3,273,773
edits
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
mNo edit summary |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=voylomai | |Transliteration C=voylomai | ||
|Beta Code=bou/lomai | |Beta Code=bou/lomai | ||
|Definition=(Ep. also βόλομαι, [[quod vide|q.v.]]), Dor. | |Definition=(Ep. also [[βόλομαι]], [[quod vide|q.v.]]), Dor. [[βώλομαι]] ([[quod vide|q.v.]]), Aeol. [[βόλλομαι]] (v. [[βόλομαι]]), Thess. [[βέλλομαι]] <span class="title">IG</span>9(2).517.20, Boeot. [[βείλομαι]] ib.7.3080, [[βήλομαι]] <span class="title">SIG</span>1185.18 (Tanagra, iii B. C.), Locr.and Delph. [[δείλομαι]] <span class="title">IG</span>9(1).334.3, <span class="title">GDI</span>2034.10, Coan, etc. [[δήλομαι]] ([[quod vide|q.v.]]), Ion. 2sg. <span class="sense"><span class="bld">A</span> βούλεαι <span class="bibl">Od.18.364</span>, <span class="bibl">Hdt.1.11</span>: impf. ἐβουλόμην <span class="bibl">Il.11.79</span>, etc.; ἠβουλόμην <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>752</span>, <span class="bibl">D.1.15</span>, etc.; Ion. 3pl. [[ἐβουλέατο]] codd. in <span class="bibl">Hdt.1.4</span>, <span class="bibl">3.143</span>: fut. βουλήσομαι <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>867</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1077</span>, etc.; later fut. [[βουληθήσομαι]] [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Aristid.<span class="title">Or.</span>48(24).8</span>, Gal.13.636: aor. [[ἐβουλήθην]], also <b class="b3">ἠβ-</b> (v. infr.), βουληθείς <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>732</span>, <span class="title">IG</span>22.1236, etc., but Ep. aor. subj. 3sg. [[βούλεται]] (from <b class="b3">*βόλσ-ε-ται</b>) <span class="bibl">Il.1.67</span>: pf. βεβούλημαι <span class="bibl">D.18.2</span>; also [[βέβουλα]] (προ-) <span class="bibl">Il.1.113</span> ([[ἐβέβουλε]] dub. in Epigr. in <span class="title">Berl.Sitzb.</span>1894.907):— forms with augm. <b class="b3">ἠ-</b> are found in Att. Inscrr. from 300 B.C. onwards, as <span class="title">IG</span>22.657, al., and occur frequently in Mss. as [[ἠβούλοντο]] v.l.in <span class="bibl">Th. 2.2</span>, <span class="bibl">6.79</span>, ἠβούλου <span class="bibl">Hyp.<span class="title">Lyc.</span>11</span>; said to be Ionic in <span class="title">An.Ox.</span>2.374.— An Act. [[βούλητε]]( = [[βούλησθε]]) Mitteis <span class="title">Chr.</span>361.10 (iv A. D.):—[[will]], [[wish]], [[be willing]], Hom., etc.: usually implying choice or preference (cf. IV) opp. [[ἐθέλω]] '[[consent]]', εἰ βούλει, ἐγὼ ἐθέλω <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>522e</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">R.</span> 347b</span>, <span class="bibl">437b</span>; ἐὰν βούλῃ σὺ… ἐὰν θεὸς ἐθέλῃ Id.<span class="title">Alc.</span>1.135d; ἂν οἵ τε θεοὶ 'θέλωσι καὶ ὑμεῖς βούλησθε <span class="bibl">D.2.20</span>; οὔτ' ἀκούειν ἠθέλετ' οὔτε πιστεύειν ἐβούλεσθε <span class="bibl">Id.19.23</span>; but [[ἐθέλω]] is also used = 'wish', <b class="b3">λέξαι θέλω σοι, πρὶν θανεῖν, ἃ βούλομαι</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>281</span> (so ἐθέλω εἰπεῖν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>309b</span>, but φράσαι τι βούλομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>1090</span>): Hom. uses [[βούλομαι]] for [[ἐθέλω]] in the case of the gods, for with them [[wish is will]]: [[ἐθέλω]] is more general, and is sometimes used where [[βούλομαι]] might have stood, e.g. <span class="bibl">Il. 7.182</span>.—Construct.: mostly c. inf., Τρώεσσιν ἐβούλετο [[κῦδος]] ὀρέξαι <span class="bibl">11.79</span>, etc.; sometimes c. inf. fut., <span class="bibl">Thgn.184</span>; c. acc. et inf., <span class="bibl">Od.4.353</span>, and freq. in Prose: when [[βούλομαι]] is followed by acc. only, an inf. may generally be supplied, as <b class="b3">καί κε τὸ βουλοίμην</b> (sc. [[γενέσθαι]]) <span class="bibl">Od.20.316</span>; <b class="b3">ἔτυχεν ὧν ἐβούλετο</b> (sc. [[τυχεῖν]]) <span class="bibl">Antiph.18.6</span>; <b class="b3">πλακοῦντα β</b>. (sc. <b class="b3">σε λέγειν</b>) <span class="bibl">Id.52.11</span>; <b class="b3">καὶ εἰ μάλα βούλεται ἄλλῃ [Ποσειδάων</b>] (sc. <b class="b3">τοῦτο γενέσθαι</b>) <span class="bibl">Il.15.51</span>; so <b class="b3">εἰς τὸ βαλανεῖον βούλομαι</b> (sc. [[ἰέναι]]) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span> 1279</span>; <b class="b3">βουλοίμην ἄν</b> (sc. <b class="b3">τόδε γενέσθαι</b>) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthphr.</span>3a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> in Hom. of gods, c. acc. rei et dat. pers., <b class="b3">Τρώεσσιν… ἐβούλετο νίκην</b> he [[willed]] victory to the Trojans, <span class="bibl">Il.7.21</span>, cf. <span class="bibl">23.682</span>: later c. acc., <b class="b3">τὸ βουλόμενον τὴν πολιτείαν πλῆθος</b> [[that supports]] the constitution, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1309b17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Att. usages: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> [[βούλει]] or [[βούλεσθε]] followed by Verb in subj., <b class="b3">βούλει λάβωμαι</b>; [[would you have]] me take hold? <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>761</span>; <b class="b3">βούλει φράσω</b>; <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>36</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>79a</span>, <span class="bibl"><span class="title">R.</span>596a</span>; <b class="b3">ποῦ δὴ βούλει ἀναγνῶμεν</b>; <span class="bibl">Id.<span class="title">Phdr.</span>228e</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">εἰ βούλει</b> if [[you please]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1168</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>3.4.41</span>; also <b class="b3">εἰ δὲ βούλει, ἐὰν δὲ βούλῃ</b>, to [[express]] a [[concession]], or if you [[like]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>201a</span>, etc.; εἰ μὲν β., φρονήσει, εἰ δὲ β., ἰσχύι <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span> 432a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">ὁ βουλόμενος</b> [[any one who likes]], <span class="bibl">Hdt.1.54</span>, <span class="bibl">Th.1.26</span>, etc.; ἔδωκεν ἅπαντι τῷ βουλομένῳ <span class="bibl">D.21.45</span>; <b class="b3">ὁ β</b>. the 'common in former', <span class="bibl">Ar. <span class="title">Pl.</span>918</span> (whence, in jest, [[βούλομαι]] ib.<span class="bibl">908</span>); <b class="b3">ὅστις βούλει</b> who or which ever [[you like]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>517b</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cra.</span>432a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> <b class="b3">βουλομένῳ μοί ἐστι</b>, c. inf., it is [[according to]] my [[wish]] that... <span class="bibl">Th.2.3</span>; εἰ σοὶ β. ἐστὶν ἀποκρίνεσθαι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>448d</span>; also τὰ θεῶν οὕτω βουλόμεν' ἔσται <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>33</span>; <b class="b3">τὸ κεἰνου βουλόμενον</b> his [[wish]], ib. <span class="bibl">1270</span>; but with pass. sense, <b class="b3">τὸ β</b>. the [[object of desire]], <span class="bibl">Luc.<span class="title">Am.</span>37</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Art.</span>28</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> <b class="b3">τί βουλόμενος</b>; [[with]] what <b class="b2">purpose?</b> <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>63a</span>, <span class="bibl">D.18.172</span>; τί βουληθεὶς πάρει; <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1100</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[mean]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>362e</span>, <span class="bibl">590e</span>, etc.; <b class="b3">τί ἡμῖν βούλεται οὗτος ὁ μῦθος</b>;(followed by <b class="b3">β. λέγειν ὡς</b>… ) <span class="bibl">Id.<span class="title">Tht.</span>156c</span>; τί β. σημαίνειν τὸ τέρας <span class="bibl">D.H.4.59</span>; <b class="b3">βούλεται εἶναι</b> [[profess]]es or [[pretend]]s to be, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>595c</span>; β. τὸ ὄνομα ἐπικεῖσθαι <span class="bibl">Id.<span class="title">Cra.</span>412c</span>; freq. in Arist., <b class="b3">τὸ ἀκούσιον βούλεται λέγεσθαι οὐκ εἰ</b>… <span class="bibl"><span class="title">EN</span>1110b30</span>; <b class="b3">β. ἄσωτος εἶναι ὁ ἕν τι κακὸν ἔχων</b> ib.<span class="bibl">1119b34</span>; <b class="b3">β. ὁ πρᾶος ἀτάραχος εἶναι</b> ib.<span class="bibl">1125b33</span>; [[tend]] to be, ἡ τοῦ ὕδατος φύσις β. εἶναι ἄχυμος <span class="bibl">Id.<span class="title">Sens.</span>441a3</span>; <b class="b3">β. ἤδη τότε εἶναι πόλις ὅταν</b>… <span class="bibl">Id.<span class="title">Pol.</span>1261b12</span>, cf. <span class="bibl">1293b40</span>; <b class="b3">ἡ φύσις β. μὲν τοῦτο ποιεῖν πολλάκις, οὐ μέντοι δύναται</b> ib. <span class="bibl">1255b3</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">GA</span>778a4</span>, al. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> to [[be wont]], <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.3.18</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> followed by [[ἤ]]... [[prefer]], for <b class="b3">βούλομαι μᾶλλον</b> (which is more usually in Prose), <b class="b3">βούλομ' ἐγὼ λαὸν σόον ἔμμεναι ἢ ἀπολέσθαι</b> I had [[rather]]... <span class="bibl">Il.1.117</span>, cf. <span class="bibl">23.594</span>, <span class="bibl">Od.3.232</span>, <span class="bibl">11.489</span>, <span class="bibl">12.350</span>; β. τὸ μέν τι εὐτυχέειν… ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα <span class="bibl">Hdt.3.40</span>; <b class="b3">β. παρθενεύεσθαι πλέω χρόνον ἢ πατρὸς ἐστερῆσθαι</b> (for <b class="b3">πολὺν χρόνον, μᾶλλον ἤ</b>… ) ib.<span class="bibl">124</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span> 351</span>; less freq. without <b class="b3">ἤ... πολὺ βούλομαι αὐτὴν οἴκοι ἔχειν</b> I much [[prefer]]... <span class="bibl">Il.1.112</span>, cf. <span class="bibl">Od.15.88</span>. (<b class="b2">gu̯el-gu̯ol-</b>, cf. the dialectic forms.)</span> | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> eol. βόλλ- Sapph.16.17, 22.19, Theoc.28.15; ép., jón. y arcad. βόλ- <i>Il</i>.11.319, <i>Od</i>.1.234, <i>IG</i> 12(8).358 (Tasos V a.C.), <i>IG</i> 12(9).189.31 (Eretria IV a.C.), <i>IG</i> 5(2).3.9, 6.24 (ambas Tegea IV a.C.); cret. βώλ- <i>IRhod.Per</i>.251.30 (V a.C.), <i>ICr</i>.4.165.8 (Gortina III a.C.), <i>ICr</i>.3.3.3C.16 (Hierapitna II a.C.); tes. βέλλ- <i>IG</i> 9(2).517.20 (Larisa III a.C.); beoc. βήλ- <i>SIG</i> 1185.18 (Tanagra III a.C.); βείλ- <i>IG</i> 7.3080.6 (Lebadea II a.C.); dór. δήλ- Theoc.5.27, Ps.Archyt.<i>Pyth.Hell</i>.p.41.4, Ti.Locr.94d, <i>Lindos</i> 2.D66 (I a.C.), Plu.2.219d, <i>TEracl</i>.1.146, <i>IIasos</i> 82.46 (IV a.C.); locr. y délf. δείλ- <i>IG</i> 9<sup>2</sup>(1).706A.12 (Eantea III a.C.), 718.3, <i>IG</i> 9(2).458.8 (Pelasgiótide III a.C.), <i>GDI</i> 2034.10 (Delfos II a.C.)<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. pres. ind. 2<sup>a</sup> sg. βούλεαι <i>Od</i>.18.364, Hdt.1.11, át. 2<sup>a</sup> plu. βόλεστε <i>SIG</i> 1259.5 (Atenas IV a.C.), opt. 3<sup>a</sup> plu. βουλοίατο Hdt.1.3; impf. 3<sup>a</sup> plu. ἐβουλέατο Hdt.1.4, 3.143 (cód.); fut. βουληθήσεται Aristid.<i>Or</i>.48.8 (cód.), Gal.13.636; aor. ind. 3<sup>a</sup> sg. ἐβολάσετυ <i>IPamph</i>.3.8 (IV a.C.), ἠβουλήθη Ael.<i>VH</i> 1.21, subj. βούλεται <i>Il</i>.1.67, opt. βουληθίης <i>PAbinn</i>.3.17 (IV d.C.), part. βολάμενοι <i>UPZ</i> 72.10 (II a.C.), βουλαμένῳ <i>TAM</i> 1.73.5, 7 (Ciana I d.C.); aum. ἠ- inscr. át. desde 300 a.C., frec. mss.y pap.]<br /><b class="num">I</b> c. suj. de pers.<br /><b class="num">1</b> [[querer]], [[desear]]<br /><b class="num">a)</b> abs. op. [[πράσσειν]] Democr.B 68, a [[δύναμαι]] Democr.B 248, Gorg.B 8, a ἐπιθυμεῖν Pl.<i>Prt</i>.340a<br /><b class="num">•</b>subst. ψιλῷ τῷ βούλεσθαι δημιουργεῖ crea con su sola voluntad</i> de la voluntad divina en la Creación, Clem.Al.<i>Prot</i>.4;<br /><b class="num">b)</b> c. ac. de abstr. y dat. de pers. Τρώεσσι ... βούλετο νίκην <i>Il</i>.7.21, o c. ac. sólo καί κε τὸ βουλοίμην <i>Od</i>.20.316, ὁπόσην ἂν βούληταί τις Sol.<i>Lg</i>.68, cf. Democr.B 277, δυοῖν δὲ θάτερον βουλήσεται A.<i>Pr</i>.867, ἃ [[βούλομαι]] λέγω A.<i>Pr</i>.929, cf. E.<i>Alc</i>.281, Gorg.B 6, πάντα οὖν ὅσα ἠβουλήθη κατεπράξατο Ael.l.c., en part. ἄνδρες τὰ Συρακοσίων βουλόμενοι hombres partidarios de los siracusanos</i> Th.6.50, τὸ βουλόμενον τὴν πολιτείαν πλῆθος el pueblo que sustenta o sirve de apoyo a la constitución</i> Arist.<i>Pol</i>.1309<sup>b</sup>17<br /><b class="num">•</b>por atracción del antecedente implícito ἔτυχεν ὧν ἠβούλετο Antiph.19.6, ἐφ' οἷς ἠβούλοντο πρὸς τοὺς Μιλησίους διελύθησαν Plu.2.254f<br /><b class="num">•</b>c. ac. e inf. δουλείαν δὲ αὐτοί τε ἐβούλοντο καὶ ἡμῖν τὸ αὐτὸ ἐπενεγκεῖν ellos no sólo querían la esclavitud sino además traérnosla</i> Th.6.82;<br /><b class="num">c)</b> c. inf. concert. Τρώεσσιν ἐβούλετο κῦδος ὀρέξαι <i>Il</i>.11.79, [[βούλομαι]] ἤδη νεῖσθαι ἐφ' ἡμέτερ' <i>Od</i>.15.88, φράσαι τι [[βούλομαι]] Ar.<i>Pl</i>.1090, πῶς γὰρ ἂν ... κακῶς ποιεῖν ἡμᾶς | |dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> eol. βόλλ- Sapph.16.17, 22.19, Theoc.28.15; ép., jón. y arcad. βόλ- <i>Il</i>.11.319, <i>Od</i>.1.234, <i>IG</i> 12(8).358 (Tasos V a.C.), <i>IG</i> 12(9).189.31 (Eretria IV a.C.), <i>IG</i> 5(2).3.9, 6.24 (ambas Tegea IV a.C.); cret. βώλ- <i>IRhod.Per</i>.251.30 (V a.C.), <i>ICr</i>.4.165.8 (Gortina III a.C.), <i>ICr</i>.3.3.3C.16 (Hierapitna II a.C.); tes. βέλλ- <i>IG</i> 9(2).517.20 (Larisa III a.C.); beoc. βήλ- <i>SIG</i> 1185.18 (Tanagra III a.C.); βείλ- <i>IG</i> 7.3080.6 (Lebadea II a.C.); dór. δήλ- Theoc.5.27, Ps.Archyt.<i>Pyth.Hell</i>.p.41.4, Ti.Locr.94d, <i>Lindos</i> 2.D66 (I a.C.), Plu.2.219d, <i>TEracl</i>.1.146, <i>IIasos</i> 82.46 (IV a.C.); locr. y délf. δείλ- <i>IG</i> 9<sup>2</sup>(1).706A.12 (Eantea III a.C.), 718.3, <i>IG</i> 9(2).458.8 (Pelasgiótide III a.C.), <i>GDI</i> 2034.10 (Delfos II a.C.)<br /><b class="num">• Morfología:</b> [jón. pres. ind. 2<sup>a</sup> sg. βούλεαι <i>Od</i>.18.364, Hdt.1.11, át. 2<sup>a</sup> plu. βόλεστε <i>SIG</i> 1259.5 (Atenas IV a.C.), opt. 3<sup>a</sup> plu. βουλοίατο Hdt.1.3; impf. 3<sup>a</sup> plu. ἐβουλέατο Hdt.1.4, 3.143 (cód.); fut. βουληθήσεται Aristid.<i>Or</i>.48.8 (cód.), Gal.13.636; aor. ind. 3<sup>a</sup> sg. ἐβολάσετυ <i>IPamph</i>.3.8 (IV a.C.), ἠβουλήθη Ael.<i>VH</i> 1.21, subj. βούλεται <i>Il</i>.1.67, opt. βουληθίης <i>PAbinn</i>.3.17 (IV d.C.), part. βολάμενοι <i>UPZ</i> 72.10 (II a.C.), βουλαμένῳ <i>TAM</i> 1.73.5, 7 (Ciana I d.C.); aum. ἠ- inscr. át. desde 300 a.C., frec. mss.y pap.]<br /><b class="num">I</b> c. suj. de pers.<br /><b class="num">1</b> [[querer]], [[desear]]<br /><b class="num">a)</b> abs. op. [[πράσσειν]] Democr.B 68, a [[δύναμαι]] Democr.B 248, Gorg.B 8, a ἐπιθυμεῖν Pl.<i>Prt</i>.340a<br /><b class="num">•</b>subst. ψιλῷ τῷ βούλεσθαι δημιουργεῖ crea con su sola voluntad</i> de la voluntad divina en la Creación, Clem.Al.<i>Prot</i>.4;<br /><b class="num">b)</b> c. ac. de abstr. y dat. de pers. Τρώεσσι ... βούλετο νίκην <i>Il</i>.7.21, o c. ac. sólo καί κε τὸ βουλοίμην <i>Od</i>.20.316, ὁπόσην ἂν βούληταί τις Sol.<i>Lg</i>.68, cf. Democr.B 277, δυοῖν δὲ θάτερον βουλήσεται A.<i>Pr</i>.867, ἃ [[βούλομαι]] λέγω A.<i>Pr</i>.929, cf. E.<i>Alc</i>.281, Gorg.B 6, πάντα οὖν ὅσα ἠβουλήθη κατεπράξατο Ael.l.c., en part. ἄνδρες τὰ Συρακοσίων βουλόμενοι hombres partidarios de los siracusanos</i> Th.6.50, τὸ βουλόμενον τὴν πολιτείαν πλῆθος el pueblo que sustenta o sirve de apoyo a la constitución</i> Arist.<i>Pol</i>.1309<sup>b</sup>17<br /><b class="num">•</b>por atracción del antecedente implícito ἔτυχεν ὧν ἠβούλετο Antiph.19.6, ἐφ' οἷς ἠβούλοντο πρὸς τοὺς Μιλησίους διελύθησαν Plu.2.254f<br /><b class="num">•</b>c. ac. e inf. δουλείαν δὲ αὐτοί τε ἐβούλοντο καὶ ἡμῖν τὸ αὐτὸ ἐπενεγκεῖν ellos no sólo querían la esclavitud sino además traérnosla</i> Th.6.82;<br /><b class="num">c)</b> c. inf. concert. Τρώεσσιν ἐβούλετο κῦδος ὀρέξαι <i>Il</i>.11.79, [[βούλομαι]] ἤδη νεῖσθαι ἐφ' ἡμέτερ' <i>Od</i>.15.88, φράσαι τι [[βούλομαι]] Ar.<i>Pl</i>.1090, πῶς γὰρ ἂν ... κακῶς ποιεῖν ἡμᾶς ἐβουλήθη; Is.1.11, ὄψεως τυχεῖ[ν] ἠβουλόμην Men.(?) en <i>PKöln</i> 203B.12, τοῖς τερατεύεσθαί τι πρὸς τοὺς πολλοὺς βουλομένοις a los que quieren causar asombro al vulgo</i> Epicur.<i>Ep</i>.[3] 114, cf. Hes.<i>Op</i>.647, Antipho Soph.B 54, Plu.2.221b, <i>Eu.Matt</i>.11.27, <i>Act.Ap</i>.25.22, 2<i>Ep.Petr</i>.3.9, Aristid.Quint.21.10, Vett.Val.49.4<br /><b class="num">•</b>a veces c. inf. fut. καί τις βούλεται ἐξ ἀγαθῶν βήσεσθαι Thgn.184, βουλόμενοι ἐξ αὐτέων παῖδας ἐκγενήσεσθαι Hdt.4.111, εἰ βουλοίμεθα ὄντως εὐδαιμονήσειν Iambl.<i>Protr</i>.16;<br /><b class="num">d)</b> c. inf. no concert. βούλοντο θεοὶ μεμνῆσθαι ἐφετμέων quieren los dioses que se recuerden sus preceptos</i>, <i>Od</i>.4.353, οὗτος μόνος ἐβούλετο ἡμᾶς ἀκλήρους εἶναι Is.1.28, οὐ μόνον ἠβούλετο δι' [[αὑτοῦ]] γενέσθαι τὴν κλῆσιν Plb.2.50.7;<br /><b class="num">e)</b> en interr., c. constr. de subj. βούλει λάβωμαι ... καὶ θίγω τί σου; ¿quieres que te coja y sostenga?</i> S.<i>Ph</i>.761, βούλει ... φράσω; Ar.<i>Eq</i>.36, θῶμεν ... βούλει ... δύο εἴδη τῶν ὄντων ...; Pl.<i>Phd</i>.79a, cf. <i>Phdr</i>.228e, <i>Eu.Io</i>.18.39;<br /><b class="num">f)</b> c. inf. sobreentendido καὶ εἰ μάλα (Ποσειδάων) βούλεται [[ἄλλῃ]] (<i>sc</i>. τοῦτο γενέσθαι) <i>Il</i>.15.51, εἰ μὴ αὐταὶ ἐβούλοντο, οὐκ ἂν ἡρπάζοντο Hdt.1.4, εἰ γὰρ βούλει, ὅταν ᾖ χείμων, ... ἐγχέας ὕδωρ Hp.<i>Aër</i>.8, βουλοίμην ἄν (<i>sc</i>. τόδε γενέσθαι) Pl.<i>Euthphr</i>.3a, cf. Democr.B 89, Ar.<i>Ra</i>.1279, Phld.<i>Cont</i>.fr.107.13, <i>Ep.Iac</i>.3.4, 1<i>Ep.Cor</i>.12.11, Ach.Tat.2.30.1.<br /><b class="num">2</b> usos esp.:<br /><b class="num">a)</b> ὁ βουλόμενος [[el que quiera]], [[cualquiera]] Sol.<i>Lg</i>.16, 23 d, Hdt.1.54, Th.1.26, Thrasym.B 1, Ar.<i>Pl</i>.918, D.21.45, Hld.10.25.1<br /><b class="num">•</b>ὅστις βούλει el que quieras</i>, cualquiera</i> Pl.<i>Grg</i>.517b;<br /><b class="num">b)</b> βουλομένῳ μοί ἐστι c. inf. expreso o sobreentendido [[quiero]] τῷ ... πλήθει τῶν Πλαταιῶν οὐ βουλομένῳ ἦν τῶν Ἀθηναίων ἀφιστάσθαι la mayoría de los plateos no quería separarse de Atenas</i> Th.2.3, εἰ σοὶ βουλομένῳ ἐστὶν ἀποκρίνεσθαι si quieres responder</i> Pl.<i>Grg</i>.448d, εἴ τινι βουλομένῳ Democr.B 173;<br /><b class="num">c)</b> en forma perifrástica ἐν οἷς ἂν βουλομένοις αὐτοῖς γένηται τὰ δυνατά συμπράττειν les (recomendó) colaborar con ellos con todas sus fuerzas</i> Hld.7.11.4, ὅ τι βουλομένοις ἐστὶν ἐκδιδασκώμεθα averigüemos lo que quieren</i> Hld.9.5.10;<br /><b class="num">d)</b> τὸ βουλόμενον [[la voluntad]] E.<i>IA</i> 1270, τὰ θεῶν οὕτω βουλόμεν' ἔσται ésta será la voluntad de los dioses</i> E.<i>IA</i> 33, pero τὸ βουλόμενον sent. pas. lo querido</i> Luc.<i>Am</i>.37, Plu.<i>Art</i>.28<br /><b class="num">•</b>τί βουληθείς; ¿con qué intención?</i> S.<i>El</i>.1100, mismo sent. τί ... βουλόμενοι; Pl.<i>Phd</i>.63a, D.18.172;<br /><b class="num">e)</b> en la fórmula epistolar de saludo βουλομένων ... θεῶν si los dioses quieren</i>, <i>BGU</i> 248.11 (I d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[expresar la última voluntad]] en un testamento ἔθετο ... βούλησιν ἔγ[γρα] φον ... β[ο] υλόμενος <i>PLips</i>.33.2.11 (IV d.C.), [[βούλομαι]] οὖν καὶ κελεύω por tanto dispongo y ordeno</i>, <i>PMasp</i>.151.101 (VI d.C.).<br /><b class="num">3</b> op. [[θέλω]] o [[ἐθέλω]] [[consentir]] εἰ βούλει, σοὶ ἐγὼ ... [[ἐθέλω]] λόγον λέξαι Pl.<i>Grg</i>.522e, ἂν οἵ τε θεοὶ θέλωσι καὶ ὑμεῖς βούλησθε D.2.20, cf. Pl.<i>Alc</i>.1.135d.<br /><b class="num">4</b> en cont. de compar. [[preferir]] c. ἤ: βούλομ' ἐγὼ λαὸν σῶν [[ἔμμεναι]] ἢ ἀπολέσθαι prefiero que la hueste esté a salvo a que perezca</i>, <i>Il</i>.1.117, cf. <i>Od</i>.3.232, Hdt.3.40, E.<i>Andr</i>.351<br /><b class="num">•</b>c. un compar. βούλεσθαι γὰρ παρθενεύεσθαι πλέω χρόνον ἢ τοῦ πατρὸς ἐστερῆσθαι Hdt.3.124, c. μᾶλλον ἤ S.<i>Ai</i>.1314, Democr.B 118, c. πολύ y ἤ <i>Il</i>.17.331, raro c. πολύ sin ἤ <i>Il</i>.1.112.<br /><b class="num">5</b> sent. erótico [[desear]], [[querer]] c. ac. de pers. ἐκεῖνον καὶ τεθνηκότα [[βούλομαι]] X.Eph.3.6.3<br /><b class="num">•</b>abs. y subst., de un mal deseo τοῦ βούλεσθαι ἀπολαύσατε gozasteis de vuestra lascivia</i> Gr.Naz.M.36.468D.<br /><b class="num">II</b> c. suj. no de pers.<br /><b class="num">1</b> [[exigir]], [[requerir]] ὡς ὁ πάτριος Αἰθιόπων βούλεται νόμος como pide la ley ancestral de los etíopes</i> Hld.9.1.4, cf. Iust.<i>Nou</i>.84.1.1, σύμφωνον βουλόμενον πρόσοδον ἀντὶ τοῦ ἀνναλίου πρεσβείου δοθῆναι <i>Cod.Iust</i>.1.3.45.13, cf. 1.3.52.5.<br /><b class="num">2</b> [[soler]] βούλεται ... ὁ πρᾶος [[ἀτάραχος]] εἶναι Arist.<i>EN</i> 1125<sup>b</sup>33, τὸ δ' ἀκούσιον βούλεται λέγεσθαι οὐκ εἴ τις ἀγνοεῖ τὰ συμφέροντα Arist.<i>EN</i> 1110<sup>b</sup>30, τὸ γὰρ τοιοῦτον ἦθος αἰεὶ βούλεται διαφυλάττειν ἡ τῶν Ἀθηναίων πόλις Plb.9.40.1.<br /><b class="num">III</b> en cont. de lenguaje o escritura, indif. al suj. pers. o no<br /><b class="num">1</b> [[pretender]], [[querer decir]], [[significar]] ὅ μοι δοκεῖ βούλεσθαι [[Γλαύκων]] Pl.<i>R</i>.362e, ὃ μὲν οὖν βουλόμεθα λέγειν τὴν τάσιν lo que pretendemos indicar con grado</i> Aristox.<i>Harm</i>.17.2, τί ... ἡμῖν βούλεται οὗτος ὁ μῦθος ...; Pl.<i>Tht</i>.156c, cf. Ach.Tat.5.16.5, βούλεται ... διάνοιαν ἀπαρτίζειν τὰ κῶλα ταῦτα tales miembros señalan el fin de una frase</i> Demetr.<i>Eloc</i>.2, τί βούλεται σημαίνειν τὸ τέρας D.H.4.59, τί τοίνυν τὸν νόμον βούλονται; pues ¿qué entienden ellos por ley?</i> Clem.Al.<i>Strom</i>.2.8.39, cf. 9.42, τί μὲν βούλεταί σοι ... τὸ παραπλέκειν ὄνομα Χαρικλείας; ¿qué pretendes con mezclar el nombre de Cariclea?</i> Hld.10.31.2.<br /><b class="num">2</b> βούλεται εἶναι tiende a ser</i>, es de hecho</i> Pl.<i>R</i>.595c, ἡ ... τοῦ ὕδατος φύσις βούλεται ... εἶναι la condición natural del agua tiende a ser, es por naturaleza</i> Arist.<i>Sens</i>.441<sup>a</sup>3, βούλεταί γ' ἤδε τοτ' εἶναι πόλις, ὅταν ... pero sólo entonces es realmente ciudad cuando ...</i> Arist.<i>Pol</i>.1261<sup>b</sup>12. • DMic.: <i>qe-ro-me-no</i> (?).<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la raiz *<i>g<sup>u̯</sup>el</i>-/*<i>g<sup>u̯</sup>ol</i>- (cf. [[βάλλω]]) y un suf. -<i>so</i>- o -<i>no</i>-. El voc. <i>o</i> podría ser analóg. de un antiguo perf. *βέβολα (cf. προβέβουλα). | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 17: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>impf.</i> ἐβουλόμην <i>ou</i> [[ἠβουλόμην]], <i>f.</i> βουλήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐβουλήθην]] <i>ou</i> [[ἠβουλήθην]], <i>pf.</i> βεβούλημαι;<br /><b>I.</b> vouloir (<i>en gén. et plutôt au sens de désirer, p. opp. à</i> [[θέλω]], <i>qui semble marquer plutôt l'idée de vouloir proprement dite</i>);<br /><b>1</b> vouloir : Τρώεσσιν νίκην IL la victoire pour les Troyens ; β. Τρώεσσιν [[κῦδος]] ὀρέξαι IL vouloir procurer de la gloire aux Troyens ; [[εἰ]] [[βόλεσθε]] <i>épq.</i> αὐτὸν [[ζώειν]] OD si vous voulez qu’il vive ; βούλεσθαι… [[μᾶλλον]] ἤ, vouloir… plutôt que, préférer, aimer mieux ; [[βούλομαι]] παρθενεύεσθαι [[πλέω]] χρόνον ἢ πατρὸς ἐστέρησθαι HDT je préfère rester fille longtemps encore, plutôt que d'être privée de mon père ; βούλομ’ ἐγὼ λαὸν σόον [[ἔμμεναι]] ἢ ἀπολέσθαι IL je préfère voir mon peuple sauvé plutôt que perdu ; ολὺ [[βούλομαι]] αὐτὴν [[οἴκοι]] ἔχειν IL je préfère la garder chez moi ; <i>abs.</i> avoir une préférence pour, incliner vers, préférer : β. τὰ Συρακοσίων THC se déclarer en faveur des Syracusains;<br /><b>2</b> désirer, souhaiter : [[τι]] qch ; [[βούλει]] | |btext=<i>impf.</i> ἐβουλόμην <i>ou</i> [[ἠβουλόμην]], <i>f.</i> βουλήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐβουλήθην]] <i>ou</i> [[ἠβουλήθην]], <i>pf.</i> βεβούλημαι;<br /><b>I.</b> vouloir (<i>en gén. et plutôt au sens de désirer, p. opp. à</i> [[θέλω]], <i>qui semble marquer plutôt l'idée de vouloir proprement dite</i>);<br /><b>1</b> vouloir : Τρώεσσιν νίκην IL la victoire pour les Troyens ; β. Τρώεσσιν [[κῦδος]] ὀρέξαι IL vouloir procurer de la gloire aux Troyens ; [[εἰ]] [[βόλεσθε]] <i>épq.</i> αὐτὸν [[ζώειν]] OD si vous voulez qu’il vive ; βούλεσθαι… [[μᾶλλον]] ἤ, vouloir… plutôt que, préférer, aimer mieux ; [[βούλομαι]] παρθενεύεσθαι [[πλέω]] χρόνον ἢ πατρὸς ἐστέρησθαι HDT je préfère rester fille longtemps encore, plutôt que d'être privée de mon père ; βούλομ’ ἐγὼ λαὸν σόον [[ἔμμεναι]] ἢ ἀπολέσθαι IL je préfère voir mon peuple sauvé plutôt que perdu ; ολὺ [[βούλομαι]] αὐτὴν [[οἴκοι]] ἔχειν IL je préfère la garder chez moi ; <i>abs.</i> avoir une préférence pour, incliner vers, préférer : β. τὰ Συρακοσίων THC se déclarer en faveur des Syracusains;<br /><b>2</b> désirer, souhaiter : [[τι]] qch ; [[βούλει]] ἀναγνῶμεν ; PLAT veux-tu que nous lisions ? [[ἄλλῃ]] βούλεσθαι IL souhaiter que qch arrive autrement ; τό τινος βουλόμενον EUR la faculté de vouloir, la volonté de qqn ; ὁ βούλομενος, le premier venu, <i>litt.</i> celui qui le désire, à qui cela convient ; [[τί]] βούλομενος ; PLAT, [[τί]] βουληθείς ; SOPH dans quelle intention ? <i>litt.</i> voulant <i>ou</i> ayant voulu quoi ?;<br /><b>3</b> avoir l'intention de, montrer une tendance à : βούλεται [[εἶναι]] PLAT il a la prétention d'être, il a une tendance à être, il n’est pas éloigné d'être ; signifier, vouloir dire : [[τί]] [[ἡμῖν]] βούλεται [[τοῦτο]] ; PLAT que nous veut cela ? qu’est-ce que cela signifie ? (<i>cf. lat.</i> quid sibi vult haec res ?);<br /><b>II.</b> vouloir bien, consentir à : [[βούλει]] λάβωμαι ; SOPH veux-tu que je prenne ? [[εἰ]] [[βούλει]] SOPH si tu veux bien, s'il te plaît (<i>cf. lat.</i> sis = si vis).<br />'''Étymologie:''' R. Ϝολ <i>ou</i> Ϝελ, vouloir, désirer ; cf. <i>lat.</i> volo et velle. | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
Line 50: | Line 50: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''βούλομαι:''' Ιων. | |lsmtext='''βούλομαι:''' Ιων. βʹ ενικ. <i>βούλεαι</i>, παρατ. <i>ἐβουλόμην</i>, Αττ. παρατ. [[ἠβουλόμην]], Ιων. γʹ πληθ. παρατ. [[ἐβουλέατο]], μέλ. <i>βουλήσομαι</i>, Παθ. αόρ. αʹ [[ἐβουλήθην]], Αττ. Παθ. αόρ. αʹ <i>ἠβ-</i>, παρακ. [[βεβούλημαι]],<br /><b class="num">I.</b> αποθ., (είναι √<i>ΒΟΛ</i>, η οποία εμφανίζεται στο Επικ. [[βόλομαι]], Λατ. [[volo]], από όπου [[βουλή]]), [[επιθυμώ]], [[εύχομαι]], είμαι διατεθειμένος, σε Όμηρ. κ.λπ.· συχνότερα με απαρ. ή με αιτ. και απαρ., στον ίδ. κ.λπ.· όταν το [[βούλομαι]] συνοδεύεται μόνο από αιτ., μπορεί να εννοηθεί και να προστεθεί ένα απαρ.· Τρώεσσιν ἐβούλετο [[κῦδος]] ὀρέξαι (ή <i>Τρώεσσιν ἐβούλετο νίκην</i>, επιθυμούσε [[νίκη]] για τους [[Τρώες]]), και τα [[δύο]] σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> Αττ. χρήσεις·<br /><b class="num">1.</b> [[βούλει]] ή <i>βούλεσθε</i> με υποτ.· προσθέτει [[έμφαση]] στην [[προσταγή]]· [[βούλει]] λάβωμαι, θέλεις να πιάσω, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> εἰ [[βούλει]], ευγενική [[έκφραση]], όπως το Λατ. [[sis]] (si [[vis]]), αν ήθελες, σε [[παρακαλώ]], στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> <i>ὁ βουλόμενος</i>, Λατ. [[quivis]], ο [[πρώτος]] που προσφέρεται, που θέλησε, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">4.</b> <i>βουλομένῳ μοι ἐστι</i>, Λατ. [[nobis]] volentibus est, με απαρ., είναι [[σύμφωνο]] με την [[επιθυμία]] μου να..., σε Θουκ.<br /><b class="num">5.</b> [[εννοώ]] αυτό και αυτό· τί βούλεται [[εἶναι]]; Λατ. [[quid]] [[sibi]] [[vult]] [[haec]] [[res]]?σε Πλάτ.· από όπου, βούλεται [[εἶναι]], προφασίζεται ή παριστάνει πως είναι, θα ήταν διατεθειμένος να είναι, στον ίδ.<br /><b class="num">III.</b> ακολουθ. από το <i>ἤ</i>, [[προτιμώ]]· (αντί [[βούλομαι]] [[μᾶλλον]], καθ' όσον [[κάθε]] [[επιθυμία]] περιλαμβάνει [[προτίμηση]])· βούλομ' ἐγὼ λαὸν σόον [[ἔμμεναι]] ἢ [[ἀπολέσθαι]], θα προτιμούσα να διασώζονταν οι άνθρωποι [[παρά]] να πέθαιναν, σε Ομήρ. Ιλ. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls |