3,274,216
edits
ὠκύς: Difference between revisions
m
LSJ1 replacement
m (Text replacement - "cf. <b class="b3">([^\s-\.]*?[αΑάΆΒβΓγΔδεΕέΈΖζηΗήΉΘθιΙίΊϊΪΐΚκΛλΜμΝνΞξοΟςόΌΠπΡρΣσΤτυΥυύΎϋΫΰΦφΧχΨψωΩώΏ]+?[^\s-\.]*?)<\/b>" to "cf. $1") |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (43 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=ὠκῠ́ς | ||
|Medium diacritics=ὠκύς | |Medium diacritics=ὠκύς | ||
|Low diacritics=ωκύς | |Low diacritics=ωκύς | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=okys | |Transliteration C=okys | ||
|Beta Code=w)ku/s | |Beta Code=w)ku/s | ||
|Definition=[ῠ] | |Definition=[ῠ], [[ὠκεῖα]], [[ὠκύ]], gen. ὠκέος, ὠκείας, ὠκέος: Ep. and Ion. fem. ὠκέᾰ, as always in Il.,2.786, al. (in the formula <b class="b3">ὠκέα Ἶρις</b>), cf. Hes.''Th.'' 780; in Od., only in 12.374<br><span class="bld">A</span> ([[varia lectio|v.l.]] [[ὠκύς]]): fem. pl. ὠκεῖαι Od.7.36; Ep. gen. ὠκειάων 9.101, Il.4.500, etc.; fem. ὠκύς Jo.Gaz.''Ecphr.''1.240, [[varia lectio|v.l.]] (<b class="b3">ἐν πολλοῖς</b> Sch.) in Od.12.374:—[[quick]], [[swift]], [[fleet]], κιχάνει τοι βραδὺς ὠκύν Od.8.329; mostly of persons, freq. with [[πόδας]] added, specially of [[Achilles]], Il.1.58, etc.; also <b class="b3">ὠκὺς Ἀχ</b>., without [[πόδας]], 21.211, 22.188; so [[ὠκέα]], of [[Iris]], 2.786, al. (<b class="b3">ὦκα δὲ Ἶρις</b> should be read for <b class="b3">ὠκέα δ' Ἶρις</b>, 23.198); of animals, [ἴρηξ] ὤκιστος πετεηνῶν 15.238, cf. 21.253; ἵπποι 8.88; ἔλαφοι Od.6.104; also of things, especially of ships, Il.8.197, Od.7.36; of arrows, Il.5.106, 112, al.; ὠ. [[πτέρυξ]] Pi.''P.''1.6; αἰετός Id.''N.''3.80; ἴτ' ἆσσον ὠκεῖς S.''Ant.''1215, cf. E.''Ba.'' 452, etc.; ὠκὺς Ἄρης Id.''Andr.''106 (eleg.), cf. Od.8.331 (Sup.); of the sun, ὠ. [[ἠέλιος]] Mimn.11.5, ''AP''7.466 (Leon.): also ὠκὺ [[νόημα]] ''h.Merc.''43, cf. Od.7.36; θνατῶν φρένες ὠκύτεραι Pi.''P.''4.139; [[πρᾶξις]], [[γάμος]], ib.9.67,114 (Sup.); ὠκεῖαι χάριτες γλυκερώτεραι ''AP''10.30: τὸ ὠκύ [[quickness]], [[sharpness]], E.''Fr.''1032; ὤκιστος τῇ ἀκοῇ Ael.''NA''6.63.<br><span class="bld">2</span> of sound, [[shrill]], [[ἀοιδαί]], of the [[creak]]ing of [[door]]-[[hinge]]s, A.R.4.42.<br><span class="bld">II</span> Adv. [[ὠκέως]] Pi.''P.''3.58, ''N.''10.64, ''Parth.''2.6, Luc.''Salt.''19; cf. [[ὦκα]]: once neut. [[ὠκύ]] as adverb, ὣς ἔπεσ' Ἕκτορος ὠκὺ χαμαὶ [[μένος]] Il.14.418 ([[varia lectio|v.l.]] [[ὦκα]], v. Sch.).<br><span class="bld">III</span> degrees of Comparison, regul. Sup. [[ὠκύτατος]] Od.8.331, Pi.''P.''9.114: irreg. Sup., ὤκιστος πετεηνῶν Il. 15.238, 21.253; ὤκιστος [[ὄλεθρος]] 22.325; ([[καιρός]]) A.''Th.''65. Adv. [[ὤκιστα]] Od.22.77, 133, A.R.4.242.—The word is mostly Ep., being used once by A. and once by S., but more freq. in E.; also in late Prose, as Aret.''SA''2.3 (Comp.), Ael. [[l.c.]], Luc.''Herm.''77. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=εῖα, ion. έα, ύ;<br /><b>1</b> [[rapide]], [[prompt]], [[vite]], [[agile]] : πόδας [[ὠκύς]], aux pieds agiles;<br /><b>2</b> [[aigu]], [[perçant]], [[tranchant]] ; <i>en parl. du son</i> [[ὤκιστος]] ἀκοῇ ÉL qui a l'ouïe très fine;<br /><i>Cp.</i> [[ὠκύτερος]], <i>Sp.</i> [[ὠκύτατος]] <i>ou</i> [[ὤκιστος]].<br />'''Étymologie:''' R. Ἀκ, être aigu ; cf. [[ἀκή]], [[ἀκωκή]], <i>lat.</i> [[acer]], [[accipiter]]. | |||
}} | |||
{{Autenrieth | |||
|auten=ὠκεῖα and [[ὠκέα]], ὠκύ (cf. ocior), [[sup]]. [[ὤκιστος]], [[ὠκύτατος]] (Od. 8.331): [[swift]], [[fleet]], [[often]] πόδας [[ὠκύς]], ‘[[swift]]-footed.’ Of things, [[βέλος]], [[ὀιστός]], [[ὄλεθρος]], Il. 22.325. Predicatively as adv., Od. 12.374, Il. 23.880.—Sup. neut. pl. as adv., [[ὤκιστα]], Od. 22.77, 133. | |||
}} | |||
{{Slater | |||
|sltr=<b>ὠκῠς</b> (-ύς; -εῖα, -εῖαν, -είας; -έα nom.: ὠκύτεραι: ὠκύτατον m.) [[swift]], [[eager]] [[πολλά]] μοι ὑπ' ἀγκῶνος [[ὠκέα]] βέλη [[ἔνδον]] ἐντὶ φαρέτρας (O. 2.83) Διὸς [[αἰετός]], ὠκεῖαν πτέρυγ' [[ἀμφοτέρωθεν]] χαλάξαις (P. 1.6) “ἐντὶ μὲν θνατῶν φρένες ὠκύτεραι [[κέρδος]] αἰνῆσαι πρὸ δίκας” (P. 4.139) ὠκεῖα δ' ἐπειγομένων [[ἤδη]] [[θεῶν]] [[πρᾶξις]] pr. (P. 9.67) ἄκουσεν Δαναόν ποτ' ἐν Ἄργει [[οἷον]] εὗρεν [[τεσσαράκοντα]] καὶ ὀκτὼ παρθένοισι πρὶν [[μέσον]] [[ἆμαρ]] [[ἑλεῖν]] ὠκύτατον γάμον (P. 9.114) τέκνοισιν ὠκείας γνάθους ἀμφελίξασθαι μεμαῶτες (N. 1.42) ἔστι δ' αἰετὸς [[ὠκὺς]] ἐν ποτανοῖς (N. 3.80) ὠκείας τ' ἀνέμων [[ῥιπάς]] *fr. 140c. 2*. ]ωκεια[ P. Oxy. 2442, fr. 104. adv., [[ὠκέως]], ἀμπνοὰν στέρνων κάθελεν [[ὠκέως]] (P. 3.58) καὶ [[μέγα]] [[ἔργον]] ἐμήσαντ' [[ὠκέως]] (N. 10.64) ζωσαμένα τε [[πέπλον]] [[ὠκέως]] Παρθ. 2. 6. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=-εῖα, -ύ, ΜΑ, θηλ. και [[ὠκύς]] Μ<br />([[ιδίως]] ως [[προσωνυμία]] του Αχιλλέως) [[ταχύς]], γρήγορος, [[ευκίνητος]] («τοῖσι δ' ἀνιστάμενος μετέφη [[πόδας]] [[ὠκὺς]] [[Ἀχιλλεύς]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για [[πτηνό]]) [[ταχύπτερος]]<br /><b>2.</b> (για [[πλοίο]]) [[ταχύπλοος]]<br /><b>3.</b> (για [[βέλος]]) [[ὠκύπορος]]<br /><b>4.</b> [[οξύς]] («ὠκὺ [[νόημα]]», Ύμν. Ερμ.)<br /><b>5.</b> αυτός που τελείται [[γρήγορα]]<br /><b>6.</b> [[καυστικός]] («ἀκτὶς ὠκέος ἠελίου», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>7.</b> [[διαπεραστικός]]<br /><b>8.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ ὠκύ</i><br />α) η [[ταχύτητα]]<br />β) η [[οξύτητα]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[ὠκέως]] Α<br />με [[ταχύτητα]], [[γρήγορα]] («χερσὶ καθέλεν.. [[ὠκέως]]», <b>Πίνδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίθ. [[ὠκύς]] ανάγεται σε ΙΕ τ. <i>ō</i><i>ku</i>-<i>s</i> και αντιστοιχεί με τα αρχ. ινδ. <i>ā</i><i>šu</i>- και αβεστ. <i>ā</i><i>su</i>-, ενώ ο υπερθ. του επιθ. [[ὤκιστος]] αντιστοιχεί με τα αρχ. ινδ. <i>ā</i><i>šis tha</i> και αβεστ. <i>ā</i><i>sišta</i>-. Ο λατ., εξάλλου, τ. του συγκριτικού <i>ō</i><i>cior</i> αντιστοιχεί με τον ανώμαλο τ. συγκριτικού <i>ὠκίων</i>, ο [[οποίος]] αντικαταστάθηκε από τον ομαλό τ. <i>ὠκύτερος</i>. Έχει υποστηριχθεί, [[τέλος]], η [[σύνδεση]] της οικογένειας του [[ὠκύς]] «[[ταχύς]], γρήγορος» [[αλλά]] και «[[οξύς]]» με τη [[ρίζα]] <i>ak</i>- «[[οξύς]] [[αιχμηρός]]» ([[πρβλ]]. λατ. <i>accipiter</i> «[[ταχύπτερος]]»), <b>βλ.</b> και λ. [[οξύς]]]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ὠκύς:''' [ῠ], ὠκεῖα, ὠκύ, γεν. <i>-έος</i>, <i>είας</i>, <i>έος</i>, Επικ. και θηλ. <i>ὠκέᾰ</i>, θηλ. πληθ. <i>ὠκεῖαι</i>, Επικ. γεν. [[ὠκειάων]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> (συγγενές προς το [[ὀξύς]])· γρήγορος, [[ταχύς]], [[ορμητικός]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>πόδαςὠκύς</i>, λέγεται για τον Αχιλλέα, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>πόδαςὠκέα</i>, λέγεται για την Ίριδα, στο ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> = [[ὀξύς]], [[κοφτερός]], σε Ανθ.<br /><b class="num">II.</b> επίρρ. <i>-έως</i>, σε Πίνδ., [[αλλά]] στον τύπο [[ὦκα]] —σχημ. όπως το [[τάχα]]— βρίσκεται [[συχνά]] στον Όμηρ.<br /><b class="num">III.</b> Ομαλά παραθετικά, [[ὠκύτερος]], [[ὠκύτατος]], σε Ομήρ. Οδ.· ανώμ. υπερθ., [[ὤκιστος]], σε Ομήρ. Ιλ., Αισχύλ. | |||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=εῖα, ύ, ep. und ion. im fem. auch [[ὠκέα]], z.B. in der <i>Il</i>. [[immer]] [[ὠκέα]] [[Ἶρις]], wie Hes. <i>Th</i>. 780, und von der Lampetia, <i>Od</i>. 12.374, – <i>[[schnell]], [[geschwind]]</i>; Hom. von Göttern, [[Menschen]], Tieren, bes. von Rossen, und von leblosen Dingen, wie den [[Pfeilen]] und den Schiffen; <span class="ggns">Gegensatz</span> [[βραδύς]] <i>Od</i>. 8.330; bei Pind. [[αἰετός]] <i>N</i>. 3.77, [[πρᾶξις]] <i>P</i>. 9.69, [[πτέρυξ]] 1.6, auch φρένες, 4.139; [[ὤκιστος]] [[καιρός]] Aesch. <i>Spt</i>. 65; ἴτ' [[ἆσσον]] ὠκεῖς Soph. <i>Ant</i>. 1200; oft bei Eur. und bei sp.D., [[seltener]] in [[Prosa]]. Auch wie [[ὀξύς]], <i>[[schnell]], [[scharf]] auf die [[Sinne]] [[wirkend]]</i>, ἀκοῇ Ael. <i>H.A</i>. 6.63.<br><b class="num">• Adv.</b> [[ὠκέως]], [[zuerst]] Pind. <i>P</i>. 3.58, 10.64; gew. [[ὦκα]], s. [[oben]].<br>Neben der regelmäßigen [[Komparation]], [[ὠκύτερος]], [[ὠκύτατος]], <i>Od</i>. 8.331 Pind. <i>P</i>. 4.139 Luc. <i>Hermot</i>. 77 und [[sonst]], findet sich auch [[ὠκίων]], [[ὤκιστος]], a.a.O. – Verwandt ist [[ὀξύς]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ὠκύς:''' ὠκεῖα (эп.-ион. тж. [[ὠκέα]]), ὠκύ (compar. [[ὠκύτερος]] и [[ὠκίων]], superl. [[ὠκύτατος]] и [[ὤκιστος]]) быстрый, скорый, стремительный ([[Ἄρης]], [[Ἀχιλλεύς]], [[ἴρηξ]], ἵπποι, ἔλαφοι, [[νέες]], [[νόημα]], [[βέλος]] Hom.; [[αἰετός]], φρενες Pind.; [[πτερόν]] Eur.): [[τῶνδε]] καιρὸν [[ὅστις]] [[ὤκιστος]] [[λαβέ]] Aesch. используй как можно поскорее эти благоприятные обстоятельства; ἴτ᾽ ὠκεῖς Soph. спешите, бегите. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[akin]] to [[ὀξύς]]<br /><b class="num">I.</b> [[quick]], [[swift]], [[fleet]], Od.; πόδας [[ὠκύς]], of [[Achilles]], Il.; πόδας [[ὠκέα]], of [[Iris]], Il., etc.<br /><b class="num">2.</b> = [[ὀξύς]], [[sharp]], Anth.<br /><b class="num">II.</b> adv. -έως, Pind.; but in [[form]] ὦκα, formed like [[τάχα]], often in Hom.<br /><b class="num">III.</b> degrees of Comparison, regul. [[ὠκύτερος]], [[ὠκύτατος]] Od.: irreg. Sup., [[ὤκιστος]] Il., Aesch. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ὠκύς''': {ōkús}<br />'''Forms''': Superl. [[ὤκιστος]] (vorw. Hom.), [[ὠκύτατος]] (dichter. seit θ 331), Komp. [[ὠκύτερος]] (Pi. u.a.; urspr. *ὤσσων? Seiler Steigerungsformen 51), Adv. [[ὦκα]] (Hom.; zur Bildung Seiler 65 und Schwyzer 622 m. A. 9).<br />'''Meaning''': [[schnell]], [[geschwind]] (vorw. ep. seit Il.),<br />'''Composita''' : Sehr oft als Vorderglied in dichter. Kompp., z.B. [[ὠκύπους]], -ποδος [[schnellfüßig]], Beiw. von [[ἵππος]] (seit Il.), wohl auch [[ὠκύαλος]], Beiw. von [[ναῦς]] (Hom., S. in lyr., Mosch.), auch von [[ῥιπή]] (Pi., Opp.), von πτερά (H.), als N. eines Phaiaken (θ 111; vgl. Εὐρύ-, Ἀστύαλος), mit verblaßtem Hinterglied nach ἀγχί-, [[ἀμφίαλος]] u. a.; nicht besser mit Bechtel Lex. s. v., Risch ̨ 74 d, Sommer Nominalkomp. 69 (mit Doederlein) zu [[ἅλλομαι]], auch nicht mit Ruijgh L’éIém. ach. 165 m. A. 4 (mit Sch. Ο 705 und H.) rein erweiternd (mit äol. Barytonese) wie [[ὁμαλός]] : [[ὁμός]]. Als Hinterglied in [[ποδώκης]], von [[Ἀχιλλεύς]] u.a., = πόδας [[ὠκύς]], [[ὠκύπους]] (seit Il.; wie von *ὦκος), danach [[ἱππώκης]], [[ἀνεμώκης]] (B., E. in lyr. u.a.).<br />'''Derivative''': Wenige Ableitungen: [[ὠκύτης]], dor. -τας f. [[Schnelligkeit]] (Pi., E. u.a.); erweitert ὠκήεντα τέρετρα (''AP''; Versende). — Ausführlich über [[ὠκύς]] nebst Komposita und Ableitungen Ruijgh a. O.<br />'''Etymology''' : Altererbtes Adj. für [[schnell]], mit aind. ''āśú''- und aw. ''āsu- ''identisch : idg. *''ōḱú''-''s''. Ebenso [[ὤκιστος]] = aind. ''ā́śiṣṭha''-, aw. ''āsišta''-, wozu Komp. ''ā́śīyān'', aw. ''āsyā̊'' = lat. ''ōcior'' mit ''ōcissimus'' (auch ''ōximē'' Paul. Fest.). Im Griech. ist der primäre Komp. (*ὤσσων? s. ob.) von [[ὠκύτερος]] mit [[ὠκύτατος]] abgelöst worden. Auch das Kelt. hat dieses alte Adj. bewahrt, aber nur mit negierendem Präfix, z.B. akymr. ''di''-''auc'' [[träge]] ("unschnell"). Daß in lat. ''acu''-''pedius'' = ''cui'' ''praecipuum'' ''erat'' ''in'' ''currendo'' ''acu''-''men'' (Paul. Fest.) und in ''accipiter'' (< *''acu''-''peter'' [[schnellfliegend]]) [[Habicht]], [[Falke]] ein alter schwachstufiger Positiv erhalten wäre, ist eine verlockende aber unsichere Annahme, da die lat. Wörter auch zu ''acus'', ''acūtus'' gehören können, vgl. [[ὀξύπους]] [[schnellfüßig]] (E.), [[ὀξύπτερος]] [[mit schnellen Flügeln]] (Aesop.), [[ὀξύρροπος]] [[schnell sich neigend]] (Pl.). Die Hypothese, daß idg. *''ōḱús'' [[schnell]] letzten Endes zu *''aḱ''-, ''oḱ''- [[scharf]] (in ''acus'', [[ἄκρος]], [[ὄκρις]] usw.) gehören sollte, ist selbstverständlich möglich, aber als unbeweisbar ohne besonderes Interesse. — Das altertümliche [[ὠκύς]] wurde (ebenso wie lat. ''ōcior'' von ''velōcior'', ''celerior'') schon früh von dem geläufigen [[ταχύς]] zurückgedrängt und ersetzt. — Weitere Einzelheiten m. Lit. bei WP. 1, 172, Pok. 775, W.-Hofmann s. ''ōcior''.<br />'''Page''' 2,1145-1146 | |||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[quick]], [[swift]] | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=ὠκεῖα, ὠκύ (=[[γρήγορος]], [[ὁρμητικός]]). Ἀπό τή ρίζα ακ- ([[ἀκωκή]]), συγγενικό μέ τό [[ὀξύς]]. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[ὠκύτης]], ὠκύβολος (=αὐτός πού χτυπάει γρήγορα), [[ὠκύμορος]] (=αὐτός πού πεθαίνει πρόωρα), [[ὠκυπέτης]] (=αὐτός πού πετάει, τρέχει γρήγορα), [[ὠκύπορος]] (=αὐτός πού προχωράει γρήγορα), [[ὠκύπους]] (=ὁ γρήγορος στά πόδια), [[ὠκύπτερος]] (=αὐτός πού πετάει γρήγορα), [[ὠκύροος]] (=αὐτός πού κυλάει γρήγορα), [[ὠκύαλος]] (=αὐτός πού πλέει γρήγορα πάνω στή [[θάλασσα]]), [[ὠκυβόας]] (=ὁ γρήγορος στή [[μάχη]]), [[ὠκυγένεθλος]] (=αὐτός πού γρήγορα γεννήθηκε), [[ὠκύγλωσσος]] (=ὁ γρήγορος στή γλώσσα), [[ὠκυδήκτωρ]] (=αὐτός πού δαγκάνει γερά), [[ὠκυδίδακτος]] (=αὐτός πού διδάσκεται γρήγορα), [[ὠκυδίνητος]] (=αὐτός πού γρήγορα περιστρέφεται), ὠκυδρομῶ (=[[τρέχω]] γρήγορα), [[ὠκυεπής]] (=αὐτός πού μιλάει γρήγορα), [[ὠκύθοος]] (=αὐτός πού τρέχει γρήγορα), [[ὠκυλόχεια]] (=[[αὐτή]] πού ἐπιταχύνει ἠ εὐκολύνει τή [[γέννα]]), [[ὠκυμάχος]] (=αὐτός πού μάχεται γρήγορα), [[ὠκύμολος]] (=αὐτός πού προχωράει γρήγορα), [[ὠκυπέδιλος]] (=ὁ γρήγορος στα πόδια), [[ὠκύπλανος]] (=ὁ γρήγορα περιφερόμενος), [[ὠκύπλοος]] (=αὐτός πού πλέει γρήγορα), [[ὠκύποινος]] (=αὐτός πού τιμωρεῖται γρήγορα), [[ὠκύπομπος]] (=αὐτός πού μεταφέρει γρήγορα), [[ὠκύσημος]] (=αὐτός πού γρήγορα παρατηριέται), [[ὠκύσκοπος]] (=αὐτός πού ἐξετάζει γρήγορα), [[ὠκυτόκος]] (=αὐτός πού συντελεῖ στή γρήγορη κι εὔκολη [[γέννα]]), [[ὠκυφόνος]] (=[[θανατηφόρος]]). | |||
}} | }} | ||