View source for ἀφύη

{{LSJ1
|Full diacritics=ἀφύη
|Medium diacritics=ἀφύη
|Low diacritics=αφύη
|Capitals=ΑΦΥΗ
|Transliteration A=aphýē
|Transliteration B=aphyē
|Transliteration C=afyi
|Beta Code=a)fu/h
|Definition=[ῠ], ἡ (gen. pl. [[ἀφύων]], not [[ἀφυῶν]], Hdn.Gr.1.425.13), [[small fry]] of various fishes (cf. [[ἀφρός]] III), Epich.60,89,124, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''640, Hices. ap. Ath.7.285b; = [[μεμβράς]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]; nickname of [[ἑταίρα]], Ath. 13.586b: [[proverb|prov.]], [[ἀφύα πῦρ]] or [[εἶδε πῦρ ἀφύη]] '[[no sooner said than done]]', Zen.2.32, Eust.1150.40.—Not used in sg. by Att., acc. to [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] [[sub verbo|s.v.]] [[ἀφύων τιμή]].
}}
{{DGE
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. -α Sotad.Com.1.30, Xenocr.7, Sud.s.u.; lat. apua</i> Apic.4.138; aphye</i> Plin.<i>HN</i> 31.95<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῠ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. plu. -ύων Hdn.Gr.1.425]<br /><b class="num">1</b> ict. n. genérico de [[alevín]] de diferentes especies de peces como [[chanquete]], [[boquerón]], [[jurel]], [[bocarte]], etc., de pequeño tamaño y barato:<br /><b class="num">a)</b> en cont. alusivos a sus posibles orígenes: nacido espontáneamente de la espuma, tb. llamado [[ἀφρός]] Arist.<i>HA</i> 569<sup>a</sup>29, [[ἀφρῖτις]] Ath.285a, 325b, del limo ταῖς ἀφύαις ὁ πηλὸς γένεσίς ἐστι Ael.<i>NA</i> 2.22;<br /><b class="num">b)</b> c. ref. a las diversas especies ἡ μὲν ἀ. ... κωβῖτις op. [[φαληρική]] Arist.<i>HA</i> 569<sup>b</sup>22, cf. Ath.285a, Φαληρική como mayor y de mejor calidad, Sotad.Com.l.c., Matro <i>SHell</i>.534.22, Macho 36, μεγαρική y op. [[μεμβράς]] Alciphr.3.17.1, Mnesith.Ath.38.25, Hsch., o μεμβράς Aristonym.<i>Fr</i>.3, op. [[σμαρίδες]] y [[κάμμαροι]] Epich.24, modalidad [[ἀκανθώδης]] seguramente [[jurel]], [[Caranx trachurus]] Mnesith.Ath.l.c.<br /><b class="num">•</b>tb. llamada [[ἔγγραυλις]] Opp.<i>H</i>.4.469.<br /><b class="num">2</b> [[pescadito]] como alimento en frituras, salazón, etc. τὴν ἀφύην μίνθου Archestr.<i>SHell</i>.140.1, junto c. κωρίδας τε καμπύλας Epich.113, cf. Ar.<i>Eq</i>.645, 649, ἀφύα βραχύτατόν ἐστι ... λοπάσι σκευαζόμενον Xenocr.7, <i>patina de apua</i>, plato de anchoas</i> Apic.4.138, 139, 147<br /><b class="num">•</b>apreciada por su sabor ἡδίστη Call.Com.10.<br /><b class="num">3</b> en [[proverb|prov.]] y usos irónicos ἀφύων τιμὴν περιάψας de los atenienses por alusión a «λιπαρὰς [[Ἀθάνας]]» Ar.<i>Ach</i>.640, ἀφύην κινεῖν δοκεῖς Hermipp.14<br /><b class="num">•</b>ἀφύα ἐς πῦρ la anchoa al fuego</i> ref. a una acción inmediata, Zen.2.32, Sud., ἴδε πῦρ, [[ἀφύη]] Eust.1150.40, ἀφύων τιμὴ τὸ [[ἔλαιον]] lo que vale de las anchoas es el aceite</i> Sud.<br /><b class="num">•</b>como apodo de una hetera por su aspecto débil [[la raspa]], [[la anchoa]] Ath.586b.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Quizá de φύω q.u. y ἀ- privativa, aunque puede tratarse de una etim. popular.
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0415.png Seite 415]] ἡ, gew. im plur., nach B. A. p. 473 gen. ἀφύων; [[Sardelle]], [[ἰχθύδιον]] φαῦλον καὶ λυπρὸν, ἀργυρίζον τῇ χροίᾳ B. A. p. 472; nach Ath. XIII, 586 b λευκαὶ, λεπταὶ, τοὺς ὀφθαλμοὺς μεγάλους ἔχουσι; eigtl. von [[ἀφύω]]. weil man sie aus dem Schlamm entstanden wähnte, Ael. H. A. 2, 22, od. nach Anderen aus Schaum ([[ἀφρός]]).
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br />[[anchois]] <i>ou</i> [[sardine]].<br />'''Étymologie:''' DELG on peut accepter l'étym. pop. [[ἀ]] priv., [[φύω]], car il ne s'agit pas d'un poisson précis, mais de la friture, de petits poissons « qui n'ont pas poussé ».
}}
{{elru
|elrutext='''ἀφύη:''' ἡ (gen. pl. ἀφύων) [[сардина]] или [[анчоус]] Arph., Arst., Plut., Luc.
}}
{{ls
|lstext='''ἀφύη''': [ῠ], ἡ, (ἀλλ.’ ἐν τῇ γεν. πληθ. ἀφύων, οὐχὶ ἀφυῶν, Α. Β. 473)· κοινῶς ὑποτίθεται ὅτι [[εἶναι]] ἡ σαρδέλλα, ἀλλὰ κατὰ τὸν Yarrell καὶ Adams [[εἶναι]] διάφορόν τι [[εἶδος]], ἡ Motella glauca, κατὰ πρῶτον ἐν Ἐπιχ. 35 Ahr., Ἀριστοφ. Ἀχ. 640, κτλ.· πρβλ. Ἀθήν. 586Β· πρβλ. [[ἀφρῖτις]] καὶ ἴδε σημ. Κοραῆ εἰς Ξενοκράτ. σ. 54.
}}
{{grml
|mltxt=[[ἀφύη]], η (Α)<br />η [[σαρδέλα]], η αντσούγια.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Κατά την πιθανότερη [[εκδοχή]] [[αφύη]] <span style="color: red;"><</span> <i>α</i>- <b>στερ.</b> <span style="color: red;">+</span> <i>φύω</i> ([[φύομαι]]), αν ληφθεί υπ' όψιν ότι δεν πρόκειται για [[είδος]] ψαριού, [[αλλά]] για τη [[δήλωση]] μικρών ψαριών «που δεν εφύησαν, δηλ. δεν γεννήθηκαν». Σ' αυτή την ετυμολόγηση συντείνει και η ύπαρξη ενός ουσ. <i>nonnati</i> και <i>nonnats</i> «τα μικρά ψάρια που δεν έχουν [[ακόμη]] γεννηθεί». Εξάλλου η [[σύνδεση]] με το [[αφρός]], η ετυμολ. [[αφύη]] <span style="color: red;"><</span> <i>από</i> <span style="color: red;">+</span> <i>ύει</i>, [[καθώς]] και [[αφύη]] <span style="color: red;"><</span> [[αφύω]], εξαιτίας του λευκού χρώματος, οφείλονται σε [[παρετυμολογία]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἀφύη:''' ἡ, σε γεν. πληθ. <i>ἀφύων</i> (όχι <i>ἀφυῶν</i>), είδος αντζούγιας ή σαρδέλας, σε Αριστοφ.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[small fry of various fishes]] (Epich. H. s. <b class="b3">ἀφύων τιμή</b>. S. Thompson. Fishes 19f.). <b class="b3">ἀφύα· μεμβράς</b> [[H]].<br />Other forms: Also [[ἀφύα]]. The gen. pl. is [[ἀφύων]], not <b class="b3">-ῶν</b>. Mostly plural.<br />Dialectal forms: Myc. [[aphu-we]], [[-de]] perhaps PlN /[[Aphuwei]]/, /[[Aphun-de]]/, s. below.<br />Derivatives: [[ἀφύδιον]] (Ar., with [[υ]]; s. Schwyzer 199); [[ἀφυώδης]] [[whitish]] (Hp.). Denom. [[ἀφύω]] [[become whitish]] (Hp.); Chantr. Form. 431.<br />Origin: IE [Indo-European] [146] <b class="b2">*bhuh₂-</b> [[grow]]<br />Etymology: From [[α]] privativum and [[φύω]] (one compares [[nonnats]] [[Aphua pellucida]] in Nice) seems folk etymology, but see now Meier-Brügger, MSS 52, 1991, 123 - 125, who defends derivation from <b class="b2">*n̥-bhuH-o-</b> [[without growth]] (a recent formation as against Skt. [[ábhva-]] [[monster]], [[Unwesen]] < <b class="b2">*n̥-bhu-o-</b> with loss of laryngeal). The accentuation of the gen. pl. [[ἀφύων]] (not <b class="b3">-ῶν</b>, Hdn. Gr. 1. 425, 13) points to an unextended stem <b class="b3">ἀφυ-</b> (nom. <b class="b3">*ἀφυ-ς</b>), cf. [[φυγή]], <b class="b3">φύγα-δε</b>. Perh. also in Myc. [[aphu-we]], [[-de]]. (Not with Bechtel, Dial. 3, 285: [[ἀφύη]] from the colour; rather the other way round).
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[in gen. pl. ἀφύων (not ἀφυῶν)]<br />a [[sort]] of [[anchovy]] or [[sardine]], Ar.
}}
{{FriskDe
|ftr='''ἀφύη''': {aphúē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Fischbrut]], [[kleine Fische verschiedener Art]] (Epich., Ar. usw.; im Att. nur im Plur. nach H. s. ἀφύων [[τιμή]]; zum Sachlichen ausführlich Thompson Fishes s. v.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: Demin. [[ἀφύδιον]] (Ar.; zum Lautlichen Schwyzer 199); [[ἀφυώδης]] [[weißlich]] (Hp.). Denominatives Verb [[ἀφύω]] [[weißlich]], [[bleich werden]] (Hp.), wahrscheinlich retrograde Ableitung aus [[ἀφυώδης]] nach [[δάκνω]]: [[δακνώδης]] u. a. (Chantraine Formation 431).<br />'''Etymology''': Unerklärt. Die Zurückführung auf α privativum und [[φύω]] (woraus die Mittelmeerbez. ''nonnats'') ist wohl als Volksetymologie zu verstehen. Unrichtig Bechtel Dial. 3, 285: [[ἀφύη]] nach der Farbe benannt, vgl. [[ἀφυώδης]] und [[ἀφύω]] (die ja im Gegenteil aus [[ἀφύη]] stammen). Noch andere Versuche bei Bq.<br />'''Page''' 1,197
}}