διαστολή: Difference between revisions

|Definition=ἡ, (διαστέλλω) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">drawing asunder, dilatation</b>, of the lungs, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Aud.</span>800a35</span>; of the heart, Gal.2.597; of the pulse, Id.8.736, al.; <b class="b3">δ. χειλέων</b> <b class="b2">parting</b> of the lips, i.e. <b class="b2">utterance</b>, <span class="bibl">LXX <span class="title">Nu.</span>30.7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">separation</b>, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>3.16.3</span>; <b class="b2">notch</b> or <b class="b2">nick</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Cic.</span>1</span>; <b class="b2">boundary, fence</b>, Tab.Heracl.2.46; <b class="b2">fencing off</b>, τῆς γῆς <span class="bibl"><span class="title">PAmh.</span>2.40.25</span> (ii B. C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">distinction</b>, <span class="bibl">Chrysipp.Stoic.2.158</span>, <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span>8.23</span>, <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Nat.</span>28.7</span>, <span class="bibl">Phld.<span class="title">Piet.</span>123</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>3.22</span>; ἁγίων καὶ βεβήλων <span class="bibl">Ph.2.159</span>; <b class="b3">μετὰ διαστολῆς προενεχθέντα</b> with <b class="b2">discrimination</b>, <span class="bibl">Demetr.Lac.1014.48</span> F.; <b class="b2">detailed statement</b> or <b class="b2">explanation</b>, <span class="bibl">Plb.1.15.6</span>; ἀξίους μνήμης καὶ δ. <span class="bibl">Id.16.14.2</span>, cf. <span class="title">SIG</span>284.11 (Chios), <span class="bibl">Apollon.Cit.3</span>; <b class="b2">specification</b> of items in an account, <span class="bibl"><span class="title">PRyl.</span>65.17</span> (i B. C.); <b class="b2">article</b> in a contract, etc., <span class="title">PTheb.Bank</span>6.8, 7.7. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">command, injunction, order</b>, <span class="bibl">LXX <span class="title">Nu.</span>19.2</span>, al., <span class="bibl"><span class="title">PTeb.</span>24.45</span> (ii B.C.), etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">payment</b>, <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>485.26</span>, <span class="bibl"><span class="title">PTeb.</span>363.1</span>(ii A. D.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Gramm., <b class="b2">comma</b> (as in <b class="b3">ὅ, τι</b>), <span class="bibl">D.T.629</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">distinction</b>, γενῶν <span class="bibl">A.D.<span class="title">Pron.</span>11.28</span>,al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> <b class="b2">opposition</b>, <b class="b3">πρός τι</b> ib.<span class="bibl">41.24</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> in Music, <b class="b2">distinctness</b>, of notes, <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Cor.</span>14.7</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0604.png Seite 604]] ἡ, 1) das Auseinanderziehen, Ausdehnen, Medic.; Ggstz [[συστολή]], Plut. plac. phil. 4, 22; bei Gramm. Dehnung einer von Natur kurzen Sylbe. – 2) die Trennung, Scheidung, Plut. Nic. 19; vgl. Cic. 1 ἐν τῷ πέρατι τῆς ῥινὸς διαστολὴν ἀμβλεῖαν εἶχεν, [[ὥσπερ]] ἐρεβίνθου διαφυήν. – Bei den Gramm., wie [[ὑποδιαστολή]], Unterscheidungszeichen; auch = Interpunction. Dah. – 3) deutliche Auseinandersetzung, genaue Erzählung, Pol. 3, 7 u. öfter; μετὰ διαστολῆς ποιεῖσθαι τὴν ἐξήγησιν, entgeggstzt ἐπικεφαλαιοῦσθαι, 2, 40.

{{ls

|lstext='''διαστολή''': ἡ, ([[διαστέλλω]]) ὁ διαχωρισμὸς τῶν μερῶν ἢ μορίων, [[ἀνάπτυξις]], δι’ ἧς καταλαμβάνει τι μείζονα χῶρον· ἐπὶ τῶν πνευμόνων, Ἀριτ. Ἀκουσμ. 7, 11, Γαλην. 2. 255Α. β) [[διαχωρισμός]], Θεόφρ. Αἰτ. Φ. 3. 16, 3· [[χάραγμα]], [[ἐντομή]]. Πλούτ. Κικ. 1. 2) [[διάκρισις]], ὁ αὐτ. 2. 1079Β· [[λεπτομερής]], ἀκριβὴς [[ἀφήγησις]]. Πολύβ. 1. 15, 6, κτλ.· [[διαίρεσις]] ἢ [[περίφραγμα]], Πίν. [[Ἡρακλ]]. ἐν τῇ Συλλ. Ἐπιγρ. 5575. 46. ΙΙ. ἡ ἐπιμήκυνσις συλλαβῆς, ἀντίθ. [[συστολή]], Γραμμ. 2) ἐν τῇ μουσικῇ, [[παῦλα]], [[παῦσις]].

{{bailly

|btext=ῆς (ἡ) :<br /><b>1</b> élargissement, expansion, dilatation (des poumons, du cœur);<br /><b>2</b> petite coche <i>ou</i> fente;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> distinction.<br />'''Étymologie:''' [[διαστέλλω]].

{{DGE

|dgtxt=-ῆς, ἡ<br /><br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. -ά <i>TEracl</i>.2.54<br /><b class="num">A</b> indicando distinción, local<br /><b class="num">I</b> como acción<br /><b class="num">1</b> [[separación]], [[hecho de separar o separarse]] τῆς αὐτῆς ὕλης op. συναγωγή Arist.<i>Ph</i>.217^b15, de los sarmientos de la vid por poda, Thphr.<i>CP</i> 3.16.3, δ. τῶν χειλέων el abrir, el movimiento de los labios</i> para rezar, Gr.Nyss.<i>V.Macr</i>.398.21.<br /><b class="num">2</b> [[delimitación]], [[demarcación]] τῆς γῆς <i>PAmh</i>.40.25 (II a.C.).<br /><b class="num">3</b> [[dilatación]] de los pulmones por la respiración, Arist.<i>Aud</i>.800^a35, op. συστολή <i>Placit</i>.4.22.3, ref. al pulso, Gal.8.736, Aristid.Quint.82.27, Ps.Sor.<i>Quaest</i>.147, 149<br /><b class="num">•</b>ref. al corazón [[diástole]] Gal.2.597<br /><b class="num">•</b>del aire contenido en las nubes [[dilatación]], [[expansión]] ἡ δὲ δ. παρὰ τὴν μελανίαν τοῦ νέφους τὸν διαυγασμὸν ἀποστελεῖ la dilatación (del aire) produce el resplandor dada la oscuridad de la nube</i>, <i>Placit</i>.3.3.1.<br /><b class="num">II</b> concr.<br /><b class="num">1</b> [[separación]], [[espacio intermedio]] τοῖς λίθοις ... καὶ τῇ ὕλῃ παροικοδομῶν εἰς διαστολάς Plu.<i>Nic</i>.19<br /><b class="num">•</b>[[grieta]] en la piel, Plu.<i>Cic</i>.1<br /><b class="num">•</b>[[intersticio]] de un hueso, Orib.46.16.1<br /><b class="num">•</b>[[intercolumnio]], <i>Anecd.Helu</i>.230.1.<br /><b class="num">2</b> [[franja]], [[sección transversal de terreno]] ἀμπέλων τὰν πράταν διαστολάν <i>TEracl</i>.l.c., cf. 2.46.<br /><b class="num">3</b> [[pasaje]], [[capítulo de un libro]], Eus.<i>HE</i> 2.18.1, Origenes <i>Fr.in Lam</i>.1.<br /><b class="num">4</b> gram. y ret. [[separación]] entre palabras ἐκ ... τῆς διαστολῆς τὸν περιεχόμενον νοῦν ὁρῶμεν D.T.629.16, cf. <i>Gramm.Pap</i>.14.11, Sch.D.T.150.17, <i>EM</i> 271.9G., op. στιγμή Sch.D.T.178.5, 442.29, op. ὑποδιαστολή Sch.D.T.156.10<br /><b class="num">•</b>dicho del [[signo en forma de media circunferencia que marca la separación entre palabras]] Diom.435.11, Donat.372, Sch.D.T.17.1, <i>Anecd.Helu</i>.229.34<br /><b class="num">•</b>gener. [[puntuación]] D.H.<i>Comp</i>.26.14, Sch.Er.<i>Il</i>.4.64-6<br /><b class="num">•</b>[[pausa]] Clem.Al.<i>Paed</i>.1.6.35, Sch.Er.<i>Il</i>.3.103b.<br /><b class="num">5</b> geom., astr. [[distribución]], [[posición]] κατὰ πάσας τὰς ἐνδεχομένας διαστολάς Apollon.Perg.<i>Con</i>.4.55, 56, de los astros ἡ ἐπὶ τῆς γενέσεως δ. Vett.Val.280.5, κατὰ τὰς ὡριαίας διαστολάς Vett.Val.306.1, cf. 49.1.<br /><b class="num">6</b> mús. [[separación]] entre la parte cantada y la instrumental, de donde [[interrupción]], [[pausa]] Anon.Bellerm.11.<br /><b class="num">B</b> indicando distinción, fig.<br /><b class="num">I</b> como acción<br /><b class="num">1</b> [[distinción]], [[diferenciación]] fil., Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.158, Epicur.<i>Nat</i>.28.fr.13.7.12, Demetr.Lac.<i>Po</i>.2.47.9, Phld.<i>Piet</i>.98<br /><b class="num">•</b>gener. δώσω διαστολὴν [[ἀνά]] μέσον τοῦ ἐμοῦ λαοῦ καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σοῦ λαοῦ distinguiré entre mi pueblo y tu pueblo</i> LXX <i>Ex</i>.8.19, ἁγίων τε καὶ βεβήλων Ph.2.159, Ἰουδαίου τε καὶ Ἕλληνος <i>Ep.Rom</i>.10.12<br /><b class="num">•</b>abs. οἱ ὀφθαλμοὶ [[αὐτοῦ]] ἐπὶ πᾶσαν γυναῖκα [[ἄνευ]] διαστολῆς LXX <i>Psalm.Salom</i>.4.4, οὐδεμίαν ἐποιήσατο διαστολήν Plb.22.9.8, cf. Ph.1.302, <i>Ep.Rom</i>.3.22, Anon. en Eus.<i>HE</i> 5.16.8, Ath.Al.M.26.300A, Epiph.Const.<i>Haer</i>.76.35.12.<br /><b class="num">2</b> [[cambio]], [[diferencia]] de tiempo, Meth.<i>Res</i>.1.34.<br /><b class="num">3</b> gram. [[distinción]], [[oposición]] τῶν γενῶν A.D.<i>Pron</i>.11.28, ἡ πρός τι πρόσωπον δ. A.D.<i>Pron</i>.41.24, cf. 23.21, <i>Synt</i>.138.16, Sch.Er.<i>Il</i>.16.90a.<br /><b class="num">4</b> [[definición]], [[claridad]] de las sucesivas notas musicales ἐὰν (κιθάρα) διαστολὴν τοῖς φθόγγοις μὴ δῷ 1<i>Ep.Cor</i>.14.7.<br /><b class="num">5</b> [[discusión]], [[exposición o investigación detallada]] οὐ πρὸς ἅπαντας, ἀλλ' ὅσους ὑπολαμβάνω ἀξίους εἶναι ... διαστολῆς no sobre todos, sino sobre aquellos (escritores) que me parecen dignos de una exposición detallada</i> Plb.16.14.2, cf. 21.2.5, διαστολὴν ποιησαμένους μετὰ τοῦ ἀρχιτέκτονος después de hacer un estudio en profundidad (del trabajo a realizar) con el arquitecto</i>, <i>IEryth</i>.503.11 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[aclaración]] de palabras difíciles, Apollon.Cit.3.34, <i>ad diastolen ait aridam</i>, e.e. dice ‘aridam’ para precisar</i> Seru.<i>Georg</i>.3.458.<br /><b class="num">C</b> indicando organización<br /><b class="num">I</b> concr.<br /><b class="num">1</b> [[detalle]], [[relación detallada]] esp. contable καὶ ἐν Μέμφει ἐτέθη ἐνέχυρα, ὧν τὴν διαστολὴν δώσει Ζήνων <i>PCair.Zen</i>.327.80 (III a.C.), δ. μετρήματος detalle de pago en especie</i>, <i>PTeb</i>.363.1 (II d.C.), ἡ δ. τοῦ μηνός relación (de ingresos) del mes</i>, <i>PBerl.Leihg</i>.1re.2.18 (II d.C.), διαγρα(φὴ) ἐπὶ τὴν δη(μοσίαν) τράπ(εζαν) ἀριθ(μήσεως) Φαῶφι καταβολ(ῆς) (δρ.) ..., ὧν ἡ δ.· transferencia al banco público del montante de las recaudaciones del mes Faofi, (tantas) dracmas, cuyo detalle es como sigue:</i>, <i>PBerl.Leihg</i>.38.3 (II d.C.), σιτικ(ὰ) ἐκφό(ρια) ἐν διαστολῇ ὄντα <i>BGU</i> 1894.45 (II d.C.), cf. <i>PTeb</i>.24.45, <i>PIFAO</i> 2.4.5 (ambos II a.C.), <i>POxy</i>.1046.13 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>sirviendo como [[recibo]] ἐκδιδόντα τ[οῖς] μετροῦσι διαστολάς <i>PMich</i>.604.16 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[informe]], [[información]] oral <i>Erot.Fr.Pap.Ses</i>.p.262.<br /><b class="num">2</b> [[memorandum]], [[solicitud del denunciante para su notificación administrativa]] ὅπως ἔ[χ] οντες ἔνγραπτ[ον] διαστολὴν καὶ παραγγελίαν παραγένηται ἐπὶ τὸ ἱερώτατ[ο] ν [[βῆμα]] τοῦ κρατίστου ἡγε[μ] όνος <i>SB</i> 7870.15 (II d.C.), frec. en la fórmula de final de instancia ἀρκουμένου μου τῇδε τῇ διαστολῇ <i>PMich</i>.526.24, <i>PRoss.Georg</i>.2.27.9 (ambos II d.C.), <i>SB</i> 7468.19 (III d.C.).<br /><b class="num">II</b> abstr.<br /><b class="num">1</b> [[precepto]] αὕτη ἡ δ. τοῦ νόμου LXX <i>Nu</i>.19.2, cf. Epiph.Const.<i>Haer</i>.8.5.2<br /><b class="num">•</b>[[orden]], [[instrucción]] καθὸ ἂν Ὀννῶφρις τὴν διαστολὴν διδῷ <i>PCair.Zen</i>.315.7 (III a.C.), frec. en plu. ὅπως δ<ι>αστολὰς λάβῃ ἀπέχεσθαι μου <i>PCol</i>.209.40 (I d.C.), cf. <i>BGU</i> 1769.4 (I a.C.), αὐτῷ διαστολὰς δεδώκειν τὸ βαδίσαι εἰς Τακόνα <i>POxy</i>.743.28 (I a.C.).<br /><b class="num">2</b> [[disposición]], [[cláusula de contratos o acuerdos]] κατὰ τὰς ἐν αὐταῖς (<i>sc</i>. συγγραφαῖς μισθώσεως) διαστολάς <i>PMich</i>.182.22 (II a.C.), τὰς διὰ τῆς τεθειμένης ὑπὸ τ[ούτων] ἑκουσίως πρὸς [[ἀλλήλους]] Αἰγυπτίας συγγραφῆς διαστολάς <i>PRyl</i>.65.17 (I a.C.), κατὰ τὴν ἐν τῇ διαιρέσει διαστολήν <i>UPZ</i> 168.3 (II a.C.), cf. <i>SB</i> 8010.18 (I d.C.), <i>PSI</i> 1239.4 (V d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[compromiso]] κατὰ τὴν διαστολὴν τῶν χειλέων αὐτῆς LXX <i>Nu</i>.30.7.

|txtha=διαστολῆς, ἡ ([[διαστέλλω]], cf. [[ἀνατολή]]), a [[distinction]], [[difference]]: [[Aristotle]], Theophrastus), [[Polybius]], [[Plutarch]], others.)  

|mltxt=η (AM [[διαστολή]]) [[διαστέλλω]]<br /><b>1.</b> [[διάκριση]] ενός πράγματος από [[άλλο]], [[διαχωρισμός]]<br /><b>2.</b> [[διάκριση]] του ενός από τα [[πολλά]] με [[βάση]] τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα («[[μετὰ]] διαστολῆς ποιεῑσθαι τὴν ἐξήγησιν», Πολύβ.)<br /><b>3.</b> [[αύξηση]] τών διαστάσεων, [[διάταση]], [[τέντωμα]] ή [[εξόγκωση]] («[[διαστολή]] τών φλεβών, της μήτρας, τών υγρών, τών μετάλλων»)<br /><b>4.</b> [[έκταση]] βραχέος φωνήεντος σε μακρό<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>ιατρ.</b> [[χειρισμός]] για τη [[διεύρυνση]] ενός πόρου ή ενός στομίου του σώματος, που γίνεται με τη [[βοήθεια]] του δακτύλου ή κατάλληλου οργάνου (διαστολέα), για θεραπευτικό ή προληπτικό σκοπό<br /><b>2.</b> <b>μουσ.</b> κάθετη [[γραμμή]] που σύρεται στο πεντάγραμμο και διαιρεί τον μουσικό λόγο σε τμήματα ίσης αξίας φθογγοσήμων<br /><b>3.</b> <b>φυσ.</b> [[αύξηση]] τών διαστάσεων μήκους επιφάνειας ή όγκου ενός υλικού σώματος λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του<br /><b>4.</b> <b>αστρον.</b> «[[διαστολή]] του σύμπαντος» — το [[φαινόμενο]] της απομάκρυνσης τών [[γαλαξιών]]<br /><b>5.</b> «[[διαστολή]] του χρόνου» — [[φαινόμενο]] αναφερόμενο στη [[θεωρία]] της σχετικότητας του Αϊνστάιν, σύμφωνα με το οποίο η χρονική [[διάρκεια]] ενός φαινομένου [[είναι]] μεγαλύτερη για έναν κινούμενο παρατηρητή από ό,τι [[είναι]] για κάποιον [[άλλο]] παρατηρητή ακίνητο ως [[προς]] το υπό [[εξέταση]] [[σύστημα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />[[εντολή]], [[προσταγή]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[απόσπασμα]] από κάποιο [[κείμενο]]<br /><b>2.</b> <b>πληθ.</b> αλλαγές ή διαφορές ως [[προς]] τον χρόνο<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>γραμμ.</b> [[αντίθεση]], [[αντιπαράθεση]] σε [[κάτι]]<br /><b>2.</b> <b>γραμμ.</b> [[σημείο]] στίξεως (,), π.χ. ό,τι<br /><b>3.</b> ξεχωριστή [[μνεία]], [[διάκριση]] [[κατά]] τη [[διήγηση]] («ὅσους [[ὑπολαμβάνω]] ἀξίους μνήμης καὶ διαστολῆς»)<br /><b>4.</b> χαρακτηριστικό [[γνώρισμα]], το οποίο κάνει δυνατή τη [[διάκριση]] («καὶ δώσω διαστολὴν ἀνά [[μέσον]] τοῡ ἐμοῡ λαοῡ καὶ ἀνὰ [[μέσον]] τοῡ σοῡ λαοῡ»)<br /><b>5.</b> [[ένταλμα]] πληρωμής<br /><b>6.</b> [[κατάλογος]] όπου γράφονται αναλυτικώς χρηματικά ποσά για [[πληρωμή]] ή [[είσπραξη]]<br /><b>7.</b> [[αίτηση]], [[αναφορά]] μηνυτή<br /><b>8.</b> [[λεπτομερής]] [[καθορισμός]] τών όρων μιας συμφωνίας<br /><b>9.</b> <b>μουσ.</b> [[ευκρινής]] [[εκτέλεση]] τών φθόγγων<br /><b>10.</b> <b>φρ.</b> «[[διαστολή]] χειλέων ή στόματος» — το να ανοίγει [[κανείς]] τα χείλη για να ψάλει ή να προσευχηθεί.