3,274,816
edits
ἐμπολή: Difference between revisions
m
Text replacement - "S.''Fr.''" to "S.''Fr.''"
| (24 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=empoli | |Transliteration C=empoli | ||
|Beta Code=e)mpolh/ | |Beta Code=e)mpolh/ | ||
|Definition=ἡ, Arc. ἰνπολά | |Definition=ἡ, Arc. [[ἰνπολά]] ''IG''5(2).3.27 (pl., Tegea, iv B.C.):—<br><span class="bld">A</span> [[merchandise]], Pi.''P.''2.67, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''930 (lyr.); ὁλκάδας γεμούσας.. ἐμπολῆς X.''HG''5.1.23: metaph., <b class="b3">μέλεον ἐ.</b> E.Hyps Fr.41(64).87 (lyr.): pl., [[wares]], IGl.c.<br><span class="bld">II</span> [[traffic]], [[purchase]], E.''IT'' 1111 (lyr.), [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''6.2.39: pl., [[venture]]s, [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''555.4.<br><span class="bld">III</span> [[gain made by traffic]], [[profit]], ἀναθέμεν τῷ' Ἀσκλαπιῷ τὰς ἐ. τῶν ἰχθύων Ἀρχ. Ἐφ. 1918.168 (Epid., iv B.C.), cf. Palaeph.45; esp. [[harlot's hire]], Artem.1.78 (pl.), D.C.79.13 (pl.). | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-ῆς, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. [[ἐμπολά]] Pi.<i>P</i>.2.67, E.<i>Fr.Hyps</i>.p.121, <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.123.23 (Epidauro IV a.C.); arcad. [[ἰνπολά]] <i>IPArk</i>.2.27 (Tegea V/IV a.C.)<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[comercio]], [[transacción comercial mediante trueque]] o esp. [[venta]] κατὰ Φοίνισσαν ἐμπολάν al modo del comercio fenicio</i> Pi.l.c., λεπταῖς ἐπὶ ῥοπῆσιν ἐμπολὰς μακρὰς ἀεὶ παραρρίπτοντες S.<i>Fr</i>.555, ζαχρύσου δὲ δι' ἐμπολᾶς por [[trueque]] con oro</i>, e.e. [[vendida]] a cambio de oro</i> E.<i>IT</i> 1111, χρημάτων προσδεῖσθαι ... εἰς ἐμπολήν X.<i>Cyr</i>.6.2.39, τὰ ἰν ταῖς ἰνπολαῖς πάντα todo lo relativo a las transacciones comerciales</i>, <i>IPArk</i>.l.c., ἐ. κερδαλέος Ael.<i>NA</i> 2.50, cf. Lib.<i>Or</i>.18.136.<br /><b class="num">2</b> [[ganancia]] obtenida por el comercio o la venta τὰν [δεκάταν δωσεῖ] ν τῷ Ἀσκλαπιῷ τᾶς ἐμπολᾶς τῶν ἰχθύων <i>IG</i> [[l.c.]], cf. Palaeph.45, <i>PSI</i> 666.8 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[ganancia]] o [[pago]] obtenido por una prostituta, Artem.1.78, D.C.79.13.4.<br /><b class="num">II</b> concr. [[mercancía]] ἔνδησον ... τῷ ξένῳ καλῶς τὴν ἐμπολήν Ar.<i>Ach</i>.930, βορᾶς ... ἐμπολὴν λαβεῖν E.<i>Cyc</i>.254, [[νάϊος]] ἐμπολή = mercancía traida en barco</i> E.<i>Fr</i>.759a.87, ὁλκάδες γέμουσαι ἐμπολῆς X.<i>HG</i> 5.1.23, en un pequeño comercio <i>SB</i> 15001.14 (III a.C.), τὸν ῥῶπον Αἰγιναίαν ἐμπολὴν λέγεσθαι Str.8.6.16, cf. E.<i>Fr</i>.932<br /><b class="num">•</b>ἡ Ἐμπολή = la Mercancía</i> tít. de una comedia de [[Efipo]], Ath.363c.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Rel. c. [[πέλομαι]] q.u., de *<i>k<sup>u̯</sup>el</i>- ‘[[ir y venir]]’. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0816.png Seite 816]] ἡ, das, womit Handel getrieben wird, Kaufmannsgut; Pind. P. 2, 67; Xen. Hell. 5, 1, 23; der Handel, Cyr. 6, 2, 39; das durch den Handel Erworbene, Gewinn, Sp.; besonders der Gewinn der Huren u. der Hurenwirthe, Artem. 1, 78 D. C. 79, 13. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0816.png Seite 816]] ἡ, das, womit Handel getrieben wird, [[Kaufmannsgut]]; Pind. P. 2, 67; Xen. Hell. 5, 1, 23; der [[Handel]], Cyr. 6, 2, 39; das durch den Handel Erworbene, Gewinn, Sp.; besonders der Gewinn der Huren u. der Hurenwirthe, Artem. 1, 78 D. C. 79, 13. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ῆς (ἡ) :<br /><b>1</b> [[objet dont on trafique]], [[marchandise]];<br /><b>2</b> [[trafic]].<br />'''Étymologie:''' [[ἐμπολάω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐμπολή:''' дор. [[ἐμπολά]] ἡ<br /><b class="num">1</b> тж. pl. [[товар]] Pind., Soph., Arph., Xen.;<br /><b class="num">2</b> [[купля-продажа]], [[торговля]] (χρημάτων προσδεῖσθαι εἰς ἐμπολήν Xen.): ζαχρύσου δι᾽ ἐμπολᾶς Eur. путем продажи за большое количество золота. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''ἐμπολή''': ἡ, [[ἐμπόλημα]], [[ἐμπόρευμα]], [[φορτίον]], Πινδ. Π. 2. 125, Ἀριστοφ. Ἀχ. 930 ὁλκάδας γεμούσας... ἐμπολῆς Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 23· ἐν τῷ πληθ., Σοφ. Ἀποσπ. 499. ΙΙ. [[ἐμπόριον]], ὠνή, [[ἀγορασία]], Εὐρ. Ι Τ. 1111, Ξεν. Κύρ. 6. 2, 39. ΙΙΙ. [[κέρδος]] προελθὸν ἐκ τοῦ ἐμπορίου, χρήματα, Παλαίφ. 46. 3, ἴδε σημ. Πιερσῶνος ἐν Μοιρ. σ. 155· ὁ μισθὸς πόρνης, Ἀρτεμίδ. 1. 78, Δίων Κ. 79. 13. | |lstext='''ἐμπολή''': ἡ, [[ἐμπόλημα]], [[ἐμπόρευμα]], [[φορτίον]], Πινδ. Π. 2. 125, Ἀριστοφ. Ἀχ. 930 ὁλκάδας γεμούσας... ἐμπολῆς Ξεν. Ἑλλ. 5. 1, 23· ἐν τῷ πληθ., Σοφ. Ἀποσπ. 499. ΙΙ. [[ἐμπόριον]], ὠνή, [[ἀγορασία]], Εὐρ. Ι Τ. 1111, Ξεν. Κύρ. 6. 2, 39. ΙΙΙ. [[κέρδος]] προελθὸν ἐκ τοῦ ἐμπορίου, χρήματα, Παλαίφ. 46. 3, ἴδε σημ. Πιερσῶνος ἐν Μοιρ. σ. 155· ὁ μισθὸς πόρνης, Ἀρτεμίδ. 1. 78, Δίων Κ. 79. 13. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=και [[αμπολή]], η (AM [[ἐμπολή]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[αυλάκι]] με το οποίο διοχετεύεται το [[νερό]] για [[άρδευση]] ή σε [[δεξαμενή]] μύλου, [[χαντάκι]], [[οχετός]], [[λούκι]], κν. [[αμπολή]]<br /><b>2.</b> αρδευτικό [[φράγμα]]<br /><b>3.</b> [[πρόχειρο]] [[άνοιγμα]] τοίχου που χρησιμεύει ως [[διάβαση]]<br /><b>μσν.</b><br />[[εισαγωγή]] εμπορεύματος (<b>βλ.</b> και [[ἐμβολή]])<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[εμπόλημα]], [[εμπόρευμα]], πραμάτειες, εμπορικά είδη<br /><b>2.</b> [[αποστολή]] εμπορευμάτων<br /><b>3.</b> [[εμπόριο]], [[συναλλαγή]], [[δοσοληψία]]<br /><b>4.</b> [[κέρδος]] από [[εμπόριο]], χρήματα<br /><b>5.</b> το [[κέρδος]] τών πορνών και τών πορνοβοσκών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[εμπολή]] ( | |mltxt=και [[αμπολή]], η (AM [[ἐμπολή]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[αυλάκι]] με το οποίο διοχετεύεται το [[νερό]] για [[άρδευση]] ή σε [[δεξαμενή]] μύλου, [[χαντάκι]], [[οχετός]], [[λούκι]], κν. [[αμπολή]]<br /><b>2.</b> αρδευτικό [[φράγμα]]<br /><b>3.</b> [[πρόχειρο]] [[άνοιγμα]] τοίχου που χρησιμεύει ως [[διάβαση]]<br /><b>μσν.</b><br />[[εισαγωγή]] εμπορεύματος (<b>βλ.</b> και [[ἐμβολή]])<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[εμπόλημα]], [[εμπόρευμα]], πραμάτειες, εμπορικά είδη<br /><b>2.</b> [[αποστολή]] εμπορευμάτων<br /><b>3.</b> [[εμπόριο]], [[συναλλαγή]], [[δοσοληψία]]<br /><b>4.</b> [[κέρδος]] από [[εμπόριο]], χρήματα<br /><b>5.</b> το [[κέρδος]] τών πορνών και τών πορνοβοσκών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[εμπολή]] ([[πρβλ]]. [[εντολή]]), αρκαδ. <i>ινπολά</i>, πιθ. <span style="color: red;"><</span> <i>εμπέλω</i>, -<i>ομαι</i>. Συνήθως συσχετίζεται με το ρ. [[πέλομαι]] (με τη [[σημασία]] του «[[κινώ]], κινούμαι»), ενώ κατ' άλλους με το ρ. [[πωλώ]] (το δεύτερο δεν φαίνεται πολύ πειστικό, [[παρά]] τη σημασιολογική τους [[ομοιότητα]]). Με το προθηματικό <i>εν</i>- δηλώνεται η [[κίνηση]] η οποία περιλαμβάνεται στη [[σημασία]] της λέξεως.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[εμπολώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[εμπολεύς]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br />[[εμπολαίος]], [[εμπόλημα]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> <i>απεμπολή</i>, [[παρεμπολή]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἐμπολή:''' ἡ (ἐν, [[πωλέω]]),·<br /><b class="num">I.</b> [[εμπόρευμα]], φορτίο, [[πραμάτεια]], σε Αριστοφ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> [[εμπόριο]], [[συναλλαγή]], [[αγορά]], σε Ευρ., Ξεν. | |lsmtext='''ἐμπολή:''' ἡ (ἐν, [[πωλέω]]),·<br /><b class="num">I.</b> [[εμπόρευμα]], φορτίο, [[πραμάτεια]], σε Αριστοφ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> [[εμπόριο]], [[συναλλαγή]], [[αγορά]], σε Ευρ., Ξεν. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: | |etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[trade]], [[trade-goods]], [[purchase]], [[profit]] (Pi., Att.).<br />Other forms: Arc. [[ἰνπολα]], IVa<br />Compounds: Comp. [[ἀπεμπολή]] s. below. Note <b class="b3">ἐμπέλωρος ἀγορανόμος</b> H. (prob. for <b class="b3">ἐμπολ-</b>; diff. Chantraine, s. v.). - [[ἐμπολαῖος]] [[belonging to trade]], surname of Hermes (Ar.), [[ἐμπολεύς]] [[buyer]] (AP; cf. Boßhardt Die Nomina auf <b class="b3">-ευς</b> 74). Denomin. verb <b class="b3">ἐμπολάω -άομαι</b>, impf. [[ἠμπόλων]], aor. [[ἠμπόλησα]] ([[ἐνεπόλησα]] Is.), [[ἠμπολήθην]], perf. [[ἠμπόληκα]] ([[ἐμπεπόληκα]] Luc.), [[ἠμπόλημαι]] [[trade]], [[buy]], [[sell]], [[win]] (Od.). Also with prefix: <b class="b3">ἀπ-</b>, <b class="b3">δι-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>, <b class="b3">παρ-</b>, <b class="b3">προσ-</b>.<br />Derivatives: [[ἐμπόλημα]] [[goods]], [[profit]] (S.), (<b class="b3">ἀπ-)ἐμπόλησις</b> (Hp., Poll.), [[ἀπεμπολητής]] [[seller]] (Lyc.); postverbal <b class="b3">ἀπεμπολήν ἀπαλλαγήν</b>, [[πρᾶσιν]], [[ἐμπορίαν]] H.<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [639] <b class="b2">*kʷel-</b> [[turn]], [[move]]<br />Etymology: Also (<b class="b3">ἐξ-)ἐμπολέω</b> <b class="b2">id.</b> (Herod., J.). Cf. [[ἐντολή]], [[ἐντομή]] etc. and so based on a verb <b class="b3">*ἐμπέλω</b>, <b class="b3">-ομαι</b>. One compares the iterative (with lengthened grade) [[πωλέω]] [[sell]]. [[ἐμπολάω]] is a denomin, as appears from the augmented and reduplicated forms. - Connection with [[πέλομαι]], <b class="b3">-ω</b> [[turn]], [[move]] is semantically possible; [[ἐμπολή]] would then be [[traffic]]. IE has an old word for [[sell]], [[earn etc.]], in several nominal derivv., e. g. Skt. <b class="b2">paṇa-</b> m. [[salary]] (with <b class="b2">paṇate</b> [[trade]], [[buy]]), Lith. <b class="b2">pel̃nas</b> [[wages]], [[salary]], OHG [[fāli]], OWNo. [[falr]] <b class="b2">sal(e)able</b>; one connects [[πωλέω]] separating [[ἐμπολή]]. See Schwyzer 720 n. 8. See on [[ἐμπολή]], [[ἐμπολάω]] Chantraine, Rev. de phil. 66, 11ff. with diff. suggestions ([[πελάζω]], [[πέλας]] etc.). - De Lamberterie argues for connection with <b class="b2">*kʷel-</b> and [[πωλέομαι]], RPh 2, 1997, 159 and 172. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 38: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἐμπολή''': (ark. ἰνπολα, IV<sup>a</sup>)<br />{empolḗ}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Handel]], [[Handelsware]], [[Kauf]], [[Gewinn]] (Pi., att. usw.).<br />'''Composita''' : Komp. [[ἀπεμπολή]] s. unten. Zu bemerken noch [[ἐμπέλωρος]] | |ftr='''ἐμπολή''': (ark. ἰνπολα, IV<sup>a</sup>)<br />{empolḗ}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Handel]], [[Handelsware]], [[Kauf]], [[Gewinn]] (Pi., att. usw.).<br />'''Composita''': Komp. [[ἀπεμπολή]] s. unten. Zu bemerken noch [[ἐμπέλωρος]]· [[ἀγορανόμος]] H. (wohl für ἐμπολ-; anders Chantraine, s. u.). — Davon [[ἐμπολαῖος]] [[zum Handel gehörig]], Bein. des Hermes (Ar. u. a.), [[ἐμπολεύς]] [[Einkäufer]] (''AP''; vgl. Boßhardt Die Nomina auf -ευς 74). Denominatives Verb [[ἐμπολάω]] -άομαι, Impf. [[ἠμπόλων]], Aor. ἠμπόλησα (ἐνεπόλησα Is.), ἠμπολήθην, Perf. [[ἠμπόληκα]] (ἐμπεπόληκα Luk.), [[ἠμπόλημαι]] [[handeln]], [[sich erhandeln]], [[einkaufen]], [[verkaufen]], [[gewinnen]] (seit Od.). Auch mit Präfix: ἀπ-, δι-, ἐξ-, παρ-, προσ-.<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἐμπόλημα]] [[Ware]], [[Gewinn]] (S., E., Thphr.), (ἀπ-)[[ἐμπόλησις]] (Hp., Poll.), [[ἀπεμπολητής]] [[Verkäufer]] (Lyk.); postverbal ἀπεμπολήν· ἀπαλλαγήν, πρᾶσιν, ἐμπορίαν H.<br />'''Etymology''': Neben [[ἐμπολάω]] auch das seltene (ἐξ-)[[ἐμπολέω]] ib. (Herod., J. u. a.). Bildung wie [[ἐντολή]], [[ἐντομή]] usw. und somit auf ein Verb *ἐμπέλω, -ομαι (bzw. mit einem besonders charakterisierten Präsens) zurückgehend. Zum Vergleich eignet sich in erster Linie das dehnstufige Iterativum [[πωλέω]] [[verkaufen]]. Auch [[ἐμπολάω]] könnte übrigens an und für sich als deverbativ erklärt werden, aber die augmentierten und reduplizierten Formen erweisen es als ein Denominativum, das das primäre Verb verdrängt hat. Immerhin hat [[ἐμπολάω]], -άομαι sein Grundwort semantisch beeinflußt. — Die landläufige Anknüpfung an [[πέλομαι]], -ω eig. [[drehen]], [[wenden]], [[sich bewegen]] liegt formal sehr nahe und ist semantisch denkbar; [[ἐμπολή]] wäre dann eig. s. v. a. [[Verkehr]]. Anderseits besitzt das Idg. ein altes Wort für [[verkaufen]], [[verdienen]], das in mehreren nominalen Ableitungen im Altindischen, Baltisch-Slavischen und Germanischen vorliegt, z. B. aind. ''paṇa''- m. [[Wette]], [[Lohn]] (mit ''paṇate'' [[wetten]], [[einhandeln]], [[kaufen]]), lit. ''pel̃nas'' [[Verdienst]], [[Lohn]], ahd. ''fāli'', ano. ''falr'' [[verkäuflich]], [[feil]]; auch [[πωλέω]] wird hierher gezogen und somit von [[ἐμπολή]] getrennt, was, obwohl möglich, jedoch gewisse Bedenken erweckt. Eine sichere Entscheidung ist schwierig. Vgl. Schwyzer 720 A. 8. Ausführlich über [[ἐμπολή]], [[ἐμπολάω]] Chantraine Rev. de phil. 66, 11ff. mit abweichendem Deutungsvorschlag ([[πελάζω]], [[πέλας]] usw.). Ältere Lit. bei Bq.<br />'''Page''' 1,507-508 | ||
}} | }} | ||
{{WoodhouseReversedUncategorized | {{WoodhouseReversedUncategorized | ||
|woodrun=[[purchase]], [[something bought]] | |woodrun=[[purchase]], [[something bought]] | ||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[ἐμπόρευμα]], φορτίο, ἐμπορικό [[κέρδος]]). Σύνθετο ἀπό τό [[ἐν]] + θεμ. πελ- τοῦ ρ. [[πέλω]] -ομαι (=[[ὑπάρχω]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ἐμπολάω]] -ῶ (=[[κερδίζω]]), [[ἐμπόλημα]] (=[[ἐμπόρευμα]]), [[ἐμπόλησις]], [[ἐμπολητός]] (=[[ἀγοραστός]]). | |||
}} | }} | ||