χάρις: Difference between revisions

|btext=ιτος (ἡ) :<br /><i>acc.</i> ιν <i>ou</i> ιτα;<br /><b>A.</b> [[grâce]] :<br /><b>1</b> grâce extérieure, charme de la beauté : μετὰ χαρίτων THC avec grâce, avec élégance;<br /><b>2</b> joie, plaisir : οὺδεμίαν τινὶ χάριν ἔχειν AR ne trouver aucun plaisir dans une chose ; la réjouissance, la fête ; <i>particul.</i> jouissance sensuelle, plaisirs de l'amour;<br /><b>B.</b> [[grâce]] :<br /><b>I.</b> faveur, bienveillance : τινος à l'égard de qqn ; marque de faveur <i>ou</i> de bienveillance, service, bienfait : τῶν Μεσσηνίων χάριτι THC pour complaire aux Messéniens ; [[χάρις]] [[πρός]] τινα, bienveillance pour qqn ; χάριν φέρειν τινί IL donner à qqn une marque de faveur, lui accorder un bienfait : τινός pour qch ; χάριν [[δοῦναι]] SOPH, δρᾶσαι THC accorder une faveur, témoigner sa bienveillance, rendre un service à qqn ; χάριν [[θέσθαι]] (<i>non</i> [[θεῖναι]]) τινί HDT, προσθέσθαι SOPH, παρασχεῖν SOPH accorder ses bonnes grâces à qqn ; <i>adv.</i> :<br /><b>1</b> • [[ἐν]] χάριτι ATT par faveur ; [[ἐν]] χάριτί τινί [[τι]] ποιεῖν PLAT faire qch en faveur de qqn ; [[ἐν]] χάριτί [[τι]] διδόναι XÉN donner qch pour faire plaisir;<br /><b>2</b> • χάριν τινός en faveur de, pour plaire à : Ἕκτορος IL en faveur d'Hector ; <i>rar. avec l'art.</i> : τὴν Ἀθηναίων χάριν HDT par amitié pour les Athéniens ; [[τοῦ]] χάριν ; dans quel but ? ; τίνων χάριν ; dans l'intérêt de qui ? ; <i>p. ext.</i> à cause de, pour (<i>cf. lat.</i> gratia) : [[τοῦ]] χάριν ; AR à cause de quoi ? [[τούτου]] χάριν à cause de cela ; <i>avec un pron. possess.</i> ἐμὴν χάριν ESCHL, τὰν ἐμὰν χάριν ESCHL à cause de moi (<i>lat.</i> mea gratia) ; τὴν σὴν χάριν SOPH à cause de toi (<i>lat.</i> tua gratia) ; πρὸς χάριν τινός SOPH pour l'amour de qch;<br /><b>II.</b> [[égards]], [[marque de respect]];<br /><b>III.</b> désir de plaire, <i>d'où</i><br /><b>1</b> condescendance : [[εἰς]] τὴν ἐκείνου χάριν PLUT pour lui complaire, par amour pour lui ; οὐδὲν [[ἐς]] χάριν πράσσων SOPH ne faisant rien pour m'être utile ; πρὸς χάριν διαλέγεσθαι, δημηγόρειν <i>ou</i> ὁμιλεῖν τινι EUR, XÉN parler <i>ou</i> converser de manière à plaire à qqn <i>ou</i> à flatter qqn;<br /><b>2</b> bonne grâce, bon gré, acquiescement : χάριτος [[ἕνεκα]] XÉN de bon gré;<br /><b>C. 1</b> grâce, reconnaissance : εὐεργέων OD pour des bienfaits ; χάριν ὁφείλειν XÉN, ὁφεῖλαι τινι SOPH devoir de la reconnaissance à qqn ; [[δοῦναι]] χάριν [[ἀντί]] τινος IL, ἀποδιδόναι XÉN, χάριν ἀποδιδόναι τινός PLAT, [[ἀντί]] τινος XÉN, [[ὑπέρ]] τινος, témoigner sa reconnaissance pour qch, en échange de qch ; χάριν ἀμείβειν τινός ESCHL témoigner sa reconnaissance en échange d'un bienfait ; χάριν [[εἰδέναι]] τινί IL <i>ou</i> [[προσειδέναι]] PLAT savoir gré à qqn ; χάριν λαμβάνειν τινός SOPH recueillir de la reconnaissance de qqn <i>ou</i> pour qch ; <i>avec omiss. du verbe</i> : [[χάρις]] τοῖς θεοῖς [[ὅτι]] XÉN grâces soient rendues aux dieux de ce que, <i>etc.</i><br /><b>2</b> [[récompense]], [[rémunération]], [[salaire]].<br />'''Étymologie:''' R. Χαρ, briller, d'où réjouir ; cf. [[χαίρω]].

|txtha=[[χάριτος]], accusative [[χάριν]], and [[twice]] in L T Tr WH the rarer [[form]] [[χάριτα]] (Buttmann (1873) Ausf. Spr. i. § 44Anm. 1; (WH s Appendix, 157{b}; Buttmann, 13 (12))), accusative plural χάριτας (R G), ἡ ([[χαίρω]]), from Homer down, [[Hebrew]] חֵן, [[grace]]; i. e.<br /><b class="num">1.</b> [[properly]], [[that]] [[which]] affords [[joy]], [[pleasure]], [[delight]], [[sweetness]], [[charm]], [[loveliness]]: [[grace]] of [[speech]] ([[Homer]], [[Odyssey]] 8,175; τῶν λόγων, [[Demosthenes]], 51,9; 1419,16; χάριτες μωρῶν, verbal pleasantries [[which]] the [[foolish]] [[affect]] in [[order]] to [[ingratiate]] [[themselves]], λόγοι [[χάριτος]] (genitive of [[quality]]), [[χάριν]] διδόναι τοῖς ἀκούουσιν, ἐν χάριτι, [[with]] [[grace]] (the [[substantive]], [[ἅλας]] [[being]] added; [[see]] Lightfoot), [[good-will]], [[loving-kindness]], favor: in a [[broad]] [[sense]], [[χάρις]] [[παρά]] τίνι, ἔχειν [[χάριν]] [[πρός]] τινα, to [[have]] favor [[with]] [[one]], [[χάρις]] [[ἐναντίον]] τινας, [[χάριν]] [[κατά]] τίνος αἴτεσθαι [[ὅπως]] ([[which]] [[see]] II:2), [[χάρις]] (of God) ἐστιν [[ἐπί]] τινα, attends and assists [[one]], [[χάριν]] ([[χάριτα]]) χάριτας κατατίθεσθαι τίνι ([[see]] [[κατατίθημι]]), favor (i. e. [[act]] of favoring (cf. Winer's Grammar, § 66 at the [[end]])), [[χάρις]] is used of the [[kindness]] of a [[master]] toward his inferiors or servants, and so [[especially]] of God toward men: εὑρίσκειν [[χάριν]] [[παρά]] τῷ Θεῷ, [[ἐνώπιον]] [[τοῦ]] Θεοῦ, [[τοῦτο]] [[χάρις]] ἐστιν, [[this]] wins for us (God's) favor (R. V. is [[acceptable]]), [[παρά]] Θεῷ added, παραδεδομένοι τῇ χάριτι [[τοῦ]] Θεοῦ, to be committed or commended to the [[protecting]] and [[helping]] favor of God, R G); [[χάρις]] [[ὑμῖν]] etc., in the Jahrbb. f. deutsche Theol. for 1867, p. 678ff. Moreover, the [[word]] [[χάρις]] contains the [[idea]] of [[kindness]] [[which]] bestows [[upon]] [[one]] [[what]] he has [[not]] [[deserved]]: [[κατά]] [[χάριν]] and [[κατά]] [[ὀφείλημα]] are contrasted in χάριτι and ἐξ ἔργων in κατ' ἀκλογην [[χάριτος]], [[χάρις]] [[pre-[[eminently]]]] of [[that]] [[kindness]] by [[which]] God [[bestow]]: favors [[even]] [[upon]] the [[ill]]-[[deserving]], and grants to sinners the [[pardon]] of [[their]] offences, and bids [[them]] [[accept]] of [[eternal]] [[salvation]] [[through]] Christ: Treg. marginal [[reading]] [[χωρίς]]); εὑρίσκειν [[χάριν]], ἡ [[χάρις]] [[τοῦ]] Θεοῦ ἡ [[σωτήριος]], ὁ [[λόγος]] τῆς [[χάριτος]], the [[message]] of his [[grace]], τό [[εὐαγγέλιον]] τῆς [[χάριτος]] [[τοῦ]] Θεοῦ, [[χάρις]] is used of "the [[merciful]] [[kindness]] by [[which]] God, exerting his [[holy]] [[influence]] [[upon]] souls, turns [[them]] to Christ, keeps, strengthens, increases [[them]] in Christian [[faith]], [[knowledge]], [[affection]], and kindles [[them]] to the [[exercise]] of the Christian virtues": οἱ πεπιστευκότες [[διά]] τῆς [[χάριτος]], [[ὑπό]] [[χάριν]] [[εἶναι]],' to be [[subject]] to the [[power]] of [[grace]], opposed to [[ὑπό]] νόμον [[εἶναι]], τῆς [[χάριτος]] ἐξεπέσατε, προσμένειν τῇ χαρη, G L T Tr WH); ἐπιμένειν, ibid. ἐν τῇ χάριτι (R G WH [[text]] [[omit]] the [[article]]), prompted by [[grace]], [[what]] is [[due]] to [[grace]];<br /><b class="num">a.</b> the [[spiritual]] [[condition]] of [[one]] governed by the [[power]] of [[divine]] [[grace]], [[what]] the theologians [[call]] the '[[status]] gratiae': ἑστηκεναι ἐν τῇ χάριτι, [[εἰς]] [[τήν]] [[χάριν]], αὐξάνειν ἐν χάριτι, ἐνδυναμουσθαι ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ, a token or [[proof]] of [[grace]], A. V. [[benefit]] (WH [[text]] Tr marginal [[reading]] χαράν, [[which]] [[see]] [[under]] b.)); a [[gift]] of [[grace]]; [[benefaction]], [[bounty]]: used of [[alms]], [[Xenophon]], Ages. 4,3 f; Hier. 8,4); [[πᾶσα]] [[χάρις]], [[all]] [[earthly]] blessings, [[wealth]], etc., [[which]] are [[due]] to [[divine]] [[goodness]], ὁ Θεός πάσης [[χάριτος]], the [[author]] and [[giver]] of benefits of [[every]] [[kind]], the [[aid]] or succor of [[divine]] [[grace]]: διδόναι [[χάριν]] ταπεινοῖς, [[χάρις]], a [[gift]] of [[divine]] [[grace]], [[λαβεῖν]] [[χάριν]] [[ἀντί]] [[χάριτος]] ([[see]] [[ἀντί]], 2e., p. 49{b} [[bottom]]), χαρι ζωῆς, the [[gift]] of [[grace]] [[seen]] in the [[reception]] of [[life]] (cf. [[ζωή]], 2b.), [[capacity]] and [[ability]] [[due]] to the [[grace]] of God (German Gnadenausrüstung), [[πλήρης]] [[χάριτος]]. G L T Tr WH; πικιλη [[χάρις]], the aggregate of the [[extremely]] [[diverse]] powers and gifts granted to Christians, [[λαβεῖν]] [[χάριν]] [[καί]] ἀποστολήν, i. e. [[χάριν]] τῆς ἀποστολῆς, τῆς [[χάριτος]] τῆς δοθείσης μοι (i. e., Paul), δοθείσῃ [[ὑμῖν]], of the gifts of [[knowledge]] and [[utterance]] conferred [[upon]] Christians, ἐδόθη μοι ἡ [[χάρις]] [[αὕτη]], followed by an infinitive, [[thanks]] (for benefits, services, favors); [[properly]]: χάριτι, [[with]] [[thanksgiving]], [[χάριν]] ἔχειν τίνι (Latin gratiam habere alicui), to be [[thankful]] to [[one]], Passow, [[under]] the [[word]], p. 2416{a} [[under]] the [[end]]; (Liddell and Scott, [[under]] the [[word]], II:2); Ast, Lex. [[Plato]], ii, p. 539f; Bleek, Brief a. d. [[ἐπί]] [[with]] a dative of the [[thing]], T editions 2,7, st bez (cf. p. 233 a [[middle]]); [[χάρις]] τῷ Θεῷ [[namely]], [[ἔστω]], L T Tr WH [[text]]; followed by [[ὅτι]], [[χάρις]] τοῖς θεοῖς, [[ὅτι]] etc. [[Xenophon]], Cyril 7,5, 72; 8,7, 3; an. 3,3, 14; oec. 8,16); [[with]] a participle added to the dative (by apposition), [[ἐπί]]; [[with]] a dative of the [[thing]] (cf. [[ἐπί]], B. 2a. δ.), [[recompense]], [[reward]], [[μισθός]]).

|lsmtext='''χάρις:''' [ᾰ], ἡ, γεν. <i>χάρῐτος</i>, αιτ. [[χάριν]] και [[χάριτα]], πληθ. <i>χάριτες</i>, δοτ. <i>χάρισι</i>, ποιητ. <i>χάρισσι</i> ή <i>χαρίτεσσι</i> ([[χαίρω]])·<br /><b class="num">Α.</b> [[χαρά]], Λατ. [[gratia]]·<br /><b class="num">I.</b> εξωτερική [[γοητεία]] ή [[χάρη]] (όπως λέμε [[καλή]] ή κακή [[εμφάνιση]]), [[γοητεία]], [[θέλγητρο]], σε Όμηρ. κ.λπ.· τῷγε [[χάριν]] κατεχεύατ' [[Ἀθήνη]], η Αθηνά τον έλουσε με [[χάρη]], σε Ομήρ. Οδ.· λέγεται για ανθρώπους, σε πληθ., χάρες, θέλγητρα, στο ίδ. κ.λπ.· σπανιότερα χρησιμ. για πράγματα, ἔργοισι [[χάριν]] καὶ [[κῦδος]] ὀπάζειν, σε Ομήρ. Οδ.· ἡ τῶν λόγων [[χάρις]], σε Δημ.<br /><b class="num">II.</b> [[χαρά]] ή [[χάρη]] που νιώθεται, [[είτε]] από την [[πλευρά]] [[αυτού]] που ενεργεί [[είτε]] του αποδέκτη·<br /><b class="num">1.</b> [[χαρά]] από την [[πλευρά]] [[αυτού]] που ενεργεί, [[καλοσύνη]], [[ευγένεια]], [[καλή]] [[θέληση]], <i>τινός</i>, για ή προς κάποιον, σε Ησίοδ., Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> από την [[πλευρά]] του αποδέκτη, η [[έννοια]] της χάρης που λαμβάνεται, [[ευγνωμοσύνη]], [[εκτίμηση]], [[ευχαρίστηση]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>τινός</i>, λέγεται για [[κάτι]], [[οὐδέ]] τίς ἐστι [[χάρις]] μετόπισθ' εὐεργέων, σε Ομήρ. Οδ.· με απαρ., οὔ τις [[χάρις]] [[ἦεν]] μάρνασθαι, καμία [[αγνωμοσύνη]] δεν υπάρχει για τους μαχόμενους, σε Ομήρ. Ιλ.· [[χάριν]] [[εἰδέναι]] τινί, [[γνωρίζω]] την [[έννοια]] της ευχαρίστησης, [[νιώθω]] [[ευγνώμων]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ., Αττ.· [[χάριν]] ἔχειν τινί τινος, [[νιώθω]] [[ευγνωμοσύνη]] για κάποιον σχετικά με [[κάτι]], σε Ηρόδ., Αττ.· [[χάριν]] ὀφείλειν, [[χρωστώ]] [[ευγνωμοσύνη]], είμαι υποχρεωμένος σε Σοφ.· [[χάριν]] κατατίθεσθαί τινι, [[ευεργετώ]] και [[κερδίζω]] μεγάλο [[μέρος]] από την [[ευγνωμοσύνη]] του, δηλ. [[κερδίζω]] τις ευχαριστίες κάποιου, σε Ηρόδ., [[χάριν]] λαμβάνειν τινός, [[απολαμβάνω]] τις ευχαριστίες κάποιου, σε Σοφ.· ομοίως, [[κτᾶσθαι]] [[χάριν]], στον ίδ.· [[χάριν]] κομίσασθαι, σε Θουκ.<br /><b class="num">3.</b> [[χάρη]], [[εύνοια]], ως αντίθ. στη [[βία]], χάριτι [[πλεῖον]] ἢ φόβῳ, σε Θουκ.<br /><b class="num">III.</b> [[χάρη]] που προσφέρεται ή επιστρέφεται, [[εύνοια]], [[ευγένεια]], [[δώρο]], [[χάριν]] φέρειν τινί, κάνω τη [[χάρη]] σε κάποιον, [[παρακαλώ]] κάποιον, κάνω [[κάτι]] για να υποχρεώσω κάποιον, σε Όμηρ.· [[χάριν]] [[θέσθαι]] τινί, σε Ηρόδ., Αττ.· ομοίως, [[χάριν]] ὑπουργεῖν τινι, σε Αισχύλ.· [[παρασχεῖν]], σε Σοφ.· <i>νέμειν</i>, στον ίδ.· [[δοῦναι]], σε Αισχύλ.· [[χάριν]] τίνειν, [[ανταποδίδω]] μια [[χάρη]], στον ίδ.· <i>ἀντιδιδόναι</i>, σε Θουκ.· <i>ἀποδιδόναι</i>, σε Πλάτ.· [[χάριν]] ἀποστερεῖν, δεν [[ανταποδίδω]] τη [[χάρη]] που έχω λάβει, σε Πλάτ.<br /><b class="num">IV.</b> [[ευχαρίστηση]], [[ευαρέσκεια]], <i>τινός</i>, σε ή από [[κάτι]], σε Πίνδ., Ευρ. κ.λπ.<br /><b class="num">V.</b> δαιμόνων [[χάρις]], [[καθήκον]] που οφείλεται σε αυτούς, η [[λατρεία]] τους, σε Αισχύλ.· ομοίως, <i>ὅρκωνχάρις</i>, σε Ευρ.· εὐκταία [[χάρις]], ευχαριστήρια [[προσφορά]] με [[αφιέρωμα]], σε Αισχύλ.<br /><b class="num">VI.</b> Ειδικότερες χρήσεις:<br /><b class="num">1.</b> αιτ. ενικ. ως επίρρ., [[χάριν]] τινός, για [[χάρη]] κάποιου, για την ευχαρίστησή του, για το καλό του, [[χάριν]] Ἕκτορος, σε Ομήρ. Ιλ.· γλώσσης [[χάριν]], για να έχει [[κάποιος]] την [[ευχαρίστηση]] της ομιλίας, δηλ. για το καλό της ομιλίας, σε Ησίοδ.· [[έπειτα]] περισσότερο ως πρόθ., Λατ. gratiâ, causâ, εξαιτίας, τοῦ [[χάριν]]; για ποιό λόγο; σε Αριστοφ.· ομοίως, ἐμὴν [[χάριν]], σὴν [[χάριν]], για τη δική μου, δική [[σου]] [[ευχαρίστηση]] ή το καλό, Λατ. mea, tua [[gratia]], σε Αισχύλ., Ευρ.· επίσης, [[χάριν]] τινός, όσον αφορά σε· ἔπους σμικροῦ [[χάριν]], σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> με πρόθ., εἰς [[χάριν]] τινός, κάνω σε κάποιον [[χάρη]], σε Θουκ.· οὐδὲν εἰς [[χάριν]] πράσσειν, σε Σοφ.· πρὸς [[χάριν]] πράσσειν τι, σε Σοφ.· πρὸς [[χάριν]] λέγειν, σε Ευρ. κ.λπ.· πρὸς [[χάριν]] βορᾶς, για το καλό του φαγητού μου, για την [[ευχαρίστηση]] της απόλαυσης από αυτό, σε Σοφ.· πρὸς [[χάριν]], μόνο του, ως [[χάρη]], ως [[ευεργεσία]], σε Σοφ.· <i>ἐνχάριτι</i>, για την [[ευχαρίστηση]] κάποιου, για την ικανοποίησή του, <i>ἐν χάριτι διδόναι</i> ή <i>ποιεῖν τινί τι</i>, σε Ξεν., Πλάτ.· διὰ χαρίτων [[εἶναι]] ή <i>γίγνεσθαί τινι</i>, έχω σχέσεις [[φιλίας]] ή αμοιβαίας εύνοιας με κάποιον, σε Ξεν. <b>Β. 1. [[Χάρις]]</b>, <i>ἡ</i>, ως μυθολογικό κύριο όνομα, [[Χάρις]], [[σύζυγος]] του Ηφαίστου, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[συνήθως]] σε πληθ., <i>Χάριτες</i>, <i>αἱ</i>, οι Χάριτες ή Χάριτες, Λατ. [[Gratiae]], που κατέχουν [[κάθε]] [[χάρη]], και παρέχουν τη [[χάρη]] της νίκης στους αγώνες, σε Πίνδ.· σε Όμηρ. ο [[αριθμός]] τους είναι [[αόριστος]]· ο Ησίοδ. περιορίζει αρχικά τον αριθμό τους σε [[τρεις]], Αγλαΐα, Ευφροσύνη, [[Θάλεια]].