τέρσομαι: Difference between revisions

|Definition=Pass., with aor. inf. [[τερσῆναι]], [[τερσήμεναι]] (v. infr.), as if from [[ἐτέρσην]] (cf: [[τερσαίνω]], [[τέρσω]])<span class="sense"><span class="bld">A</span> to [[be]] or <b class="b2">become [[dry]], dry up</b>, <b class="b3">ἕλκος ἐτέρσετο παύσατο δ' αἷμα</b> the wound [[dried up]] and the blood was staunched, <span class="bibl">Il.11.267</span>,<span class="bibl">848</span>; οὐδέ μοι αἷμα τερσῆναι δύναται <span class="bibl">16.519</span>; <b class="b3">θειλόπεδον τέρσεται ἠελίῳ</b> [[is baked]] by the sun, <span class="bibl">Od.7.124</span>; εἵματα δ' ἠελίοιο μένον τερσήμεναι αὐγῇ <span class="bibl">6.98</span>; ὅταν [τὰ ῥάκεα] ἐν ἡλίῳ τέρσηται <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>1.11</span>; <b class="b3">ὄσσε δακρυόφιν τέρσοντο</b> his eyes [[became dry]] from tears, <span class="bibl">Od.5.152</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Act. first in later Ep. (Hom. using only [[τερσαίνω]], aor. subj. [[τέρσῃ]] (<b class="b3">-σει</b> codd.) <span class="bibl">Theoc.22.63</span>; inf. τέρσαι <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span>96</span>,<span class="bibl">693</span> (v.l. [[τέρσον]] both times); opt. Med. [[τέρσαιο]] ib.<span class="bibl">709</span>:—Hsch. cites <b class="b3">ἐτέρρατο· ἐξηράνθη</b>. (Cf. Lat. [[torreo]], [[tostus]], Skt. <b class="b2">tṛṣyati</b>, [http://www.spokensanskrit.de/index.php?tinput=tRSyati&direction=SE&script=HK&link=yes&beginning= तृष्यति {तृष्}] 'to be thirsty'.)</span>

|lstext='''τέρσομαι''': Παθ., μετ’ ἀπαρ. ἀορ. τερσῆναι, τερσήμεναι, [[ὥσπερ]] ἐξ ὁριστ. ἐτέρσην. (Ἐκ τῆς √ΤΕΡΣ ἢ ΤΡΑΣ παράγονται καὶ τὰ τρασιά, τερσιά, ταρσός, πρβλ. Σανσκρ. tṛṣ, tṛṣ-yâmi ([[sitio]]), tarsh-as (sitis)· Λατ. torr-eo, torr-ens, tos-tus· Γοτθ. thaurs-ja ([[διψάω]] = Ἀγγλ. [[thirst]])· Ἀρχ. Γερμαν. darr-u (torr-o, Ἀγγλ. [[dry]], [[ξηρός]])· - πρβλ. καὶ [[θέρος]], [[θερμός]]). Εἶμαι ἢ [[γίνομαι]] [[ξηρός]], ξηραίνομαι, [[ἕλκος]] ἐτέρσετο παύσατο δ’ [[αἷμα]], τὸ [[ἕλκος]] ἐστέγνωσε καὶ τὸ [[αἷμα]] ἔπαυσε νὰ ῥέῃ, Ἰλ. Λ. 267, 848· [[οὐδέ]] μοι [[αἷμα]] τερσῆναι δύναται Π. 519 θ?ιλόπεδον τέρσεται ἠελίῳ, ἡ πεδιὰς γίνεται [[κατάξηρος]] ὑπὸ τοῦ ἡλίου, Ὀδ. Η. 124· εἵματα δ’ ἠελίοιο μένον τερσήμεναι αὐγῇ Ζ. 98· [[μετὰ]] γεν., [[οὐδέ]] ποτ’ [[ὄσσε]] δακρυόφιν τέρσοντο, [[οὐδέποτε]] ἐστέγνωναν τὰ ’μάτια της ἀπὸ τὰ δάκρυα, Ε. 152. ΙΙ. τὸ ἐνεργ. ἀπαντᾷ πρῶτον παρὰ μεταγεν. Ἐπικ. (ὁ Ὅμ. ποιεῖται χρῆσιν μόνον τοῦ τερσαίνω), μέλλ. τέρσει ([[ὥσπερ]] ἐξ ἐνεστ. τέρρω), Θεόκρ. 22. 63· ἀόρ. προστ. τέρσον, ἀπαρ. τέρσαι, Νικ. Θηρ. 96, 693, 709. - Ὁ Ἡσύχ. μνημονεύει τύπον ἐτέρρατο· ἐξηράνθη.

|lsmtext='''τέρσομαι:''' Παθ. με απαρ. Επικ. αορ. βʹ [[τερσῆναι]], [[τερσήμεναι]], όπως αν προερχόταν από οριστ. <i>ἐτέρσην</i>·<br /><b class="num">I.</b> είμαι ή [[γίνομαι]] [[ξηρός]], ξηραίνομαι, [[ἕλκος]] [[ἐτέρσετο]], το [[τραύμα]] στέγνωσε, σε Ομήρ. Ιλ.· [[θειλόπεδον]] τέρσεται ἠελίῳ, η [[πεδιάδα]] γίνεται κατάξερη από τον ήλιο, σε Ομήρ. Οδ.· με γεν., [[ὄσσε]] [[δακρυόφιν]] τέρσοντο, τα μάτια στέγνωσαν από τα δάκρυα, στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> Ενεργ. αμτβ. σε γʹ ενικ. μέλ. <i>τέρσει</i> (όπως αν προερχόταν από ενεστ. <i>τέρρω</i>), σε Θεόκρ.

|ftr='''τέρσομαι''': (Hom., Hp.),<br />{térsomai}<br />'''Forms''': Aor. [[τερσῆναι]] (''P'' 519), -ήμεναι (ζ 98) [[trocken werden]], Akt. τέρσαι (Theok., Nik.), Opt. Med. 2. sg. τέρσαιο (Nik.), Präs. [[τερσαίνω]], -ομαι (hell. Epik) mit Aor. 3. sg. τέρσηνε (''P'' 529)<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[trocken machen]], [[abtrocknen]].<br />'''Etymology''' : Alter Ausdruck für [[trocken werden]], [[machen]] mit mehreren Verwandten in anderen Sprachen. Seit alters wird [[τέρσομαι]] mit got. *''ga''-''þaírsan'' gleichgesetzt. Belegt ist aber nur ein Ptz. Prät. Akk. sg. f. ''gaþaúrsana'' (''handu'' = ἐξηραμμένην χεῖρα), das ebensogut zu ''ga''-''þaúrsnan'' ’ξηραίνεσθαι’ gehören kann und jedenfalls nicht auf ein hochstufiges Präsens schließen läßt, s. Specht KZ 64, 68 ff., der deshalb auch [[τέρσομαι]] als eine Neubildung betrachtet. Da indessen die Hochstufe auch in [[τερσῆναι]] (für erwartetes *ταρσῆναι) u.a. erscheint, dürfte [[τέρσομαι]] jedenfalls auf ein beträchtliches Alter Anspruch machen. Zur Erhaltung der Lautgruppe -ρσ- Schwyzer 285 und Forbes Glotta 36, 252. — Daneben ein schwundstufiges Jotpräsens in aind. ''tŕ̥ṣyati'' = got. ''þaúrsjan'' [[dürsten]] und ein Kausativum in aind. ''tarṣáyati'' [[dürsten lassen]] = lat. ''torreō'' und germ., z.B. ahd. ''derran'' [[dörren]]. Hierher noch mehrere Nomina, z.B. [[ταρσός]] (s.d.) mit [[τρασιά]], lat. ''terra'', germ.. z.B. nhd. ''Durst''. Weitere Formen m. reicher Lit. bei WP. 1, 737f.. Pok. 1078f., W.-Hofmann s. ''torreō'' und ''terra'', Mayrhofer s. ''tŕ̥ṣyati'', Feist s. *''ga''-''þaírsan''. — Das altertümliche [[τέρσομαι]] wurde im. Griech. durch die neugebideten αὐαίνομαι, -ω (vom alten [[αὖος]]), ξηραίνομαι, -ω zurückgedrängt und ersetzt.<br />'''Page''' 2,882