θέμα: Difference between revisions

|Transliteration C=thema

|Beta Code=qe/ma

}}

{{pape

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1193.png Seite 1193]] τό, das Gesetzte, Aufgestellte, bes. eine aufgestellte Behauptung, der Satz, bes. solche, über die in den Rhetorenschulen Deklamationen gehalten wurden, Rhett. – Das beim Wechsler niedergelegte Geld, Depositum, οἱ τραπεζῖται ἀπαιτούμενοι τὰ θέματα οὐ δυσχεραίνουσιν ἐπὶ τῇ ἀπ οδόσει Plut. Consol. ad Apoll. p. 354, öfter. – Der ausgesetzte Preis, bes. der Kampfpreis für die Athleten, Inscr. – Bei den Gramm. die Stammform, von der in der Deklination u. Conjugation die übrigen Formen abgeleitet werden.

}}

{{ls

|lstext='''θέμα''': τό, ([[τίθημι]]) τὸ τεθειμένον, τὸ κείμενον: 1) χρήματα κατατεθειμένα ὡς [[ἐγγύησις]], [[παρακαταθήκη]], Πλούτ. 2. 116Α, Β· θησαυρὸς, κατάθεμα, Ἑβδ. (Σιράχ. Λ΄, 19). 2) τὸ [[προκείμενον]] ὡς [[βραβεῖον]], [[ἆθλον]], Συλλ. Ἐπιγρ. 2758. 1, 2, 2759, 2954Β, κ. ἀλλ.· ἴδε Pearson Ignat. σ. 25, καὶ πρβλ. [[θεματικός]]. 3) [[πρότασις]] ἢ [[ὑπόθεσις]] πρὸς συζήτησιν, [[ζήτημα]], τὸ παρὰ Κικέρωνι propositum, Διογ. Λ. 7.78, Κοϊντιλ. 4.2, 28. 4) παρὰ Γραμμ. [[πρωτότυπος]] [[λέξις]] ἢ ὁ πρῶτος σχηματισμὸς ἢ ἡ [[ῥίζα]]. 5) [[ὡροσκόπιον]], Μανέθων 1. 278, Suet. Octav. 94 ἐν τέλ. 6) στρατιωτικὴ [[δύναμις]]· καὶ [[ἑπομένως]], διαμέρισμα στρατιωτικὸν ὑποδιαιρούμενον εἰς ἐπαρχίας, Κωνστ. Πορφύρ. π. Θεμάτ.

}}

{{grml

|mltxt=το (AM [[θέμα]]) [[τίθημι]]<br /><b>1.</b> αυτό που τίθεται, το προκείμενο<br /><b>2.</b> το [[ζήτημα]] [[γύρω]] από το οποίο στρέφεται η [[ομιλία]], το [[αντικείμενο]] συζήτησης ή έρευνας («ποιο [[είναι]] το [[θέμα]] της διάλεξης [[σήμερα]];»)<br /><b>3.</b> <b>(γλωσσολ.)</b> [[τμήμα]] της λέξης το οποίο θεωρούσαν οι αρχαίοι γραμματικοί ως [[βάση]] στην οποία στηρίζεται το μεταβλητό (κλιτό) [[μέρος]] αυτής, ενώ [[κατά]] την ινδοευρωπαϊκή [[γλωσσολογία]] συνίσταται από τη [[ρίζα]] της λέξης στην οποία προστέθηκαν τα θεματικά μορφήματα<br /><b>4.</b> <b>(νομ.)</b> η [[υπόθεση]], η [[δίκη]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> το [[ζήτημα]] που δίνεται στους εξεταζόμενους για [[λύση]], [[μετάφραση]] ή [[ανάπτυξη]] («τα θέματα τών εξετάσεων ήταν δύσκολα»)<br /><b>2.</b> το [[αντικείμενο]], το [[περιεχόμενο]] («αυτός ο [[πίνακας]] έχει [[ωραίο]] [[θέμα]]»)<br /><b>3.</b> <b>μουσ.</b> [[μουσική]] [[ιδέα]] που χρησιμεύει ως [[βάση]] για τη [[σύνθεση]] ολόκληρου έργου, το [[μοτίβο]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> «δεν υπάρχει [[θέμα]]» — δεν γεννάται [[ζήτημα]], δεν υπάρχει [[λόγος]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> [[μεγάλη]] στρατιωτική και [[πολιτική]] διοικητική [[περιφέρεια]] του βυζαντινού κράτους<br /><b>2.</b> στρατιωτική [[μονάδα]] αποτελούμενη από [[τέσσερεις]] χιλιάδες άνδρες<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />(στην [[αστρολογία]]) [[ωροσκόπιο]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> τα χρήματα που έχουν κατατεθεί στην [[τράπεζα]] ως [[εγγύηση]] («[[ουδέ]] γάρ oἱ τραπεζῖται... ἀπαιτούμενοι τά θέματα, δυσχεραίνουσιν ἐπί τῇ ἀποδόσει», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> [[θησαυρός]], [[απόθεμα]] («[[θέμα]] γάρ ἀγαθόν θησαυρίζεις σεαυτῷ εἰς ἡμέραν ἀνάγκης», ΠΔ)<br /><b>3.</b> [[στοίβα]], [[σωρός]] («θέματα βρωμάτων παρακείμενα ἐπὶ τάφῳ», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> [[θήκη]], [[κιβώτιο]]<br /><b>5.</b> [[βραβείο]], έπαθλο<br /><b>6.</b> [[κοινός]] [[τόπος]] ταφής ή [[κοινή]] γη («ἡ [[σορός]] καὶ το [[βαθρικόν]] και το ὑποκείμενον [[θέμα]]», <b>επιγρ.</b>)<br /><b>7.</b> αυθαίρετη [[απόφαση]]<br /><b>8.</b> (στους Στωικ.) [[τρόπος]] αναγωγής ανώμαλου συλλογισμού<br /><b>9.</b> <i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> «[[θέμα]]<br />[[ἕξις]], [[τόπος]], [[στάσις]], [[μνῆμα]]».

}}

}}