3,277,055
edits
m (Text replacement - " <span class="bld">" to "<span class="bld">") |
m (Text replacement - "τοῑς" to "τοῖς") |
||
Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=η, ΝΜΑ [[παράγω]]<br /><b>1.</b> το να δημιουργείται [[κάτι]], το να αποκτά ύπαρξη [[κάτι]]<br /><b>2.</b> <b>γραμμ.</b> α) ο [[σχηματισμός]] νέων λέξεων από τις ήδη υπάρχουσες με την [[προσθήκη]] επιθημάτων, παραγωγικών καταλήξεων<br />β) το [[μέρος]] της γραμματικής που πραγματεύεται την [[παραπάνω]] διεργασία<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (οικον.-κοινων.) η [[δημιουργία]] αγαθών και υπηρεσιών που μπορούν να ικανοποιήσουν, άμεσα ή έμμεσα, ανθρώπινες ανάγκες (α. «[[παραγωγή]] αγροτικών προϊόντων» β. «[[παραγωγή]] ηλεκτρικής ενέργειας»)<br /><b>2.</b> (οικον.-κοινων.) το [[σύνολο]] τών υλικών και πνευματικών προϊόντων, όλα όσα προέρχονται από τη δημιουργική [[ικανότητα]] του ανθρώπου και από τη [[χρήση]] τών φυσικών και τεχνικών μέσων που έχει στη [[διάθεση]] του<br /><b>3.</b> <b>βιολ.</b> η [[δημιουργία]] [[νέας]] οργανικής ουσίας από τους ζωντανούς οργανισμούς μιας βιοκοινωνίας<br /><b>4.</b> <b>(λογ.)</b> [[λογική]] [[πράξη]] [[κατά]] την οποία από μια γενική ή καθολική [[πρόταση]] συνάγεται, σύμφωνα με λογικούς κανόνες, κατ' [[αναγκαιότητα]], μια [[πρόταση]] μερική ή λιγότερο γενική ή, σε οριακή [[περίπτωση]], [[εξίσου]] γενική<br /><b>5.</b> <b>στρ.</b> [[σχηματισμός]] [[κατά]] τον οποίο τα διάφορα τμήματα πορεύονται σε [[φάλαγγα]] με μικρό [[μέτωπο]], δηλ. σε δυάδες ή τριάδες<br /><b>6.</b> <b>ναυτ.</b> [[σχηματισμός]] στόλου ο [[οποίος]] χαρακτηρίζεται από μεγάλο [[βάθος]] και στενό [[μέτωπο]]<br /><b>7.</b> (στον κινηματογράφο, στο [[θέατρο]], στο [[ραδιόφωνο]] ή στην [[τηλεόραση]]) η συνδυασμένη [[ενεργοποίηση]] οικονομικών, καλλιτεχνικών ή διευθυντικών παραγόντων και μέσων για την [[οργάνωση]] και [[παρουσίαση]] ενός αντίστοιχου έργου<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> α) «εθνική [[παραγωγή]]» — το [[σύνολο]] τών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται από την εθνική [[οικονομία]] στη [[διάρκεια]] ενός έτους<br />β) «εξατομικευμένη [[παραγωγή]]» — η [[χρησιμοποίηση]] ξεχωριστής παραγωγικής διαδικασίας για [[κάθε]] παραγόμενο [[προϊόν]] που έχει δικά του χαρακτηριστικά και δικές του ιδιότητες<br />γ) «μαζική [[παραγωγή]]» — [[παραγωγή]] προϊόντων εν [[σειρά]] και σε μεγάλες ποσότητες<br />δ) «βιολογική [[παραγωγή]]»<br /><b>βιολ.</b> η [[ποσότητα]] της θερμότητας σε χιλιοθερμίδες που θα απελευθερωνόταν από την πλήρη οξείδωση τών οργανικών ουσιών οι οποίες παράγονται ανά τετραγωνικό [[μέτρο]] επιφάνειας το [[έτος]] ή η [[ξηρά]] οργανική [[ουσία]] σε γραμμάρια που έχει παραχθεί ανά τετραγωνικό [[μέτρο]] το [[έτος]]<br />ε) «[[πρωτογενής]] [[παραγωγή]]»<br />i) <b>(οικον.)</b> το [[σύνολο]] τών παραγωγικών διαδικασιών επί του φυσικού περιβάλλοντος [[καθώς]] και το [[σύνολο]] τών προϊόντων αυτών τών διαδικασιών, [[δηλαδή]] της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αλιείας, της εξόρυξης<br />ii) <b>βιολ.</b> η φωτοχημική [[ενέργεια]] που δεσμεύεται από τα φυτά με τη [[μορφή]] οργανικών ενώσεων<br />στ) «[[δευτερογενής]] [[παραγωγή]]»<br />i) <b>(οικον.)</b> η [[βιοτεχνία]] και η [[βιομηχανία]] [[καθώς]] και τα προϊόντα τους<br />ii) <b>βιολ.</b> η [[παραγωγή]] [[νέας]] βιομάζας από τους ετερότροφους οργανισμούς<br />ζ) «[[τριτογενής]] [[παραγωγή]]»<br /><b>(οικον.)</b> οι [[κάθε]] είδους υπηρεσίες που βοηθούν στη [[μεταφορά]] τών προϊόντων και στις οικονομικές συναλλαγές, όπως [[είναι]] λ.χ. οι μεταφορές, το [[εμπόριο]], οι τράπεζες κ.ά.<br />η) «[[διαχείριση]] παραγωγής»<br /><b>(οικον.)</b> ο [[σχεδιασμός]] και ο [[έλεγχος]] τών διαδικασιών βιομηχανικής παραγωγής [[έτσι]] ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή [[λειτουργία]] τών διαδικασιών αυτών στο επιθυμητό επίπεδο<br />θ) «[[θεωρία]] παραγωγής»<br /><b>(οικον.)</b> το [[μέρος]] της μικροοικονομικής θεωρίας που πραγματεύεται τη [[σχέση]] [[μεταξύ]] της μεταβολής του επιπέδου παραγωγής και της ποσότητας τών παραγωγικών συντελεστών με σκοπό την [[παροχή]] πληροφοριών βάσει τών οποίων προσδιορίζεται το ελάχιστο [[κόστος]] που μπορεί να επιτευχθεί<br />ι) «[[συνάρτηση]] παραγωγής»<br /><b>μαθημ.</b> η [[εξίσωση]] που εκφράζει τη [[σχέση]] [[ανάμεσα]] στις ποσότητες τών χρησιμοποιούμενων παραγωγικών συντελεστών και στην [[ποσότητα]] παραγωγής που επιτυγχάνεται<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το να οδηγεί [[κανείς]] [[κάτι]] [[κοντά]] ή [[πέρα]] από [[κάτι]] ( | |mltxt=η, ΝΜΑ [[παράγω]]<br /><b>1.</b> το να δημιουργείται [[κάτι]], το να αποκτά ύπαρξη [[κάτι]]<br /><b>2.</b> <b>γραμμ.</b> α) ο [[σχηματισμός]] νέων λέξεων από τις ήδη υπάρχουσες με την [[προσθήκη]] επιθημάτων, παραγωγικών καταλήξεων<br />β) το [[μέρος]] της γραμματικής που πραγματεύεται την [[παραπάνω]] διεργασία<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (οικον.-κοινων.) η [[δημιουργία]] αγαθών και υπηρεσιών που μπορούν να ικανοποιήσουν, άμεσα ή έμμεσα, ανθρώπινες ανάγκες (α. «[[παραγωγή]] αγροτικών προϊόντων» β. «[[παραγωγή]] ηλεκτρικής ενέργειας»)<br /><b>2.</b> (οικον.-κοινων.) το [[σύνολο]] τών υλικών και πνευματικών προϊόντων, όλα όσα προέρχονται από τη δημιουργική [[ικανότητα]] του ανθρώπου και από τη [[χρήση]] τών φυσικών και τεχνικών μέσων που έχει στη [[διάθεση]] του<br /><b>3.</b> <b>βιολ.</b> η [[δημιουργία]] [[νέας]] οργανικής ουσίας από τους ζωντανούς οργανισμούς μιας βιοκοινωνίας<br /><b>4.</b> <b>(λογ.)</b> [[λογική]] [[πράξη]] [[κατά]] την οποία από μια γενική ή καθολική [[πρόταση]] συνάγεται, σύμφωνα με λογικούς κανόνες, κατ' [[αναγκαιότητα]], μια [[πρόταση]] μερική ή λιγότερο γενική ή, σε οριακή [[περίπτωση]], [[εξίσου]] γενική<br /><b>5.</b> <b>στρ.</b> [[σχηματισμός]] [[κατά]] τον οποίο τα διάφορα τμήματα πορεύονται σε [[φάλαγγα]] με μικρό [[μέτωπο]], δηλ. σε δυάδες ή τριάδες<br /><b>6.</b> <b>ναυτ.</b> [[σχηματισμός]] στόλου ο [[οποίος]] χαρακτηρίζεται από μεγάλο [[βάθος]] και στενό [[μέτωπο]]<br /><b>7.</b> (στον κινηματογράφο, στο [[θέατρο]], στο [[ραδιόφωνο]] ή στην [[τηλεόραση]]) η συνδυασμένη [[ενεργοποίηση]] οικονομικών, καλλιτεχνικών ή διευθυντικών παραγόντων και μέσων για την [[οργάνωση]] και [[παρουσίαση]] ενός αντίστοιχου έργου<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> α) «εθνική [[παραγωγή]]» — το [[σύνολο]] τών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται από την εθνική [[οικονομία]] στη [[διάρκεια]] ενός έτους<br />β) «εξατομικευμένη [[παραγωγή]]» — η [[χρησιμοποίηση]] ξεχωριστής παραγωγικής διαδικασίας για [[κάθε]] παραγόμενο [[προϊόν]] που έχει δικά του χαρακτηριστικά και δικές του ιδιότητες<br />γ) «μαζική [[παραγωγή]]» — [[παραγωγή]] προϊόντων εν [[σειρά]] και σε μεγάλες ποσότητες<br />δ) «βιολογική [[παραγωγή]]»<br /><b>βιολ.</b> η [[ποσότητα]] της θερμότητας σε χιλιοθερμίδες που θα απελευθερωνόταν από την πλήρη οξείδωση τών οργανικών ουσιών οι οποίες παράγονται ανά τετραγωνικό [[μέτρο]] επιφάνειας το [[έτος]] ή η [[ξηρά]] οργανική [[ουσία]] σε γραμμάρια που έχει παραχθεί ανά τετραγωνικό [[μέτρο]] το [[έτος]]<br />ε) «[[πρωτογενής]] [[παραγωγή]]»<br />i) <b>(οικον.)</b> το [[σύνολο]] τών παραγωγικών διαδικασιών επί του φυσικού περιβάλλοντος [[καθώς]] και το [[σύνολο]] τών προϊόντων αυτών τών διαδικασιών, [[δηλαδή]] της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αλιείας, της εξόρυξης<br />ii) <b>βιολ.</b> η φωτοχημική [[ενέργεια]] που δεσμεύεται από τα φυτά με τη [[μορφή]] οργανικών ενώσεων<br />στ) «[[δευτερογενής]] [[παραγωγή]]»<br />i) <b>(οικον.)</b> η [[βιοτεχνία]] και η [[βιομηχανία]] [[καθώς]] και τα προϊόντα τους<br />ii) <b>βιολ.</b> η [[παραγωγή]] [[νέας]] βιομάζας από τους ετερότροφους οργανισμούς<br />ζ) «[[τριτογενής]] [[παραγωγή]]»<br /><b>(οικον.)</b> οι [[κάθε]] είδους υπηρεσίες που βοηθούν στη [[μεταφορά]] τών προϊόντων και στις οικονομικές συναλλαγές, όπως [[είναι]] λ.χ. οι μεταφορές, το [[εμπόριο]], οι τράπεζες κ.ά.<br />η) «[[διαχείριση]] παραγωγής»<br /><b>(οικον.)</b> ο [[σχεδιασμός]] και ο [[έλεγχος]] τών διαδικασιών βιομηχανικής παραγωγής [[έτσι]] ώστε να διασφαλίζεται η ομαλή [[λειτουργία]] τών διαδικασιών αυτών στο επιθυμητό επίπεδο<br />θ) «[[θεωρία]] παραγωγής»<br /><b>(οικον.)</b> το [[μέρος]] της μικροοικονομικής θεωρίας που πραγματεύεται τη [[σχέση]] [[μεταξύ]] της μεταβολής του επιπέδου παραγωγής και της ποσότητας τών παραγωγικών συντελεστών με σκοπό την [[παροχή]] πληροφοριών βάσει τών οποίων προσδιορίζεται το ελάχιστο [[κόστος]] που μπορεί να επιτευχθεί<br />ι) «[[συνάρτηση]] παραγωγής»<br /><b>μαθημ.</b> η [[εξίσωση]] που εκφράζει τη [[σχέση]] [[ανάμεσα]] στις ποσότητες τών χρησιμοποιούμενων παραγωγικών συντελεστών και στην [[ποσότητα]] παραγωγής που επιτυγχάνεται<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το να οδηγεί [[κανείς]] [[κάτι]] [[κοντά]] ή [[πέρα]] από [[κάτι]] («τοῖς δὲ πλοίοις χρήσαντο εἰς παραγωγήν», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>2.</b> η [[παρουσίαση]] προσώπων από τον ρήτορα στο δικαστήριο με [[επιδίωξη]] την [[απόσπαση]] του οίκτου του δικαστηρίου για τον [[κατηγορούμενο]]<br /><b>3.</b> <b>στρ.</b> α) [[μετάταξη]] από [[φάλαγγα]] σε [[παράταξη]]<br />β) [[πορεία]] με [[παράταξη]] μάχης<br />γ) στρατιωτικό [[σώμα]] σε [[πορεία]]<br /><b>4.</b> το αθόρυβο [[ολίσθημα]] τών κουπιών [[κατά]] την [[κωπηλασία]]<br /><b>5.</b> η [[κατά]] [[μήκος]] [[κίνηση]] τών χεριών [[κατά]] τη [[μάλαξη]]<br /><b>6.</b> [[εκτροπή]] από τον κανονικό δρόμο, [[παραστράτημα]], [[παραπλάνηση]] («ἀναγκαζόμενος τῷ τε ὅρκῳ καὶ τῆς ἀπάτης τῇ παραγωγῇ», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>7.</b> (στη [[ρητορική]]) ψευδές [[επιχείρημα]], [[σόφισμα]]<br /><b>8.</b> κακή [[διαγωγή]], ανήθικη [[συμπεριφορά]]<br /><b>9.</b> [[παράβαση]] νόμου<br /><b>10.</b> <b>ιατρ.</b> α) [[εξάρθρωση]] μέλους του σώματος, στραμπούληγμα<br />β) [[συναρμογή]] εξαρθρωμένου ή σπασμένου μέλους<br /><b>11.</b> (για διάλ.) [[παραλλαγή]] («γλῶσσαν δὲ οὐ τὴν αὐτὴν οὗτοι νενομίκασι, ἀλλὰ τρόπους τέσσερας παραγωγέων», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>12.</b> <b>γραμμ.</b> α) [[σχηματισμός]] τύπων, [[κλίση]]<br />β) (για [[συλλαβή]]) [[προσθήκη]] στο [[τέλος]] λέξης<br /><b>13.</b> [[άδεια]] εισαγωγής ή μεταφοράς<br /><b>14.</b> [[εφοδιασμός]]<br /><b>15.</b> [[έξοδος]], [[αποβίβαση]] στην [[ξηρά]]<br /><b>16.</b> (για [[πλοίο]]) [[προσέγγιση]] στην [[ξηρά]]<br /><b>17.</b> [[επιβράδυνση]], [[αργοπορία]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm |