3,273,762
edits
ἀτάσθαλος: Difference between revisions
m
LSJ1 replacement
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b class="b3">(\w+)<\/b>" to "$1") |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (16 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=atasthalos | |Transliteration C=atasthalos | ||
|Beta Code=a)ta/sqalos | |Beta Code=a)ta/sqalos | ||
|Definition=[ | |Definition=[ᾰτ], ον,<br><span class="bld">A</span> [[reckless]], [[presumptuous]], [[wicked]], of men, ἀνέρα.. ἀ. ὀβριμοεργόν Il.22.418; ἀ. ἀνδρὶ ἔοικας Od.8.166, etc.; so in [[Herodotus|Hdt.]], ἄνδρα ἀνόσιόν τε καὶ ἀ. 8.109; ἀνὴρ δεινὸς καὶ ἀ. 9.116, cf. Him.''Ecl.''13.28, al.<br><span class="bld">2</span> of men's acts, words, etc., Τρωσὶν τῶν μένος αἰὲν ἀ. Il.13.634; λίην γὰρ ἀ. ὕβριν ἔχουσιν Od.16.86; ἄνδρες δραῖσιν ἀτάσθαλα Alc.''Supp.''27.11; λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀ. [[Herodotus|Hdt.]]7.35; ἔρδειν πολλὰ καὶ ἀ. Id.3.80; <b class="b3">πρῆγμα ἀ. ποιήσαντες</b> ib.49; ἀ. οὐδὲν ἔρεξας Theoc.22.131.—Ep., Aeol., and Ion. word, used for comic effect by Strato Com.1.38; also in later Prose, Luc.''Cont.''3, Arr.''An.''6.27.4, etc.—In ''EM''261.56 also [[ἀτασθάλεος]], [[ον]]. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=(ἀτάσθᾰλος) -ον<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">1</b> [[insolente]], [[violento]], [[que trae el mal consigo]] de pers. y personif. ἀνέρα τοῦτον ἀτάσθαλον ὀβριμοεργόν <i>Il</i>.22.418, ἀτασθάλῳ ἀνδρὶ ἔοικας <i>Od</i>.8.166, πατρὸς ἀτασθάλου Hes.<i>Th</i>.164, (Ἔρωτες) ὑβρισταὶ καὶ ἀτασθάλου Anacr.127, cf. Hp.<i>Ep</i>.17 (p.370), ἀνὴρ [[ἄδικος]] καὶ ἀ. Thgn.749, ἄνδρα ... ἔοντα ἀνόσιόν τε καὶ ἀτάσθαλον Hdt.8.109, cf. Alc.76.11, B.18.24, Hdt.9.116, Strato Com.1.38, A.R.1.815, Orph.<i>Fr</i>.83, Luc.<i>Cont</i>.3, Hld.2.16.3, Him.12.28<br /><b class="num">•</b>de sus acciones, palabras, etc. μένος <i>Il</i>.13.634, ὕβρις <i>Od</i>.16.86, Nonn.<i>D</i>.5.478, ἀτάσθαλα μηχανάαται Hes.<i>Op</i>.241, λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀτάσθαλα Hdt.7.35, πρῆγμα ἀτάσθαλον ποιήσαντες Hdt.3.49, cf. 3.80, Theoc.22.131, Arr.<i>An</i>.6.27.4, <i>Ind</i>.13.12<br /><b class="num">•</b>neutr. plu. como adv. [[violentamente]] ζήλῳ μαργαίνουσαν ἀτάσθαλα Opp.<i>H</i>.3.491, ἀτάσθαλα λωβήσαιτο Orph.<i>Fr</i>.135.3.<br /><b class="num">2</b> de concr. [[criminal]] φάρμακα Orph.<i>L</i>.588, ἔδνον Nonn.<i>D</i>.16.61.<br /><b class="num">3</b> de un caballo [[indómito]] Them.<i>Or</i>.1.13c.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Etim. desc. Se ha intentado derivarlo de ἄτας θάλλων y de ἄτας *θάλος pero [[ἄτη]] tiene ᾱ, lo cual dificulta la hipótesis. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0384.png Seite 384]] (ἄτη), aus Unbesonnenheit od. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0384.png Seite 384]] (ἄτη), aus Unbesonnenheit od. Übermuth frevelhaft, ausgelassen, wild, [[ἀνήρ]] Od. 8, 166; [[ὕβρις]] 16, 86; [[μένος]] Il. 13, 634; ἀτάσθαλα μηχανάασθαι Od. 16, 93; sp. D., wie Theocr. 22, 131; Opp. Hal. 3, 491. Selten in Prosa, Her. 3, 49. 9, 116; Arr. An. 6, 27, 9. 7, 1, 9. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ος, ον :<br />[[follement orgueilleux]], [[présomptueux jusqu'à la démence]], [[arrogant]].<br />'''Étymologie:''' [[ἄτη]] et pê *σθάλ-ος = <i>lat.</i> stol-idus, stul-tus. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἀτάσθᾰλος:''' (ᾰτᾰ) нечестивый, преступный, беззаконный Hom., Hes., Her., Theocr., Luc. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἀτάσθᾰλος''': [ᾰτ], ον: κακός, [[μοχθηρός]], [[αὐθάδης]], [[ὑβριστής]], [[ἀνόσιος]], [[ἄφρων]], [[ἀκόλαστος]], [[θρασύς]], «ἄτσαλος», ἀνέρα τοῦτον ἀτάσθαλον ὀβριμοεργὸν Ἰλ. Χ. 418· ἀτασθάλῳ ἀνδρὶ ἔοικας Ὀδ. Θ. 166, κτλ.· οὕτω καὶ ἐν Ἡροδ., ἄνδρα ἀνόσιόν τε καὶ ἀτάσθαλον 8. 109· ἀνὴρ δεινὸς καὶ [[ἀτάσθαλος]] 9. 116. 2) ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων πράξεων ἢ λόγων, κλ.· Τρωσίν, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον Ἰλ. Ν. 634· [[λίην]] γὰρ ἀτ. ὕβριν ἔχουσιν Ὀδ. ΙΙ. 86· οὕτω. λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀτάσθαλα Ἡρόδ. 7. 35· ἔρδειν πολλὰ καὶ ἀτάσθαλα ὁ αὐτ. 3. 80· [[πρῆγμα]] ἀτ. ποιήσαντες [[αὐτόθι]] 49. - Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., σπανιωτάτη παρ’ Ἀττ., Στράτων ἐν «Φοινικίδῃ» 38· ἀλλ’ εὕρηται παρὰ μεταγ. πεζοῖς, Λουκ. Ἐπισκ. 3, Ἀρρ. Ἀν. 6. 27, 9, κτλ.· - ἐν τῷ Ἐτυμολ. Μ. 261. 56 [[ὡσαύτως]] ἀτασθάλεος, ον. (Πιθαν. συγγενὲς τῇ λέξει, ἄτη, ἂν καὶ ἐναντιοῦται εἰς τοῦτο τὸ ᾰ, ἴδε Γλάδστωνος Ὁμηρ. Μελέτ. 2. 430). | |lstext='''ἀτάσθᾰλος''': [ᾰτ], ον: κακός, [[μοχθηρός]], [[αὐθάδης]], [[ὑβριστής]], [[ἀνόσιος]], [[ἄφρων]], [[ἀκόλαστος]], [[θρασύς]], «ἄτσαλος», ἀνέρα τοῦτον ἀτάσθαλον ὀβριμοεργὸν Ἰλ. Χ. 418· ἀτασθάλῳ ἀνδρὶ ἔοικας Ὀδ. Θ. 166, κτλ.· οὕτω καὶ ἐν Ἡροδ., ἄνδρα ἀνόσιόν τε καὶ ἀτάσθαλον 8. 109· ἀνὴρ δεινὸς καὶ [[ἀτάσθαλος]] 9. 116. 2) ἐπὶ τῶν ἀνθρωπίνων πράξεων ἢ λόγων, κλ.· Τρωσίν, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον Ἰλ. Ν. 634· [[λίην]] γὰρ ἀτ. ὕβριν ἔχουσιν Ὀδ. ΙΙ. 86· οὕτω. λέγειν βάρβαρά τε καὶ ἀτάσθαλα Ἡρόδ. 7. 35· ἔρδειν πολλὰ καὶ ἀτάσθαλα ὁ αὐτ. 3. 80· [[πρῆγμα]] ἀτ. ποιήσαντες [[αὐτόθι]] 49. - Λέξις Ἐπ. ἐν χρήσει παρ’ Ἡροδ., σπανιωτάτη παρ’ Ἀττ., Στράτων ἐν «Φοινικίδῃ» 38· ἀλλ’ εὕρηται παρὰ μεταγ. πεζοῖς, Λουκ. Ἐπισκ. 3, Ἀρρ. Ἀν. 6. 27, 9, κτλ.· - ἐν τῷ Ἐτυμολ. Μ. 261. 56 [[ὡσαύτως]] ἀτασθάλεος, ον. (Πιθαν. συγγενὲς τῇ λέξει, ἄτη, ἂν καὶ ἐναντιοῦται εἰς τοῦτο τὸ ᾰ, ἴδε Γλάδστωνος Ὁμηρ. Μελέτ. 2. 430). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=(cf. [[ἄτη]]): [[wicked]], [[wanton]], Il. 22.418; [[mostly]] of actions, Od. 22.314; | |auten=(cf. [[ἄτη]]): [[wicked]], [[wanton]], Il. 22.418; [[mostly]] of actions, Od. 22.314; especially in plural, ἀτάσθαλα ῥέζειν, μηχανᾶσθαι, Od. 3.207. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-η, -ο (AM [[ἀτάσθαλος]], -ον)<br />[[απρεπής]], [[ακόλαστος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυθάδης]], [[αλαζονικός]], [[ανόσιος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Κατά την επικρατούσα [[άποψη]] ο τ. αποτελεί πιθ. σύνθετο της λ. <i>άτη</i>. Δηλ. [[ατάσθαλος]] <span style="color: red;"><</span> <i>άτας</i> (αιτ. πληθ.) <span style="color: red;">+</span> <i>θάλλων</i> «αυτός που κάνει να αφθονούν οι συμφορές», ενώ σύμφωνα με [[άλλη]] [[υπόθεση]]: [[ατάσθαλος]] <span style="color: red;"><</span> <b>γεν.</b> <i>άτας</i> <span style="color: red;">+</span> <b>επίθ.</b> [[θάλος]], που συνδέεται με γοτθ. <i>dwals</i> «[[μωρός]]». Η [[παρουσία]] όμως μακρού <i>α</i> στο <i>άτη</i> δεν δικαιολογεί μια τέτοια ετυμολόγηση, ενώ η [[μαρτυρία]] της λ. <i>άτη</i> με <i>α</i> βραχύ στον Αρχίλοχο [[είναι]] [[μάλλον]] εσφαλμένη ή [[υστερογενής]] [[διόρθωση]]. Υπάρχει [[ακόμη]] η [[εξίσου]] αμφίβολη [[άποψη]] πως η λ. προέρχεται από <i>άτασθος</i> <span style="color: red;">+</span> <b>(κατάλ.)</b> -<i>αλος</i>, με [[μετάθεση]] της δασύτητας [[αντί]] <i>ά</i>-<i>θαρστος</i> ( | |mltxt=-η, -ο (AM [[ἀτάσθαλος]], -ον)<br />[[απρεπής]], [[ακόλαστος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αυθάδης]], [[αλαζονικός]], [[ανόσιος]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. Κατά την επικρατούσα [[άποψη]] ο τ. αποτελεί πιθ. σύνθετο της λ. <i>άτη</i>. Δηλ. [[ατάσθαλος]] <span style="color: red;"><</span> <i>άτας</i> (αιτ. πληθ.) <span style="color: red;">+</span> <i>θάλλων</i> «αυτός που κάνει να αφθονούν οι συμφορές», ενώ σύμφωνα με [[άλλη]] [[υπόθεση]]: [[ατάσθαλος]] <span style="color: red;"><</span> <b>γεν.</b> <i>άτας</i> <span style="color: red;">+</span> <b>επίθ.</b> [[θάλος]], που συνδέεται με γοτθ. <i>dwals</i> «[[μωρός]]». Η [[παρουσία]] όμως μακρού <i>α</i> στο <i>άτη</i> δεν δικαιολογεί μια τέτοια ετυμολόγηση, ενώ η [[μαρτυρία]] της λ. <i>άτη</i> με <i>α</i> βραχύ στον Αρχίλοχο [[είναι]] [[μάλλον]] εσφαλμένη ή [[υστερογενής]] [[διόρθωση]]. Υπάρχει [[ακόμη]] η [[εξίσου]] αμφίβολη [[άποψη]] πως η λ. προέρχεται από <i>άτασθος</i> <span style="color: red;">+</span> <b>(κατάλ.)</b> -<i>αλος</i>, με [[μετάθεση]] της δασύτητας [[αντί]] <i>ά</i>-<i>θαρστος</i> ([[πρβλ]]. αρχ. ινδ. <i>άdhţsta</i>- «[[ακαταμάχητος]], [[ασυναγώνιστος]]»), που συνδέεται με τα [[θάρσος]], [[θρασύς]] κ.ά.]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἀτάσθᾰλος:''' [ᾰτ], -ον ([[ἄτη]], παρόλο που το <i>α δεν</i> συμφωνεί στην [[ποσότητα]]), [[αλαζόνας]], [[απερίσκεπτος]], [[υπερόπτης]], σε Όμηρ., Ηρόδ. | |lsmtext='''ἀτάσθᾰλος:''' [ᾰτ], -ον ([[ἄτη]], παρόλο που το <i>α δεν</i> συμφωνεί στην [[ποσότητα]]), [[αλαζόνας]], [[απερίσκεπτος]], [[υπερόπτης]], σε Όμηρ., Ηρόδ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[reckless]], [[wicked]] (Il., Aeol.).<br />Derivatives: [[ἀτασθαλίαι]] pl. (Il.); [[ἀτασθάλλω]] (Od.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Unexplained. Frisk, Eranos 31, 21ff., from <b class="b3">*ἄ-θαρστος</b> = Skt. <b class="b2"> | |etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[reckless]], [[wicked]] (Il., Aeol.).<br />Derivatives: [[ἀτασθαλίαι]] pl. (Il.); [[ἀτασθάλλω]] (Od.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Unexplained. Frisk, Eranos 31, 21ff., from <b class="b3">*ἄ-θαρστος</b> = Skt. <b class="b2">á-dhr̥ṣta-</b> [[irresistable]], to [[θάρσος]]. - Not to [[ἄτη]], which has a long [[ἀ-]] (Hesychios, Schwyzer); s. Frisk, Leumann Hom. Wörter 215 n. 10 (with other proposals); also Fur. 379. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἀτάσθαλος''': {atásthalos}<br />'''Meaning''': [[unbesonnen]], [[übermutig]], [[frevelhaft]], [[verblendet]] (äol. und ion. seit Il., auch späte Prosa).<br />'''Derivative''': Davon ἀτασθαλίαι pl. (so immer Hom.), sg. -ίη, -ία (Hes., Hdt., Pi. usw.) und [[ἀτασθάλλω]] (nur Präs. Ptz., σ 57, τ 88).<br />'''Etymology''' : Unerklärt. Hypothese bei Frisk Eranos 31, 21ff.: Ableitung auf -αλος von *ἄτασθος mit Hauchversetzung für *ἄθαρστος = ai. ''á''-''dhr̥ṣta''- [[unwiderstehlich]], zu [[θάρσος]], [[θρασύς]], vgl. ἀτάσθαλα ἐθρασύνετο (Ael.). — Oft, aber mit Unrecht, zu [[ἄτη]] gezogen (Hesychios, Schwyzer, Lagercrantz, Pisani); dagegen Frisk a. a. O. und Leumann Hom. Wörter 215 A. 10, wo auch andere Vorschläge besprochen werden. — Unhaltbar Pisani IF 54, 295ff.<br />'''Page''' 1,177 | |ftr='''ἀτάσθαλος''': {atásthalos}<br />'''Meaning''': [[unbesonnen]], [[übermutig]], [[frevelhaft]], [[verblendet]] (äol. und ion. seit Il., auch späte Prosa).<br />'''Derivative''': Davon ἀτασθαλίαι pl. (so immer Hom.), sg. -ίη, -ία (Hes., Hdt., Pi. usw.) und [[ἀτασθάλλω]] (nur Präs. Ptz., σ 57, τ 88).<br />'''Etymology''': Unerklärt. Hypothese bei Frisk Eranos 31, 21ff.: Ableitung auf -αλος von *ἄτασθος mit Hauchversetzung für *ἄθαρστος = ai. ''á''-''dhr̥ṣta''- [[unwiderstehlich]], zu [[θάρσος]], [[θρασύς]], vgl. ἀτάσθαλα ἐθρασύνετο (Ael.). — Oft, aber mit Unrecht, zu [[ἄτη]] gezogen (Hesychios, Schwyzer, Lagercrantz, Pisani); dagegen Frisk a. a. O. und Leumann Hom. Wörter 215 A. 10, wo auch andere Vorschläge besprochen werden. — Unhaltbar Pisani IF 54, 295ff.<br />'''Page''' 1,177 | ||
}} | |||
{{elmes | |||
|esmgtx=-ον [[presuntuoso]] de Selene ἐνεύχομαί σοι ... τλητή, δολόεσσα, ἀτασθάλη <b class="b3">a ti te suplico, paciente, astuta, presuntuosa</b> P IV 2286 | |||
}} | }} | ||