3,274,919
edits
ἐλάτη: Difference between revisions
m
Text replacement - "náut" to "náut"
(big3_14b) |
m (Text replacement - "náut" to "náut") |
||
| (36 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{LSJ1 | {{LSJ1 | ||
|Full diacritics= | |Full diacritics=ἐλᾰ́τη | ||
|Medium diacritics=ἐλάτη | |Medium diacritics=ἐλάτη | ||
|Low diacritics=ελάτη | |Low diacritics=ελάτη | ||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=elati | |Transliteration C=elati | ||
|Beta Code=e)la/th | |Beta Code=e)la/th | ||
|Definition=[< | |Definition=[ᾰ], ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[silver fir]], [[Abies cephalonica]], ὑψηλή Il.5.560; [[περιμήκετος]] 14.287; [[οὐρανομήκης]] Od.5.239, cf. [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Historia Plantarum|HP]]'' 3.9.6, etc.; also, [[Abies pectinata]], ib.5.8.3.<br><span class="bld">II</span> [[oar]], as made of [[pine]]-[[wood]], λεύκαινον [[ὕδωρ]] ξεστῇς ἐλάτῃσιν Od.12.172, cf. Il.7.5; later, [[ship]] or [[boat]], E.''Ph.''208 (lyr.), ''Alc.''444 (lyr.).<br><span class="bld">III</span> the [[spathe]] of the [[date]] [[inflorescence]], Dsc.1.109.4 (but, = [[βόρασσος]] ([[quod vide|q.v.]]), ib.5), cf. Epich.160, Gal.12.151.<br><span class="bld">IV</span> [[seaweed]] supposed to resemble the [[fir]], [[Cystoseira abies-marina]], [[Theophrastus|Thphr.]] ''[[Historia Plantarum|HP]]'' 4.6.2. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. -α Epich.158.5, E.<i>Alc</i>.586<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> bot.<br /><b class="num">1</b> [[abeto]] apreciado por su altura y robustez ἐ. περιμήκετος <i>Il</i>.14.287, ἐλάτῃσιν ἐοικότες ὑψηλῇσι semejantes a altos abetos</i> de dos guerreros muertos por Eneas <i>Il</i>.5.560, ἐ. ... οὐρανομήκης <i>Od</i>.5.239, ἐλάτας ... παχείας ... πιλνᾷ χθονὶ el viento derriba en tierra gruesos abetos</i> Hes.<i>Op</i>.509, ὑψικώμων πέραν ... ἐλατᾶν más allá de los abetos de altas frondas</i> E.l.c., del que se saca excelente madera δοῦρ' [[ἐλάτης]] vigas de abeto</i>, <i>Il</i>.24.450, cf. Ps.Dicaearch.2.2, junto a otros árboles ἐλάται ἠὲ δρύες ὑψικάρηνοι <i>h.Ven</i>.264, cf. E.<i>Ph</i>.1516, οὔτε τις [[ἐλάτη]] ... οὔτ' αὖ πεύκη Pl.<i>Lg</i>.705c, cf. Thphr.<i>HP</i> 3.1.2, 4.1.2, <i>CP</i> 2.17.1, Ph.2.494<br /><b class="num">•</b>en plu. [[ramas de abeto]] E.<i>IA</i> 1058, usadas como arma por los Centauros χρυσέας ἐλάτας ἐν χερσὶν ἔχοντες Hes.<i>Sc</i>.188, Orph.<i>A</i>.172, rel. c. el culto de Baco [[ἐλάτης]] <βάκχοι> los ramos báquicos de abeto</i> Xenoph.B 17, καταβακχιοῦσθε δρυὸς ἢ ἐλάτας κλάδοισι celebrad a Baco entre ramas de roble o de abeto</i> E.<i>Ba</i>.110, cf. 38, 816, 954<br /><b class="num">•</b>clasificado como ἐ. [[ἄρρην]] [[abeto macho]], [[Abies cephalonica]] y ἐ. θήλεια [[abeto hembra]], [[Abies alba (= pectinata Lam.)]], Thphr.<i>HP</i> 3.9.6.<br /><b class="num">2</b> [[plátano]] καὶ ἐλάται οὐκ ἐγένοντο ὅμοιαι τοῖς κλάδοις αὐτοῦ y los plátanos no igualaban su ramaje</i> [[LXX]] <i>Ez</i>.31.8.<br /><b class="num">3</b> en la palmera [[renuevo]], [[retoño]] Gal.12.151, Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[espata]] o [[envoltura del dátil en flor]] Epich.l.c., empleada en medicina, Dsc.1.109.4, Androm. en Gal.13.133, Crit.Hist. en Gal.13.1041<br /><b class="num">•</b>[[dátil encerrado en la espata]] Dsc.1.109.5<br /><b class="num">•</b>[[racimo de dátiles]] βόστρυχοι αὐτοῦ ἐλάται sus rizos, como racimos de dátiles</i> [[LXX]] <i>Ca</i>.5.11, cf. Origenes M.17.273D, Gr.Nyss.<i>Hom.in Cant</i>.384.4, dud. <i>PHarris</i> 108.8 (III d.C.).<br /><b class="num">4</b> n. de una planta marina [[abeto marino]] quizá la [[Cystoseira abies-marina (S.G. Gmelin) Agardh]], Thphr.<i>HP</i> 4.6.2, 7.<br /><b class="num">II</b> náut.<br /><b class="num">1</b> [[remo]] ἐϋξέστης ἐλάτῃσι πόντον ἐλαύνοντες <i>Il</i>.7.5, <i>Od</i>.12.172, cf. Opp.<i>H</i>.3.240, Hsch.<br /><b class="num">2</b> [[barco]], [[nave]] ἐπὶ Τροίαν ἐλάταις χιλιόναυσιν ... στέλλειν E.<i>IA</i> 174, ἐλάτᾳ πλεύσασα E.<i>Ph</i>.208, λίμναν Ἀχεροντίαν πορεύσας ἐλάτᾳ δικώπῳ E.<i>Alc</i>.444<br /><b class="num">•</b>sg. colect. [[flota]] δέξασθαι τούσδ' εἰς ὅρμους ... εἰς Τροίαν ἐλάταν πομπαίαν acoger en estos fondeaderos la flota que marcha a Troya</i> E.<i>IA</i> 1322.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Quizá rel. c. árabe <i>talat</i>, hebr. <i>taltalim</i> y rehecho por influencia de [[ἐλαύνω]]. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0790.png Seite 790]] ἡ (nach den Alten schon von ἐλᾶν, ἐς [[ὕψος]] ἀνατετάσθαι, also die hoch aufschießende), Fichte, Rothtanne, pinus abies; [[οὐρανομήκης]] Od. 5, 239; öfter ὑψηλή, wie bei den Folgdn; von [[πεύκη]] unterschieden, Plat. Legg. VI, 735 c. – | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0790.png Seite 790]] ἡ (nach den Alten schon von ἐλᾶν, ἐς [[ὕψος]] ἀνατετάσθαι, also die hoch aufschießende), Fichte, Rothtanne, pinus abies; [[οὐρανομήκης]] Od. 5, 239; öfter ὑψηλή, wie bei den Folgdn; von [[πεύκη]] unterschieden, Plat. Legg. VI, 735 c. – Übertr., das Ruder, aus Tannenholz; ξεσταί Od. 12, 172 u. öfter; Eur. Alc. 444 [[δίκωπος]], Kahn, u. öfter bei ihm von Schiffen. – Nach Hesych. u. Epicharm. bei Ath. II, 70 f eine Gemüseart; auch, nach Diosc., der junge Trieb der Palme. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>I.</b> sapin, <i>arbre ou</i> bois de sapin;<br /><b>II.</b> [[objet en bois de sapin]];<br /><b>1</b> [[rame]];<br /><b>2</b> [[navire]] ; flotte.<br />'''Étymologie:''' [[ἐλάω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐλάτη:''' ион. [[ἐλάτα|ἐλάτᾱ]] (ᾰ) ἡ<br /><b class="num">1</b> [[ель]] ([[Pinus]] [[abies]]), по др. (= [[πεύκη]]) сосна ([[Pinus]] [[picea]]) Hom., Plat. etc.;<br /><b class="num">2</b> [[весло]] (λευκαίνειν [[ὕδωρ]] ἐλάτῃσιν Hom.);<br /><b class="num">3</b> [[судно]] (Ἰόνιον κατὰ πόντον ἐλάτᾳ πλεῦσαι Eur.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐλάτη''': ᾰ, ἡ, κοινῶς ὁ «ἔλατος», Λατ. pinus picea, περιγραφομένη ὡς ὑψηλὴ Ἰλ. Ε. 560·Ϗ [[περιμήκετος]] Ξ. 286˙ [[οὐρανομήκης]] Ὀδ. Ε. 239˙ χρησιμεύουσα ὡς ἱστὸς (ἴδε [[ἐλάτινος]]): - διακρινομένη ὑπὸ Θεοφρ. εἰς δύο εἴδη, ἐλ. ἄρρην καὶ θήλεια, [[ἴσως]] ἡ τῶν βοτανολόγων, pinus abies καὶ p. picea, π. τὰ Φυτ. Ἱστ. 3. 9, 6˙ ἀλλ’ ὅρα Daubeny «Δένδρα τῶν Ἀρχαίων» σ. 26 κἑξ. ΙΙ. [[κώπη]], ὡς κατασκευασθεῖσα ἐξ [[ἐλάτης]], λεύκαινον [[ὕδωρ]] ξεστῇς ἐλάτῃσιν Ὀδ. Μ. 172, πρβλ. Ἰλ. Η. 5˙ μεταγεν. [[ὡσαύτως]], [[πλοῖον]] ἢ [[λέμβος]], ὡς το Λατ. abies, Εὐρ. Φοίν. 208, Ἄλκ. 444. ΙΙΙ. [[περικάλυμμα]] τοῦ καρποῦ τῶν φοινίκων [[εἰσέτι]] ἀνθούντων, ὃ καὶ σπάθην καλοῦσι, Διοσκ. 1. 150˙ πρβλ. Ἐπίχ. 112 Ahr. (Ἴσως «παρὰ τὸ ἐλᾶν, ὅ ἐστιν ἐς [[ὕψος]] ἀνατετάσθαι» Εὐστ.). | |lstext='''ἐλάτη''': ᾰ, ἡ, κοινῶς ὁ «ἔλατος», Λατ. pinus picea, περιγραφομένη ὡς ὑψηλὴ Ἰλ. Ε. 560·Ϗ [[περιμήκετος]] Ξ. 286˙ [[οὐρανομήκης]] Ὀδ. Ε. 239˙ χρησιμεύουσα ὡς ἱστὸς (ἴδε [[ἐλάτινος]]): - διακρινομένη ὑπὸ Θεοφρ. εἰς δύο εἴδη, ἐλ. ἄρρην καὶ θήλεια, [[ἴσως]] ἡ τῶν βοτανολόγων, pinus abies καὶ p. picea, π. τὰ Φυτ. Ἱστ. 3. 9, 6˙ ἀλλ’ ὅρα Daubeny «Δένδρα τῶν Ἀρχαίων» σ. 26 κἑξ. ΙΙ. [[κώπη]], ὡς κατασκευασθεῖσα ἐξ [[ἐλάτης]], λεύκαινον [[ὕδωρ]] ξεστῇς ἐλάτῃσιν Ὀδ. Μ. 172, πρβλ. Ἰλ. Η. 5˙ μεταγεν. [[ὡσαύτως]], [[πλοῖον]] ἢ [[λέμβος]], ὡς το Λατ. abies, Εὐρ. Φοίν. 208, Ἄλκ. 444. ΙΙΙ. [[περικάλυμμα]] τοῦ καρποῦ τῶν φοινίκων [[εἰσέτι]] ἀνθούντων, ὃ καὶ σπάθην καλοῦσι, Διοσκ. 1. 150˙ πρβλ. Ἐπίχ. 112 Ahr. (Ἴσως «παρὰ τὸ ἐλᾶν, ὅ ἐστιν ἐς [[ὕψος]] ἀνατετάσθαι» Εὐστ.). | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=[[pine]] or [[fir]]; pl., ‘oars of [[pine]],’ Il. 7.5, Od. 12.172. | |auten=[[pine]] or [[fir]]; pl., ‘oars of [[pine]],’ Il. 7.5, Od. 12.172. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{grml | ||
| | |mltxt=η (AM [[ἐλάτη]])<br />το [[έλατο]]<br /><b>μσν.</b><br />(για [[πτηνό]]) [[φτερούγα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ονομασία]] φυκιού. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐλάτη:''' [ᾰ], ἡ,<br /><b class="num">I.</b> [[έλατο]], Λατ. [[pinus]] [[picea]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> [[κουπί]], σε Όμηρ.· επίσης, [[πλοίο]], [[λέμβος]], [[βάρκα]], όπως το Λατ. [[abies]], σε Ευρ. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=1.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: <b class="b2">(spruce-)fir</b>, meton. [[rudder]], [[ship]] etc. (Il.).<br />Derivatives: [[ἐλάτινός]] (metr. length. <b class="b3">εἰλ-</b>) [[of fir]] (Il.), [[ἐλατηΐς]] adj. f. [[like fir]] (Nic.; on the formation Chantr. Form. 345f.).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: No etym.. Semantically near comes Arm. [[eɫew-in]] [[cedar]], with Russ. <b class="b2">jálov-ec</b> [[juniper]]; formally fit better (if [[ἐλάτη]] < IE <b class="b2">*h₁e-ln̥-tā</b>) Russ. <b class="b2">jelén-ec</b> [[juniper]] (unless from <b class="b2">jálovec</b> with suffix-change). Lidén IF 18, 491ff., Vasmer Russ. et. Wb. 1, 395, Specht Ursprung 62. - A basis <b class="b2">*h₁e-ln̥-tā</b> might be connected with OHG [[linta]] [[lime]] etc. (Bezzenberger BB 6, 240, but see also W.-Hofmann s. [[lentus]]). Diff. Mann Lang. 17, 20 (Alb. <b class="b2">lândë</b>, <b class="b2">lëndë</b> [[wood]], [[material]]), Machek Lingua Posnan. 2, 148.<br />2.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[the fruit enclosed by the spathe of the palm]] (Dsc.1,109,5)<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Unknown. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=ἐλᾰ́τη, ἡ,<br /><b class="num">I.</b> the [[silver]] fir, [[pinus]] [[picea]], Il.<br /><b class="num">II.</b> an oar, Hom.: also a [[ship]] or [[boat]], like Lat. [[abies]], Eur. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἐλάτη''': {elátē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Fichte]], [[Tanne]], meton. [[Ruder]], [[Kahn]] usw. (seit Il.).<br />'''Derivative''': Davon ἐλάτινός (metr. gedehnt εἰλ-) ‘fichten-, tannen-, aus Fichten-, Tannenholz’ (seit Il.), [[ἐλατηΐς]] Adj. f. [[fichtenähnlich]] (Nik.; zur Bildung Chantraine Formation 345f.).<br />'''Etymology''': Ohne überzeugende Etymologie. Semantisch am nächsten kommt das lautlich stark abweichende arm. ''eɫew''-''in'' [[Zeder]], wozu russ. ''jálov''-''ec'' [[Wacholder]], [[Juniperus]]; lautlich etwas besser stimmt dazu (wenn [[ἐλάτη]] aus idg. *''e''-''ln̥''-''tā'') russ. ''jelén''-''ec'' [[Wacholder]], [[Juniperus]], falls nicht aus ''jálovec'' durch Suffixübertragung entstanden. Lidén IF 18, 491ff., Vasmer Russ. et. Wb. 1, 395, Specht Ursprung 62. — Eine Grundform *''e''-''ln̥''-''tā'' ließe sich auch mit ahd. ''linta'' [[Linde]] usw. vereinigen (Bezzenberger BB 6, 240), das indessen auch ganz anders gedeutet werden kann (vgl. W.-Hofmann s. ''lentus''). Noch anders >Mann Lang. 17, 20 (alb. ''lândë'', ''lëndë'' [[Holz]], [[Material]]), Machek Lingua Posnan. 2, 148; s. auch v. Windekens Le Pélasgique 63. Ältere Lit. bei Bq s. v., WP. 1, 152; 2, 437.<br />'''Page''' 1,481-482 | |||
}} | }} | ||