κοττίς: Difference between revisions

|Definition=ίδος, ἡ, Dor. for [[κεφαλή]], <span class="bibl">Poll.2.29</span>, Phot. <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[sub verbo|s.v.]] [[προκότταν]]:— in Hp. written κοτίς, [[occiput]], [[Morb]].2.20, cf. <span class="bibl">Erot.<span class="title">Fr.</span>56</span>, Gal.19.113.</span>

|btext=ίδος (ἡ) :<br />nom de la tête en dorien.<br />'''Étymologie:''' DELG terme familier obscur.

|mltxt=[[κοττίς]], δωρ. τ. [[κοτίς]], -[[ίδος]], ἡ (Α)<br /><b>1.</b> [[κεφαλή]]<br /><b>2.</b> [[παρεγκεφαλίδα]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Η λ. [[κοττίς]] [[καθώς]] και η [[συγγενής]] λ. [[κόττος]] «[[πετεινός]], [[κύβος]]» συνδέονται πιθ. με τις λ. [[κότταβος]] και [[κοτύλη]], [[οπότε]] ανάγονται στην ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>κοτ</i>- της ΙΕ ρίζας <i>ket</i>- «[[λάκκος]], [[δωμάτιο]]», ενώ το διπλό -<i>ττ</i>- οφείλεται [[μάλλον]] σε εκφραστικό αναδιπλασιασμό. Κατ' [[άλλη]] [[άποψη]], οι λ. αυτές ([[κοττίς]], [[κότταβος]], [[κοτύλη]]) ανάγονται σε ένα προϊνδοευρωπ. ισπανο-καυκασικό γλωσσ. [[υπόστρωμα]]. Η αρχική σημ. τών λ. [[είναι]] «[[κοιλότητα]]» και απ' αυτήν προήλθαν οι σημασίες «[[δοχείο]]» και «[[κεφαλή]]», θ. <i>κοττ</i>- της λ. [[κοττίς]] εμφανίζουν τα ανθρωπωνύμια <i>Κοττάς</i>, <i>Κοττίς</i>, <i>κότταλος</i>, -<i>άλη</i>, <i>κότταρος</i>, <i>Κόττος</i>, <i>Κοττώ</i>].

|ftr='''κοττίς''': -ίδος<br />{kottís}<br />'''Forms''': dor. für [[κεφαλή]] (Poll., H., Phot.); auch [[κοτίς]] (Hp.), = [[ἰνίον]], [[παρεγκεφαλίς]] (Gal.), [[τῆς κεφαλῆς ἡ [[κορυφή]] (Erot.).<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Haartracht mit langem Stirnhaar]] (Poll., H., Phot.).<br />'''Composita''': Als Hinterglied in προκοττίς· ἡ [[χαίτη]] H. und [[προκόττα]] f. (dor.)<br />'''Derivative''': Ableitungen [[κόττικοι]]· αἱ περικεφαλαῖαι; [[κοττάρια]]· τὰ [[ἄκρα]] τῆς κέγχρου H. — Daneben [[κόττος]] = [[κύβος]] (''Cod''. ''Just''.), κοττός ([[κόττος]])· [[ὄρνις]]. καὶ οἱ ἀλεκτρυόνες κοττοὶ διὰ τὸν ἐπὶ τῇ κεφαλῇ λόφον (vgl. ngr. [[κόττα]] [[Huhn]]); [[κοττοβολεῖν]]· τὸ παρατηρεῖν τινα ὄρνιν H. Über [[κόττος]] als N. eines Flußfisches (Arist. ''HA'' 534a 1) s. Strömberg Fischnamen 119 (nach dem Hahn). — PN Κοττίς, Κότταλος, -άλη (Herod.).<br />'''Etymology''': Beziehung zu [[κοτύλη]] [[Napf]], [[Schälchen]] ist sehr wohl möglich, aber eine Grundform *κοτϝίς (Scheftelowitz BB 28, 146) hat wenig für sich; eher liegt bei diesem volkstümlichen Deminutivum eine expressive Gemination vor. — Nach Hubschmid Romance Philology 6, 190ff. stammen die betreffenden Wörter (einschließlich [[κοτύλη]] usw.) aus einer voridg. hispano-kaukasischen Sprachschicht und haben im Iberoromanischen, im Baskischen und anderswo zahlreiche Verwandte; ursprüngliche Bedeutung [[konkave oder konvexe Rundung]], woher einerseits [[Gefäß]] (> [[Kopf]]), anderseits [[Hügel]], [[Kopf]] u. a. m. Leider lassen sich die meisten konkreten Gegenstände unter einen solchen Hauptnenner bringen. — Hierher nach Hubschmid auch [[κότταβος]] als urspr. Gefäßname. — Noch anders über [[κόττος]] usw. Mann Lang. 28, 35.<br />'''Page''' 1,933