3,274,216
edits
κρόσσαι: Difference between revisions
m
Text replacement - "mdlsjtxt=<br />" to "mdlsjtxt="
(7) |
m (Text replacement - "mdlsjtxt=<br />" to "mdlsjtxt=") |
||
| (34 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=krossai | |Transliteration C=krossai | ||
|Beta Code=kro/ssai | |Beta Code=kro/ssai | ||
|Definition=ῶν, αἱ, prob. = <span class=" | |Definition=ῶν, αἱ, prob. =<br><span class="bld">A</span> [[stepped copings of parapets]], κρόσσας μὲν πύργων ἔρυον καὶ ἔρειπον ἐπάλξεις Il.12.258; <b class="b3">κροσσάων ἐπέβαινον</b> ib.444 (expld. by Aristarch. as [[scaling ladders]]).<br><span class="bld">2</span> [[courses]], [[steps]] of the Pyramids, [[Herodotus|Hdt.]]2.125. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ῶν (αἱ) :<br />pierres saillantes <i>ou</i> corbeaux formant comme un escalier le long d'une construction.<br />'''Étymologie:''' apparenté avec [[κόρση]] ; cf. [[κάρα]]. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=κρόσσαι -ῶν, αἱ, alleen plur. uitstekende stenen van muur. trappen van pyramide. | |||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=αἱ, <i>die hervorragenden [[Zinnen]] oder Brustwehren auf den [[Mauern]] und Mauertürmen</i>, [[hinter]] [[denen]] die [[Krieger]] [[stehen]], [[welche]] die [[Mauern]] [[verteidigen]], κροσσάων ἐπέβαινον <i>Il</i>. 12.444, wo nicht an Sturmleitern zu [[denken]], wie <i>Il</i>. 12.258, eigt: ῥήγνυσθαι [[μέγα]] [[τεῖχος]] Ἀχαιῶν πειρήτιζον· κρόσσας μὲν πύργων [[ἔρυον]] καὶ [[ἔρειπον]] ἐπάλξεις.<br>Bei Her. 2.125, wo auch [[κρῶσσαι]] [[geschrieben]] wird, durch βωμίδες, ἀναβαθμοί erkl., <i>[[Absähe]], [[Stufen]]</i>. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''κρόσσαι:''' ῶν αἱ<br /><b class="num">1</b> [[зубцы крепостных стен]] (κ. πύργων Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[ступени]], [[уступы]]: ἐποιήθη ἡ πυραμὶς ἀναβαθμῶν τρόπον, τὰς [[μετεξέτεροι]] κρόσσας ὀνομάζουσι Her. (Хеопова) пирамида была сделана ступенями, которые иные называют уступами. | |||
}} | |||
{{Autenrieth | |||
|auten=(cf. [[κόρση]], [[κάρη]]): πύργων, walls or breasting of the towers, [[between]] foundations and [[battlements]], Il. 12.258, 444. | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=[[κρόσσαι]], αἱ (Α)<br /><b>1.</b> οι επάλξεις τών τειχών και τών πύργων («κρόσσας μὲν πύργων ἔρυον, καὶ ἔρειπον ἐπάλξεις», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> βαθμίδες, σκαλοπάτια («ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ [[πυραμίς]], ἀναβαθμῶν τρόπον, τὰς [[μετεξέτεροι]] κρόσσας, οἱ δὲ βωμίδας ὀνομάζουσι», <b>Ηρόδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[κρόσσαι]] προέρχεται πιθ. από <i>κροκ</i>-<i>yα</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>krok</i>-, ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>krek</i>- «[[προεξέχω]]» και «προεξέχον [[δοκάρι]]») και συνδέεται με λιθουαν. <i>krake</i> «[[ράβδος]]», <i>krẽklas</i> «πλάγιες δοκοί που στηρίζουν τη [[στέγη]]», ρωσ. <i>krόkwa</i>]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''κρόσσαι:''' -ῶν, αἱ, σκάλες για [[ανάβαση]] στα τείχη, για [[σκαρφάλωμα]] στις επάλξεις, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για τις βαθμίδες με τις οποίες οι πυραμίδες κατέληγαν στην [[κορυφή]], σε Ηρόδ. | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''κρόσσαι''': -ῶν, αἱ, ἑρμηνεύεται ἐν τοῖς Ἑνετ. Σχολ. καὶ παρ’ Ἡσύχ. ὡς σημαῖνον ἢ κλίμακας πρὸς ἀνάβασιν ἢ τὰς ἐπὶ τῶν τειχῶν ἐπάλξεις· ἡ πρώτη [[σημασία]] θὰ ἠδύνατο νὰ ἁρμόζῃ ἐν Ἰλ. Μ. 444 (κροσσάων ἐπέβαινον), ἀλλ’ ἡ δευτέρα [[εἶναι]] ἡ μόνη λογικῶς δυνατὴ ἐν Μ. 258 (κρόσσας μὲν πύργων ἔρυον καὶ ἔρειπον ἐπάλξεις)· παρ’ Ἡροδ. 2. 125, ἡ [[λέξις]] σημαίνει τὰς σειρὰς τῶν λίθων ἢ τὰς βαθμίδας τῶν πυραμίδων ἀπὸ τῆς βάσεως [[μέχρι]] τῆς κορυφῆς· ὁ αὐτὸς ἑρμηνεύει τὸ [[κρόσσαι]] διὰ τῶν λέξεων βωμίδες, ἀναβαθμοί. Ἐκ παραβολῆς πρὸς τὸ κροσσοὶ (θύσανοι), καὶ πρόπροσσος, [[εἶναι]] φανερὸν ὅτι ἡ λέξ. [[κρόσσαι]] πρέπει νὰ σημαίνῃ πράγματα τοποθετημένα κατὰ κανονικὰ διαστήματα οἷα αἱ βαθμίδες· [[ἴσως]] δὲ ἐν σχέσει πρὸς [[τεῖχος]] ἐσήμαινεν ἀρχικῶς τὰς βαθμίδας, δι’ ὧν τὰ ὀχυρώματα ἐπεξετείνοντο ἐπὶ τῆς κλιτύος λόφου, ὡς δύναταί τις νὰ ἴδῃ τὸ τοιοῦτον εἰς ἀρχαίας ὠχυρωμένας πόλεις. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: f. pl.<br />Meaning: [[stepped copings of parapets]] (M 258, 444), [[courses]], [[steps of the pyramids]] (Hdt. 2, 125); <b class="b3">πρό-κροσσοι</b> [[ranged in rows]], [[ranks]] (Ξ 35, Hdt.).<br />Compounds: [[κροσσοί]] m. pl. [[tassels]], [[fringe]] (Gal., Poll., H.); <b class="b3">δί-κροσσος</b> [[double bordered]] (Poll., EM) mit [[δικρόσσια]] n. pl. (Peripl. M. Rubr.).<br />Derivatives: Diminut. [[κροσσίον]] (Hdn.); also as plant-name (Ps.-Dsc.); also [[κροσσωτός]] [[with fringes]] (LXX, Lyc., Plu.), [[with steps]] (Lyc. 291?; [[varia lectio|v.l.]] <b class="b3">κορσ-</b>).<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Technical expression of unknown origin. Since Bezzenberger BB 12, 239 and Trautmann Balt.-slav. Wb. 139 [[κρόσσαι]] from <b class="b3">*κροκ-ι̯αι</b> is connected with some Balto-Slavic words for [[bar]], [[rod]], [[rafters]], e.g. Lith. <b class="b2">krãkė</b> [[rod]], [[staff]] (formally = [[κρόσσα]]), <b class="b2">krẽklas</b> [[rafters]], Russ. <b class="b2">krókva</b> [[bar]], [[club]], [[rafters]] (old [[u-]]stem); MHG [[ragen]] [[rise up]], [[stand out]] (Zupitza Die germ. Gutt. 122) can be explained in diff. ways. More forms in Pok. 619, Fraenkel Wb. and Vasmer Wb. s. vv. - Compared with the rare and late <b class="b3">κροσσοί κροσσωτός</b>, which seems derived from it, is attested much earlier and better. It is therefore suggested that [[κροσσωτός]] (and [[δίκροσσοι]] with [[δικρόσσια]]?) were formed to [[κρόσσαι]] (after [[θυσανωτός]]; cf. also [[κνισωτός]]: [[κνίση]] etc.) with transfer from architecture to tailor-work; from there again as backformation the formally difficult [[κροσσοί]]. Or comes the expression originally from weaving, to [[κρόξ]], <b class="b3">κρόκ-η</b> [[woof-thread]] (s. [[κρέκω]])? - Fur. 257 connects [[κόρση]] (?). | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[battlements]] on walls, Il.; of the steps by [[which]] the Pyramids [[rose]] to a [[point]], Hdt. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''κρόσσαι''': {króssai}<br />'''Grammar''': f. pl.<br />'''Meaning''': etwa [[Mauerzinnen]], [[Absätze]] (Μ 258, 444), [[Stufen der Pyramiden]] (Hdt. 2, 125);<br />'''Composita''': [[πρόκροσσοι]] eig. [[mit vorspringenden [[κρόσσαι]], [[zinnenartig vorspringend]], [[staffelförmig gereiht]] (Ξ 35, Hdt. u.a.).<br />'''Derivative''': [[κροσσοί]] m. pl. [[Troddeln]], [[Franse]], [[Verbrämung]] (Gal., Poll., H.); [[δίκροσσος]] [[mit zweifacher Verbrämung]] (Poll., ''EM'') mit δικρόσσια n. pl. (''Peripl''. ''M''. ''Rubr''.). Deminutivum [[κροσσίον]] (Hdn.); auch als Pflanzenname (Ps.-Dsk.); außerdem [[κροσσωτός]] [[mit Troddeln]], [[Verbrämung versehen]] (LXX, Lyk., Plu., Pap. u. a.), [[mit Absätzen versehen]] (Lyk. 291?; [[varia lectio|v.l.]] κορσ-).<br />'''Etymology''': Technische Ausdrücke unklarer Herkunft. Seit Bezzenberger BB 12, 239 und Trautmann Balt.-slav. Wb. 139 wird [[κρόσσαι]] aus *κροκι̯αι mit einigen baltischslavischen Wörtern für [[Stange]], [[Stock]], [[Dachsparren]] verbunden, z.B. lit. ''krãkė'' [[Stock]], [[Stab]] (formal = κρόσσα), ''krẽklas'' [[Dachsparren]], russ. ''krókva'' [[Stange]], [[Knebel]], [[Dachsparren]] (alter ''u''-Stamm); mhd. ''ragen'' [[emporragen]], [[hervorstehen]] (Zupitza Die germ. Gutt. 122) ist mehrdeutig. Weitere Formen m. Lit. bei WP. 1, 482, Pok. 619, Fraenkel Wb. und Vasmer Wb. s. vv. — Im Vergleich zu dem seltenen und späten [[κροσσοί]] ist das anscheinend davon abgeleitete [[κροσσωτός]] erheblich früher und besser belegt. Die Annahme liegt somit nahe, daß [[κροσσωτός]] (und δίκροσσοι mit δικρόσσια?) zu [[κρόσσαι]] gebildet wurde (nach [[θυσανωτός]]; vgl. noch [[κνισωτός]]: [[κνίση]] u.a.m.) mit Übertragung von der Baukunst auf das Schneiderhandwerk, indem die Verbrämung mit einer Mauerkrone verglichen wurde; davon wiederum als Rückbildung das formal sonst schwierige [[κροσσοί]]. Oder stammt der Ausdruck ursprünglich aus der Weberei, zu κρόξ, [[κρόκη]] ‘(hervorragender) Einschlagfaden’ (s. [[κρέκω]])?<br />'''Page''' 2,25 | |||
}} | }} | ||