σάφα: Difference between revisions

|Definition=[σᾰ], poet. Adv. of <b class="b3">σαφής</b>, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[clearly]], [[plainly]], [[assuredly]], in Hom. esp. with Verbs of knowing, most freq. <b class="b3">σάφα οἶδα, σάφα εἰδώς</b>, etc., like [[εὖ οἶδα]], εὖ εἰδώς, etc., to know [[assuredly]], [[of a surety]], followed by interrog., <span class="bibl">Il.2.192</span>, <span class="bibl">252</span>, al.; by <b class="b3">εἰ</b>, <span class="bibl">5.183</span>; c. acc. and interrog. clause, <span class="bibl">Od.17.373</span>; abs., <span class="bibl">2.108</span>; c. gen., ὃς σάφα θυμῷ εἰδείη τεράων <span class="bibl">Il.12.228</span>, cf. <span class="bibl">Od.1.202</span>; c. inf., <span class="bibl">Il.15.632</span>; freq. in Trag., <b class="b3">σάφ' οἶδα, σάφ' ἴσθι</b>, etc., <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>740</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pers.</span>337</span>, etc.; Com., σάφ' ἴσθι ὅτι <span class="bibl">Ar. <span class="title">Pl.</span>889</span>; less freq. in Prose, <span class="bibl">Antipho 6.18</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.5.21</span>; also ἐπιστάμεναι σ. θυμῷ <span class="bibl">Od.4.730</span>; σ. ἐπίστασθαι <span class="bibl">Hp.<span class="title">Art.</span>64</span>; σ. δαείς <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span> 7.91</span>: also with Verbs of speaking, [[clearly]] or [[with certainty]], σ. εἰπεῖν <span class="bibl">Od.2.31</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.46</span>; σ. φράζειν <span class="bibl">Hp.<span class="title">Acut.</span>3</span>; μυθήσασθαι <span class="bibl">Theoc.25.198</span>; <b class="b3">σ. εἰπεῖν</b> speak [[truly]], opp. <b class="b3">ψεύδεσθαι</b>, <span class="bibl">Il.4.404</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0865.png Seite 865]] poet. adv. zu [[σαφής]], sichtlich, [[deutlich]], verständlich, zuverlässig; oft bei Hom., der es bes. mit den Zeitwörtern »wissen« vrbdt, am häufigsten [[σάφα]] [[οἶδα]], [[σάφα]] εἰδώς u. s. w., wie εὖ [[εἰδέναι]], bestimmt, genau wissen; auch c. gen., ὃς [[σάφα]] θυμῷ εἰδείη τεράων, Il. 12, 228; eben so [[σάφα]] ἐπί. στασθαι, Od. 4, 730; δαείς, Pind. Ol. 7, 91; u. oft Tragg., wie Aesch. Pers. 329 Ag. 1342; Soph. El. 662 u. oft; ὁρᾷς οὐδἐν ὧν δοκεῖς σάφ' εἰ. δέναι, Eur. Or. 259, u. öfter; οἱ σάφ' εἰδότες, Ar. Th. 596; selten in Prosa, σάφ' [[ἴσθι]] Xen. Cyr. 1, 6, 10, [[οἶδα]] 4, 5, 21; – sonst noch [[σάφα]] εἰπεῖν, bestimmt, deutlich ansagen, ἀγγελίην, Od. 2, 31, auch zuverlässig, wahrhaft sprechen, im Ggstz von ψεύδεσθαι, Il. 4, 404; εἴπαις, Pind. Ol. 8, 46.

{{ls

|lstext='''σάφᾰ''': [σᾰ], ποιητ. ἐπίρρ. τοῦ [[σαφής]], φανερῶς, «ὁλοφάνερα», σαφῶς, βεβαίως, [[συχν]]. παρ’ Ὁμήρ., κλπ., [[μάλιστα]] [[μετὰ]] ῥημάτων γνωστικῶν, συχνότατα δὲ [[σάφα]] [[οἶδα]], [[σάφα]] εἰδώς, κτλ., ὡς τὸ εὖ [[οἶδα]], εὖ εἰδώς, κτλ., [[γνωρίζω]] [[μετὰ]] βεβαιότητος, πολύ καλά, ἑπομένης ἐξηρτημένης προτάσεως, Ἰλ. Β. 192, κτλ.· διὰ τοῦ εἰ Ε. 183· μετ’ αἰτ., Ὀδ. Ρ. 373· ἀπολ., Β. 108· [[μετὰ]] γενικ., ὃς [[σάφα]] θυμῷ εἰδείη τεράων Ἰλ. Μ. 228, πρβλ. Ὀδ. Α. 202· μετ’ ἀπαρ., Ἰλ. Ο 632· [[συχν]]. [[ὡσαύτως]] παρὰ Τραγικ., σάφ’ [[οἶδα]], σάφ’ [[ἴσθι]] κτλ.· σάφ’ [[ἴσθι]] ὅτι Ἀριστοφ. Πλ. 889· [[ἐνιαχοῦ]] παρὰ τοῖς πεζογράφοις, Ἱππ. περὶ Ἄρθρ. 829, Ἀντιφῶν 143. 32, Ξεν. Κύρ. 4. 5, 21· - οὕτω, [[σάφα]] ἐπίστασθαι Ὀδ. Δ. 730· [[σάφα]] δαεὶς Πινδ. Ο. 7. 166· - [[συχν]]. [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] ῥημάτων λεκτικῶν, [[σάφα]] εἰπεῖν, [[λέγω]] σαφῶς, φανερά, «καθαρά», «παστρικά», Ὀδ. Β. 31, Πινδ. Ο. 8. 61· [[λέγω]] ἐν ἀληθείᾳ, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ψεύδεσθαι, Ἰλ. Δ. 404· σ. φράζειν Ἱππ. 383. 51· μυθήσασθαι Θεόκρ. 25. 198. Πρβλ. [[σαφής]].

{{bailly

|btext=<i>adv.</i><br /><b>1</b> clairement, manifestement : σάφ’ [[οἶδα]] XÉN je sais très bien ; [[σάφα]] [[εἰπεῖν]] OD dire clairement;<br /><b>2</b> franchement : [[σάφα]] [[εἰπεῖν]] IL dire la vérité.<br />'''Étymologie:''' [[σαφής]].

|sltr=<b>ςᾰφᾰ</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[clearly]] εὐθυπορεῖ, [[σάφα]] δαεὶς (O. 7.90) [[σάφα]] εἴπαις (O. 8.46) τὺ δὲ [[σάφα]] νιν ἔχεις (P. 2.57)

|mltxt=Α<br /><b>επίρρ.</b> (<b>ποιητ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> [[σαφώς]], [[φανερά]], ολοφάνερα<br /><b>2.</b> (με γνωστικά και λεκτικά ρήματα) βεβαίως («σάφ' [[οἶδα]] ὑπό τε τῶν ἀγαθῶν πεπανθήσεσθαι», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «[[σάφα]] [[λέγω]]» — λέω την [[αλήθεια]] («ἐπιστάμενος [[σάφα]] εἰπεῑν», <b>Ομ. Ιλ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Το επίρρ. [[σάφα]] (<b>πρβλ.</b> [[κάρτα]], [[τάχα]]) φαίνεται ότι [[είναι]] ο αρχαιότερος τ. του συστήματος από τον οποίο σχηματίστηκε αρχικά το επίρρ. <i>σαφ</i>-<i>έως</i> (<b>πρβλ.</b> [[τάχα]]: [[ταχέως]]), στη [[συνέχεια]] το ουδ. <i>σαφές</i> με επιρρμ. [[χρήση]] και το συγκρ. <i>σαφέστερον</i>, απ' όπου το επίθ. [[σαφής]]. Καμία από τις ετυμολογήσεις που έχουν προταθεί για τους τ. δεν [[είναι]] ικανοποιητική. Κατά μία [[άποψη]], πρόκειται για σύνθ. λ. με α' συνθετικό επιτατικό τ. <i>σα</i>- και β' συνθετικό -<i>φα</i> / -<i>φής</i> (<b>πρβλ.</b> [[φάος]], [[φαίνω]]). Κατ' άλλους, η λ. συνδέεται με τον τ. [[σάος]] (<b>βλ. λ.</b> [[σώος]], [[τύλη]]), ενώ κατ' άλλους με τον ιων. τ. <i>σάω</i> «[[κοσκινίζω]]» (<b>βλ. λ.</b> [[σήθω]]) <span style="color: red;">+</span> -<i>φα</i> (<b>πρβλ.</b> [[μέσφα]]). Η [[οικογένεια]] τών τ. [[σάφα]] / [[σαφής]] εκφράζει την [[έννοια]] της πραγματικότητας με [[διαύγεια]], [[διαφάνεια]], [[ευκρίνεια]], ενώ το επίθ. [[ἀληθής]] είχε τη σημ. «αυτός που δεν [[είναι]] δυνατόν να κρυφθεί», από όπου «[[πραγματικός]]», το επίθ. [[ἀτρεκής]] την [[έννοια]] της ακρίβειας και το επίθ. [[ἐτεός]] την [[έννοια]] της αυθεντικότητας].

{{elru

|elrutext='''σάφᾰ:''' (σᾰ) adv.<br /><b class="num">1)</b> ясно, отчетливо, уверенно, доподлинно ([[εἰδέναι]] Hom., Xen., Eur., Arph.);<br /><b class="num">2)</b> истинно, правдиво ([[εἰπεῖν]] Hom., Pind.).

|elnltext=σάφᾰ [σαφής] adv., duidelijk, met zekerheid:. οὐδέ τί πω σάφα ἴδμεν ὅπως... en wij weten nog absoluut niet hoe … Il. 2.252; μὴ ψεύδε ’ ἐπιστάμενος σάφα εἰπεῖν vertel geen leugens terwijl je het precies weet Il. 4.404.

|etymtx=Grammatical information: Adv.<br />Meaning: [[surely]], [[certainly]], [[definitely]], esp. with <b class="b3">οῖ᾽δα</b>, also w. other verbs of ḳnowing and saying (Il.).<br />Derivatives: Besides <b class="b3">σαφής</b> adj. <b class="b2">sure, definite, apparent, clear, evident</b> (Pi., A.; <b class="b3">σαφές</b> h. Merc.; s. bel.) with adv. <b class="b3">σαφέως</b>, <b class="b3">σαφῶς</b> <b class="b2">id.</b> (h. Cer.). Expressive enlargement <b class="b3">σαφ-ηνής</b>, Dor. <b class="b3">-ανής</b>, adv. <b class="b3">-ηνέως</b> (Pi., trag.; adv. also Hdt.), after <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">προσ-ηνής</b> a. o. (to be rejected Prellwitz Glotta 19, 95ff.), with <b class="b3">σαφήν-εια</b> f. [[clarity]], [[clearness]] (Att. since A., Alcmaion; opposite <b class="b3">ἀσάφεια</b> from <b class="b3">ἀ-σαφής</b>), <b class="b3">-ίζω</b> [[to make clear]], [[to explain]] (IA.) with <b class="b3">-ισμός</b>, <b class="b3">-ιστικός</b> (late). -- Quite doubtful <b class="b3">σαφήτωρ μάντις ἀληθής</b>, <b class="b3">μηνυτής</b>, <b class="b3">ἑρμηνευτής</b> H., as if from <b class="b3">*σαφέω</b> (<b class="b3">διασαφέω</b> since E.); certainly only arisen from a v. l. Ι 404 (for <b class="b3">ἀφήτωρ</b>).<br />Origin: XX [etym. unknown]; PGX [probably a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Of the above words the earliest attested adv. <b class="b3">σάφα</b> (on the formation Schwyzer 622) seems to be the oldest; from this <b class="b3">σαφέως</b> (as <b class="b3">τάχα</b> : <b class="b3">ταχέως</b>), the ntr. <b class="b3">σαφές</b> (<b class="b3">σαφες δ</b>' <b class="b3">οὑκ οῖ᾽δα</b> h.Merc. 208) with <b class="b3">σαφέστερον</b>, and to this at last <b class="b3">σαφής</b> (Leumann Hom. Wörter 112 n. 77). -- Unexplained. Often analysed as in <b class="b3">σα-φής</b> with the 2. member of <b class="b3">φάος</b>, <b class="b3">φαίνω</b>; before this <b class="b3">σα-</b> as strengthening element, and this either with Prellwitz BB 22, 81 ff. to <b class="b3">σάος</b> (<b class="b2">*tuh₂-</b>; s. <b class="b3">σῶς</b> and <b class="b3">τύλη</b>) or with Brugmann IF 39, 114ff. to <b class="b3">τίς</b> (<b class="b2">*kʷih₂-</b>); prop. exclamation; cf. <b class="b3">Σίσυφος</b> and <b class="b3">σοφός</b>. Against this after Grošelj Živa Ant. 1, 127 to Ion. <b class="b3">σάω</b> [[sieve]] (s. [[διαττάω]] and [[σήθω]]), so prop. *'sieved'; <b class="b3">-φα</b> as in <b class="b3">μέσφα</b>. Older proposals in Bq and W.-Hofmann s. [[faber]], [[sapiō]] and [[tabula]]. -- Estensively on <b class="b3">σάφα</b> Luther "Wahrheit" u. "Lüge" 61 ff.; s. also Frisk GHÅ 41 (1935): 3, 20 (Kl. Schr. [Göteborg 1966] 18). -- Furnée suggests several connections, which are not evident (index s.v.); he concludes to Pre-Greek.

|ftr='''σάφα''': [[σαφής]] {sápha}<br />'''Grammar''': Adv.<br />'''Meaning''': [[bestimmt]], [[sicher]], [[zuverlässig]], bes. mit οἰδα, auch m. anderen Verba des Wissens und des Sagens (vorw. ep. poet. seit Il.).<br />'''Derivative''': Daneben [[σαφής]] Adj. [[bestimmt]], [[zuverlässig]], [[offenbar]], [[deutlich]], [[klar]] (seit Pi. u. A.; σαφες seit ''h.'' ''Merc.;'' s. u.) mit Adv. [[σαφέως]], [[σαφῶς]] ib. (seit ''h''. ''Cer''.). Expressive Erweiterung [[σαφηνής]], dor. -ανής, Adv. -ηνέως (Pi., Trag.; Adv. auch Hdt.), nach ἀπ-, [[προσηνής]] u. a. (abzulehnen Prellwitz Glotta 19, 95ff.), mit [[σαφήνεια]] f. [[Deutlichkeit]], [[Klarheit]] (att. seit A., Alkmaion; Gegensatz [[ἀσάφεια]] von [[ἀσαφής]]), -ίζω [[klar machen]], [[erklären]] (ion. att.) mit -ισμός, -ιστικός (sp.). — Ganz fraglich [[σαφήτωρ]]· [[μάντις]] [[ἀληθής]], [[μηνυτής]], [[ἑρμηνευτής]] H., wie von *[[σαφέω]] ([[διασαφέω]] seit E.); gewiß nur aus einer v. l. Ι 404 (für [[ἀφήτωρ]]) entstanden.<br />'''Etymology''' : Von den obigen Wörtern scheint das am frühesten belegte Adv. [[σάφα]] (zur Bildung Schwyzer 622) das älteste zu sein; davon der Reihe nach [[σαφέως]] (wie [[τάχα]] : [[ταχέως]]), das Ntr. σαφές (σαφὲς δ’ [[οὐκ]] οἰδα ''h''.''Merc''. 208) mit σαφέστερον, wozu endlich [[σαφής]] (Leumann Hom. Wörter 112 A. 77). — Unerklärt. Oft in [[σαφής]] zerlegt mit dem angeblichen Hinterglied zu [[φάος]], [[φαίνω]]; davor σα- als verstärkendes Element, u. zw. entweder mit Prellwitz BB 22, 81 ff. zu [[σάος]] (*''tu̯ə''-; s. [[σῶς]] und [[τύλη]]) oder mit Brugmann IF 39, 114ff. zu [[τίς]] (*''qʷi̯ə''-); eig. Ausruf; vgl. [[Σίσυφος]] und [[σοφός]]. Dagegen nach Grošelj Živa Ant. 1, 127 zu ion. [[σάω]] [[sieben]] (s. [[διαττάω]] und [[σήθω]]), somit eig. *’gesiebt’; -φα wie in [[μέσφα]]. Altere Vorschläge bei Bq und W.-Hofmann s. ''faber'', ''sapiō'' und ''tabula''. — Ausführlich über [[σάφα]] Luther "Wahrheit" u. "Lüge" 61 ff.; s. auch Frisk GHÅ 41 (1935): 3, 20 (Kl. Schr. [Göteborg 1966] 18).<br />'''Page''' 2,684