View source for νάρκη

{{LSJ1
|Full diacritics=νάρκη
|Medium diacritics=νάρκη
|Low diacritics=νάρκη
|Capitals=ΝΑΡΚΗ
|Transliteration A=nárkē
|Transliteration B=narkē
|Transliteration C=narki
|Beta Code=na/rkh
|Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[numbness]], [[deadness]], caused by [[palsy]], [[frost]], [[fright]], etc., Hp.VM22, Aph.5.25; ν. κατὰ τῆς χειρὸς καταχεῖται Ar.V.713, cf. Arist.HA515b20, Pr.867b29, 954a23 (pl.).<br><span class="bld">II</span> [[torpedo]], [[electric ray]], which [[benumb]]s any one who touches it, Antiph.132.2, Anaxandr.41.52, etc.; ἡ πλατεῖα ν. ἡ θαλαττία Pl.Men.80a, cf. Arist.HA620b19; [[νάρκη ποταμία]] = the [[Egyptian]] [[electric eel]], [[Malapterurus electricus]], PMag.Osl.1.284, cf. Ath.7.312b: in metapl. acc. νάρκᾰ Opp.C.3.55.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0229.png Seite 229]] ἡ (s. auch [[νάρκα]]), ein Fisch, torpedo, bei dessen Berührung man einen lähmenden elektrischen Schlag bekommt, der [[Krampfroche]], Ath. VII c. 95 p. 314, mit Beispielen aus com.; δοκεῖς μοι ὁμοιότατος εἶναι [[ταύτῃ]] τῇ πλατείᾳ νάρκῃ τῇ θαλαττίᾳ, Plat. Men. 80 a; Arist. H. A. 9, 37 u. A. – Das <b class="b2">Erstarren, </b>Starr-, Steifwerden eines Gliedes, die [[Lähmung]]; τί ποθ' ὥσπερ [[νάρκη]] μου κατὰ τῆς χειρὸς καταχεῖται, Ar. Vesp. 713; Arist. probl. 2, 15. 6, 6; ὑπελήλυθέν τέ μου [[νάρκα]] τις ὅλον τὸ [[δέρμα]] (für [[νάρκη]]), Menand. bei Ath. VII, 314 b; einzeln bei Sp., z. B. Erstarrung vor Frost, ueben [[θερμασία]], Plut. de sanit. tuenda p. 388.
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>1</b> [[engourdissement]], [[torpeur]];<br /><b>2</b> torpille, <i>poisson</i>.<br />'''Étymologie:''' DELG rien de définitif.
}}
{{elru
|elrutext='''νάρκη:''' ἡ<br /><b class="num">1</b> [[оцепенение]], [[онемение]] или [[паралич]] Plat., Arst., Plut.: ν. κατὰ τῆς χειρὸς καταχεῖται Arph. рука немеет;<br /><b class="num">2</b> зоол. [[гнюс]], [[электрический скат]] Plat. Arst., Plut.
}}
{{ls
|lstext='''νάρκη''': ἡ, [[ἀναισθησία]], [[παράλυσις]], [[νέκρωσις]], Λατ. torpor, προξενουμένη ἐκ γενικῆς παραλύσεως, παγετοῦ, φόβου, κτλ., Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 18, Ἀφ. 1254· [[νάρκη]] καταχεῖται κατὰ τῆς χειρὸς Ἀριστοφ. Σφ. 713· ὡς [[νόσος]], Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 5, 7, Προβλ. 2. 15., 6. 6· - ὁ Μένανδρ. ἐν «Φανίῳ» 1 λέγει καὶ νάρκα, περὶ οὗ ἴδε Λοβέκ. ἐν Φρυνίχ. 331. ΙΙ. πλατὺς [[ἰχθὺς]] ναρκῶν καὶ παραλύων πάντα ἐγγίζοντα αὐτόν, κοινῶς «μουδιάστρα», torpedo, Ἀθήν. 314Β· ἡ [[πλατεῖα]] ν. ἡ θαλαττία Πλάτ. Μένων 80Α, πρβλ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 9. 37, 3, κατὰ μεταπλ. αἰτ. νάρκᾰ, Ὀππ. Κυν. 3. 55.
}}
{{eles
|esgtx=[[torpedo]]
}}
{{grml
|mltxt=και [[νάρκα]], η (ΑΜ [[νάρκη]], Α και [[νάρκα]])<br /><b>1.</b> πρόσκαιρη [[ελάττωση]] ή και [[απώλεια]] της αισθητικής και κινητικής ικανότητας, [[μούδιασμα]], [[τάση]] για ύπνο, [[παράλυση]] που οφείλεται σε φόβο, [[κρύο]] ή [[αποπληξία]], [[λήθαργος]], [[βύθος]] (α. «οὐ λαμβάνει δὲ οὐδὲ [[νάρκη]], [[ὅπου]] μὴ νεῡρόν ἐστι τοῦ σώματος», <b>Αριστοτ.</b><br />β. έπεσε σε [[νάρκη]]»)<br /><b>2.</b> <b>ζωολ.</b> [[γένος]] σελάχιων ψαριών της οικογένειας τών τορπινιδών, το οποίο ναρκώνει, παραλύει ή και θανατώνει με ηλεκτρική [[εκκένωση]] το [[θύμα]] του όταν το ακουμπήσει, κν., [[σήμερα]], [[μουδιάστρα]] ή μαργωτήρα («ἥ τε [[νάρκη]] ναρκᾱν ποιοῦσαν ὧ ἂν κρατήσειν μέλλῃ ἰχθύων τῷ τρόπῳ ὃν ἔχει ἐν τῷ σώματι», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>στρ.</b> [[εκρηκτικός]] [[μηχανισμός]] χρησιμοποιούμενος στη [[θάλασσα]] ή στην [[ξηρά]] για την [[ανατίναξη]] σκαφών, οχημάτων ή έμψυχου υλικού<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[αδράνεια]] του πνεύματος, [[αποχαύνωση]] («να φυλάγεται από τη μισή [[μόρφωση]] και από τη μισή [[μάθηση]] που καταντά [[στρέβλωση]] και [[νάρκη]]», Σεφέρ.)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[χειμερία]] [[νάρκη]]»<br /><b>βιολ.</b> ληθαργική [[κατάσταση]] ύπνου στην οποία πέφτουν ορισμένα θηλαστικά [[κατά]] τον χειμώνα<br />β) «θερινή [[νάρκη]]» — [[νάρκη]] που παρατηρείται σε ορισμένα ζώα τών θερμών ζωνών της Γης<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «[[νάρκη]] ποταμία» — [[είδος]] χελιού της Αιγύπτου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η μηδενισμένη [[βαθμίδα]] -<i>αρ</i>-και η βαρυτονία του [[νάρκη]] οδηγούν στο [[συμπέρασμα]] ότι πρόκειται [[μάλλον]] για μεταρρηματικό παρ., όπως τα [[πάθη]], [[βλάβη]], ενός αμάρτυρου ρ. που αντικαταστάθηκε από το μετονοματικό [[ναρκάω]]. Συνδέεται με τ. τών γερμανικών γλωσσών που σημαίνουν «[[δένω]]» (<b>πρβλ.</b> αρχ. άνω γερμ. <i>sner</i>(<i>a</i>)-<i>han</i>, νορβ. <i>snara</i> <b>κ.ά.</b>). Πιο αβέβαιη η [[σύνδεση]] του με το αρμ. <i>nergew</i> «[[λεπτός]]». Η [[ονομασία]] του ψαριού [[νάρκη]] οφείλεται στο ότι αυτό παραλύει τη [[λεία]] του με ηλεκτρικές εκκενώσεις. Αξιοσημείωτος [[είναι]] ο σημασιολογικά [[παράλληλος]] [[σχηματισμός]] της ονομασίας του ψαριού <i>torpedo</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>torpeo</i> «[[ναρκώνω]]») στη Λατινική.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[ναρκόω]](-<i>ώνω</i>)<br /><b>αρχ.</b><br />[[ναρκώδης]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[ναρκιώ]], [[ναρκώ]]<br /><b>μσν.</b><br />[[ναρκότης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>νεοελλ.</b> [[ναρκαλιεύω]], [[ναρκοανάλυση]], [[ναρκοβόλο]], [[ναρκοδηλητηρίαση]], [[ναρκοθεραπεία]], [[ναρκοθέτιδα]], [[ναρκοθετώ]], [[ναρκοληψία]], [[ναρκομανής]], <i>ναρκομέδουοες</i>, [[ναρκοπέδιο]], [[ναρκοσυλλέκτης]], [[ναρκοσύνθεση]]. (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[θηριονάρκη]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''νάρκη:''' ἡ,<br /><b class="num">I.</b> [[αναισθησία]], [[απονέκρωση]], [[παράλυση]], Λατ. [[torpor]], σε Αριστοφ.<br /><b class="num">II.</b> πλατύ ψάρι που ναρκώνει όποιον το αγγίζει, της οικογένειας των Τορπεδινιδών, «ηλεκτρισμένο» ψάρι ή «[[μουδιάστρα]]», σε Πλάτ.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[numbness]], [[deadness]], [[electric ray]] (IA.; on the fish s. Strömberg 57);<br />Other forms: second. [[νάρκα]] Men.; Solmsen Wortforsch. 268<br />Compounds: As 2. member in <b class="b3">θηριο-νάρκη</b> f. name of a plant that paralyzes a snake (Plin.).<br />Derivatives: [[ναρκώδης]] [[paralysed]] (Hp.); [[ναρκάω]], also with <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">δια-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b>, [[be paralysed]] (Θ 328) with <b class="b3">ἀπονάρκη-σις</b> (Plu.); [[ναρκόω]] [[paralyse]], [[become fixed]] (Hp.) with <b class="b3">νάρκω-σις</b>, <b class="b3">-τικός</b> (medic.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: As zero grade verbal noun with barytone accent (cf. [[πάθη]], [[βλάβη]] a.o., Chantraine Form. 22 f.) [[νάρκη]] might belong to a primary German. verb, OHG <b class="b2">sner(a)han</b>, MHG [[snerhen]] [[swing]], [[knot]], [[draw together]]; beside it the deverbative OWNo. [[snara]] [[turn]], [[swing]], [[wind]] (PGgm. <b class="b2">*snarhōn</b>) and the verbal noun OHG <b class="b2">snar(a)ha</b>, OWNo. [[snara]] f. [[swing]] (Fick 1, 575). Here perhaps also with Lidén Armen. Stud. 65 f. Arm. [[nergew]] [[tenuis]], [[gracilis]], [[λεπτός]], if pop. *'girded, drawn together', with [[ew-]]suffix from a nominal <b class="b2">*nerg</b>, IE <b class="b2">*snerk-</b> (WP. 2, 700f., Pok.976f.). The meaning <b class="b2">swing etc.</b> is supposed for <b class="b3">ναρκίον ἀσκόν</b> II. (prop. [[turned]], [[twined]]); Fick 1, 503, Persson Beitr. 2, 817, Bechtel Lex. 211 f.). The supposed connection is semantically far from convincing; als we would expect <b class="b3">*νδρακ-</b>. Given the fish-name, we should rather assume a Pre-Greek word <b class="b2">*nark-</b>.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[νάρκη]], ἡ,<br /><b class="num">I.</b> [[numbness]], deadness, Lat. [[torpor]], Ar.<br /><b class="num">II.</b> a [[flat]] [[fish]], the [[torpedo]] or electric ray, Plat.
}}
{{FriskDe
|ftr='''νάρκη''': {nárkē}<br />'''Forms''': (sekund. [[νάρκα]] Men. u.a.; Solmsen Wortforsch. 268)<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Krampf]], [[Lähmung]], [[Erstarrung]], [[Zitterrochen]] (ion. att.; zum Fischnamen s. Strömberg 57);<br />'''Composita''': als Hinterglied in [[θηριονάρκη]] f. N. einer schlangenlähmenden Pflanze (Plin.).<br />'''Derivative''': Davon [[ναρκώδης]] [[gelähmt]], [[erstarrt]] (Hp. u.a.); [[ναρκάω]], auch mit ἀπο-, δια-, ἐκ-, [[gelähmt werden]], [[erstarren]] (seit Θ 328) mit [[ἀπονάρκησις]] (Plu.); [[ναρκόω]] [[lahmen]], [[erstarren]] (Hp. u.a.) mit [[νάρκωσις]], -τικός (Mediz.).<br />'''Etymology''': Als schwundstufiges Verbalnomen mit barytonem. Akzent (vgl. [[πάθη]], [[βλάβη]] u.a., Chantraine Form. 22 f.) kann [[νάρκη]] zu einem primären german. Verb, ahd. ''sner''(''a'')''han'', mhd. ''snerhen'' [[schlingen]], [[knüpfen]], [[zusammenziehen]] gehören; daneben das deverbative awno. ''snara'' [[drehen]], [[schlingen]], [[winden]] (urg. *''snarhōn'') und das Verbalnomen ahd. ''snar''(''a'')''ha'', awno. ''snara'' f. [[Schlinge]] (Fick 1, 575). Hierher vielleicht noch mit Lidén Armen. Stud. 65 f. arm. ''nergew'' [[tenuis]], [[gracilis]], [[λεπτός]], wenn eig. *’zusammengeschnurt, -gezogen’, mit ''ew''-Suffix von einem nominalen *''nerg'', idg. *''snerq''- (WP. 2, 700f., Pok. 976f.). Die Bedeutung [[schlingen]] wird in [[ναρκίον]]· ἀσκόν II. (eig. [[gedrehtes]], [[geflochtenes]]) vermutet (Fick 1, 503, Persson Beitr. 2, 817, Bechtel Lex. 211 f.).<br />'''Page''' 2,290
}}
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[numbness]], [[torpor]]
}}
{{wkpen
|wketx=[[File:Malapterurus electricus 1.jpg|thumb|Malapterurus electricus|alt=Malapterurus electricus 1.jpg]]
Malapterurus electricus is a thickset fish with six mouth barbels and a single fin on its back, just anterior to the rounded tail fin. It is brownish or grayish, irregularly spotted with black, and attains a length and weight of about 1.2 metres and 23 kilograms M. electricus is capable of generating and controlling the discharge of up to 450 volts of electricity. It uses its power to defend itself and to capture prey.
}}
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[νέκρωση]], [[ἀναισθησία]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ναρκάω]] -ῶ (=[[ναρκώνομαι]]), [[νάρκημα]], [[νάρκησις]], [[ναρκόω]] -ῶ (=[[ναρκώνω]]), [[νάρκωσις]], [[ἀπονάρκωσις]], [[ναρκωτικός]], ναρκωτικά (=καταπραϋντικά φάρμακα), [[ναρκώδης]] (=[[μουδιασμένος]]), [[νάρκισσος]].
}}
{{elmes
|esmgtx=ἡ [[torpedo]] pez del que se usa su hiel λαβὼν ᾠὸν κορώνης καὶ κορωνοποδίου βοτάνης χυλὸν καὶ χολὴν νάρκας ποταμίας τρῖψον μετὰ μέλιτος <b class="b3">toma un huevo de corneja, jugo de la planta «cuerno de ciervo» y la hiel de un torpedo de río y mézclalo con miel</b> P XXXVI 284 sus sesos νάρκης θαλασσίας ἐγκεφάλῳ χρῖε τὴν ὀσφῦν <b class="b3">unta las caderas con los sesos de un torpedo</b> SM 76 1 su grasa νάρκης ὀξύγγιον χρῖσον ἔμπροσθε <b class="b3">unta por delante grasa de un torpedo</b> SM 96A 72 
}}