καρδία: Difference between revisions

καρδία (view source)

Revision as of 07:21, 29 September 2017

16,389 bytes added , 29 September 2017

19

Spiros

Bureaucrats, Interface administrators, Administrators

3,272,958

edits

@@ Line 30: / Line 30: @@
 {{Thayer
 |txtha=καρδίας, ἡ, poetic [[κραδία]] and καρδίη (in the [[latter]] [[form]] [[almost]] [[always]] in [[Homer]] ([[only]] at the [[beginning]] of a [[line]] in [[three]] places; [[everywhere]] [[else]] by metathesis κραδιη; Ebeling, Lex. [[Homer]], [[under]] the [[word]])) (from a [[root]] signifying to [[quiver]] or [[palpitate]]; cf. Cartius § 39; Vanicek, p. 1097 (Etym. Magn. 491,56 [[παρά]] τό [[κραδαίνω]], τό [[σείω]]. ἀεικινητος [[γάρ]] ἡ [[καρδία]]); [[allied]] [[with]] Latin cor; English [[heart]]); the Sept. for לֵב and לֵבָב; the [[heart]];<br /><b class="num">1.</b> [[properly]], [[that]] [[organ]] in the [[animal]] [[body]] [[which]] is the center of the [[circulation]] of the [[blood]], and [[hence]], [[was]] regarded as the [[seat]] of [[physical]] [[life]]: [[καρδία]] denotes the [[seat]] and center of [[all]] [[physical]] and [[spiritual]] [[life]]; and a. the vigor and [[sense]] of [[physical]] [[life]] (στήρισον [[τήν]] καρδίαν [[σου]] ψωμῷ ἄρτου, τρέφειν τάς καρδίας, ἐμπιπλῶν τάς καρδίας τροφῆς, βάρειν τῆς καρδίας κραιπάλῃ [[καί]] [[μέθη]], δ. [[below]]);<br /><b class="num">b.</b> the center and [[seat]] of [[spiritual]] [[life]], "the [[soul]] or [[mind]], as it is the [[fountain]] and [[seat]] of the thoughts, passions, desires, appetites, affections, purposes, endeavors" (so in English [[heart]], [[inner]] Prayer of Manasseh , etc.); α. [[universally]]: R L [[text]] Tr marginal [[reading]]); R G L marginal [[reading]]; L T Tr WH [[text]]); T WH marginal [[reading]] [[singular]]); ἡ [[καρδία]] is [[distinguished]] from τό [[στόμα]] or from τά χειλεα: τό [[πρόσωπον]]: [[περιτομή]] καρδίας, ἀπερίτμητοι τῇ [[καρδία]], L T Tr WH [[text]] καρδίαις, WH marginal [[reading]] genitive καρδίας, cf. Buttmann, 170 (148)). of things done from the [[heart]] i. e. [[cordially]] or [[sincerely]], [[truly]] ([[without]] simulation or [[pretence]]) the [[following]] phrases are used: ἐκ καρδίας ([[Aristophanes]] nub. 86), L T Tr WH in R G ἐκ καθαρᾶς καρδίας, as in [[ἀπό]] [[τῶν]] καρδιῶν, [[ἀπό]] καρδίας [[εὐχάριστος]] τοῖς θεοῖς, Antoninus 2,3); ἐν ὅλῃ τῇ [[καρδία]] and ἐξ ὅλης τῆς καρδίας, in μετ' ἀληθινῆς καρδίας, ἐρευναν τάς καρδίας, δοκιμάζειν, γινώσκειν, ἐτάζειν, διανοίγειν [[τήν]] καρδίαν ([[see]] [[διανοίγω]], 2), ἦν ἡ [[καρδία]] [[καί]] ἡ [[ψυχή]] [[μία]], [[there]] [[was]] [[perfect]] [[unanimity]], [[agreement]] of [[heart]] and [[soul]], τιθέναι τί ἐν τῇ [[καρδία]] (בְּלֵב and לֵב עַל שׂוּם, τιθέναι ἐν στηθεσσιν, ἐν φρεσίν, etc., in [[Homer]]), to [[lay]] a [[thing]] up in the [[heart]] to be considered [[more]] [[carefully]] and pondered, to [[fix]] in the [[heart]] i. e. to [[purpose]], [[plan]], to do [[something]], A. V. conceived in [[thy]] [[heart]]); [[also]] [[εἰς]] [[τήν]] καρδίαν (L T Tr WH ἐν [[τήν]] καρδίαν) followed by the infinitive, βάλλειν [[εἰς]] [[τήν]] καρδίαν τίνος, followed by [[ἵνα]], to [[put]] [[into]] [[one]]'s [[mind]] the [[design]] of doing a [[thing]], διδόναι followed by an infinitive, ἀναβαίνει [[ἐπί]] [[τήν]] καρδίαν τίνος, followed by an infinitive, the [[purpose]] to do a [[thing]] comes [[into]] the [[mind]], ἐν τῇ [[καρδία]] joined to verbs of [[thinking]], reflecting [[upon]], doubting, etc.: ἐνθυμεῖσθαι, διαλογίζεσθαι, λέγειν, [[εἰπεῖν]] (בְּלִבּו אָמַר), to [[think]], [[consider]] [[with]] [[oneself]], συμβάλλειν, to [[revolve]] in [[mind]], διακρίνεσθαι, to [[doubt]], διαλογισμοί ἀναβαινουσι, of persons in [[doubt]], R G L marginal [[reading]] plural); ἀναβαίνει τί [[ἐπί]] καρδίαν, the [[thought]] of a [[thing]] enters the [[mind]], β. [[specifically]], of the [[understanding]], the [[faculty]] and [[seat]] of [[intelligence]] ([[often]] so in [[Homer]] [[also]] (cf. Nägelsbach, [[Homer]]. Theol., p. 319f; Zezschwitz, Profangräcität as [[above]] [[with]], pp. 25f, 50); cor domicilium sapientiae, Lactantius, de opif. dei c. 10, cf. [[Cicero]], Tusc. 1,9; לֵב, διανοίας); [[συνιέναι]] τῇ [[καρδία]], νόειν τῇ [[καρδία]], ἐπαχύνθη ἡ [[καρδία]], πωρουν [[τήν]] καρδίαν, πεπωρωμένη [[καρδία]], ἡ [[πώρωσις]] τῆς καρδίας, [[βραδύς]] τῇ [[καρδία]], [[slow]] of [[heart]], [[κάλυμμα]] [[ἐπί]] [[τήν]] καρδίαν κεῖται, γ. of the [[will]] and [[character]]: ἁγνίζειν καρδίας, καθαρίζειν τάς καρδίας, ῥερραντίσμενοι τάς καρδίας, [[καρδία]] [[εὐθεῖα]] (cf. Winer's Grammar, 32), πονηρά, Winer's Grammar, 194 (183)); [[ἀμετανόητος]], γεγυμνασμενη πλεονεξίας, στηρίζειν τάς καρδίας, βεβαιουν, in [[passive]], σκληρύνειν, ἡ [[ἐπίνοια]] τῆς καρδίας, αἱ βουλαί [[τῶν]] καρδιῶν προαιρεῖσθαι τῇ [[καρδία]], κρίνειν (to [[determine]]) and [[ἑδραῖος]] ἐν τῇ [[καρδία]], δ. "of the [[soul]] so [[far]] [[forth]] as it is [[affected]] and stirred in a [[bad]] [[way]] or [[good]], or of the [[soul]] as the [[seat]] of the sensibilities, affections, emotions, desires, appetites, passions": ἡ [[καρδία]] καιομένη ἦν, of the [[soul]] as [[greatly]] and [[peculiarly]] moved, αἱ ἐπιθυμίαι [[τῶν]] καρδιῶν, στηρίζειν τάς καρδίας, of the [[cultivation]] of [[constancy]] and [[endurance]], ἐήξειν τινα ἐν τῇ [[καρδία]], to [[have]] [[one]] in [[one]]'s [[heart]], of [[constant]] [[remembrance]] and [[steadfast]] [[affection]], `te tamen in toto pectore semper habet' Ovid. trist. 5,4, 24); [[εἶναι]] ἐν τῇ [[καρδία]] τίνος, to be [[cherished]] in [[one]]'s [[heart]], to be [[loved]] by [[one]] [[perpetually]] and [[unalterably]], [[εὐδοκία]] τῆς καρδίας, ηὐφράνθη ἡ [[καρδία]], χαρήσεται ἡ [[καρδία]], [[ἀνήρ]] [[κατά]] [[τήν]] καρδίαν [[τοῦ]] Θεοῦ, i. e. in whom God delights, Winer's Grammar, 156 (148) [[note]]) [[see]] 2a. [[above]]). in [[reference]] to [[grief]], [[pain]], [[anguish]], etc.: ἡ [[λύπη]] πεπλήρωκε [[τήν]] καρδίαν, [[ὀδύνη]] τῇ [[καρδία]] μου, ἡ [[καρδία]] ταράσσεται, [[συνοχή]] καρδίας, βάρειν τῆς καρδίας μερίμναις βιωτικαῖς, διαπρίομαι τῇ [[καρδία]], συντετριμμένος [[τήν]] καρδίαν, R L brackets; κατενύγησαν τῇ [[καρδία]], L T Tr WH [[τήν]] καρδίαν); συνθρύπτειν [[τήν]] καρδίαν, ε. of a [[soul]] [[conscious]] of [[good]] or [[bad]] deeds ([[our]] [[conscience]]): לֵבָב, ἡ [[καρδία]] πατασσει τινα, of the [[middle]] or [[central]] or [[inmost]] [[part]] of [[anything]], [[even]] [[though]] [[inanimate]]: τῆς γῆς ([[which]] [[some]] [[understand]] of [[Hades]], others of the [[sepulchre]]), τῆς θαλάσσης, לֵב; and for the [[same]] ἐν μέσῳ θαλάσσης, Baruch 6: (Epistle Jer.) τῆς κλεψυδρας, [[Aristotle]], probl. 16,8 (others, κώδια)). Cf. Beck, Biblical Seelenlehre, [[chapter]] iii. § 20ff, p. 64ff; Delitzsch, Biblical Psychologie (Leipz. 1861) iv. § 12, p. 248ff ([[also]] in Herzog 2, vi. 57ff); Oehler in Herzog vi., p. 15ff ([[also]] in his O. T. Theol. (edited by Day) § 71); Wittichen in Schenkel iii. 71f.
+}}
+{{grml
+|mltxt=και [[καρδία]], η (AM [[καρδία]], Α ιων. τ. καρδίη και [[κραδίη]], αιολ. τ. [[κάρζα]], κυπρ. τ. [[κορζία]], Μ και [[καρδιά]])<br /><b>1.</b> [[κοίλο]] μυϊκό όργανο που αποτελεί το κεντρικό κινητήριο [[στοιχείο]] της κυκλοφορίας του αίματος<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> η [[έδρα]] τών συναισθημάτων, τών επιθυμιών και τών παθών του ανθρώπου, η [[ψυχή]]<br /><b>3.</b> [[διάθεση]], [[θέληση]], όρεξη («δουλεύει [[χωρίς]] [[καρδιά]]»)<br /><b>4.</b> το εσώτερο [[μέρος]] του κορμού και τών κλάδων ενός φυτού, η [[εντεριώνη]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> <b>εκκλ.</b> «ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας» — ας ανατείνουμε [[προς]] τον θεό τις ψυχές μας<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> το [[μέσο]] μιας εποχής ή περιόδου ή κατάστασης, η [[ακμή]], το κεντρικότερο και κυριότερο [[σημείο]] («στην [[καρδιά]] του πολέμου»)<br /><b>2.</b> [[άλλη]] [[ονομασία]] στρειδιού, το [[κυδώνι]]<br /><b>3.</b> μικρό [[κόσμημα]] τών [[γυναικών]] με [[σχήμα]] καρδιάς<br /><b>4.</b> το εσώτερο και τρυφερότερο [[μέρος]] φυτού ή καρπού (α. «η [[καρδιά]] του καρπουζιού» β. «η [[καρδιά]] του μαρουλιού»)<br /><b>5.</b> ως [[προσφώνηση]] αγαπητού προσώπου<br /><b>6.</b> <b>φρ.</b> α) «[[αγγίζω]] την [[καρδιά]] κάποιου»<br />i) [[συγκινώ]] κάποιον<br />ii) [[κάνω]] κάποιον να μέ συμπαθήσει<br />β) «[[αλαφρώνω]] την [[καρδιά]] κάποιου» — [[ανακουφίζω]] κάποιον<br />γ) «βγαίνει η [[καρδιά]] μου» ή «κόβεται η [[καρδιά]] μου» — [[πεθαίνω]]<br />δ) «[[καίω]] την [[καρδιά]] κάποιου»<br />i) [[κάνω]] κάποιον να υποφέρει<br />ii) [[κάνω]] κάποιον να μέ ερωτευθεί<br />ε) (ειρωνικά) (για μη ευνοϊκή [[είδηση]]) «μού 'κάνες την [[καρδιά]] [[περιβόλι]]» — μέ δυσαρέστησες<br />στ) «[[κάνω]] [[καρδιά]]» ή «[[κάνω]] την [[καρδιά]] μου [[πέτρα]]» — [[κάνω]] [[κουράγιο]], [[κάνω]] [[υπομονή]] ή [[αποκτώ]] [[θάρρος]]<br />ζ) «μαραίνει [[κάτι]] την [[καρδιά]] μου» — μέ λυπεί [[κάτι]] πολύ<br />η) «κλαίει η [[καρδιά]] μου» — [[λυπάμαι]]<br />θ) «πήγε η [[καρδιά]] μου στον [[τόπο]] της» — έπαυσα να [[ανησυχώ]], ησύχασα<br />ι) «πηδά η [[καρδιά]] μου» — [[χαίρομαι]], [[λαχταρώ]]<br />ια) «ρα(γ)ίζει η [[καρδιά]] μου» ή «ρα(γ)ίζεται η [[καρδιά]] μου» — θλίβομαι πολύ<br />ιβ) «τρέμει η [[καρδιά]] μου» — [[φοβάμαι]] πολύ, [[τρομάζω]]<br />ιγ) «το λέει η [[καρδιά]] μου» — έχω [[θάρρος]], [[είμαι]] [[γενναίος]]<br />ιδ) «[[μιλώ]] στην [[καρδιά]] κάποιου» — [[συγκινώ]] κάποιον<br />ιε) «[[χαλώ]] την [[καρδιά]] κάποιου» — [[δυσαρεστώ]], [[στενοχωρώ]] κάποιον<br />ιστ) «[[ανοίγω]] την [[καρδιά]] μου» — [[μιλώ]] με [[ειλικρίνεια]], [[εκμυστηρεύομαι]]<br />ιζ) «έχω (ή [[είμαι]]) ανοιχτή [[καρδιά]]» — [[είμαι]] [[προσηνής]], [[είμαι]] [[ευπροσήγορος]]<br />ιη) «έχω καλή [[καρδιά]]» — [[είμαι]] [[καλός]] [[άνθρωπος]], [[είμαι]] [[καλόψυχος]]<br />ιθ) «δεν το [[βαστά]] η [[καρδιά]] μου»<br />i) δεν το [[ανέχομαι]]<br />ii) δεν [[αντέχω]] σε [[μεγάλη]] [[συγκίνηση]]<br />κ) «βάστα, [[καρδιά]] μου, βάστα» — [[πρέπει]] να [[κάνω]] [[υπομονή]], [[πρέπει]] να αντέξω<br />κα) «έχω σκληρή (ή μαύρη) [[καρδιά]]» — [[είμαι]] [[άσπλαχνος]]<br />κβ) «[[καρδιά]] [[χρυσή]]» ή «[[καρδιά]] ευγενική» — [[άνθρωπος]] [[αγαθός]], [[ευγενικός]]<br />κγ) «μαύρη [[καρδιά]]» ή «κακή [[καρδιά]]» — [[άνθρωπος]] [[κακός]]<br />κδ) «[[καρδιά]] [[πέτρα]]» — [[άνθρωπος]] [[σκληρός]], [[ανηλεής]]<br />κε) «πονετική [[καρδιά]]» — [[άνθρωπος]] [[πονόψυχος]]<br />κστ) «[[λόγια]] της καρδιάς» — εγκάρδια, ειλικρινή [[λόγια]]<br />κζ) «από καρδιάς» ή «[[μέσα]] από την [[καρδιά]]» ή «με όλη την [[καρδιά]]» — [[ολόψυχα]], [[πρόθυμα]]<br />κη) «με ελαφριά [[καρδιά]]» ή «[[ελαφρά]] τῃ καρδίᾳ» — απερίσκεπτα<br />κθ) «το τραβάει η [[καρδιά]] μου» — το [[επιθυμώ]] πολύ<br />λ) «πήγε η [[καρδιά]] μου στον [[τόπο]] της» — αναθάρρησα, συνήλθα από τον φόβο μου<br />λα) «έχω [[καρδιά]] [[αγκινάρα]]» — [[είμαι]] [[ερωτύλος]]<br />λβ) «ανακατώνεται η [[καρδιά]] μου» — [[αηδιάζω]], έχω [[τάση]] για εμετό<br /><b>7.</b> <b>παροιμ.</b> α) «έχει [[καρδιά]] για πόλεμο, μα δεν βαστάν τα κότσια» — για κάποιον που κάνει τον γενναίο, ενώ στην [[πραγματικότητα]] [[είναι]] [[δειλός]]<br />β) «[[θεωρία]] επισκόπου και [[καρδία]] μυλωνά» — γι' αυτούς που φαίνονται τέλειοι ενώ στην [[πραγματικότητα]] δεν αξίζουν<br />γ) «[[κάλλιο]] κόμπο στο [[πουγγί]], [[παρά]] κόμπο στην [[καρδιά]]» — [[είναι]] προτιμότερο να μη δίνεις δανεικά, [[παρά]] να δανείζεις και να στενοχωριέσαι [[γιατί]] δεν σού τά επιστρέφουν<br />δ) «στον κάμπο δείχνετ' η [[καρδιά]], στο [[μετερίζι]] η [[μαστοριά]]» — η [[μάχη]] [[σώμα]] με [[σώμα]] [[είναι]] η μόνη που απαιτεί [[γενναιότητα]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br /><b>1.</b> (για [[τόπο]]) το κεντρικό [[σημείο]] («στην [[καρδιά]] της Αθήνας»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ανοίγω]] την [[καρδιά]] κάποιου» — [[χαροποιώ]] κάποιον<br />β) «[[βάζω]] (ή έχω) κάποιον στην [[καρδιά]] μου» — [[συμπαθώ]] πολύ κάποιον, [[αγαπώ]]<br />γ) «[[κλέβω]] την [[καρδιά]] κάποιου»<br />i) [[απατώ]], [[ξεγελώ]] κάποιον<br />ii) [[γοητεύω]] κάποιον δ) «τρώ(γ)ει [[κάτι]] την [[καρδιά]] μου» — μέ λυπεί [[κάτι]], λυπούμαι<br />ε) «από [[βάθος]] καρδιάς» ή «από βάθους καρδίας» ή «εκ μέσου καρδίας» — με βαθύ και ειλικρινές [[αίσθημα]]<br />στ) «[[δροσερεύω]] (ή [[δροσίζω]]) την [[καρδιά]] κάποιου» — [[ικανοποιώ]], [[ανακουφίζω]], [[παρηγορώ]]<br />ζ) «βράζει η [[καρδιά]] μου» — ταράζομαι, [[θυμώνω]]<br />η) «άπτει η [[καρδιά]] μου» — εξάπτομαι, εξοργίζομαι<br />θ) «πηδά η [[καρδιά]] μου» — [[χαίρομαι]], [[λαχταρώ]]<br />ι) «καθαρή [[καρδιά]]» ή «[[καθαρά]] [[καρδία]]» — [[άνθρωπος]] [[αγνός]]<br />ια) «με την καλή [[καρδιά]]» ή «με όλη την [[καρδιά]]»<br />i) [[ολόψυχα]], αφοσιωμένα<br />ii) (για [[παράκληση]]) θερμότατα<br />ιβ) «[[χάνω]] την [[καρδιά]] μου» — [[χάνω]] ό,τι πολυτιμότερο έχω<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[συναίσθημα]], [[αίσθημα]]<br /><b>2.</b> [[χαρακτήρας]], [[φύση]]<br /><b>3.</b> [[υπόσταση]], ύπαρξη<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «ἀνάβω τὴν καρδιὰ κάποιου» — [[συγκινώ]] κάποιον<br />β) «ἀναπαύεται ἡ [[καρδιά]] μου» — [[ησυχάζω]]<br />γ) «[[ἅπτω]] τὴν καρδιὰ κάποιου» — [[κάνω]] κάποιον να μέ ερωτευθεί<br />δ) «[[βάνω]] τὴν καρδιὰ μου εἰς...» ή «[[βάνω]] τὴν καρδιὰ μου [[πρός]]»<br />i) [[τηρώ]], [[διαφυλάσσω]] [[κάτι]]<br />ii) [[δίνω]] [[σημασία]] σε [[κάτι]]<br />ε) «[[δυναμώνω]] τὴν [[καρδιά]] κάποιου» — [[δίνω]] [[θάρρος]] σε κάποιον<br />στ) «εἶμαι δυνατῆς καρδιᾱς [[ἄνθρωπος]]» — [[είμαι]] [[άνθρωπος]] με σταθερό [[φρόνημα]]<br />ζ) «[[ζουρώνω]] τὴν καρδιὰν κάποιου» — [[προσβάλλω]] κάποιον<br />η) «κρατῶ τὴν καρδιὰν κάποιου» — [[συγκινώ]] κάποιον<br />θ) «νεύει ἡ καρδιὰ μου» — παρασύρομαι<br />ι) «[[στέκω]] εἰς μίαν καρδίαν» — [[ομονοώ]]<br />ια) «[[συντυχαίνω]] ἐπί τὴν καρδίαν κάποιου» — [[συγκινώ]] κάποιον ιβ) «[[χωρίζω]] τὴν [[καρδιά]] κάποιου» — [[απελπίζω]] κάποιον<br />ιγ) «ψηλαίνει ἡ [[καρδιά]] μου» — [[υπερηφανεύομαι]], επαίρομαι<br />ιδ) «ἀκάνθινη [[καρδιά]]» — [[άνθρωπος]] [[σκληρός]]<br />ιε) (σε [[μάχη]] ή σε πόλεμο) «ἀπὸ καρδίας» — με [[γενναιότητα]]<br />ιστ) «εἰς μίαν καρδίαν» — με [[ομοψυχία]]<br />ιζ) «ἐκ καρδίας» — σε μεγάλο βαθμό<br />ιη) «ἐκ στεναγμοῡ καρδίας» — με γοερό [[κλάμα]]<br />ιθ) «μὲ [[καρδιά]]» — [[πάρα]] πολύ<br />κ) «[[μετὰ]] καρδιᾱς ζεούσης» — προθυμότατα<br />κα) «στερεὰ [[καρδία]]» — [[σταθερότητα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[θάρρος]]<br /><b>2.</b> [[φρόνημα]]<br /><b>3.</b> [[ονομασία]] αστερισμών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το άνω [[στόμιο]] του στομάχου<br /><b>2.</b> το [[στομάχι]]<br /><b>3.</b> (για σκεύη ή για τη [[θάλασσα]]) [[βυθός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το όνομα <i>καρδ</i>-<i>ία</i>, σχηματισμένο [[κατά]] τα θηλ. σε -<i>ία</i>, όπως [[πολλά]] άλλα που δηλώνουν [[μέλος]] ή όργανο του σώματος (<b>[[πρβλ]].</b> <i>αρτηρ</i>-<i>ία</i>, <i>κοιλ</i>-<i>ία</i>), προέρχεται από μεταπλασμό ενός παλαιότατου ονόματος <i>κῆρ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>κηρδ</i>, που προέρχεται απευθείας από την ΙΕ [[ρίζα]] <i>k</i><i>ē</i><i>rd</i>- «[[καρδιά]]». Στην [[κλίση]] του, [[καθώς]] και στην [[κλίση]] αντίστοιχων τ. άλλων ΙΕ γλωσσών, εμφανίζεται η συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>kŗd</i>- της ρίζας (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>cord</i>-<i>is</i>, αρχ. ελλ. <i>καρδ</i>-<i>ία</i> και <i>κραδ</i>-<i>ίη</i>). Μια [[παρέκταση]] -<i>i</i>- που εμφανίζεται και σε ορισμένες άλλες γλώσσες (<b>[[πρβλ]].</b> λιθουαν. <i>šird</i>-<i>is</i>, ορμ. όργ. <i>srt</i>- <i>iw</i>, χεττ. γεν. <i>kard</i>-<i>ias</i>) συνέβαλε πιθ. στον μεταπλασμό του <i>κῆρ</i> (και συγκεκριμένα από το συνεσταλμένης βαθμίδας θ. <i>καρδ</i>-) [[κατά]] τα θηλ. σε -<i>ία</i>, απ' όπου προέκυψε ο τ. <i>καρδ</i>-<i>ία</i>. Το νεοελλ. [[καρδιά]] με [[μετάθεση]] του τόνου και [[συνίζηση]] του άτονου [[πλέον]] -<i>i</i>-. Τέλος, ο αρχ. ποιητ. τ. [[κέαρ]] προέκυψε υποχωρητικά από τη δοτ. <i>κῆρι</i> του <i>κῆρ</i> [[κατά]] το [[σχήμα]] <i>ἦρι</i>: <i>ἔαρ</i> πιθ. και με την [[επίδραση]] του <i>ἦπαρ</i>. Η λ. [[καρδία]] απαντά σε πάμπολλα σύνθ. με τις μορφές <i>καρδι</i>(<i>ο</i>)- ως α' συνθετικό και -<i>κάρδιος</i> ή -<i>καρδος</i> ως β' συνθετικό.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[καρδιακός]], [[κάρδιον]], [[καρδιώνω]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[καρδικός]]<br /><b>μσν.</b><br />[[καρδιόθεν]] <b>μσν.-νεοελλ.</b> [[καρδίτσα]], [[καρδούλα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) Βλ. λ. <i>καρδι</i>(<i>ο</i>)-. (Β' συνθετικό) i) -<i>κάρδιος</i><br />[[εγκάρδιος]], [[περικάρδιος]], [[σκληροκάρδιος]], [[υποκάρδιος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ακάρδιος]], <i>αψικάρδιος</i>, [[βαθυκάρδιος]], [[βαρυκάρδιος]], [[βαρυμωροκάρδιος]], [[διακάρδιος]], [[δικάρδιος]], [[ερυθροκάρδιος]], [[ευκάρδιος]], [[θρασυκάρδιος]], [[ισχυροκάρδιος]], [[κατακάρδιος]], [[κλονοκάρδιος]], [[λιθοκάρδιος]], [[μελανοκάρδιος]], [[νωθροκάρδιος]], [[οξυκάρδιος]], [[παχυκάρδιος]], [[πονηροκάρδιος]], [[προσκάρδιος]], [[στερεοκάρδιος]], [[στρεβλοκάρδιος]], [[ταλακάρδιος]], [[ταραξικάρδιος]], [[ταχυκάρδιος]], [[τλησικάρδιος]], [[υψηλοκάρδιος]], [[χαλκεοκάρδιος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[θελξικάρδιος]], [[σπαραξικάρδιος]], [[τερψικάρδιος]]<br />ii) -<i>καρδος</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αγριόκαρδος]], [[άκαρδος]], [[αλαφρόκαρδος]], [[ανοιχτόκαρδος]], <i>βαριόκαρδος</i>, [[βαρύκαρδος]], [[γενναιόκαρδος]], [[δειλόκαρδος]], [[ζεστόκαρδος]], [[κακόκαρδος]], [[καλόκαρδος]], [[λαγόκαρδος]], [[λεοντόκαρδος]], [[μεγαλόκαρδος]], <i>μικρόκαρδος</i>, [[ολιγόκαρδος]], [[πετρόκαρδος]], [[πικρόκαρδος]], [[πονόκαρδος]], [[σκληρόκαρδος]], [[στενόκαρδος]], [[τρυφερόκαρδος]], [[χρυσόκαρδος]]].
 }}