σπιθαμή: Difference between revisions

|Definition=ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> <b class="b2">space one can embrace between the thumb and little finger, span (EM</b><span class="bibl">647.34</span>), as a fixed measure, = <span class="bibl">3</span> [[παλαισταί]] (Hero <b class="b2">*Deff</b>.131), first in <span class="bibl">Hdt.2.106</span>, Hp.<span class="title">Mochl.</span>38 (though the compd. [[τρισπίθαμος]] occurs in <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>426</span>); also in Pl.<span class="title">Alc.</span>1.126d, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>606a14</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pol.</span>1302b38</span>, <span class="bibl">Chrysipp.Stoic.2.47</span>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>669.32</span> (iii A.D.), etc. :metaph., σ. τοῦ βίου <span class="bibl">Diogenian.8.17</span>.</span>

{{ls

|lstext='''σπῐθᾰμή''': ἡ, (ἴδε [[σπιδής]]), τὸ [[διάστημα]] ὃ δύναταί τις νὰ περιλάβῃ μεταξὺ τοῦ ἀντίχειρος καὶ τοῦ μικροῦ δακτύλου, «πιθαμή», Λατ. dodrans (Ἐτυμολ. Μέγ. ἐν λέξ. [[παλαιστή]]), ὡς ὡρισμένον [[μέτρον]] ἰσούμενον [[περίπου]] πρὸς 0, 18 τοῦ μέτρου, πρῶτον παρ’ Ἡρόδ. 2. 106, Ἱππ. Μοχλ. 865, ἂν καὶ τὸ σύνθετον [[τρισπίθαμος]] ἀπαντᾷ παρ’ Ἡσίοδ. ἐν Ἔργ. κ. Ἡμ. 424· [[ὡσαύτως]] παρὰ Πλάτ. ἐν Ἀλκ. 1. 126C, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 8. 28, 5, Πολιτ. 5. 3, 6· - μεταφορ., σπ. τοῦ βίου Διογενειαν. 8. 17, Ἡσύχ. - Πρβλ. δοχμή.

{{bailly

|btext=ῆς (ἡ) :<br />empan, mesure d’une demi-coudée <i>ou</i> de trois quarts de pied.<br />'''Étymologie:''' R. Σπα, tirer ; cf. [[σπιδής]].

|mltxt=η / [[σπιθαμή]], ΝΜΑ, και [[πιθαμή]], Ν<br /><b>1.</b> το [[διάστημα]] [[ανάμεσα]] στον αντίχειρα και στο μικρό [[δάχτυλο]] τεντωμένου χεριού (α. «μια [[σπιθαμή]] [[απόσταση]]» β. «... τὰ πρόβατα τὰς οὐρας ἔχει τὸ [[πλάτος]] πήχεως, τὰ δὲ ὦτα αἱ αἶγες σπιθαμῆς», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>2.</b> (για χρόνο) μικρή, σύντομη [[διάρκεια]] («[[σπιθαμή]] τοῡ βίου», Διογ. Λαέρ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[σπιθαμή]] [[προς]] [[σπιθαμή]]» — σε μικρά, διαδοχικά διαστήματα<br />β) «μιας σπιθαμής [[άνθρωπος]]»<br />i) [[παιδί]]<br />ii) [[άνθρωπος]] πολύ [[κοντός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Κατά μία [[άποψη]], η λ. προέρχεται από τη [[ρίζα]] τών τ. [[σπίδιος]], [[σπιδόθεν]] κ.λπ. με οδοντική [[παρέκταση]] -<i>dh</i>- και κατάλ. -<i>α</i>-<i>μη</i>, <b>πρβλ.</b> <i>παλ</i>-<i>ά</i>-<i>μη</i>, <i>πυγ</i>-<i>μή</i> (<b>βλ. λ.</b> [[σπιδής]])].

|lsmtext='''σπῐθᾰμή:''' ἡ, [[άνοιγμα]] που μπορεί [[κάποιος]] να ορίσει με τη [[βοήθεια]] αντίχειρα και μικρού δακτύλου, [[σπιθαμή]], [[παλάμη]], Λατ. [[dodrans]], [[περίπου]] 7 1/2 ίντσες, σε Ηρόδ., Πλάτ. (αμφίβ. προέλ.).

{{elru

|elrutext='''σπῐθᾰμή:''' ἡ пядь, пядень (мера длины = 231.2 мм) Her., Plat., Arst.

|elnltext=σπιθαμή -ῆς, ἡ [~ σπιδής?] lengtemaat, de afstand tussen de duim en de pink van een uitgestrekte hand: span.

|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">span, the range between the stretched thumbs and the little finger</b> (IA).<br />Compounds: As 2. member a. o. in <b class="b3">τρι-σπίθαμος</b> [[measuring three spans]] (Hes. Op. 426 a.o.; cf. den Boer Mnem. 4 : 9, 3).<br />Derivatives: <b class="b3">σπιθαμ-ιαῖος</b> [[one span wide]] (Hp., Arist. a. o.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin](X)<br />Etymology: Has be compared with the group [[παλάμη]], [[δόχμη]], [[πυγμή]] (s. vv. w. lit.) a. o.; on the <b class="b3">θ-</b>suffix cf. also <b class="b3">σπιθίαι σανίδες</b> (planks) [[νεώς]] H. (here Frisk mentions Germ. Spant, I don't understand why). -- I see no reason to connect [[σπίδιος]] a. cognates. - It seems to me that this is a Pre-Greek word (suffix <b class="b3">-αμ-</b>), though I see no further indications for it.

|mdlsjtxt=σπῐθᾰμή, ἡ,<br />the [[space]] one can [[span]] with the [[thumb]] and [[little]] [[finger]], a [[span]], Lat. [[dodrans]], [[about]] 7 1/2 inches, Hdt., Plat. [deriv. uncertain]