3,240,837
edits
ἐπεμβάλλω: Difference between revisions
m
LSJ1 replacement
(6_23) |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (32 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=epemvallo | |Transliteration C=epemvallo | ||
|Beta Code=e)pemba/llw | |Beta Code=e)pemba/llw | ||
|Definition= | |Definition=<span class="bld">A</span> [[put on]], πῶμα πίθοιο Hes.''Op.''98; στόμι' ἐ. ἐμοί E. ''IT''935; <b class="b3">γιγνώσκοντι ἐ.</b> [[heap words on]] one who already knows, Arist. ''Rh.''1406a34.<br><span class="bld">2</span> [[throw down upon]], <b class="b3">δόμους ἐπεμβαλῶ</b> [[will throw]] them [[on]] [the inmates], E.''HF''864: c. acc. loci, <b class="b3">ὄχθον ὡς ἐπεμβάλῃ</b> [[that]] she [[may dash]] [her] [[upon]] it (dub. constr.), Id.''IT''290.<br><span class="bld">3</span> [[intercalate]], [[Herodotus|Hdt.]]2.4; [[insert]], [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''399a; <b class="b3">πολλὰ ἐπὶ τὰ πρῶτα ὀνόματα</b> ib. 414d; of parentheses, Hermog.''Id.''1.12 (Pass.), cf. 1.4, al.; of ingredients in a salad, Gal.6.539: metaph., <b class="b3">γῆς σωτῆρα σαυτὸν τῷδ' ἐπεμβάλλεις λόγῳ</b> by this story thou [[foistest]] thyself in, [[intrudest]] thyself, as saviour of the land, S.''OC''463: in Inscrr. on grave-stones, [[put in another]] corpse, ''IGRom.''4.1284, al. (Thyatira):—Med., [[make fresh additions]], of sculptors, [[Plato|Pl.]]''[[Politicus|Plt.]]'' 277a:—Pass., of fruit-trees, to [[be engrafted]], Ath.14.653d; cf. [[ἐπεμβολάς]].<br><span class="bld">4</span> [[thrust on]], X.''Cyn.''10.11.<br><span class="bld">II</span> intr., [[flow in besides]], of rivers, Id.''HG''4.2.11.<br><span class="bld">III</span> ἐπεμβάλλεται· τρώγει, [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]] | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0914.png Seite 914]] (s. [[βάλλω]]), 1) noch dazu darauf werfen, legen, [[πῶμα]] πίθοιο Hes. O. 98; τῆσδε γῆς σωτῆρα σεαυτὸν τῷδ' ἐπεμβάλλεις λόγῳ, du trägst dich zum Retter dieses Landes an, Soph. O. C. 464, αἱματηρὰ στόμιά τινι Eur. I. T. 935; καταῤῥήξω μέλαθρα καὶ δόμους ἐπεμβαλῶ Herc. Fur. 864, γράμματα, zusetzen, einschieben, Plat. Crat. 399 a u. öfter; auch im med., Polit. 277 a; χοίνικας ὑπὲρ τὸ [[μέτρον]] τέσσαρας Luc. Tim. 57; – pfropfen, σῦκα ἐπεμβεβλημένα Ath. XIV, 653 d. – 2) intrans., von Flüssen (sc. [[ὕδωρ]]) noch außerdem hineinfließen, Xen. Hell. 4, 2, 6. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0914.png Seite 914]] (s. [[βάλλω]]), 1) noch dazu darauf werfen, legen, [[πῶμα]] πίθοιο Hes. O. 98; τῆσδε γῆς σωτῆρα σεαυτὸν τῷδ' ἐπεμβάλλεις λόγῳ, du trägst dich zum Retter dieses Landes an, Soph. O. C. 464, αἱματηρὰ στόμιά τινι Eur. I. T. 935; καταῤῥήξω μέλαθρα καὶ δόμους ἐπεμβαλῶ Herc. Fur. 864, γράμματα, zusetzen, einschieben, Plat. Crat. 399 a u. öfter; auch im med., Polit. 277 a; χοίνικας ὑπὲρ τὸ [[μέτρον]] τέσσαρας Luc. Tim. 57; – pfropfen, σῦκα ἐπεμβεβλημένα Ath. XIV, 653 d. – 2) intrans., von Flüssen (''[[sc.]]'' [[ὕδωρ]]) noch außerdem hineinfließen, Xen. Hell. 4, 2, 6. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> [[jeter dans et sur]] : ἐπ. χοίνικας ὑπὲρ τὸ [[μέτρον]] τέσσαρας LUC verser quatre chénices de surplus;<br /><b>2</b> jeter contre, τινι;<br /><b>3</b> [[introduire par insertion]], [[insérer]] ; <i>fig.</i> γῆς σωτῆρα ἑαυτὸν ἐπ. λόγῳ SOPH se faire passer, au moyen d'un récit, comme le sauveur d'un pays <i>litt.</i> s'ingérer, s'introduire comme sauveur;<br /><b>II.</b> <i>intr. (s.e.</i> [[ὕδωρ]] <i>ou</i> ἑαυτόν) se jeter en outre <i>en parl. de fleuves</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ἐπί]], [[ἐμβάλλω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐπεμβάλλω:'''<br /><b class="num">1</b> (на что-л.) набрасывать, класть: [[πῶμα]] πίθοιο ἐ. Hes. накрывать сосуд крышкой; στόμια ἐπεμβαλεῖν τινι Eur. поглотить кого-л.;<br /><b class="num">2</b> (еще), [[подбрасывать]], [[добавлять]], ([[ψυχρόν]], ''[[sc.]]'' τῷ λουτρῷ Plut.; χοίνικας τέσσαρας [[ὑπὲρ]] τὸ [[μέτρον]] Luc.);<br /><b class="num">3</b> [[втыкать]], [[вонзать]] (''[[sc.]]'' τὸ [[προβόλιον]] Xen.);<br /><b class="num">4</b> [[вставлять]] (γράμματα Plat.);<br /><b class="num">5</b> (сверх того), [[обрушивать]] (δόμους Eur.; τῶν λίθων πολλούς Plut.);<br /><b class="num">6</b> [[бросать с силой]]: πέτρινον ὄχθον ἐπεμβαλεῖν Eur. разбить о каменную скалу;<br /><b class="num">7</b> [[забрасывать словами]]: γιγνώσκοντι ἐ. Arst. затемнять ясное (точнее забрасывать словами знающего);<br /><b class="num">8</b> [[выставлять]], [[представлять]]: ἐ. ([[varia lectio|v.l.]] ἐπαγγέλλειν) ἑαυτὸν τῷ λόγῳ τῆς γῆς σωτῆρα Soph. предлагать себя в спасители страны;<br /><b class="num">9</b> [[вливаться]], [[впадать]]: ἐπεμβάλλοντες ποταμοί Xen. притоки. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐπεμβάλλω''': μέλλ. - βᾰλῶ, [[ἐπιβάλλω]], [[ἐπιτίθημι]], [[πῶμα]] πίθοιο Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 98· στόμι’ ἐπ. ἐμοὶ Εὐρ. Ι. Τ. 935· γιγνώσκοντι ἐπ., ἐπισωρεύων λέξεις εἰς ἄνθρωπον ἤδη γινώσκοντα, Ἀριστ. Ρητ. 3. 3, 9. 2) [[καταρρίπτω]], [[ἐπιρρίπτω]], δόμους ἐπεμβαλῶ, θὰ καταρρίψω αὐτοὺς [[ἐπάνω]] εἰς τοὺς ἐνοικοῦντας, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 846· μετ’ αἰτ., πτεροῖς ἐρέσσει, μητέρ’ ἀγκάλαις ἐμὴν ἔχουσα, πέτρινον ὄχθον, ὡς ἐπεμβάλῃ, [[ὅπως]] καταρρίψῃ (αὐτὴν) δηλ. τὴν μητέρα μου κατ’ ἐμοῦ, ὁ αὐτὸς ἐν 1. Τ. 290. 3) [[ἐπιπροστίθημι]], διὰ τρίτου ἔτεος ἐμβόλιμον ἐπεμβάλλουσι τῶν ὡρέων εἵνεκεν Ἡρόδ. 2. 4, Πλάτ. Κρατ. 399Α· ἐπί τι [[αὐτόθι]] 414D: ― μεταφ., γῆς σωτῆρα σαυτὸν τῷδ’ ἐπεμβάλλεις λόγῳ, | |lstext='''ἐπεμβάλλω''': μέλλ. - βᾰλῶ, [[ἐπιβάλλω]], [[ἐπιτίθημι]], [[πῶμα]] πίθοιο Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 98· στόμι’ ἐπ. ἐμοὶ Εὐρ. Ι. Τ. 935· γιγνώσκοντι ἐπ., ἐπισωρεύων λέξεις εἰς ἄνθρωπον ἤδη γινώσκοντα, Ἀριστ. Ρητ. 3. 3, 9. 2) [[καταρρίπτω]], [[ἐπιρρίπτω]], δόμους ἐπεμβαλῶ, θὰ καταρρίψω αὐτοὺς [[ἐπάνω]] εἰς τοὺς ἐνοικοῦντας, Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 846· μετ’ αἰτ., πτεροῖς ἐρέσσει, μητέρ’ ἀγκάλαις ἐμὴν ἔχουσα, πέτρινον ὄχθον, ὡς ἐπεμβάλῃ, [[ὅπως]] καταρρίψῃ (αὐτὴν) δηλ. τὴν μητέρα μου κατ’ ἐμοῦ, ὁ αὐτὸς ἐν 1. Τ. 290. 3) [[ἐπιπροστίθημι]], διὰ τρίτου ἔτεος ἐμβόλιμον ἐπεμβάλλουσι τῶν ὡρέων εἵνεκεν Ἡρόδ. 2. 4, Πλάτ. Κρατ. 399Α· ἐπί τι [[αὐτόθι]] 414D: ― μεταφ., γῆς σωτῆρα σαυτὸν τῷδ’ ἐπεμβάλλεις λόγῳ, μετὰ τοῦτον τὸν λόγον παρουσιάζεις σεαυτὸν ὡς σωτῆρα τῆς χώρας, Σοφ. Ο. Κ. 463· ἐν ἐπιτυμβίοις ἐπιγραφαῖς, [[ἐντίθημι]] καὶ ἕτερον νεκρόν, Συλλ. Ἐπιγρ. 3510, 3515 κ. ἀλλ.: ― Μέσ., [[κάμνω]] [[νέας]] προσθήκας, Πλάτ. Πολιτικ. 277Α: ― Παθ., ἐπὶ καρπίμων δένδρων, ἐμβολιάζομαι, ἐγκεντρίζομαι, Ἀθήν. 653D: πρβλ. [[ἐπεμβολάς]]. 4) ἐπωθῶ, Ξεν. Κυν. 10, 11. ΙΙ. ἐπὶ ποταμῶν, χύνομαι ἐντὸς ἄλλου ποταμοῦ, ἐπεμβάλλοντες ἕτεροι ποταμοὶ ἰσχυρότερον αὐτῶν τὸ [[ῥεῦμα]] ποιοῦσι Ξεν. Ἑλλην. 4. 2, 11. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=[[ἐπεμβάλλω]] (AM) [[εμβάλλω]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>(νομ.)</b> <b>φρ.</b> [[ἐπεμβάλλω]] ἑμαυτόν</i><br />παρεμβάλλομαι, [[μεσολαβώ]] για [[ξένο]] [[χρέος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[τοποθετώ]], [[βάζω]] επί [[πλέον]] («[[πρόσθεν]] γὰρ ἐπέμβαλε [[πῶμα]] πίθοιο», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[συσσωρεύω]] λέξεις<br /><b>3.</b> [[καταρρίπτω]], [[γκρεμίζω]] [[προς]] τα [[μέσα]] («δόμους ἐπεμβαλῶ», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>4.</b> [[ρίχνω]] [[κάτι]] [[πάνω]] σε κάποιον («ὄχθον, ὡς ἐπεμβάλη», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>5.</b> [[παρεμβάλλω]] («ὅτι [[πολλάκις]] έπεμβάλλομεν γράμματα»)<br /><b>6.</b> [[αναμιγνύω]] συστατικά<br /><b>7.</b> [[παρουσιάζω]] [[ξαφνικά]] («γῆς σωτῆρα σαυτὸν τῷδ' ἐπεμβάλλεις λόγῳ», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>8.</b> (για επιτύμβια [[πλάκα]]) [[αναγράφω]] το όνομα και άλλου νεκρού<br /><b>9.</b> <b>μέσ.</b> (για γλυπτά) [[κάνω]] [[νέες]] προσθήκες («καὶ μείζω τοῦ δέοντος ἕκαστα τῶν ἔργων ἐπεμβαλλόμενοι βραδύνουσι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>10.</b> <b>παθ.</b> (για οπωροφόρα δέντρα) εμβολιάζομαι<br /><b>11.</b> ωθώ<br /><b>12.</b> (για ποταμό) χύνομαι [[μέσα]] σε άλλον. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐπεμβάλλω:''' μέλ. <i>-εμβᾰλῶ</i>, [[βάζω]], <i>τί τινι</i>, σε Ευρ.·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[γκρεμίζω]], [[καταρρίπτω]], <i>δόμους</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[ρίχνω]] [[εναντίον]], [[επιρρίπτω]], με αιτ., στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[προστίθεμαι]], [[παρεμβάλλω]], [[εισάγω]], σε Ηρόδ.· μεταφ., <i>σωτῆρα σαυτὸν ἐπεμβάλλεις</i>, παρουσιάζεις τον εαυτό [[σου]] ως σωτήρα, σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., χύνομαι μέσα σε [[άλλο]] ποταμό, λέγεται για ποτάμια, σε Ξεν. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=fut. -εμβᾰλῶ<br /><b class="num">I.</b> to put on, τί τινι Eur.: to [[throw]] [[down]] [[upon]], δόμους Eur.<br /><b class="num">2.</b> to [[throw]] [[against]], c. acc., Eur.<br /><b class="num">3.</b> to put in [[besides]], [[insert]], Hdt.:— metaph., σωτῆρα σαυτὸν ἐπεμβάλλεις thou intrudest [[thyself]] as [[saviour]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> intr. to [[flow]] in [[besides]], of rivers, Xen. | |||
}} | }} | ||