήμονος έφτασε να σημαίνει εκείνον που ακούει. Τον τύπο <i>ἀγροικὸς</i> εξάγει από [[χωρίο]] του <i>Χρονικού του Μορέως</i>, στίχ. 1.341 Η, όπου όμως φέρεται ως <i>ἔγροικος</i>. Αλλά και η [[ετυμολογία]] αυτή παρουσιάζει δυσκολίες, [[γιατί]], και αν γίνει δεκτό ότι <i>ἔγροικος</i> [[είναι]] το ίδιο το <i>ἐγροικὸς</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀγροικός</i>, που για την [[ανάγκη]] του μέτρου έγινε προπαροξύτονο, τα «όμοια» παραδείγματα, τα οποία παραθέτει ο Χατζιδάκις, αφ’ ενός μεν [[είναι]] ρηματικά επίθετα σε -<i>τος</i>, αφ’ ετέρου δε έχουν [[έννοια]] παθητική, σημαίνουν [[δηλαδή]] αυτόν που μπορεί ή δεν μπορεί [[κανείς]] να τον αγγίξει, ψήσει, ή αυτόν που ήδη τον έχουν αγγίξει, ψήσει, ενώ στα [[ἀγροῖκος]]-<i>ἀγροικὸς</i> δεν υπάρχει αυτή η [[αναλογία]]. Από τον Γ. Χατζιδάκι αντικρούονται και οι ετυμολογίες τών Κ. Foy από το ιταλικό oriccio-oreccio, Δ. Οικονομίδη από το «[[βρακεῖν]]» (= εννοείν) του Ησυχίου.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> (<i>ἀ</i>)<i>γροίκημα</i>, (<i>ἀ</i>)<i>γροίκηση</i>].
}}