ὑπήνεμος: Difference between revisions

|Definition=ον, ([[ἄνεμος]]) <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[sheltered from the wind]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>411</span>; ἀκτή <span class="bibl">Theoc.22.32</span>; λιμήν <span class="bibl">Poll.1.100</span>; ([[τόποι]]) <span class="bibl">Thphr.<span class="title">CP</span>3.6.9</span>; opp. [[προσήνεμος]], [[ἐκ τοῦ ὑπηνέμου]] = on the [[leeside]], <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>18.7</span>; <b class="b3">ὑπηνέμους ποιεῖσθαι τὰς νεοττεύσεις</b> to make the [[nest]]s in [[sheltered]] [[place]]s, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>559a3</span>; <b class="b3">ἐν ὑπηνέμοις</b> (sc. [[τόποις]]) ib.<span class="bibl">568b26</span>: metaph., [[gentle]], αὔρα <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>44</span> (lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[swift as the wind]], APl.4.54; [[epithet]] of [[Mars]], <span class="title">Cat.Cod.Astr.</span>2.81. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> = [[ὑπηνέμιος]] ([[idle]], [[empty]]) II.2, [[ἐπιθυμίαι]], [[δόξαι]], <span class="bibl">D.Chr.20.24</span> codd., <span class="bibl">Alciphr.2.2</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1205.png Seite 1205]] unter dem Winde, d. i. im Schutz vor dem Winde, Soph. Ant. 407; dem Winde nicht ausgesetzt, Ggstz [[προσήνεμος]], Xen. Oec. 18, 7; vgl. Arist. H. A. 6, 1. – Auch = windschnell, [[αὔρα]] Eur. Cycl. 44; – δόξαι, nichtig, Alciphr. 2, 2.

|btext=ος, ον :<br />qui est à l'abri du vent : [[ἐκ]] [[τοῦ]] ὑπηνέμου XÉN du côté abrité du vent.<br />'''Étymologie:''' [[ὑπό]], [[ἄνεμος]].

|elrutext='''ὑπήνεμος:'''<br /><b class="num">1)</b> [[слабо дующий]], [[легкий]] ([[αὔρα]] Eur.);<br /><b class="num">2)</b> [[защищенный от ветра]], [[подветренный]] (ἄκροι πάγοι Soph.; [[ἀκτή]] Theocr.): ὑπηνέμους ποιεῖν τὰς νεοττεύσεις Arst. вить гнезда в укрытых от ветра местах.

|mltxt=-η, -<i>ο</i> / [[ὑπήνεμος]], -ον, ΝΜ<br />[[απάνεμος]], προφυλαγμένος από τον άνεμο (α. «υπήνεμο [[λιμάνι]]» β. «ἐκβάντες δ' ἐπὶ θῑνα βαθὺν καὶ ὑπήνεμον [[ἀκτήν]]», Θεοκρ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>φρ.</b> «υπήνεμο [[κύμα]]»<br /><b>(μετεωρ.)</b> [[κυματοειδής]] [[διαμόρφωση]] τών αέριων ρευμάτων, η οποία εκδηλώνεται [[κατά]] την κατακόρυφη [[διεύθυνση]] στην υπήνεμη [[πλευρά]] τών οροσειρών<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ήπιος]], [[ελαφρός]] («[[ὑπήνεμος]] [[αὔρα]]», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> γρήγορος σαν τον άνεμο<br /><b>3.</b> [[ὑπηνέμιος]], [[μάταιος]] («ὑπήνεμοι ἐπιθυμίαι», Αλκίφρ.)<br /><b>4.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[ὑπήνεμος]]·[[απάνεμος]] [[τόπος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[υπηνέμως]] και <i>υπήνεμα</i> Ν<br />απάνεμα, με [[προστασία]] από τον άνεμο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ὑπ</i>(<i>ο</i>)- <span style="color: red;">+</span> -<i>ήνεμος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[ἄνεμος]]), <b>πρβλ.</b> <i>δı</i>-<i>ήνεμος</i>. Το -<i>η</i>- του τ. οφείλεται σε [[έκταση]] λόγω συνθέσεως. Το επίρρ. [[υπηνέμως]] μαρτυρείται από το 1824 στα <i>Έγγραφα Ελληνικής Κυβερνήσεως</i>].