αὐγή: Difference between revisions

|Definition=ἡ,<br><span class="bld">A</span> [[light]] of the [[sun]], and in plural, [[ray]]s, [[beam]]s, πέπτατο δ' αὐ. ἠελίου Il.17.371, cf. Od.6.98, 12.176; [[ἠελίου ἴδεν αὐγάς]], i. e. was [[born]], Il.16.188; [[ὑπ' αὐγὰς ἠελίοιο]], i.e. still alive, Od.11.498,619; Διὸς αὐγάς Il.13.837; [[αὐγὰς ἐσιδεῖν]] = [[see]] the [[light]], i.e. to [[be alive]], Thgn.426, cf. E.Alc.667; λεύσσειν A.Pers.710; [[βλέπειν]] E.Andr. 935; ὑπ' αὐγὰς [[λεύσσειν]] or [[ἰδεῖν]] τι = [[hold up]] to the [[light]] and [[look]] at, Id.Hec.1154, Pl.Phdr.268a, cf. Plb.10.3.1; ὑπ' αὐγὰς δεικνύναι τι Ar. Th.500 ([[πρὸς]] and [[ὑπ' αὐγήν]], [[in a full]] and [[in a side light]], Hp.Off.3); [[δυθμαὶ αὐγῶν]] [[sun]]-set, Pi.I.4(3).65; [[ξύνορθρον αὐγαῖς]] = [[dawn]]ing with the [[sun]], A.Ag.254 (lyr.); [[κλύζειν]] πρὸς αὐγάς = [[rise]] surging [[towards]] the [[sun]], ib.1182; [[λαμπροτάτη τῶν παρεουσέων αὐγέων]] = [[brightest]] [[light]] [[available]], Hp.Fract.3, cf. Arist.PA658a3, Pr.912b14, al.: metaph., [[βίου δύντος αὐγαί]] '[[life]]'s [[set]]ting [[sun]]', A.Ag.1123 (lyr.); ἤδη γὰρ αὑγὴ τῆς ζόης ἀπήμβλυνται Herod.10.4.<br><span class="bld">2</span> [[αὐγαὶ ἠελίοιο]] or [[αὐγαί]] [[alone]], the [[East]], D.P.84,231.<br><span class="bld">3</span> [[dawn]], [[daybreak]], Act.Ap.20.11, PLeid.W.11.35.<br><span class="bld">4</span> generally, any [[bright]] [[light]], πυρὸς αὐγή Od.6.305, cf. Il.2.456; [[ἀρίζηλοι δέ οἱ αὐγαί]], of [[lightning]], 13.244; βροντῆς αὐγή S.Ph.1199 (lyr.); of a [[beacon]], Il.18.211, A.Ag.9; λαμπάδος Cratin. post150; distinguished from [[φλόξ]], Chrysipp.Stoic.2.186.<br><span class="bld">5</span> of the [[eyes]], ὀμμάτων αὐγαί S.Aj.70; [[αὐγαί]] alone, the [[eyes]], E.Andr.1180 (lyr.), Rh.737: metaph., ἀνακλίναντας τὴν τῆς ψυχῆς αὐ. Pl.R.540a.<br><span class="bld">6</span> [[gleam]], [[sheen]], of [[bright]] objects, αὐ. χαλκείη Il.13.341; χρυσὸς αὐγὰς ἔδειξεν Pi.N.4.83; [[ἀμβρόσιος]] αὐ. πέπλου E.Med.983 (lyr.); ἠλεκτροφαεῖς αὐ. Id.Hipp.741 (lyr.); αὐ. τῆς κρόκης Men.561; of gems, Philostr.Im.2.8.—Mostly poet., but freq. in Arist., chiefly in the sense of [[sunlight]].

{{ls

|lstext='''αὐγή''': ἡ, τὸ φῶς τοῦ ἡλίου, καὶ κατὰ πληθ. αἱ ἀκτῖνες [[αὐτοῦ]], πέπτατο δ' [[αὐγή]] ἡελίου Ἰλ. Ρ. 371, πρβλ., Ὀδ. Ζ. 98., Μ. 176· ἡελίου ἴδεν αὐγάς, ὅ ἐ. ἐγεννήθη, Ἰλ. ΙΙ. 188· ὑπ’ αὐγὰς ἡελίοιο, δηλ. ἐν τῇ ζωῇ, Ὀδ. Λ. 498, 619· [[ὡσαύτως]], ἠχή δ' ἀμφοτέρων ἵκετ’ αἰθέρα καὶ Διὸς αὐγάς, καὶ Δία αἰγλήεντα, Ἰλ. Ν. 837· αὐγὰς ἐσιδεῖν, ὁρᾶν τὸ φῶς, δηλ. ζῆν, Θέογν. 426, Εὐρ. Ἄλκ. 667· αὐγὰς λεύσσειν Αἰσχύλ. Πέρσ. 710· αὐγὰς βλέπειν Εὐρ. Ἀνδρ. 935· [[ἀλλά]], ὑπ’ αὐγὰς λεύσσειν ἢ [[ἰδεῖν]] τι, πλησιζειν τι πρὸς τὸ φῶς καὶ βλέπειν αὐτό, ὁ αὐτ. Ἑκ. 1154, Πλάτ. Φαῖδρ. 267Ε· ὑπ’ αὐγὰς δεκνύναι τι Ἀριστοφ. Θεσμ. 500· (ἐνῷ πρὸς καὶ ὑπ’ αὐγήν, ἐν Ἱππ. Κατ’ Ἰητρ. 740, ἑρμηνεύονται ὡς σημαίνοντα, ἐν πλήρει φωτί, καὶ ἐν πλαγίῳ φωτί)· δυσμαὶ αὐγῶν, [[δύσις]], Πινδ. Ι. 4. 110 (3. 83)· ξύνορθρον αὐγαῖς, ἀνατέλλον μετὰ τοῦ ἡλίου, Αἰσχύλ. Ἀγ. 254· [[ὥστε]] κύματος δίκην κλύζειν πρὸς αὐγὰς τοῦδε πήματος πολὺ μεῖζον, ἐγείρεσθαι, ἀνυψοῦσθαι πρὸς τὴν λάμψιν τοῦ ἡλίου πολὺ μεῖζον κτλ., [[αὐτόθι]] 1182· λαμπροτάτη τῶν παρεουσέων αὐγέων, τῶν παρουσῶν ἡμερῶν, Ἱππ. π. Ἀγμ. 752· συχνόν παρ' Ἀριστ.: - μεταφ., ξυνανύτει βίου δύντος αὐγαῖς, δύει μετὰ τῶν τελευταίων αὐγῶν τοῦ δύντος βίου, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1123· - ἐνῶ αὐγαὶ ἡελίοιο, παρὰ Διονυσ. ΙΙ. 84, 231 σημαίνει τὴν ἀνατολήν: - [[αὐγή]], ὡς καὶ νῦν, τὰ χαράγματα, Πράξ. Ἀπ. κ΄, 11. 2) ἐν γένει, πᾶν λαμπρὸν φῶς, [[οἷον]] ἐπὶ τοῦ πυρὸς (ἴδε ἐν λ. [[ἐσχάρα]]), Ὀδ. Ζ. 305, Ἰλ. Β. 456· ἀρίζηλοι δέ οἱ αὐγαί, ἐπὶ ἀστραπῆς, Ἰλ. Ν. 244, πρβλ. Σοφ. Φ. 1199· ἐπὶ πυρσοῦ, Ἰλ. Σ. 211, Αἰσχύλ. Ἀγ. 9· τίς δέ σ’ ἐτύφλωσεν; τίς ἀφείλετο λαμπάδος αὐγάς; Ἀνώνυμ. παρὰ Διογ. Λαερτ. 7, 163· πρβλ. ἠλεκτροφαής, [[ἀτέρμων]]. 3) ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν, ὀμμάτων αὐγαὶ Σοφ. Αἴ. 70· [[ὡσαύτως]] αὐγαὶ μόνον, ὡς τὸ Λατ. lumina, οἱ ὀφθαλμοί, Εὐρ. Ἀνδρ. 1180, Ρῆσ. 737· οὕτω πιθ. καὶ τὸ, ἀνακλίναντας τήν τῆς ψυχῆς αὐγὴν Πλάτ. Πολ. 540Α. 4) πᾶσα [[αἴγλη]] ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας στιλπνῶν πραγμάτων, [[λαμπηδών]], αὐγὴ χαλκείη Ἰλ. Ν. 341· χρυσὸς αὐγὰς ἔδειξεν Πινδ. Ν. 4. 134· [[ἀμβρόσιος]] αὐγὰ πέπλου Εὐρ. Μήδ. 983· αὐγὴ τῆς κρόκης Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 33· οὕτω καὶ ἐπὶ λίθων, κλ. ὅρμοι καὶ αὐγαὶ λίθων Φιλοστρ. Εἰκόνες (Μέλης) 2. 8. - [[Κατὰ]] τὸ πλεῖστον ποιητ., ἀλλὰ συχν. παρ' Ἀριστοτέλει, [[κυρίως]] ἐπὶ ἡλιακοῦ φωτός. (Ἡ [[ῥίζα]] [[εἰσέτι]] δὲν ἐξηκριβώθη).

|btext=ῆς (ἡ) :<br />lumière éclatante, <i>particul.</i><br /><b>1</b> éclat du soleil ; [[αἱ]] αὐγαί rayons du soleil : ἠελίου [[ἰδεῖν]] αὐγάς IL voir les rayons du soleil, <i>càd</i> naître <i>ou</i> être né ; αὐγὰς λεύσσειν ESCHL, βλέπειν <i>ou</i> [[ἐσιδεῖν]] EUR voir les rayons du soleil <i>ou</i> la lumière du jour, <i>càd</i> être vivant ; ὑπ’ αὐγὰς ἠελίοιο φοιτᾶν OD <i>ou</i> [[ζώειν]] OD aller et venir <i>ou</i> vivre à la lumière du jour ; πρὸς <i>ou</i> ὑπ’ αὐγὰς [[ἰδεῖν]] examiner, voir, <i>etc.</i> à la lumière du jour, <i>càd</i> en pleine lumière, à fond ; <i>fig.</i> βίου δύντος αὐγαί ESCHL les rayons du couchant de la vie;<br /><b>2</b> lueur du feu, <i>d’ord. au plur.</i> [[αἱ]] αὐγαί lueur d’un feu servant de signal, lueur des éclairs;<br /><b>3</b> éclat des yeux <i>d’ord. au plur. ; abs.</i> αὐγαί les yeux (<i>cf. lat.</i> lumina);<br /><b>4</b> éclat <i>ou</i> reflet d’un objet brillant (métal, tissu, <i>etc.</i>).<br />'''Étymologie:''' DELG origine … obscure ; cf. alb. agume « aube ».

|mdlsjtxt=<br /><b class="num">1.</b> the [[light]] of the sun, [[sunlight]], and in plural his rays or beams, Hom.; ὑπ' αὐγὰς ἠελίοιο, i.e. [[still]] [[alive]], Od.; so, αὐγὰς [[ἐσιδεῖν]], λεύσσειν, βλέπειν Theogn., Aesch., Eur.; but, ὑπ' αὐγὰς λεύσσειν or [[ἰδεῖν]] τι to [[hold]] up to the [[light]] and [[look]] at, Eur.; κλύζειν πρὸς αὐγάς to [[rise]] [[surging]] [[towards]] the sun, Aesch.:—metaph., βίου δύντος αὐγαί "[[life]]'s setting sun, " Aesch.:— [[αὐγή]] the [[dawn]], day-[[break]], NTest.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], any [[bright]] [[light]], as of [[fire]], Hom.; of [[lightning]], Il.; of the eyes, Soph.; [[hence]] αὐγαί, like Lat. lumina, the eyes, Eur.<br /><b class="num">3.</b> any [[gleam]] on the [[surface]] of [[bright]] objects, [[sheen]], αὐγὴ χαλκείη Il.; αὐγὰ πέπλου Eur.

|ftr='''αὐγή''': {augḗ}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Lichtstrahl]] (im Plur., vgl. Schwyzer-Debrunner 43), [[Licht]], [[Glanz]] (vorw. poet. seit Il.).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[αὐγήεις]] [[lichtäugig]] (Nik.), [[αὐγίτης]] ([[λίθος]]) N. eines Edelsteins (Plin.; vgl. Redard Les noms grecs en -της 52f.); αὐγῖτις Pflanzenname = ἀναγαλλὶς ἢ Φοινικῆ (Ps.-Dsk.; vgl. Redard 67, 70 und Strömberg Pflanzennamen 25). — Denominative Verba: 1. αὐγάζομαι, -άζω [[klar sehen]], [[bestrahlen]], [[leuchten]] (poet. seit Il., LXX usw., vgl. Prévot Rev. de phil. 61, 252f.) mit den seltenen Verbalnomina [[αὔγασμα]] (LXX) und [[αὐγασμός]] (''Placit''.), außerdem [[αὐγάστειρα]] [[Licht gebend]] (Orph.). 2. [[αὐγέω]] [[leuchten]] (LXX). — Für sich steht [[αὖγος]] bei H. als Erklärung von [[ἠώς]], wohl postverbal, und [[Αὐγώ]] f. N. eines Hundes (X.), wohl Kosename, s. Schwyzer 478, Chantraine Formation 115ff.<br />'''Etymology''' : Wahrscheinlich altes Verbalnomen zu einem verschollenen primären Verb. Dazu zieht man alb. ''agój'' [[tagen]], ''agume'' [[Morgenröte]], [[Morgen]] (Persson Beitr. 369 A. 2); in Betracht kommt auch aksl. ''jugъ'' [[Süden]], [[Südwind]] (Berneker IF 10, 156, Fick KZ 20, 168; anders über ''jugъ'' Berneker Etym. WB 458).<br />'''Page''' 1,183-184